Þjóðviljinn - 20.10.1960, Blaðsíða 7

Þjóðviljinn - 20.10.1960, Blaðsíða 7
y ................. ••• ....— ■- Fimmtudagur -20. október 1960 . ÞJÓÐVILJINN —. (T Námskostnaður erlendis hef- eins forj^nvai'ina eru látnir gaógá fyrir eirayagn;num í öryggifsskyni, ef jarðsprengju skyídi hafa verið komið fyrir á brautinni. f»að eru hermenn á göngunum. Senditæki er til staðar, ef eitthvað slys skyldi koina fyrir. Stöðvarnar líkj- ast fremur virkjum en venju- legum járnbrautarstöðvum; varðstöðvar með gríðarmikl- um gaddavírsgirðingum um; hverf's. Litlar fallbyssur og málaliðar frá Senegal.- Það kemur -engum á óvart, áð hemum kunni að verða á mistök í hinni sá'fræðilegu stjórnlist sinni. Tak;ð eftir eftirfarandi orðum, sem standa á áróðursspjöldunum og gera að engu þá kenningu hersins, að stríðinu sé að verða, h>kið og fólkið standi með Prakklandi. Þessi áróð- ursspjöld voru fest í hundr- aða tali á kofadyr araba- hverfisins í Biskra, stórri vin í Alsir sunnanverðu: Eftir að þvi hefur verið slegið föstu, að leiðtogar freisishreyfingar- innar Iifi í vellystingum praktuglega í Túnis, stendur skrifað: „Borgið ekki lengur. Neitið að gefa uppreisnar- mönnunum peninga. Ljóstið upp um skógarmennina. Ef þið viljið frið, þá skulið þið styðja þann aðila sem stendur vörð um hann, þ.e. Frakk- land.“ Nei, það vantar mikið á, að því sé lokið í Alnsir. Þriðja hyern mánuð Engum getur blandazt hug- ur um að Alsír mun öðlasl frelsi. Eh það getur átt nokk- uð langt í land ennþá. Sumir ætla, að Alsír verði yngsta ríkið á meginlandi Afriku, og kannski hafa þeir noklcuð til sins máls. Tálvonir þær, sem frönsku hemaðaryfirvöldin binda við endanlega friðun landsins, iðnaðaráæt’anirnar í Alsír og frönsku Sahara geta lengi komið í veg fyrir, að málinu verði ráðið til lykta. Kenninguna um endan’ega friðun má kannski skýra á eftirfarandi hátt: Hinum beinu hemaðaraðgerðum, sem náðu hámarki árið 1955, hef- ur farið stöðugt fækkandi. Þar með er ekki sagt, að FLN hafi tapað stríðinu. Her- stjórnin í Túnis undir forystu Krim Belkacem varaforsætis- ráðherra virðast vera þeirrar skoðunar, að því þéttsetnara sem Alsír verði frönakum her- mönnum, þvi nær 3é fre’.sið. Og því biturra verði hatrið á setuliðinu. Ein fre’sishetja segir við mig í Túnis: „Árið 1955 urðum við víða að gera árás og fremja banatilræði dag hvern ýmist til að sam- stilla íbúana og gera þá vig- reifa eða til að lokka þangað franskar hersveitir. Nú er sums staðar nægi'egt að láta til skarar skríða þriðja hvern mánuð, annars staðar i hverj- um mánuði eða hverri viku. Ef við verðum varir við, að hersveitirnar séu kvac’ríar af staðnum, herðum við hríðina svo þær neyð'st til að snúa þangað aftur. Þetta veldur Frökkunum gífurlegum auka- kostnaði.