Þjóðviljinn - 28.04.1961, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — F$stuaágu»'228f j aþríl 1961
UðÐVILllNN
'
Sff6.^ndl: ®amelnl*'KarfIokkur alpýSu - S6s!allstaflokkurtnn. ~
Rltstjórar: Magnús KJartansson (áb.), Magnús Torfl Ólafsson, Sig-
urður QuOmundsson. - Fréttarltstjórar: ívar H. Jónsson, Jón
?ÍarIits?n' ~ Auglyslnga3tjórl: Quðgelr Magnússon. — Rltstjórn,
?ÓEí^Sia’i< aoglýsjug-ar, nrentsmlOja: Skólavörðustlg 19. — Sfml
17-600 (6 línur). - AskrlítarverO kr. 45 á mán. - Lausasöluv kr 3 00
PrentsmJOja Þjóðvlljans
Graiiíiirinn í skáliiml
£ærður stjórnarhagfræðingur líkti einhverju sinni á-
tokum um kaup og kjör við það að hópur manna
\æn að éta graut úr skál. Kauphækkun jafngilti því
emu að allir fengju stærri skeiðar, en eftir sem áður
væn sami grauturinn í skálinni og sama magnið sem
kæmi í hvers hlut. Því væru kjaraátök algerlega til-
gangslaus, niðurstaðan yrði sú sama og upphafið.
^ þessari röksemdafærslu eru margar veilur. Skálin
og grauturinn eru til dæmis sífellt að breytast.
Ems og sannað hefur verið hér í blaðinu með óyggj-
andi tölum, sem stjórnarblöðin hafa varazt að nefna,
hefur þjoðarframleiðsfa íslendinga tvöfaldazt á ára-
tugnum 1950—1959. Það er þannig orðið tvöfalt meira
magn til skiptanna. Á þessu tímabili fjölgaði þjóðinni
um 18% þannig að aukning þjóðarteknanna merkir að
hver einstaklingur gæti fengið 70% meira magn í
s.nn hlut. En hvað launþega almennt snertir hefur
þetta alls ekki gerzt, þvert á móti er kaupmáttur tíma-
kaups verkamanna nú nær einum tíunda lægri en
hann var 1950. Skálin hefur stækkað, grauturinn hef-
ur aukizt, en skeiðar verkafólksins hafa minnkað.
j^ú fer því að vísu fjarri að þjóðarframleiðslan geti
öll farið umsvifalaust í almenna neyzlu, líkt og
giautur í skál. Talsvert magn fer í fjárfestingu og
ýmsan sameiginlegan kostnað þjóðarheildarinnar. En
hagfiæðingar birta nú orðið einnig tölur um það
hverju neyzla þjóðarinnar nemur, og þær tölur sýna
að érið 1958 nam meðalneyzlan á hverja fjölskyldu
100.000 króna. Það ár voru tekjur verkamanna fyrir
fullan eðlilegan vinnutíma hinsvegar aðeins um 50.000
kr.; þeir náðu aðeins helmingnum af meðaltalinu. Sú
staðreynd sýnir glöggt að það eru ekki allir með sömu
skeiðarnar við skál þjóðfélagsins; sumir hafa teskeið-
ar en aðrir hafa ausur, eins og verkamaður orðaði það
á fundi Alþýðuflokksfélags Reykjavíkur fyrir skömmu.
þetta eru staðreyndir sem öllu máli skipta þegar nú
er rætt um kaup og kjör. Framleiðsla íslendinga
er svo mxkil að hún stendur undir miklu betri kjörum
en verkafólk býr nú við; hið hraksmánarlega kaup
verkafólks er afleiðing af þjóðfélagslegu ranglæti en
ekki almennri fátækt þjóðarheildarinnar. í þessu sam-
bandi skiptir það engu máli þótt stjónarflokkarnir
geti bent á einstaka atvinnurekendur og sagt að þeir
berjist í bökkum og standi ekki undir hærra kaup-
gjaldi. Þar sem um slíkt basl kann að vera að ræða
er ástæðan ekki almennir erfiðleikar, heldur óstjórn
forustumanna þjóðfélagsins og atvinnurekenda sjálfra.
Röng istjórnarstefna og léleg verkstjórn atvinnurek-
enda eru engin sönnun fyrir því að verkafólk verði
að sætta sig við forsmánarleg kjör, heldur sýna þær
staðreyndir aðeins nauðsyn þess að breyta stjórnar-
stefnunni og tryggja viturlega forustu í atvinnurekstr-
mum.
fjegar stjórnarblöðin leggja sig öll í líma til að þyrla s§
upp blekkingamoldviðri um kjaramálin, ástunda |||
ibarlóm og reyna að vekja vonleysi, þurfa verkamenn §§
aðeins að festa sér í minni staðreyndirnar um vöxt g
þjóðarframleiðslunnar og skiptingu neýzlunnar. Þær i|
eru öruggur mælikvarði á það að málstaður verka- ||1
ífólks er réttur og sigrar óhjákvæmilega. — m. m§
Runóifur Kjartansson
k a u p m a ð u r
I dag verður jarðsunginn
Runólfur Kjartansson, kaup-
maður, sem andaðist hér í
bænum 23. þ.m. eftir lang-
varandi, þunga sjúkdómslegu.
