Þjóðviljinn - 12.09.1961, Blaðsíða 4

f lnpnsi Elíasdéftir
;Mjnn:ngú:oru
í dag' íer íram útför Ing-
unnar Elíasardóttur, Langholts-
vegi 28 hér í bæ. Hún andað-
ist í Landakotsspitala 2. sept.
sl. Ingunn var fáedd í Reykja-
vík 27. september 1914, dóttir
hjónanna Jóhönnu Bjarnadótt-
ir. sem andaðist 13. okt 1946,
og Elfasar Jóhannssonar verka-
manns Kambsvegi 35.
Þar sem Ingunn var uþpal-
in á verkamannsheimili kynnt-
i.-t hún snemma kjörum og
lífsbaráttu verkalýðsins, enda
í'ór hún strax að vinna þegar
hún hafði aldur til. Hún var
lengst af starfandi meðlimur
Þvcttakvennaíélagsins Freyju,
meðan það félag starfaði og
gegndi þar margvíslegum trún-
aðarsíörfum.
Ingunn giftist eftirlifandi
manni sínum Halldóri Jóns-
syni, sjómanni, 26. apríl 1941.
Þau eignuðust þrjú börn, Kol-
brúnu sem gift er Guðmundi
Jónssyni sjómanni, Elías, sem
andaðist fyrir tveimur árum,
þá aðeins 12 ára gamall og
Guðnýju aðeins 5 ára.
Varð það sár harmur hjá
þeim Ingunni og Halldóri er
þau misstu einkason sinn að-
eins 12 ára gamjan. Þegar
Ingunn annaðist son sinn í
hans þungbæru veikindum,
mun hún hafa verið farin að
finna fyrir þeim sjúkdómi er
nú hefur orðið henni að ald-
urtila, en í önnum móðurskyld-
unnar hafði hún hins vegar
aldrei látið það uppi. Mánuði
eftir útför sonar þeirra var
hún flutt í sjúkrahús og gekk
hún þár undir uppskurð, var
það allra von, er til þekktu,
að sú aðgerð hefði borið þann
árangur, að komizt hefði ver-
ið fyrir sjúkdóminn að fullu.
En sú von brást, meinsemdiri
tók sig upp aftur eftir ekki
mjög langan tíma.
Störf sjómannskonunnar eru
oft æði mikil, eiginmaðurinn
dvelur löngum fjarri heimil-
inu, svo hinar margvíslegu
húsbóndaskyldur lenda í henn-
ar hlut ásamt móðurskyldun-
um, en Ingunn var fyllilega
vaxin þeim vanda, hún var
mikil húsmóðir og frábær móð-
ir, ög vissulega gladdi það
Ingunni mikið, er Kolbrún dótt-
ir hennar hafði eignazt dóttur.
er hún lét heita í höfuðið á
þeim hjónunum, Inga Dóra.
Ir.gunn Elíasdóttir
Það er sár söknuður þegar
slík kona fellur frá á bezta
aldri, og mestur er söknuðurinn
hiá öldruðum föður. eigin-
manni og dætrum, og þá ekki
hvað sízt hjá Guðnýju litlu.
Ég votta öllu hennar skyld-
fólki mfnar samúðarkveð.iur.
Guðm. Jónsson.
í dag er ti! moldar borin
Ingunn Elíasdóttir fædd í
Revkjavík 27. september 1914.
Ingunn giftist eftirlifandi
manni sínum, Halldóri Jóns-
svni, 20. apríl 1941 og eign-
uðust þau þrjú börn, tvær dæt-
ur og einn son. Þau hjónin
urðu fyrir þeirri miklu sorg
að missa einkason sinn fyrir
tveim árum.
Höggvið var fyrr en skyldi.
Hve orðlaus og fátæk stönd-
um við frammi fyrir ráðgátu
lifsins?
Ingunn mágkona m:'n! Þögul
og fá stend ég, hver er vilj-
inn? Og hver er meiningin?
Ein er staðreyndin, horfin ert
þú; elskuleg kona, dásamleg
móðir, vinkona min. Ég minn-
ist þín, kæra vina, og flyt þér
þakkir mínar fyrir þinn mann-
kærleika og elsku þjna til alls
sem lifir. Hve sárt og óskilj-
anlegt er líf þitt, fyrir okkur
mannlegar verur, en þó er viss-
an sú að nú ert þú hjá elsku
drengnum þínum, og við.kvecíj-
um þig, með þökk og virðingu,
og vitum að góður Guð ræður
öllu.
Hulda.
Sovézk bnrti
Þau fetta sig cg bretta framan í Ijós-
myndarann þessi sovézku börn. Mynd-
in er tekin í för Fram til Sovétríkjanna og átti að koma á
íþróttasíðu með spjalli um förina. Einhvern veginn finnst manni
að þetta gætu alveg eins verið börn á Njálsgötunni e£a jafn-
vel Víðimelnum, eða hvað finnst ykkur?
