Þjóðviljinn - 07.02.1962, Qupperneq 7

þlÓÐVIÚINN
Ótgelandl: Bamelnlngamokknr alÞýSn — Sósfallstaflokkurinn. — Rltetiðrari
Uagnús KJartansson (&b.). Magnús Torfl Olafsson, Slaurður GuBmundsson. —
Fréttarltstlðrar: fvar H. Jðnsson, Jðn BJarnason. — AuglýslngastjórJ: Guðzelr
Uaanússon. - Rltstjðrn, afgrelðsla, aualýsingar, prentsmiðia: Skólavðrðust 1B.
Síml 17-500 (5 línur). Askriftarverð kr. 55.00 á mán. - Lausasoluverð kr. 3.00.
PrentsmlðJa ÞJððvllJans h.f.
Barnalærdómur
T Jndanfarna áratugi hefur Einar Olgeirsson oft reynt að fræða
alþingismenn um auðhringinn Unilever, m.a. sagt þeim að
hann sé voldugastur auðhringa utan Bandaríkjanna. Hann hef-
ur ekki þreytzt á að skýra fyrir þeim, hvernig hringur þessi
hefur margsinnis gripið inn í lífsbaráttu íslenzku þjóðarinnar
með því að skammta fslendingum skít úr hnefa. Unilever
hefur fengið því ráðið að ýmsar afurðir íslendinga hafa árum
saman verið greiddar langt undir sannvirði á brezka markað-
inum, en að sjálfsögðu grætt sjálfur stórar fúlgur á þvf að
vinna úr íslenzkum útflutningshráefnum. Einar hefur verið
öllum þrautseigari að útskýra á Alþingi og utan þess stað-
reyndirnar um þróun auðvaldsins, um þróun og eðli hinna
voldugu auðhringa tuttugustu aldarinnar.
T^etta hefur verið fræðsla sem ekki hefur látið vel í eyrum
fulltrúa íslenzka auðvaldsins. Þeir hafa stundum lýst því
í þingræðum, eins og t.d. Björn Ólafsson, hve erfiðlega sér
hði þegar Einar tæki til að fræða þingheim um aðskiljan-
,legar náttúrur auðvaldsskipulagsins. Svo hafa komið menn
eins og Ólafur Thors og aðrir íslenzkir smákapítalistar og
milljónaskuldaþrjótar og varið sitt auðvaldsskipulag, það væri
nú aldeilis ekki á þá lund sem Einar lýsti því, svipt efnahags-
legu frjálsræði og meira og minna í arðránsklóm auchringa!
Og svo hefur komið hin rósrauða útm?1”n auðvaldsskipulags-
ins, þar sem allt er frjálst og þó ekkert jafnfrjálst og framtak
einstaklingsins, frjáls verzlun er æðsta hugsjónin, og öllum er
frjálst að verða milljónarar, ef þeir kæra sig um og kunna
að spjara sig. ,
T\g skyldu þeir ekki flestir hafa verið og séu jafnvel enn
sælir í sinni trú á frelsið mikla í auðvaldsþjóðfélögum
nútímans, það er að minnsta kosti ekkert lát á lýsingum hinna
alfrjálsu þjóðfélaga í áróðri Morgunblaðsins. Hvað er Atlanz-
hafsbandalagið að dómi Morgunblaðsins og Alþýðublaðsins
annað en bandalag alfrjálsra ríkja? Og nú er byrjaður sami
barnalegi áróðurssöngurinn um Efnahagsbandalagið, einnig
þangað á að keyra tslendinga inn í nafni frelsisins, enda þótt
það sem raunverulega gerist með innlimun Islands í Efna-
hagsbandalagið sé afsal sjálfstæðis íslands um meginþætti
efnahagslífs síns og stjórnmálafjötur lagður á þjóðina, sem
ætlunin er að binda ekki einungis núlifandi kynslóð heldur og
komandi kynslóðum Islendinga, um alla framtíð.
