Þjóðviljinn - 12.09.1961, Síða 6

WHKMnaaMMMMMMMHMIiauUf
ÞlðÐVlLIINN
&tBcfandi: 8amelnlngarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn. — Ritstjórar:
Magnús KJartansson (áb.), Magnús Torfi Ólafsson, Sigurður Quðmundsson. —
fréttarltstiórar: ívar H. Jónsson, Jón Bjarnason. — Auglýsingastjóri: Guðgeir
láagnússon. - Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19.
Itml 17-500 (b línur). Áskriftarverð kr. 45 á mán. - Lausasöluverð kr. 3.00.
Prentsmiðja ÞJóðviljans h.f.
Uppgjöf Alþýðuflokksins
Ijegar tveir eða fleiri flokkar vinna saman að ríkis-
stjórn koma einatt upp ágreiningsmál milli þeirra,
og þau leysast venjulega að lokum með einhverskon-
ar málamiðlun meðan stjórnarsamvinnan helzt. Jafn-
vel þótt flokkar geri í upphafi ákveðinn málefnasamn-
ing bætast fljótlega við hverskyns vandamál sem ekki
verða séð fyrir og flokkarnir verða að leysa, og venju-
lega eru það þessi óvæntu vandamál sem ráða úr-
slitum -um líf og gengi ríkisstjórna. Mörg slík vanda-
mál hafa orðið fyrir þeirri ríkisstjórn sem nú situr,
en hún er að því leyti sérstæð að ekki er kunnugt
að vakizt hafi neinn ágreiningur svo að heitið geti
milli ráðherranna, þegar undan er skilin smávægileg
togstreita um embætti og bitlinga.
Ístæðan til þessa óvenjulega samlyndis er augljós.
Það var forsenda fyrir sjálfri stjórnarsamvinnunni
að Alþýðuflokkurinn kastaði þjóðmálastefnu sinni al-
gerlega á glæ. Þessi ríkisstjórn tók sér það fyrir hend-
ur að reyna að blása lífsanda í auðvaldsskipulagið á
íslandi, gera gróðann aftur að hreyfiaflinu í þjóðfélag-
inu, m.ö.o. að framkvæma stefnu Sjálfstæðisflokksins
óskerta. Um leið og Alþýðuflokkurinn féllst á að taka
þátt í þessu verkefni hafnaði hann öllum sjálfstæð-
um hugmyndum sínum um íslenzkt þjóðfélag. Og þeg-
ar gefizt er upp skilyrðislaust fyrirfram er erfitt að
fóta sig á nokkrum ágreiningi á eftir. Enda hafa for-
ustumenn Alþýðuflokksins aldrei sett nein skilyrði við
framkvæmd stjórnarstefnunnar, þeir hafa verið al-
gerlega sammála íhaldsleiðtogunum um það hvernig
ætti að framkvæma tvennar gengislækkanir, tryggja
heildsölunum frelsi til að ráða stefnunni í viðskipta-
málum, lama verklegar framkvæmdir með okurvöxt-
um o.s.frv. Sá flokkur sem allt til þessa hefur sérstak-
lega hampað „skilyrðum“ sínum í hverri stjórnarsam-
vinnu er nú orðinn algerlega skilyrðislaus í þjónkun
sinni við íhaldið. Eina málið, sem Alþýðuflokkurinn
hefur reynt að státa smávegis af sem sérmáli sínu, er
bótagreiðslur almannatrygginga, en þar er þó ekki um
neina endurbót að ræða aðra en þá að upphæðum hef-
ur verið breytt til nokkurs samræmis við dýrtíðina,
eins og óhjákvæmilegt var ef ekki átti að leggja
kerfið niður að fullu.
JJin algera málefnauppgjöf Alþýðuflokksins hefur
komið mjög glöggt fram undanfarnar vikur. Nú-
verandi r'kisstjórn tók við verðlagseftirlitskerfi af fyr-
irrennurum sínum, en það hefur alltaf verið Sjálf-
stæðisflokknum mikill þyrnir í augum. Alþýðuflokk-
urinn þóttist hins vegar vilja halda þessu kerfi og Al-
þýðublaðið hefur einatt bent á það sem sönnun þess
að ríkisstjórnin skammtaði ekki aðeins almenningi
kaup og kjör heldur yrðu kaupsýslumenn einnig að
sætta sig við það að þeim væri skammtaður gróðinn.
