Þjóðviljinn - 24.08.1961, Blaðsíða 5

r r r
y r •’v'- bana þar á staðnum. Margir
Veríur fðkmörkun
Sagá verkalýðshreyfingar í
Rúmeníu er orðin löng. Fyrstu
félög verkamanna voru stofn-
uð á síðara hluta nítjándu ald-
ar. Aðallega sem gagnkvæm
styrktarfélög.
Með vaxandi iðnaði komu ný
viðhorf og möguleikar á að ná
til mikils fjölda verkamanna.
1 byriun tuttugustu aldar var
svo hafizt handa um stofnun
samtaka er næðu til alls vinn-
andi fólks. Helstu forvígismenn
þeirra voru m.a. I C. Frimu,
Stefan Gheórgiu o. fl.
Árið 1907 studdu félags-
bundnir verkamenn hinnar
miklu bændauppreisnir og
beittu sér gegn aðild Rúmen-
íu í síðara Balkanstriðinu. Á
árunum:fyrir og í fyrri heims-
styrjöldinni tóku verkalýðs-
samtök landsins þátt í mót-
mælaaðgerðum gegn stríðsund-
irbúningi.
Eftir styrjöldina, 1920, urðu
ofbóðslegar verðhækkanir í
Rúmeníu og sigldu verkföll og
óeirðir i kjölfar þeirra. í fram-
haldi af þeim atburðum var
Kommúnistaflokkur Rúmeníu
stofnaður í maí 1921 og hafði
síðan forystu í baráttu alþýð-
unnar.
Kommúnistaflokkurinn var
bannaður árið 1924, en starf-
aði áfram á laun. (Er sagt að
frá stofnun hans, hafi illræmd-
asta fangelsi Rúmeníu, Doflana
fangel-sið, eingöngu hýst félaga
úr Kommúnistaflokknum).
Alþýða Rúmeníu barðist
hetjulega. Verkföll voru háð og
kröfugöngur farnar, brátt fyrir
það þó herinn væri miskunnar-
laust látinn skióta á fólkið.
í febrúar 193.1 urðu átök í
Grivitia Rosu járnbrautarverk-
smiðjunum. Herlið var kvatt á
vettvang. Þá gerðist það, að
nítján ára gamall iðnnemi, Vas-
ili Roaita, þevtti eimpípu verk-
sm.iðjunnar, til merkis um að
menn skyldu leggja niður
vinnu. Var hann skotinn til
Fræp verki effir Goya
stoiið af safni í iondon
London. 23/8 — í gær var settur
lögregluvörður í allar hafnir og á
alla flugvelli í Stóra Bretlandi
eftir að upp komst að málverki
eftir Goya af hertoganum af
Wellington hafði verið stolið úr
Þjóðlistasafninu (National Art
Ggllery) í London.
f dag var Interpol um alla
Evrópu gert aðvart því að álitið
er að þjófurinn eða þjófamir
muni reyna að smygla málverk-
inu út, úr Bretlandi. Scotland
Yard tók málið þegar í sínar
hendur og í gær var starfsfólk
Jagan fékk
20 af 35
Georgetown 23/8 — Lokaniður-
staða lögþingskosninganna í
brezku nýlehdunni Guiana varð
sú að hinn framfarasinnaði
Þjóðflokkur undir forystu dr.
Cheddi Jagans fékk 20 af 35
þingsætum og þar með hreinan
meirihluta á þingi.
Kongressflokkurinn fékk 11
þingsæti og Sameinaði flokkur-
inn fjögur. Á kjörskrá voru
250.000 manns og atkv. greiddu
90 prósent þeirra. Þetta voru
fyrstu kosningar til löggjafar-
þings landsips, sem nú fær
nokkra stjórn 'innri mála.
Jagan nam tannlæknisfræði í
Chicago áður en hann gerðist
stjórnmálamaður. Fyrir átta ár-
lim settu brezku nýlenduyfir-
völdin hann í fangelsi fyrir
„kommúnis.tiska starfsemi“ en
hann hefur verið skeleggasti
leiðtogi þjóðar sinnar í sjálf-
istæðisbaráttunni. Hann er 43 ára
gamall. Búizt er við að honum
verði falin stjórnarmyndun
næstu áaga.
safnsins yfirheyrt og fingraför
tekin í sýningarsölunum.
Ríkið hafði nýlega keypt mál-
verkið fyrir rúmar 17 millj. kr.
af amerískum milljónamæringi,
sem hafði fengið það á upp-
boði. Þetta er eina málverkið
sem Goya gerði af Englendingi.
Það er 50x38 cm að stærð og er
málað á tréplötu svo að ekki er
hægt að rúlla það saman.
Lögreglan álítur helzt að ein-
hver hafi stungið málverkinu
undir handlegginn og gengið út
með það um leið og síðustu gest-
irnir fóru af safninu á mánu-
dag eða þá að ræningjamir hafi
falið sig í safninu þangað til
búið var að loka og brotizt sið-
an út.
Þeir sem vit hafa á segja að
erfitt muni verða fyrir þjófinn
að selja málverkið. „Ég vil halda
því fram að það sé yfirleitt alls
ekki mögulegt fyrir þjóf að selja
það, eins og blöðin hafa skrifað
mikið einmitt um þessa mynd
í sambandi við kaupin fyrir
skömmu." segir forstióri safns-
ins C.K. Adams. „Ég held að
ekki sé hægt að krefiast lausn-
argjalds fyrir málverk hér í
Bretlandi eins og algengt er að
málverkabjófar eeri í Banda-
ríkjunum og Frakklandi.“ Mál-
verkið er ekki vátryggt og list-
fræðingar óttast nú að þáð geti
orðið fyrir skemmdum sem ekki
verði hægt að gera við.