f umræðunum um rannsókn á Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna
hefur Einar Olgeirsson fagnað því með góðlátlegu háði að
einhver glóra virðist vera að síast inn í þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins um eðli og aðskiljanlegar náttúrur auðhringa og
auðvaldsþjóðfélaga. Það kom í ljós í umræðum þessum, að
Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna hefur í bláeygri bjartsýni á
frelsið og vináttuna í Atlanzhafsbandalagsríkjunum Englandi
og Hollandi reynt að fá þar nýjan og mikinn markað fyrir
íslenzkar fiskafurðir. Ráðamenn S.H. virðast hafa lagt af stað
út í heiminn með sömu bjargföstu sannfæringu um frelsið og
elskulegheitin í auðvaldsþjóðfélögum Vestur-Evrópu sem
Morgunblaðið og Alþýðublaðið segja íslenzku fólki að sé svo
yfirþyrmandi, að við þurfum endilega að láta innlima okkur
í sæluna. En þegar tiJ Englands kom, og jafnvel enn frekar í
Hollandi, ráku trúmennirnir sig á að Einar Olgeirsson hafði
reyndar haft rétt fyrir sér, Unilever og aðrir auðhringar hins
alfrjálsa Vesturs vorj þá engin elsku mamma þegar til kom.
Þeir voru meira að segja svo ótuktarlegir að ráðast á elsku
litlu vinaþjóðina Islendinga og spörkuðu um koll hinum glæstu
Hollandsplönum alheimssölustjórans Jóns Gunnarssonar, og
þjarma nú með ótuktaraðferðum að hinum frjálsu fisksjopp-
um sama alheimssölustjóra í Englandi.
ÍÍS stjórnendur Sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna eru að
byrja að segja frá þessum óttalegu bamalærdómum um
staðreyndir auðvaldsskipuplagsins í blaði sínu „Frosti“. Hver
veit nema einhverjir þeirra taki að skilja betur hvað biði Is-
lendinga, ef þeir létu innlima land sitt í auðvaldsríki Vestur-
evrópu, gerðu ísland að valdalausum hreppi í ríkjasamsteypu,
þar sem auðhringarnir drottna yfir efnahagslffi þjóðanna? — s
Viðtal Adsjúbei við Kennedy
Adsjúbei: Hr. forseti. Allir
vita að Sovétstjórnin hefur
lýst sig þess reiðubúna að
samþykkja sérhverja tillögu
Vesturveldanna um alþjóðlega
yfirumsjón og eftirlit, ef sam-
toomulag næst um almenna og
algjöra afvopnun. Jafnframt
undanskilur Sovétstjórnin ekki
þann möguleika að ná sam-
komulagi eftir ýmsum öðrum
leiðum, sem fara mætti í nán-
ustu framtíð og dregið gætu
úr stríðshættunni.
Til dæmis um slíkar leiðir
má nefna tillögur um að
auka ekki fjárveitingu til
vígbúnaðar; afneitun á not-
kun kjarnavopna; gerð sátt-
mála mil'li Atlanzhafsbanda-
lagsríkjanna og Varsjárbanda-
lagsríkjanna, þar sem hvor
aðilinn héti því að ráðast
ekki á hinn; að erlendir her-
ir verði fluttir heim úr her-
stöðvum í öðrum löndum;
myndun ríkjabeltis án
kjamorkuvopna; ráð gegn
hættunni á skyndiárás.
Hvaða horfur virðast yður
vera á almennri og algjörri
afvopnun og að unnt muni að
draga úr spennunni í alþjóða-
málum?
Kennedy: Sovétríkin og Banda-
ríkin samþ. sameiginlega yfirlýs-
ingu um grundvallaratriði, þar
sem takmarkið var almenn og
algjör afvopnun. Þessi sam-
þykkt var gerð í september,
eftir viðræður þeirra McCloy
og V. Zorin, og samkvæmt
henni er vandinn nú sá, hvern-
ig unnt sé að ná því marki í
áföngum. Um það efni ríkir
grundvallarágreiningur milli
Sovétríkjanna og Bandaríkj-
anna, og þeim ágreiningi verð-
ur að eyða. Við álítum að hafa
verði fullnægiandi eftirli.t, til
að ganga úr skugga um, að all-
ir aðilar afvopnist og haldi
þær sambykktir, sem þeir gera.