Hafa birzt stórar fyrirsagnir í Alþýðublaðinu um þetta
efni í haust. En þegar á herti og Sjálfstæðisflokkurinn
krafðist þess að farið yrði að afnema kerfið beygðu
ráðherrar Alþýðuflokksins sig á svipstundu. Svo skjót
var uppgjöf þeirra að Alþýðublaðið birti forustugrein
um nauðsyn þess að ekki yrði slakað á verðlagseftirlit-
inu daginn eftir að ýmsar nauðsynjar voru undanþegn-
ar slíku eftirliti með öllu — en síðan hefur blaðið
raunar ekkert á málið minnzt. Og ekki virðast ráð-
herrarnir hafa haft fyrir því að ræða við fulltrúa
flokksins í verðlagsnefnd, og hafa þeir auglýst ólund
sína með því að hætta að mæta í nefndinni. En þetta
er allt og sumt; þeir tilburðir til átaka sem birtust í
haust hafa gufað gersamlega upp. íhaldið skipar; Al-
þýðuflokkurinn hlýðir. — m.
kassa þá voru þar grá teppi
á gólfi, en etv. eru þau orðin
ónýt, en þau nýju aðeins ó-
komin.
in.
Engin. þjöð í víðri veröld hef-
ur ígkið. á móti slíkum fjár-
munum miðað við fólksfjölda
Qg v;ð íslendingar sl. 20 ár.
Þáð má líka fullyrða, að hvergi
hefur jafn lítill hópur manna
farjð jafn gálauslega með jafn
mikla ■ fjármuni og við. Það má
segja,., að gullinu hafi rignt yfir
þeSÍa Íitlu þjóð. Fyrst fengum
við stríösgróðann meðan aðrar
staðið sig þetur, þeir hafa
hneigt sig fyrir stjórnarherrun-
um og stungið svo hausnum í
sandinn.
Þegar sjávarútvegurinn var
tekinn á ríkisframfæri byrjaði
„Hrunadansinn“ fyrir alvöru.
Ríkið hefur örugglega öll töpin
en hinir gróðann. Nú má heita
að allt kerfið sé komið á ríkis-
framfæri, uppbætur, styrkir og
niðurgreiðslur eru eins og
garnaflækja, sem stjórnarherr-
arnir botna ekkert í.
Gengisfall gerir eignamenn
og þá skuldugu ríka, en allan
almenning, sem vinnur fyrir
DR. BENJAMlN EIRlKSSON:
Hjálmtýr Pétursson:
Strompur verksmiðjunnar gnæfir yfir fjalliíi. G crfjaliid væri tilvalið efni fýfir minjagripasmiði.
Á gripunum ætti að hafa skjaldarmcrki Framkv æmdabankans scm gæti verið — Glerönd —
Dr. Benjamín Eiríksson er
kurteis maður. Hann er það
sem almennt er kallað greind-
armaður, hefur lært utanað
hagfræðikenningar og fjár-
málaflækjur bæði í Rússlandi
og Bandaríkju.num. Eflaust
hefði hann orðið mjög þægi-
legur kennari í sínum fræðum
yið Samvinnu- eða Verzlunar-
skólann. Nú hefur hann nýlega
tekið sér stutt frí í bankanum
og skrifar hógværa grein í Al-
þýðublaðið, sem heitir „Vefar-
árnir“. En „þeim skýzt þó skýr-
jr séu“ er gamalt máltæki, og
þannig fór fyrir Benjamín.
Hann situr nefnilega sjálfur í
vefstólnum og vefur af kappi
eins og Gilitrutt. Það sem hann
er að vefa eru „Nýju fötin
Keisarans“. Það sem barnið sá
í ævintýri Andersens var það
að Keisarinn var klæðlaus.
; Hér eru það aðeins bankastjóri,
bankaráð og nokkrir pólitískir
áevintýramenn, sem sjá Keis-
áraskrúða Framkvæmdabank-
ans, enda stóðu þeir að fæð-
ingu hans og héldu afkvæmi
sínu undir skírn.