Runólfur var fæddur að
Skál á Síðu 30. nóv. 1889,
sonur Kjartans Ólafssonar,
bónda þar, og konu hans,
Oddnýjar Runólfsdóttur Jóns-
sonar, -hreppstjóra í Holti á
iSiðu, en föðurafi Runólfs var
Ólafur Pá'sson, alþm., á
Höfðabrekku. Á barnsaldri
missti Runólfur föður sinn.
Var hann þá tekinn í fóstur
hjá Runólfi afa sínum í Holti,
og ólsl hann þar upp að öilu
leyti.
Um tvítugsaidur fiuttist
Runólfur til Reykjavíkur.
Hann lauk prófi frá Verzlun-
arskóla Tslands, stundaði sið-
an um skeið framha’dsnám í
Danmörku. Eftir það starfaði
hann óslitið við verzlunar-
og skrifstofustörf í Reykja-
vík. M.a. vann hann hjá vega-
málaskrifstofunni og Hall-
dóri Guðmundssvni, raffræð-
ingi. En árið 1922 stofnaði
hann eigin verz^un ásamt
Þorbergi bróður sínum^Feng-
ust þeir um skeið bæði við
heildverzlun og smásölu, en
Parisarbúðina sem þeir ráku
í - sameiningu þekkja allir
bæjarbúar.
Árið 1920 kvæntist Run-
ólfur eftirlifandi konu sinni,
Láru Guðmundsdóttur, frá
Lómatjörn í Höfðahverfi. Þau
eiga fjögur börn, öll upp-
komin. Tveir synir, Guð-
mundur Kjartan og Sverrir
eru kvæntir og búsettir í
Kaliforníu, Valgarð er skóla-
stjóri í Hveragerði, kvæntur
og búsettur þar, og dóttirin,
Guðbjörg Svanfríður, er gift
cg búsett. í Reykjavík. Votta
ég frú Láru, börnum henn-
ar, og öðru venzlafólki Run-
ólfs samúð við fráfall hans.
Ég átti því láni að fagna
að kynnast Runólfi heitnum
á manndómsárum hans. Er
margs að minnast frá þeim
kynnum. Runólfur var mað-
ur höfðinglegur ásýndum,
mikill að vallarsýn og karl-
menni að burðum. Hann var
einhver mesti og bezti lax-
veiðimaður sem sögur fara
af hér á landi, eftirtekt hans
og nákvæmni var í ætt við
hið óskiljanlega, kappi hans
fylgdi aldrei ágengni. Betri
félaga varð ekki á kosið. Og
Framhald á 10. síðu
Grein síi, sem hér fer á
eftir í íslenzkri þýðingu,
birtist í liergens Tidende
12. janúar s.I. Höfundur
heiinar er Knut Nygaard.
Olaíur Lárusson;
LOV OG TING
Oversatt av Knut Helle.
Sambandið milli húmanískra
fræðimanna á íslandi og í Nor-
egi hefir farið sívaxandi, eink-
um eftir að háskólinn í Bergen
hóf starfsemi s'na m.a. með
því að koma á fót norrænni
máivisindastofnun og kennara-
stóii í norrænu.
Ýmsir helztu bókmennta-
fræðingar Sögueyjunnar hafa
heimsótt Eergen til fyrirlestra-
halds og síðustu árin hefur
starfað íslenzkur lektor við há-
skólann og nám í íslenzku ver-
ið þáttur í norskunámi.
Nýjasta framtakið í þessa
átt er íslandsritsafn háskóla-
forlagsins. Ritstjóri útgáfunn-
er prófessor Ludvig Holm-Ol-
sen. Árið 1959 gaf hann út
1. bindi ritsafns þessa, og var
það ágæt þýðing ritverks pró-
fessors Einars Ólafs Sveinsson-
ar um Njálu. Bókar þessarar
hefur áður verið getið hér í
blaðinu. Nú er komið út 2.