Sovétríkin hafa lýst því yfir,
að okkur, eða hinu alþjóðlega
eftirliti sé frjálst að fylgjast
með þeim vopnabirgðum, sem
eyðilagðar verða, en þau vilja
ekki leyfa okkur að hafa eftir-
lit með þeim vopnabirgðum,
sem eftir eru. Einn aðili gæti
eyðilagt hundrað sprengibotur og
þó átt eitt til tvö þúsund eftir.
Ef meiningin er raunverulega
sú að gera reglulega afvopnun
mögulega, virðist mér nauðsyn-
legt að hafa ekki aðeins eft-
irlit með þeim vopnum, sem
eyðilögð eru, heldur einnig
þeim, sem eftir verða. Annars
hefur enginn aðili neina trygg-
ingu fyrir öryggi sínu. Ef við
náum samkomulagi um árang-
ursríkt eftirlitskerfi, þannig, að
ekkert ríki þurfi að efast um
hvort. hin ríkin standi við gerð-
ar skuldbindingar, þá álít ég,
að við getum snúið okkur að
allsherjarafvopnun.
Vegna þessa bætti mér það
svo geysi mikilvægt að við
næðum samkomulagi um bann
við kjamatilraunum og taka
síðan, lið fyrir lið, kjarnorku-
vopn, eldflaugar, fótgöngulið,
herskipaflota og allt annað. Ef
við næðum samkomulagi í bví
efni, þá gætum við snúið okk-
ur að allsherjarafvopnun.
Ég teldi það hægðarauka, ef
Atlanzhafsbandalagið og Var-
. sjárbandalagið skuldbindu sig
til að lifa í friði hvort við
annað. Sérstaklega tel ég, að
við ættum að gera allar mögu-
legar ráðstafanir til að hindra
skyndiárás. Ef sambúð þjóða
okkar kæmist í eðlilegt horf,
álít ég, að minna yrði um her-
væðingu á báða bóga. En sem
stendur getum við ekki dreg-
ið heri okkar heim frá Evrópu
yfir Atlanzshafið, þar sem þið
drægjuð ykkar heri einungis til
Sovétríkjanna í aðeins nokkur
hundruð mílna fjarlægð. Þess
vegna þurfum við að fá nokkra
hugmynd um hvað við mun
taka í Berlín og Þýzkalandi.
Og þess vegna vona ég, að
samningaviðræður muni bráð-
lega eiga sér stað milli ríkis-
stjóma okkar og verða árang-
ursríkar.
Því hefur oft verið haldið
á loft, að við viljum alls ekki
undirrita friðarsamning og að
við lítum á hann sem hernað-
araðgerð. Þetta er ekki kjarni
málsins. Að okkar áliti er heil-
brigðustu lausnina að finna í
yfirlýsingu fjórveldanna í Genf
1955, þar sem gert er ráð fyrir
endursameiningu Þýzkalands.
Við álítum það að skipta landi.
skipta borg, reisa múrveag í
borg, sé aðeins til þess faJJið
að auka spennuna en ekki
minnka. • Við trúum því, að ef
þýzka þjóðin fengi að samein-
ast, þá mætti gera fullnægj-
andi ráðstafanir til að vernda
öryggi allra viðkomandi aðila.