Barnalega saklausar eru bolla-
leggingar bankastjórans um
lóðakaupin við Laufásveg 7-9.
Tónlistarfélagið vantaði pen-
inga, þá var sjálfsagt að kaupa
af þeim gamlan húskofa með
lítilli lóð fyrir 2 millj. og til
þess að þessi lóð yrði ekki
einskis virði varð að kaupa
næstu lóð fyrir á aðra milljón?
Þá vitið þið það ef ykkur .vant-
ar peninga, skreppið þá í Seöla-
bankann eða Framkvaemda-
bankann og seljið eignir ýkkar
en þið þurfið ekki að ■ vera
feimin að heimta gott verð.
í draumum sínum um fram-
tíðarhöll bankans við Laufás-
veg 7-9 blæs Dr. Benjamín burt
allri húsaröðinni neðan við göt-
una, sem er 2, 2A, 4 og 6 ao.k
þess þyrfti að rífa hálfan Mið-
bæjarskólann. Aí hverju keypti
bankinn ekki þessi hús um leið
fyrir 8 millj.? Stofnun sem hef-
ur efnahagsreikning upp á..21,-!
milljarð hefði ekki munaö mik-
ið um slíkt, það hefði verið
eins og frfmerki fyrir venjulég-
an borgara.
Þá verður skemmtigarður
bæjanns fyrir neðan götuna
þyrnir í augum bankastjórans
og hann verður að víkja fyrir
breiðgötu eða torgi. Á því torgi
væri hægt að hugsa sér litla-
tjöm og væri botn hennar og
veggir byggðir upp af efni því
sem finnst í ,Glcrfjallinu' fræga
er bankinn keypti af þrotabú-
inu fyrir kr. 500.00 fimm hundr-
uð krónur. — Á tjörninni gæti
verið fuglalíf af frumlegri gerð,
t.d. glerendur, glermáfar og
glerkríur. í hólmanum gæti
staðið líkan af fyrstu glergerð
Islands, því nóg er efnið í fjall-
inu og hagleiksmenn okkar
fengju þarna verkefni að vinna.
Að sjálfsögðu yrðu þarna reist
líkneski í fullri stærð úr sama
efni af bankastjóra og öllu
bankaráði Framkvæmdabank-
ans. Þá gæti þjóð vor í fram-
tíðinni notið nærveru þeirra í
daglegu lífi i stað þess að eiga
þá á vaxmyndasafni. Hið nýja
Bankastræti verður fjölfarin
breiðgata. Á Ráðhústjörn synda
endur, sem guð skapaði, en á
Bankatjörn sveima glerendur,
ávöxtur af fjármálasnilli tutt-
ugustu aldarinnar.
Hinn nýi „Þrúövangur" fjár-
rriálánna mun kinka kolli til
hins volduga Iðnbanka, en gjóta
hornáúga til Seðlabankahallar-
innáf ’héðár við Lækjargötu.
Ékki' er nú hægt að lesa neina
ést út úr ummælum banka-
stjórans um Seðlabankann eða
lóðakaup hans og er það að
vonum. Báðir eru þessir bank-
ar að burðast með svipuð verk-
e'ni, hafa báðir hagstofur og
hagdeildir en stóri bróðir get-
ur prentað seðla að vild og sleg-
ið f.mápeninga, sem eru tífalt
dýrari en Verðgildi þeirra. Auk
bess hefur Seðlabankinn þrjá
bankastjóra og virðulegan
Roadmaster. Það er stórt orð
Hákot en lítið orð Lágkot.
II.
T',að hlýtur pð gl.eðia bá fá-
tmku. serp lem grein Benia-
míns. FTingað tíl hafa þeir orð-
íð g,ð gápfTa á m.ilh lánastofn-
ana og. vfðast fen.gi.ð nei • bvi
h: !r stóru og skuldíigu höfðu
' mnyar'i H'mdruð manna «ni
h^ifrmfðúð hús. Qg
m.argir verða að flytja í þau
fr-.kKéld. é»eír vpfa ékk.i lykla
að bapkavald'-r. En nú er
I.-V'IUrvn ‘••.nd'rm" Þessi lykilJ
Svmtildr . Benjamins Eirlkssonar
ueitir iáoktó’fi; Beríjámfn. —
Bankastjórinm segir orðrétt: —
„petta er alveg: rétt, én hver-.