“ Árásir gegn óbreyttum borgurum reynast ekki lengur nauðsynlegar til að vekja samstöðu þeirra með frels’shreyfingunni. Hún leit- ast nú við eftir megni að hlífa hinum óbreyttu samtím- is þvi sem hún herðir sókn- ina gegn stjórnarvmldunum. Hemaðarlist hennar er m.a. fólgin í að neyða andstæðing- | ur tvöfaldozt við gengislœkk- H un og aðrar ráðstafanir grein inn til að hafa fjölmennt varðlið meðfram olíuleiðslum, járnbrautum, rafmagnsleiðsl- um og stöðvum, svo að þessi fyrirtæki verði fjárhagslega óarðbær af þeim sökum. Það hefur henni líka tekizt. En stjórn frelsishersins reynir jafnframt að komast hjá að eyðileggja þessi fyrirtæki, því æski'egast er að hið nýja Al- sír fái að njóta góðs af þeim. Það væri til dæmis hægðar- leikur að sprengja olíuleiðsl- urnar,. en það er samt ekki gert. Meðan þessu vindur fram, . eflist frelsisherinn handan landamæra Túnis og Marokkó. Og ekki er að efa, að hjálp mun berast frá fleiri löndum en kínverska alþýðu- lýðveldinu. Baráttuaðferðimar virðast ekki hafa breytzt, eftir að samningaviðræðurnar í Melun (s.l. vor) fóm út um þúfur. En hernaðaraðgerðir á víg- stöðvunum í Kabylíu og Aur- es hafa færzt í aukana. Jafn- framt hefur verið gerður fjöldi leifturárása, sem aðal- lega hafa beinzt gegn Frökk- um, eins og þegar baðgestir á ströndinni vom skotnir til bana og fjölmarga aðra at- burði mætti nefna. Þetta kvað fyrst og fremst vera gert af pólitískum ástæðum, m.a. sem svar við sigurkenningum her- foringjanna og til viðvörunar, þeim, sem erlendis er gjamt á að gleyma hinu stríðandi Alsir. I vinjum Sahara-eyðimerkurinnar syðst í Alsír er úlfaldinn enn ómlssandi til reiðar og áburðar. Blað’nu hefur borizt eftir- farandi greinargerð frá ný- stofnuðu Sambandi íslenzkra stúdenta .erlendis: Snemma i septembermánuði síðastliðnum komu nokkrir framtakssamir stúdentar sér saman um nauðsyn þess, að boðað yrði til almenns fund- ar með stúdentum, er nám stunda við erlenda skóla og rætt, hvernig bezt yrði geng- ið til móts við hinn aukna námskostnað, sem varð eftir gengisfellingu ísl. kr. á síð- astliðnum vetri, en láta mun nærri, að allur þorri náms- manna sjái sér ékki leið til áframhaldandi náms, ef ekki verður að gert. Var því kosin þriggia manna nefnd, er semia skvldi bænarskrá til menntamála- ráðherra og yrði hún borin upp á þessum fundi. Fundur var síðan haldinn í F.iósi Menntaskólans að kvöldi hins 7. sent., og vár hann fjölsóttur. Fundarmenn samþykktu þá samhljóða, að eftirfarandi samþykkt yrði send menntamálaráðherra: „Við undirrituð, sem öll stundum nám við háskóla er- lendis, leyfum okkur að beina eftirfarandi til hæstvirts menntamálaráðherra og ríkis- st jórnarinnar: íslendingum er það augljós nauðs.vn að geta sótt mennt- un sína til annarra landa, þangað sem hagkvæmast er í hverri grein, enda ekki kostur á alhliða háskólanámi 'hér heima. Hingað til hafa íslenzkir námsmenn notið þeirrar sérstöðu að geta kost- að sig að mestu leyti sjálfir til námsins með 3—4 mán- aða sumarvinnu, þegar á móti komi styrkir og lán Menntamálaráðs. Eftir efnahagsráðstafanir ríkisstjcrnarinnar s.l. vetur er iþetta gerbreytt. Verð gjald- eyris til námsmanna hefur hækkað um 78—80%, þar við bætist stóraukinn ferða- kostnaðar og vaxandi dýrtíð i landinu, 'en kaupgjald helzt cbreytt að kalla. Auk þessa munu fæstir námsmenn njóta góðs af þeim gagnráðstöfun- um, sem vega skyldu upp á móti kiararýrnun almennings. Má telja rð námskostnaður erlendis hafi tvöfaldazt, og