FISKIMÁL - Effir Jóhonn J. E. Kúld
Skreiðarútflutningur, mat,
merking og málarekstur
Útflutningur á skreiðarfram-
leiðslu ársins í ár er þegar
hafinn. Útlit skreiðarinnar er
nú betra en oft áður, vegna
heppilegrar veðráttu á meðan
fiskurinn hékk á ránum. Þeir
skreiðarverkendur sem hengt
hafa upp ferskt og nýtt hrá-
efni fá þann fisk yfirleitt á
ítalíumarkað í ár, sökurn hag-
stæðr tíðarfars, hafi hann ekki
frosið fymt eftir upphenging-
una.
Námskeið í skreiðar- og
saltfiskmati hófst hér í
Reyk.iavík um miðjan ágúst-
mánuð og stóð yfir um hálfs-
mánaðar skeið. Þátttakendur
í námskeiðinu voru 36, auk
kennara, aðallega starfandi
fiskmatsmcnn víðsvegar af
landinu. Námskeiðinu var hag-
að þannig, að verkleg kennsla
fór fram að deginum og stóð
yfir átta klukkustundir dag
hvern. En að kvöldinu voru
fræðsluerindi flutt af sérfræð-
ingum á sviði gerlafræði og
elnaverkfræði.
Verkleg kennsla fcr fram
að deginum í fiskverkunar-
stöðvum i Reykjavík og Hafn-
arfirði, og sýndu stöðvareig-
endur mikla lipurð í allri fyr-
irgreiðslu á þvi sviði meðan
á námskeiðinu stóð.
Það er ekki nokkur vafi á
því, að námskeið sem þetta
er þýðingarmikið fyrir fisk-
útflutninginn og markaðina.
Heildarsamræming á íiskmati
yfir allt landið er okkur lífs-
nauðsyn, og einmitt af þeim
sökum eru slík námskeið
mjög nauðsynleg. En ef vel
ætti að vera, þá þyrftu erind-
rekar frá fiskmati ríkisins að
vera á stöðugu ferðalagi á
milli fiskverkunarstöðvanna í
hinum ýmsu landshlutum á
milli þess sem 'nánriskeið eru
haldiri, svo öruggt væri að
samræmið héldist f matinú.
© Skrciðarmcrking og
málarekstur
Fyrst þegar skreiðarútflutn-
ingur hófst héðan til Afríku
eftir heimsstyrjöldina var
skreiðin metin og flutt út í
tvennu lagi, venjuleg skreið
fyrir Afríkumarkað og svo úr-
gangsfiskur, sem merktur var
með heitinu „Offal“. Þessi úr-
gangsskreið samanstóð af fiski
með skemmdir í vcðva og
einnig af fiski sem orðið hafði
svartur á roði af völdúm
svéþþagróðufs, þá' að vöðvi
hans væri óskemmdur. Á
meðarn þe.ssu fór fram var, þó
aðeirisí firkijr' sem' var mikið
svártur :á róði látinn fyígjá'
„Offal“ merkinu, en væri á
honum minni svepþur þá
'fylgdi hann hinum venjuléga
Afríkuflokki.
Síðan þetta var, hefur tvennt
skeð: Kröfur neytendanna um
útlit hinnar venjulegu Afríku-
skreiðar hafa aukizt svo að
nú má aðeins Vera vottur af
svepp á roðinu, hins Vegar
hafa komið hér sunnanlands
hvert árið eftir annað með
óheppilegri veðráttu fyrir
■skreiðarverkun, sem orsakað
hefur rnikinn sveppagróður á
roði fisksins og spillt útliti
hans. Af þessum sckum
var tekinn upp sérstakur
flokkur fyrir skreið, sem var
svört á roði af völdum
sveppagróðurs, og bar hann
heitið ..Black Skinned Rcund
Cod Offal“ Þessi skreið hef-
ur verið flutt út í sömu stærð-
arflokkum og venjuleg Afríku-
skreið og stærðarflokkunin
merkt á pakkana auk merk-
isins hér að ofan. Hins vegar
er úrgangsskreið sem einung-
i-s er merkt heltinu „Offal“
aldrei flokkuð í stærðarflokka.
Þetla er nauösynlegt að
menn viti, ef þeir ætla að
mvnda sér skoðun í því
skreiðarrriáli sem nú er orðið
rannsóknarmál dómstólanna
að tilhlutan sjávarútvegsmála-
ráðherra. vegna blaðaskrifa
um merkingu skreiðarinnar.
© „Offal“mcrkið (ckið af
Um mánaðamótin júlí og
ágúst í sumar skeður svo það,
að fyrirskipun er gefin út
um. að ..Offal“,merkið skúli
tekið af skreiðinni sem er
svört veena sveppavróðurs. Þó
r- o„rrt KHta gildi aðeins
um framleiðslu frá árinu 1960.
Samkvæmt tilkynningu físk-
mats ríkisins um þetta mál, á
þó ,.Offal“merkið ' aðeins að
fjarlægjast af sjálfum pökk-
unum en vera áfram á farm-
skírteinum og matsvottorðum.