á að gera jietía ef ekki þeir
sem httfa' þenmga "til -að
gera þaðr fyrst og fremst opim-:
„•rar : siðfnamr, .:sem 'hafa ráð
á því éins og-bankar“? Þið sem
-,a.L órðið áð ■ leita á-- svarta
. .arkaðinn ög -orðið að. groiða ■,
15—20-ui3ö'Vo -‘ársV.exti ' auk af-
i'alla ðg'þókfiunar. „I dag er
yður ■'ffbltiai'i r fæddur“. Hi'.
Menjamlii iiefur dregið tjaldið
til hliðar óg háfi. hann þökk
iyrir. BahkaTnir- hafa nóga,
penirigá, iþ'að ' sýriír lóðabraskið,-
ílottrcdfilkhátturinn og állt
■e,rra' '’lSámffSrBi.. i Orðrétt: ;,Ég
er í töIUaþéi-i'ra, sem vilja bæði.
í orði 'ög' véfk'i, I að þjóðin sníði
sér sétfl!mesÞstakk''ef.tir vexti“.
Vel fííáéltj étt ætli bankastakk-t
urinn>’sé (ékkiioorðirin' nokkuð ,
víður fyrir Híð þiís. mannav
nóð'.ðmibhg;; >'■,
Flátáímál fbúðar minnar er
samký'cbmt tcrkningu;. er liggur
hjá býggingarfuUti'úanum í R-
, ik I39"fermeti?ar, en', ekki 240
ferm. d eins og ■ bankastjórinn
gefúr’ upp. TJTn - téppin er það
að segja, að í það eina sinn,-
sem; ég kom í -íordyri Fram-
kvænrtdabahka'nseívaT .verið að
bera bar ínn nökkra :Coca-Cola
.þjóðÍTjifengu „blóð og tár“.
Síðan fengum ,við Marshallhjálp,
að hehniylokinni fengum við
herstöðvagróða . að sögn um
eina rjpilljón á dag. Þegar fór
■ að: laakka í þeim. þrunni hófst
slá'tturinn og betlið. Spennan
milli aiísturs og vesturs er not-
- uð til-,þess ítrasta. Matvara
köniul', gefins frá Ameríku
haust og vor. Fóðurbætir mjöl-
■ vara, .sykur,. tóbak og ávextir
o. íl. Og allt.hvérfur þetta eins
' og .dögg fy.rir. sólu, alltaf hækk-
ar... skuldalisþinn.,. Milljónatugir
íara ’ nú í< v.exti og afborganir.
Við skyldum . nú ætia að þjóð,
sem hefui' verið mötuð á gulli
í 2ö:';ár, gæti haldið gjaldmiðli
SÍnuni.'.Tr krón.unni í föstu gengi
: eiris ;ogí,þjóð.ir. sem „neyta síns
brauðs; í' sveita. síng ,andlits“. —
Krórian hefus hrunið úr kr. 22
'isterliiíSgspundið kr. 120. Pen-
i ingai'j' oklrar eru álíka virtir
eins og gjaldmiðill Suður-
Ameríku;. ' þar,, sgm stjórnar-
byltingari.eru tvisvar eða þrisv-
ar láuári: .Hver er ástæðan? Við
-höfurn ekki.átt neina fjármála-
menn> ' á þessu ■ tímabili, sem
hafa jþorað að segja þjóðinni
satt, ren ekið á undan sér fjós-
haugnUm. í s.tað þess að standa
■ og ialla, með,. verkum sínum.
Banká&tjórarnir hafa ekki
sínu daglega brauði snauðari.
Þetta er það þjóðfélag, sem
okkar pólitísku skörungar og
bankajöfrar hafa verið að
smíða sl. 20 ár. Allt það rang-
læti, sem framið er með hverju
gengisfalli kallar fram styrjöld
milli stétta, sem endar í hreinni
„Sturlungaöld" eins og nú ligg-
ur við borð í þessu landi.
Allir þessir gæðingar, sem
nú sitja á Alþingi í handjárn-
um flokkanna, ættu að biðja
þjóð sína um eilífðar frí. „Þegar
neyðin er stærst er hjálpin
næst“. Ef til vill leynist ein—
hver kjarni meðal þjóðarinnar,
sem getur rétt skipið á sker-
inu?