Nú hljótum við að viður-
kenna það, að Sovétríkin hyggj-
ast ekki leyfa endursameiningu
Þýzkalands, og svo lengi sem
Sovétrikin halda þeirri stefnu,
mun Þýzkaland ekki verða
sameinað. Nú er spurningin sú,
hvort Sovétríkin ætla sér að
gera samning við austurbýzk
yfirvöld, en slíkt mund.i fremur
au.ka snennuna en hitt. Eins og
ég sagði í ræðu minni á bingi
Sameinuðu þjóðarlna, bá viður-
kennum við rétt Sovétríkjanna
til að gera hvem þann samn-
ing sem þau óska við au.stur-
hvrk yfirvöJd. Það sem okkur
þvkir svo uggvænlegt, er sú
staðhæfi.ng, að þessi samningur
geti svipt okkur réttindum okk-
ar í Vestur-BerJín, — rét.tind-
um. sem við áunnum okkur í
stvriöl.di.nni og voru viður-
kennd af Sovétríkiunum, Bret-
landi og Frakklandi í stríðs-
lok. Þessi réttindi teljum við
okkur eiga áfram. En ef bið
gerið samning við austurþýzk
yfirvöld, virðist mér bað muni
auka snennuna. Ef Sovétríkin
ætla sér í samningi þeim að
láta lögsagnarumdæmi Vestur-
Berlínar í hendur austurþýzk-
um yfirvöldum, gegn vilja íbúa
Vestur-Berlínar, — ef aðflu.tn-
inga- og samgönguleiðir miJli
Vestur-Berlínar og umheimsins,
vestursins, eru aJgiörlega, undir
yfirráðum austurþýzkra yfir-
valda, sem gætu lokað þeim
hvenær, sem þeim byði svo við
að horfa. þá hefur þessi samn-
ingur ekki frið í för með sér, —
hann eykur aðeins á hættuna.
Annars er ég vongóður um,
að í beim viðtölum og samn-
ingaviðræðum, sem við vonumst
til að eiga við Sovétríkin, muni
veitast trygging fyrir að við
fáum að hagnýta okkur þau
réttindi, sem við nú höfum í
Vestur-Berlín, og eru í sam-
ræmi við samþykktir fjórveld-
anna, og að leyfðar verði
frjálsar ferðir til og frá borg-
inni. Við höfum enga löngun
til að dvelja í Vestur-Berlín,
ef fólkið þar æskir okkar ekki.
En það óskar eftir því að við
séum þar. Þegar það ákveður
Síðari
hlufi
að við séum óæskilegir, vill
ekki hafa okkur lengur, þá
munum við fara. En meðan það
vill að við séum þar, virðist
mér einsætt að við eigum að
halda þeim réttindum, sem
samþykkt hafa verið okkur til
handa.
Ég er vongóður um, að sovét-
stjórnin verði þessu samþykk,
og sérstaklega vona ég að hún
leyfi frjálsa fólks- og vöru-
flutninga til 'og frá Berlín. Þá
sambandslýðveldið, en við höf-
um diplómatískt samband við
Þýka sambandslýðveldið og við
eigum við það mjög góð verzl-
unarviðskipti. Þannig mætti
segja að við séum raunsæir. Ef
stjórn Bandaríkjanna segði
ekki „austurþýzk yfirvöld“
heldur „stjórn Þýzka alþýðu-
lýðveldisins", þá væri það bæði
ágætt og í samræmi við veru-
leikann.
Og þá er það annað atriði.
Við viljum gera friðarsamning
ásamt bandamönnum okkar úr
síðustu heimsstyrjöld, og við
vonum að svo verði. Það yrði
ekki aðeins stjórn okkar mik-
ið gleðiefni heldur og allri þjóð-
inni. Enginn hefur hugsað sér
að innlima Vestur-Berlín í
Austur-Þýzkaland. Slíkt er fjar-
stæða. Annars vegar er Þýzka
alþýðulýðveldið og hins vegar
er Þýzka sambandslýðveldið
með sitt kapitalistiska hagkerfi.
Við skulum gera friðarsamning
og við skulum tryggja frelsi
maður ofreynt og ofgert tauga-
kerfi sínu, þá æsist hann upp
við sérhvern hávaða, — öll hljóð
og hvað sem er veldur honum
illum grunsemdum. Slíkur mað-
ur getur valdið miklum vand-
ræðum. Við vonumst til að þær
samningaviðræður, sem mjög
bráðlega munu eiga sér stað,
verði hlutlægar raunhæfar, og
að þar muni ríkja andrúmsloft
fullkominnar rósemi.
Kennedy: Má ég svara þessu
stuttlega? BerJín var öll sett
undir stjórn fjórveldanna sam-
kvæmt Potsdamsamningunum.