Undanfarið hefur verið mikið
um stuld á dýrmætum málverk-
um víðsvegar um Evrópu. Átta
myndum eftir Gezanne var stolið
í Aix-en-Profence í Frakklandi
fyrr í þessum mánuði og fyrir
um það bil ári var fjórum
meistaraverkum stolið í Amster-
dam þar á meðal mvndum eftir
Rubens og Renoir. Miög mikið
hefur verið um málverkastuldi í
Vestur-Þýzkalandi og gefur lög-
reglan þar þær upplýsingar að
hvorki meira né minna en 10
búsund myndir sem metnar eru
á um 530 mill.iónir króna hafi
horfið þar á dularfullan hátt.
menn voru drepnir og hand-
teknir í þessum átökum.
En það er táknrænt, að ein-
mitt einn félagi þessa unga
iðnnema. sem lét líf sitt, er
hann kailaði félaga sína til bar-
áttu, var Gheorgi Gheorgia
Dej. Hann var handtekinn í
þessum átökum og haldið í
fangelsi bar til 23. ágúst 1944,
er alþýða Rúmeníu brauzt und-
an oki kúgara sinna og leysti
hann úr haldi.
Hann hefur síðan verið helzti
forustumaður í rúmenskum
stjórnmálum í þau 17 ár. sem
liðin eru síðan rúmensk albýða
braut af sér þá fjötra erlendra
vfirráða, sem samvizkulau-sir
peningamenn reyna nú að
lesgja á íslenzku þjóðina, en
má ekki takast.
Helgi Jónsson.
Ncw York — SI. laugardag
lögðu fulltrúar Svíþjóðar og
Danmerkur til að Sameinuðu
þjóðirnar beittu sér fyrir tak-
mörkun á fólksfjölgun í heim-
inum, en fjölgunin reiknast nú
vera um 50 milljónir á ári.
Fulltrúarnir vilja að þetta
mál verði tekið upp á dagskrá
allsherjarþingsins sem kemur
saman 19. september nk.
Sagt er í tillögunni að þetta
mál se mjög þýðingarmikið fyr-
ir ' Sámeinuðu þjóðirnar og
stofnanir þeirra. Fólksfjölgunin
veldur því að ekki er hægt að
tryggja nema þriðja hluta mann-
kynsins mannsæmandi lífskjör.
Svíþjóð og Danmörk leggja ekki
beinlínis til takmörkun á fæð-
ingum en benda á að betra sé
að hafa færri börn sem séu
heilbrigð, fái nógan mat og njóti
kennslu heldur en meiri fjölda
vannærðra og sjúkra barna sem
ekki njóti menntunar í neinni
mynd.
Fyrir hálfu.m mánuði birtu SÞ
sk.ýrslu sem sýnir að fólksfjölg-
unin er að minnsta kosti 46
milljónir á ári. En álit marg^a
er að hún sé allt að 55 millj-
ónir.
Sænsk-danska tillagan hefur
vakið athvgli og áhuga í SÞ.
Þetta er í fyrsta sinn sem hið
umdeildá vandamál um tak-
mörkun barneigna eða fiöl-
skylduáætlun kemur til umræðu
á allsherjarþinginu. Margir full-
trúar hjá SÞ hafa látið svo
ummælt að gaman T'erði að
fvlgiast. með hvernig rómversk-
kaþólsku löndin bregðist við.
Fimmtudagur 24. ágúst
Kl. 14.00 Sýningarsvæðið opnað.
— 20.00 Lúðrasveit leikur.
— 20.30 Tónleikar í Neskirkju.
1. Orgelleikur: Páll Kr. Pálsson og
Árni Arinbjarnarson.
2. Einsöngur: Árni Jónsson.
— 21.00 Kvikmyndasýning í Melaskóla.
Reykjavíkurmyndir.
— 22.00 Kórsöngur í Hagaskóla: Karlakór
Reykjavíkur.
Stjórnandi: Sigurður Þórðarson.
Verð csðgöngumiða:
Fullorðnir kl. 14—18 kr. 10.00 Börn undir 10 ára þurfa ekki að
Fullorðnir kl. 18—22.30 kr. 20.00 greiða aðgangseyri.
Börn 10—14 ára greiða hálft gjald.
KYNNISFERÐIR
Kl. 17.00 Ferð um Gamla bæinn. Lýst upp-
hafi hans og þróun.
Verð kr. 30.00.
Ferð um Gamla bæinn Nýja bæ-
inn og Árbæjarsafn skoðað.
Verð kr. 30.00.
Kl. 20.15 Ferðin um Gamla bæinn endur-
tekin.
Ferðirnar, sem taka l'/2—2 klukku-
stundir, eru farnar undir leiðsögn
þaulkunnugra fararstjóra.
Kl. 15.30 Skoðaðar skrifstofur bæjarins í
Skúlatúni 2, Laugardalsvöllurinn,
Rafstöðin gamla við Elliðaár og
Laxaklakið við Elliðaár.
Verð kr. 10.00.
Brottför frá bílastæði við Hagaskóla
(Dunhagamegin).
FRAMKVÆMDANEFNDIN.
Fimmtudagur 24. ágúst 1961 — ÞJÓÐVILJINN — (5