Að Iokum ætla cg að leyfa
mér að benda hinum spreng-
lærða Dr. Benjamín persónu-
Iega á þessa staðreynd, sem
hvert mannsbarn í landinu gerir
ir sér grein fyrir nema e.t.v.
bankastjórarnir sjálfir: Hlut-
verk banka og annarrra pen-
ingastofnana er fyrst og fremst
að hindra óheillavænlega verð-
lagsþróun: — Með hinu víta-
verða Ióðabraski sínu hafa
Framkvæmdabankinn og Seðla-
bankinn brugðizt þessar skyUHi
Þeir hafa þvert á móti gert
sitt til að kynda undir dýrtíð-
arbálið.

V EFARARNIR
:>ilonfb: •;tí> Víérksmiðjan — ;og fjallið. Gjaldþrotið var talið ca. 20—30 milljónir.
30. ágúst s.l. birti Þjóðviljinn
grein eftir Hjálmtý Pétursson,
þar sem harðlega var gagn-
íýnt lóðabrask Seðlabankans,
Landsbankans og Fram-
kvæmdabankans. Seðlabank-
inn og Landsbankinn hafa
ekki séð neina ástæðu til þess
að gera grein fyrir meðferð
sinni á almannafé; hins vegar
barst Þjóðviljanum nokkru
síðar grein frá Benjamín Ei-
ríkssyni, bankastjóra Fram-
kvæmdabankans. Ilefur birt-
ing hennar beðið vegna
þrengsla, en liún fer í heild
hér á eftir. Á öðrum stað í
opnunni er birt svar Hjálmtýs
Péturssonar við grein Benja-
míns.
★ . í/
★ ★
Með skrifum sínum í blöðun- .
um hafa þeir Vilhjálmur S. Vil-
hjálmsson og Hjálmtýr- Péturs-
son undanfarið verið að- veifa
öhreinu klæði framan í þjóðina,
klæði sem ofið hefur verið úr
ýmis konar misskilningi. Af
því tilefni vildi ég mega biðja
blaðið fyrir eftirfarandi at-
hugasemdir.
Framkvæmdabankinn var
stofnaður í ársbyrjun 1953.
Hann er því irúml. 8 ára gamall.
Fyrstu mánuðina var bankinn
til bráðabir^ða í húsi hjá Bún-
aðarbanka jlslands. Þá fékk
hann húsnaáði á efstu hæð í
húsi Útvegsþankans við Lækj-
artorg. En því var sagt upp
með litlum fyrirvara. Það varð
því I skyndi að útvega nýtt
húsnæði og úar þá tekið á leigu
húsnæði við Klapparstíg, lítið
og óhentugtijtil bankastarfsemi.
Það varð þVí fljótlega úr, að
fest var leiga á hæð í húsi,
sem þá var í byggingu að
Hverfisgötu 'é. Þessi átta ár hef-
ur því banliinn verið til húsa
sem leigjandi á fjórum stöðum.
Eftir nýjustjú gengislækkunina
mun efnahagsreikningur Fram-
kvæmdabankans vera um 2V2
milljarður króna. Það er þess
vegna ekki sökum f járskorts
eða fátæktar að bankinn hefur
sætt sig við þennan aðbúnað.
En ég hefi hins vegar ekki tal-
ið rétt að bankinn byggði yfir
sig meðan skortur væri á ibúð-
arhúsnæði og fólk byggi enn
í bröggum.
Árið 1957 gerðist það, að
bankanum var boðin til kaups
húseignin Þingholtsstræti 1,
sem er á horni Bankastrætis og
Þingholtsstrætis. Sú húseign var
keypt fyrir 1.700.000 króna.