kemur sú hæ’kkun fyrst fram með fullum þunga nú í haust. Af þessum sökum virðist blasa við, að margir stúdent- ar hljóti að hverfa heim frá námi hálfnuðu eða óloknu, en sárafáir sjái sér fært að hefja nám hér eftir. Ekk- ' ert hefur komið fram af op- inberri hálfu um aðgerðir til að sporna gegn þessari þró- un. Þáð er eðlileg krafa náms- manna erlendis, að þeLm verði gert kleift að stunda nám sitt hér eftir sem hingað til og stjórnarvöld landsins geri þegar ráðstafanir til að svo megi verða. Virðist nauðsyn- legt að opinbert lánsfé og styrkir verði auknir svo að nemi tveimur þriðju hlutum námskostnaðar í hverju landi. Við undirrituð mælumst til þess áð hæstv. menntamála- ráðherra og ríkisstjórn g°ri hið fyrst grein fvrir afstöðu sinni til þessa máls.“ Auk þess kom fram tillaga um stofnun e.k. heildarsam- taka Isl. stúdenta, er nám stunda erlendis og var 'sam- þvkkt, að tillagan yrði t;ekin til umræðu á öðrum fundi, strax og hægt yrði að legfría fram skýrslu um viðræður við ráðherra. Miðvikudayinn 14. sépt. v*»r kallaður saman funduf á ný, oet skýrðu nefndarmenn. frá viðræðum við menntamálaráð- herra oer framkvæmdastíóra menntamálaráðs oe fén°ru kiaramál stúdenta eéðar und- irtektir. Bent var á, að a'lt fram til gengisfellinear ísl. 'kr. 'hefði sérgengi bað, er námsrnönnum var veitt, ver- ið sérstök friðindi, sem ekki yrðu aftur upp tekin, og væri því raunveruleea hækkun námskostnaðar 39% læyri en f rn mangreind 70—80%. Þá lofaði menntamálaráðherra að leggja fram frumvarp á Al- þingi um sameiningu lána- sióðs stúdenta er nám stunda heima og erlendis og beita sér fyrir, að lán og styrkir yrðu hækkaðir svo, að næmi % ár- légs námskostnaðar, og sér- stök yfirfærsla yrði veitt fyr- ir skólagjöldum. Þá lcomu fram tillöaur á fundinum um að samþykkt fundarins tþ. 7. ^ sept. yrði send ýmsum aðilum t.d. menntamálanefnd Alþingis, þingmönnum og öðrum er áhrif gætu haft á framgang þessara mála. Þá var einróma samþykkt stofnun Sambands ísl. stú- denta erlendis, og í því skyni kosin 5 manna nefnd er gera skyldi drög að lögum sam- takanna, leita samráðs við stjórnir liinna vmsu stúdenta- félaga um aðild félavanna að þe'ssurh samtökum, hafa samráð v'ð Stúde'ría- ráð Háskóla ís1n"crí ”m u”d'r búnt”'T og halda má.linu vak- andi bar til ev'danlep'c\ v”ði gengið frá stefnun sa.mba’r’s- ins. I nefndinni eiga sætí: Andri Isaksson. Frakk1'’ndi, Agnar Ingclfsson, Engríndi, Ketill Ingólfsson. Sviss, Jn’Vob Jónsson, Svíþjcð, Ingi Axels- son. Þvzkalandi. Nefndin starfaði ræstu daga, og hinn 24. sentember hafði hiin sett sambandinu lög. í lögunum er þess getið m.a., að tilgangur sambands- ins sé „að gæta hagsmuna ísl. stúdenta. eríendis, efla samheldni þeirra í millum og kynna námsmönnum tilliögun náms og kjör stúdenta er- lendis“. Gerðust nefndarmenn fvrst- ir aðilar að Sam.bandinu. hver fyrir hönd stúdentafélavsins eða hópsins á þeim stað, er hann stundsr nám. Næstu áfangar verða þeir, að lög Sambandsins verða send fulltrúum ísl. stúdenta, sem erlendis nema. Verður Framhald á 10. síðu

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.