Austur-Berlín, sem var að öllu
leyti undir stjóm Sovétríkjanna,
hefur nú verið afhent Austur-
Þýzkalandi, en það er algert
brot á þessum samþykktum. 1
raun og veru er borgin ekki
lengur undir stjórn fjórveld-
anna. Og n.ú. reynir sovétstjórn-
in að staðsetja sovézkt herlið
inni í Vestur-Berlín. Hún sting-
ur ekki upp á því, að hin, þrí-
veldin, hafi her í Austur-Ber-
Aleksei Adsjúbei veifar til fréttamanna og ljósmyndara við dyr Hvíta hússins í Washington, þeg-
ar hann og Rada kona háns komu þangað í síðustu viku að þiggja boð bandarísku forsetahjón-
anna. Maöurinn til hægri er Bolsnakoff, ritstjóri tímarits sem sovézka sendiráðið þar gefur út.
getum við, að mínu áliti, náð
friðsælu samkomulagi um Mið-
Evrópu, og náist það, geri ég
ráð fyrir að sambúð okkar
muni stórbatna.
Adsjúbei: Þér svöruðuð ein-
mitt spurningunni, sem ég ætl-
aði að fara að leggja fyrir yð-
ur. En ég get ekki verið yður
sammála. Ég er ekki fræðimað-
ur á sviði afvopnunarmála, en
mér skilst, að samkomulag það,
pr McCJoy , og, V. Zorin kom-
ust að, hafi verið mjög stórt
skref í rétta átt, og yið vonum
að sérfræðingar, fulltrúar
stjórnar okkar, nái enn betri
árangri.
Og svo eru það örfá orð um
Þýzkaland. Hafi ég skilið þýð-
inguna rétt, þá hef ég heyrt
mjög óraunhæft orðatiltæki. Þar
á ég við orðatiltækið „ austur-
þýzk yfirvöld". Ólíkt skemmti-
legra væri „stjórn Þýzka al-
þýðulýðveldisins". Ykkur. fellur
ekki við Þýzka alþýðúlýðveldið.
Okkur. fellur ekki við Þýzka
Vestur-Berlínar með öllum
ráðum, — með herjum fjórveld-
anna, með herjum Sameinuðu
þjóðanna—og ábyrgjumst þann-
ig réttindi hennar. En þetta
verður tekið fyrir við væntan-
legar samningaviðræður.
Þá er það örlítið varðandi
samgöngur við Vestur-Berlín.
Hvers vegna þarf að flækja svo
einfalt atriði? Aðflutningaleið-
in til Vestur-Berlínar liggur
rúma hundrað kílómetra yfir
land Þýzka alþýðulýðveldisins.
. Vilji einhver heimsækja Vest-
ur-Berlín, og þurfi að senda
þangað fólk, mat eða aðrar
vörur, þá er mjög einfalt að
biðja stjórn Þýzka alþýðu-
lýðveldisins um leyfi. I hrein-
skilni sagt finnst mér stundum
eins og eitthvert vont fólk sé
vitandi vits að reyna að gera
einfalda hluti flókna og skapa
og auka spennu.
Þegar ég ræddi við nánustu
ráðgjafa yðar í gær, tók ég
eftirfarandi dæmi: Hafi einhver
lín. Með öðrum orðum: Sovét-
stjórnin reynir að hlutast til um
stjórn Vestur-Berlínar. Það er
þetta, sem er til fyrstu umræðu.
Mér skilst að þér vilduð gefa
austurþýzkum yfirvöldum- —
þér segið austurþýzku stjórn-
inni — heimild og vald til að
skipta sér af þeim ferðum. Því
hefur að vísu verið lýst yfir,
að hún muni ekki gera það,
en okkur er engin trygging í yf-
irlýsingum hr. Ulbrichts, sem •
breytast í hverri viku. Setjum
svo, að slíkt samkomulag verði
undirritað, og réttur okkar til
samgönguleiðanna milli Vestur-
Berlínar og vestursins, sem nú
er undir stjóm Sovétríkjanna,
verði settur undir stjóm aust-
urþýzkra yfirvalda. Hugsum
okkur einnig að Austur-Þjóð-
verjar fari að takmarka þessi
samgönguréttindi okkar, af
einni eða annarri ástæðu. Slíkt
væri aflvaki aukinnar spennu;
Sovétríkin reyndu ef til vill að
styrkja Austur-Þýzkaland og í
stað þess að hafa leitt málið
til lykta í eitt skipti fyrir öll,
þá stæðum við enn frekar aug-
liti til auglitis.