Þetta kallar Vilhjólmur S. Vil-
hjálmsson að sé „rándýrt“. Ég
tel að verðið hafi verið mjög
hagstætt. Ástæðan fyrir því, að
þessi húseign var keypt var sú,
að staðurinn kom vel til mála
undir væntanlegt framtíðar-
heimili bankans, en að sjálf-
sögðu mundi þurfa að kaupa
aðliggjandi lóðir til viðbótar,
þannig að nægilega stór lóð
fengist u.ndir sérstætt hús. Það
var talið heppilegt að festa
kaup á þessari lóð með tilliti
til þess að í framtíðinni gætu
þeir, sem þá stjórnuðu þankan-
um, byggt þarna ef þeim svo
sýndist, og ef lóðirnar í kring
byðust á skaplegu verði. Það
var sammála álit bankastjórn-
arinnar, að bankanum lægi ekki
á með að byggia, en að með
. k.aupunum væri hins vegar ver-
ið að búa í haginn fyrir fram-
tíðina. Verðið þótti hagstætt.
í vor gerðist það, að formað-
ur Tónlistarfélagsins kom að
máli við mig um peninga ti)
þess að ljúka húsi sem Tónlist-
arfélagið á í byggingu hér í
Reykjavik vegna Tónlistarskól-
ans. Það barst einnig í tal, að
Tónlistarfélagið vildi selja hús-
eign sína að Laufásvegi 7. Varð
þá úr að bankinn keypti Lauf-
ásveg 7 og lóðina við hliðina,
Laufásveg 9, hina fyrri fyrir 2
milljónir króna, hina síðari fyr-
ir rúmlega 1 milljcn króna.
Þannig hagar til við Laufás-
veginn nyrzt, að fyrir neðan er
lystigarður, og standa við hann
nokkur gömul timburhús, sem
ég tel víst að muni hverfa í
framtíðinni, þannig að Lækjar-
gatan breikki suður úr og að
hús staðsett við Laufásveg 7 og
9, muni í raun og veru verða
önnur hlið Lækjargötunnar.
Hús, sem byggt yrði á þessum
lóðum mundi vera annað eða
þriöja hús fyrir austan Mennta-
skólann og snúa að hinni breiðu
Lækjargötu.
Vilhjálmur S. Vilhjálmsson,
blaðamaður, hefur skrifað all-
langt mál um Framkvæmda-
bankann og lóðakaup hans og
hefur komizt svo að orði, að
bankinn væri í óðaönn að und-
irbúa framtíð sína. Það er rétt,
að bankinn er búinn að vera
að undirbúa framtíð sína í 8
ár og rná víst kalla að það sé
gert í óðaönn. Engar ráðstafan-
ir aðrar heldur en að kaupa
þessar lóðir, sem bankanum
hafa boðizt á mjög hagstæðu
verði, hafa verið gerðar til þess
að byggja yfir bankann og hann
hefur eins og að framan er get-
ið verið á hrakhólum með hús-
næði. Vilji þeir, sem í fram-
tíðinni stjórna Framkvæmda-
bankanum, byggja annars stað-
ár, géta þeir skipt á þeim lóð-
um, sem bankinn nú á eða selt
þær. Þegar fjársterkar stofnan-
ir, eins og ég tel Framkvæmda-
bankann vera, þrátt fyrir um-
mæli blaðamannanna, þá er
hætt við að þær verði að sæta
lakari kjörum og borga hærra
verð, eins og reynsla Seðla-
bankans bendir til, heldur en
eðlilegt getur talizt. Ég tel að
Framkvæmdabankinn geti verið
ánægður með sín lóðakaup við
Laufásveginn, þar eð hann hef-
u.r fengið þarna byggingarlóð
svipaða að stærð og Seðlabank-
inn, á mjög góðum og fallegum
stað í miðbænum, fyrir minna
en þriðjung af því sem Seðla-
bankinn greiðir fyrir sína lóð.
Rétt hinum megin við Lækjar-
götuna stendur Iðnaðarbankinn
og gert ráð fyrir að Seðlabank-
inn verði þar einnig spölkorn
austar. Þó get ég gjarnan látið
þess getið, að persónulega lízt
mér ekki á lóð Seðlabankans,
sem framtíðarstað fyrir þjóð-
banka.
Um lóðaverð og byggingar í
miðbænum í Reykjavík má
annars segja margt. Bæjarbúar
kvarta undan því að miðbær-
inn sé ekki byggður upp og að
hann sé tómir kumbaldar
Þetta er alveg rétt, en hver á
að gera þetta ef ekki þeir sem
hafa peninga til að gera það,
fyrst og fremst opinberar stofn-
anir, sem hafa ráð á því, eins
og bankarnir? Og eiga þeir
ekki að vera í miðbænum?