Þessi ákvöi-ðun er í tilkynning-
unni sögð staðfest af sjávar-
útvegsmálaráðuneytiriu.
Við mat á skreiðinni er til
þess ætlast, að neyzlugæði
svörtu skreiðarinnar séu sem
líkust venjulegri "Afríkuskreið,
og í reyndinni getur þetta orð-
ið, ef fiskurinn er metinn af
vel þjálfuðum matsmönnúm,
annars ekki. Erfiðléikarnir við
mat á svörtu skreiðinni eru
þeir, að hafi fiskurinn tekið
á sig svennina snemma á
þurrktímabilinu í mjög stórum
stíl, og lokað að stórum
hluta fyrir útgufunina í gegn-
um roð fisksins, þá geta gæði
fiskvöðvanna versnað vegna
of langs burrktíma, en slíkt
verður ekki greint svo í góðu
laei sé. nema af, fyrsta flokks
fagmönnum. I þessu liggja erf-
iðleikarnir. ' - ' í’ i
1 Noregi er mat á skreið
talið vandasamasta fiskmat ’
þár í landi, og í opiriberri
skýrslu um skretðarrpat - sém
gefin var út árið 1957 cg að
stóðu færustu sérfræðirigar í
fiskmati þar í landi'. segir. að
útilokað sé að þjáHa upp
fyrsta flckks' rratsntenn á
sk.réið á skémmri tírft'a" en
fimm árum. ‘‘ :
Það verður ekki um það
deilt, áð hin svokallaða svarta
■skreið er að útliti óg í strmum
tilfellum líka að gæðum fyrir
neðan þann ílokk er kallaður
er Afríkuskreið. Ef þessi fisk-
ur er seldur neytendum sem
venjuleg Afríkuskreið þá gæti
slíkt ekki aðeins bakað okk-
ur álitshnekki á mörkuðunum
heldur jal'nhliða valdið okkur
skaða. Sé það rétt, að Norð-
menn hafi flutt út skreið á
Afríkumarkað með mjög dökk-
um roðlit en án þess það væri
af völdum sveppagróðurs, og
merkt hann „Dark Skinned
Round Cod“, og við komum
svo á þennan sama markað
á eftir og merkjum skreið
svarta vegna sveppagróðurs á
svipaðan hátt, án þess að
„Offal“merkið sé þar, að gefa.
til kynna að hér sé um úr-'
gangsskrcið frá venjulegri -í
Afrikuskreið að ræða vegna
útflutnings, þá gæti svo farið
að við hefðum af því meiri
skaða heldur en hagnað.
í slíkum málum sem þessu
þarf að ríkja Jangdrægt sjön-
armið. Hitt er frá minum
sjónarhól alveg ófært, ef.
augnabliknhaesniunir . éín-
hverra útflytjenda eru -létnirí
ráða og gildandi reglum um
útflutnlng brevtt fram og til
baka. eftir því sem vindur-
iriri blæs í það og þaö skipt-
ið.
© Er þctta Jeyfilegt og
lögum samkvæmt?
Ýmsir hafa spurt mig, hvort
það geti talizt lögleg ráðstöf-
un, þegar „Offal“méfKið er
tekið af svörtu skreiðinni við-
merkingu á pökkunum, en'þó
látið haldast í matsvotíorðum “
og farmskírteini. Ég er ekki
svo fróður í lögum að ég yilji
fullyrða neitt hér um. En þó
hef ég haldið að sámrætnin
þyrfti að vera þarna á Riitli.-”
Og um það þarf ekki ftð idéihi
að þetta nauðsynlega samrænri
hefur verið rofið þarnaíaf ;V§í-
isvaldinu, þegar fyrirákiphð 'er
að nema ,,Offal“merkið af
pökkunum þó það standif á-
fram í matsvottorði. Þetta er
vægast sagt leiðinleg ráðsiöf-, .
Un, og sú hugsun sem að báki
henni liggur, ætti að. yera ó-
samboðin ríkisvaldi óg eins
þeim aðilum seni að viöskipt-
unum standa.
Þegar þetta er skrdfað, þá, ,
, hefur ekkert markvoft- verið:
' bírt frá þeirri: réttarrautjsnkmn
* s4m ráðherra •fyrirskipaöi
vegna blaðaskrifa. :f. Fr.jálsrix,
þjóð og Tímanum -um. þessa
’breytingu á' merkingu::avöritu
skreiðarinnár. Annars er mér .
ekki ljóst hvað þessari réttar- ,
rannsókn er ætlað að leiða. í
ljós. Það er þegar vitað, að ■
að baki þessari ráðstöfun sem
að framan greinir', stéficiur
sjávarútvegsmálaráðuneyfla;"''
húsbóndi fiskmatsins séi'rí"rík- f'
isstofnunar. svo várla þarf
um það að deila, þvér*'!Í>etfHJ' 1
þarna ábyrgð ef urir’ábýrgð
n _ "m'Ij»>íon ’snci'
er aö ræöa.
— ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 12. september 1961