Ástæðan til þess, hve við
erum tregir til að viðurkenna
Austur-Þýzkaland sem full-
valda ríki, er sú, að við við-
urkennum ekki skiptingu Þýzka-
lands. Að okkar áliti vill þýzka
þjóðin búa í einu, sameinuðu
landi. Ef Sovétríkin hefðu beð-
ið ósigur í styrjöldinni, þá væru
íbúar þeirra sjálfir á móti því
að landinu væri skipt með línu,
sem dregin væri um Moskvu
og gjörvallt landið. Ef við hefð-
um orðið undir í stríði, mundi
okkur ekki geðjast að því, ef
landinu væri skipt um Missi-
sippifljót. Þjóðverjar vil.ia vera
sameinaðir. Ég hugsa að það
vaeri framki'æmanlegt þannig,
að gætt vrði hagsmuna a'Jra
viokcmandi aðila. En Sovétrík-
in trúa því, að það sé beirra
ba.eur að halda Þýzkalandi
skiotu. Og þegar það er haft
í huga, verður spurningin sú:
Getum við séð réttindum okk-
ar í Vestur-Berlín, þeim, er
Sovétríkin samþykktu árið 1945,
á þann veg borgið, að ekki
stefni í óefni framvegis? Við
sækjumst ekki eftir að au.ka
möguleikana á þriðju heims-
styr.iöldinni, þótt við reynum
að finna lausn á þeim vanda-
málum, sem fylgdu í k.iölfar
annarrar heimsstyrjaldarinnar.
Allt sem við viljum er að hafa
mjög takmarkaðan herafla í
Vestur-Berlín, — og hann er
mjög takmarkaður, sá herafli,
sem þríveldin hafa þar nú. og
við viljum hafa t.d. albjóðlega
stjórn á samgönguleiðinni, til
að tryggja að fólks- og vöru-
flu.tni.ngar til og frá borginni
verði frjáilsir. Og þá getum við
búið í friði í mörg ár. En fái
Austur-Þýzkal.and í sínar hend-
ur réttinn til að stjórna þess-
ari samgönguæð, kemu.r spenn-
an til með að aukast, — og
mér er ómögulegt að sjá á
hvern hátt slíkt væri viturlegt.
ráð, þegar haft er í huga hve
geysimikill hagur það er okkur
báðum. að friður haldist í þess-
u.m hluta Evrópu. Aftur á móti
vonast ég til, að samningsvið-
ræður bær, sem við bíðum ó-
þreyjufullir eftir, komi á sam-
komulagi í þessum efnum, sem
viðurkenni greinilega hagsmuni
allra.
Adsjúbei: Þar sem viðræður
okkar hafa verið mjög vinsam-
legar og opinskáar, langar mig
að biðja yður að gera yður í
hugarlund, að minnsta kosti
skamma stund, eftirfarandi ó-
mögulega möguleika:
Setjið þér yður í spor liðsfor-
inga, gamals sovéthermanns,
sem barðist í annarri heims-
stvríöldinni. Þér. báruð sigur úr
býtum og síðan koma þeir at-
burðir, sem nú eru að gerast:
Einn hluti Þýzkalands, Sam-
bandslýðveldið Þýzkaland, við-
urkennir ekki þau landamörk,
sem sett voru eftir stríðið —
hann endurhervæðist, og kansl-
ari hans er í ferðum til Banda-
ríkianna á vit forseta Banda-
ríkjanna og þeir eiga launung-
arfullar vlðræður saman. Radd-
ir hefndarstefnunnar eru mjög
háværar í þessum hluta Þýzka-
lands.