En Hjálmtýr minnist á fleira
í grein sinni heldur en léða-
málin og húsnæðismálin. Hann
segist ekki geta gleymt garm-
■num honum Katli, Fram-
k.væmdabanka Islands, því hann
hafi orðið til með furðulegum
hætti. Þessi furðulegi háttur,
að stofna framkvæmdabanka,
hefur verið hafður víða um
lond síðan stríðinu lauk. Fram-
k.væmdabankar hafa verið
stofnaðir í fiölmörgum löndum.
FramkvæmdabTnki Islands var
stofnaður samkvæmt tillögum
gjaldkera Alþjóðabankans, —
Crene de Iongh, sem hingað
kom samkvæmt beiðni ríkis-
stjórnarinnar, og voru lögin um
Framkvæmdabankann sniðin
eftir svipuðum lögum um fram-
kvæmdabanka í öðrum löndum.
Eftir því sem árin hafa lið-
ið hafa bætzt fleiri verkefni á
bank.anum. Þannig hefur al-
þingi t. d. falið honum með
lögum að safna og vinna úr
tölum og upplýsingum um alla
byggingastarfsemi í landinu.
Þá hefur bankanum verið ætl-
að að leysa af hendi ýmis verk-
efni á sviði hagskýrslugerðar,
sem útilokað er að vinna með
því starfsliði sem að bankinn
hefur. Það starfslið hefur meira
en nóg að gera við þau tak-
mörkuðu verkefni sem við höf-
um ráðizt í. Starfslið bankans,
sem er 12 manns, skiptist þann-
ig að 3 starfsmenn vinna að
hinum eiginlegu bankaverkefn-
um, þ.e.a.s. í sambandi við lán-
veitingar og lántökur, inn-
heimtu og þess háttar, þ.á.m.
talsverðri innheimtu fyrir ríkis-
sjóð. Þá eru 6 menn, sem sinna
tölfræðilegri starfsemi og vinna
að hagskýrslugerð. Loks eru 3
stúlkur, sem annast símavörzlu
og vélritun. Þessi tala starfs-
fólks hefur staðið óbreytt í
nokkur ár.
Nú er síður en svo að ég hafi
verið ánægður með þetta á-
stand. Að því er varðar starf-
semi bankans sjálfs hefði verið
mjög nauðsynlegt að ráða sér-
staka starfsmenn til þess að
vinna að rannsóknum í sam-
bandi við lánsumsóknir, þ.e.a.s.
að rannsóknum í sambandi við
stofnsetningu nýrra atvinnufyr-
irtækja. Þetta er mikið verkefni.
Það er ýmislegt sem hefur
valdið því að ég hefi ekki lagt
í það að ráða sérstakt starfs-
fólk til þessa, án þess að ég
vilji rekja þær ástæður allar.
En ein ástæðan er einmitt sú,
að ég hefi ekki viljað stækka
bankann. Eg er í tölu þeirra,
er vilja, bæði í orði og verki,
að þjóðin sníði sér sem mest
stakk eftir vexti. Þá eru það
hagrannsóknirnar. Einnig þar
hefi ég haldið tölu starfsliðs
bankans innan mjög þröngs
ramma.
En það þýðir ekki að verk-
efnin hverfi þótt menn vilji
ekki leggja í þann kostnað sem
útheimtir að leysa þau. Þannig
höfum við nú sem gesti í Fram-
kvæmdabankanum norska sér-
fræðinga. Fyrst er þriggja
manna nefndin. sem kom hér á
vegum ríkisstjórnarinnar. En
síðan hafa hér komið aðrir
; sérfræðingar, sem hafa unnið í
samráði við nefndina og einnig
að nokkru hafa haft aðsetur í
Framkvæmdabankanum. Þessir
menn eru að vinna að stóru-
verkefni, sem einnig að tals-
verðu leyti er unnið af starfs-
mönnum Framkvæmdabankans,
cg hefði verið hægt að vinna
Framh. á 10 sið>
r
u — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 12. september 1961
Þriðjudagur 12. september 1961 — ÞJÓÐVILJINN
kZ