bindi ritsafnsins. Þýðing Knuts
Heile á nokkrum stuttum rit-
gerðum Ólafs Lárussonar um
Fyrirlitning Gröndals á
verkalýðssaintökunum
Síðan Benedikt Gröndal
fékk þá hefðarstöðu að telj-
ast formaður útvarpsráðs,
hef ég stundum velt því fyrir
mér af hverju gæti stafað
sú hyldýpis fyrirlitning, sem
mannkerti þetta getur sýnt
verklýðssamtökunum 1 land-
inu. —
Hér verður tæplega fundið,
að maðurinn geri nokkrum
greiða með slíkri þverúð,
ekki einu sinni ríkisstjórninni
og er þá mikið sagt. Maður-
inn hlýtur að vera illa lynt-
tir og því láti hann stjóm-
ast af ilikvittni.
lýðnum endaþótt þeir séu sí
gjammandi í útvarpinu bæði
sjálfum sér og öðrum til
sárra leiðinda -—- hefur hann
hlotið að hugsa. —
Veit Gröndal þessi hve stór
hluti þjóðarinnar er innan
Alþýðusambands íslands ? -—•
Nei, hann veit það ekki, þvi
annars hefði hann virt um-
sókn sambandsins sennilega
álíka mikið og Knattspyrnu-
fél. Vals, sem fékk dagskrá
á eigin vegum.
Hefur þessi Gröndal hugsað
útí það, hverjir hafi unnið
að þvi óþurftarverki að tosa
honum inná Alþingi og það-
an unp í úvarpsráð — til að
spilla þar fyrir góðum mál-
efnum ‘i báðum stöðunum ?
Nú getur Gröndal þessi
gengið út á svalirnar og gefið
kjósendum sínum langt nef:
Eg vil ekkert fyrir ykkur
gera, þið eruð ekki þess verð-
ug. Eg he.f ofnæmi fyrir öllu
verkafólki. Hátíðisdagur
verkamanna á enginn að vera
til, og þess vegna er ég and-
stæður því að verkamenn
ráði sjálfir klukkustundar
dagskrá í útvarpmu á frídegi
sínum hinn 1. maí.
Emil Tómasson.
iimiiiiiiiiiiiimiiiMiiiiiiniMiiiniimimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiimiiiiuiiiiii
Svo verður ekki séð, að
þessi Grcndal sé neinn þránd-
ur í götu gegn hinum og
öðrum félagssamtökum, sem
sækja um að fá dagskrá á
eigin vegum í útvarpinu fyrr
en Alþýðusamband Islands
æskir þess á frídegi verka-
manna, 1. maí. Hið afar ein-
kennilega og óskiljanlega
kemur þá í Ijós, að Gröndal
þessi, formaður útvarpsráðs,
bregður hart við og hrópar
til pilta sinna — því oft er
þörf en nú er nauðsyn —
„Standið þið piltar hérna hjá
mér hefjum málmagný. Sjó-
mannsbragur er nú á mér
enginn neitar því“. — AI-
gert afsvar að verkalýðsfé-
lögin fái dagskrá 'I útvarpinu.
Þau standa svo langt fyrir
neðan það, að geta stjórnað
sjálf sínum málum þar, á-
lyktaði Gröndal.
Skynsamlegra væri að troða
inn í útvarpið á hátíðisdegi
verkamanna einhverjum ráð-
lierrum og láta þá lesa yfir
Ókyrrðin útaf
I /
E Aðdáendur Alfreðs bæjar-
= fágeta í Keflavík hafa feng-
= ið inni í Mánudagsblaðinu.
= Þar er gerður mikill rómur
= að ágæti bæjarfógetans sem
= embættismanns og því lýst
= sem pólitískri ofsókn af
= hendi dómsmálaráðherra að
= Alfreð fiokkshróðir hans var
= látinn beiðast lausnar frá
= embætti. Þá er sagt að
= heyrst hafi að Guðmundur
E Guðmundsson, sparisjóðs-
5 stjóri hafi sagí sig úr Sjálf-
E stæðisflokknum til að mót-
= mæla aðgerðum ráðherrans.
= Þá er því lýst í blaðinu að
= Hilmar Jónsson bókavorður
= og lögregluþjónarnir fimm,
= sem kærðu fógetann eigi ekki
E upp á háborðið hjá Kefl-
Sjálfstœð i
víkingum um þessar mundir
og boðuð er undirskriftasöfn-
un til að krefjast þess að
dómsmálaráðherra setji þá
frá störfum.
Öll ber grein Mánudags-
blaðsins þess merki að vera
ættuð úr aðalstöðvum sjálf-
stæðismanna í Keflavík, en
hvaða gagn Alfreð bæjarfó-
geta er að slíkum skrifum
er vandséð. Hitt má telja
víst að skrif þessi eru tilkom-
in vegna taugaóstyrks þess
sem mjög hefur gætt hjá
vissum aðilum innan Sjálf-
stæðisflolcksins í Keflavík allt
frá því að fyrri kæran koin
fram og náði hámarki sinu
eftir að dómsmálaráðuneytið
gerði kunna ákvörðun sína í