Hver væri afstaða yðar til
þessara mála, ef þér væruð
gamalreyndur hermaður úr her
Sovétríkjanna?
Kennedy: Ef ég væri í spor-
um slíks sovézks hermanns,
myndi ég fyrst líta á það, að
Vestur-Þýzkaland hefur nú að-
eins níu herdeildir, sem er ör-
lítið brot af herafla Sovétríkj-
anna. Níu herdeildir. Það á
engin kjarnorkuvopn. Það hef-
ur mjög lítinn flugher og nær
engan flota, — tvo eða þrjá
kafbáta, að því er mig minnir.
Það er þannig engin hernað-
arleg ógnun. Hinar níu her-
deildir þess eru undir alþjóð-
legu eftirliti Atlanzshafsbanda-
lagsins og lúta stjórn Atlanz-
hafsbandalagsins, en það er
bandalag 15 ríkja, sem alls hafa
nú í Vestur-Þýzkalandi 22 eða
23 herdeildir, svipaðan fjölda
og Sovétríkin hafa í Austur-
Þýzkalandi. Þannig fæ ég ekki
séð að V estur-Þýzkaland sé
nú hernaðarleg ógnun við Sov-
étríkin, þó ég hljóti að viður-
kenna biturleik átakanna í síð-
ustu heimsstyrjöld — á
sama hátt og Banda-
ríkjunum stendur nú eng-
in hætta af Japan, þó að þau,
fyrir tuttugu árum, hafi átt í
fjögurra ára styrjöld við Jap-
ani á Kyrrahafi. Styrkleika-
hlutföllin breytast meðal ríkj-
anna, vopnin breytast, vísind-
in breytast. Án flugskeyta, án
vetnisvopna, og með mjög fáar
herdeildir, lít ég ekki á Vestur-
Þýzkaland sem ógnun.
Þessu næst mundi ég líta á
mátt Bandaríkjanna og á mátt
Sovétríkjanna, og mér yrði efst
í huga, að höfuðhagsmunir þess-
ara tveggja landa, Sovétríkj-
anna og Bandaríkjanna, séu
þeir, að lenda ekki í styrjöld,
sem leggja mundi þjóðfélags-
kerfi beggja í rúst. Þess vegna
mundi ég sem hermaður í liði
Sovétríkjanna vilja að Sovét-
ríkin gerðu samkomulag við
Bandaríkin sem fæli í sér við-
urkenningu á hagsmunum og
skuldbindingum jafnt Banda-
ríkjanna sem okkar eigin, en
reyndi ekki með einhliða að-
gerðum að neyða Bandaríkin í
nýja aðstöðu, sem einnig væri
andstætt okkar fyrri skuldbind-
ingum. Sovétstjórnin stóð að
skuldbindingum varðandi Ber-
lín árið 1945. Nú er Þýzkaland
skipt. Þýzkaland nútíðarinnar
er ekki hernaðarleg ógnun við
Sovétríkin.
Höfuðatriðið er að reyna að
ná samningum, þar sem við-
urkenndir yrðu hagsmunir allra
viðtíomandi aðila, og það álít ég
vera unnt, hvað snertir Þýzka-
land. Ég viðurkenni að Þýzku-
löndin munu verða tvö svo
lengi sem Sovétríkin telja sér
hag í því. Vandinn er núna sá
að ganga úr skugga um það, að
í hvaða sanmningi sem Sovétrík-
in kunna að gera við Austur-
Þýzkaland, verði viðurkenndur
réttur hinna veldanna í Ber-
lín, Það er það og ekki annað,
sem við erum að ræða. Við
erum ekki að ræða um eflingu
hefndarstefnunnar eða að gera
Þýzkaland að einhverri geysi
öflugri hervél eða neitt það
annað. sem þér minntuzt á. I
hverjum þeim friðarsamningi,
sem gerður er við Austur-
Þýzkaland, verður að felast
viðu.rkenning á réttindum
Bandaríkjanna og hinna veld-
anna.
Nú virðist mér þetta á eng-
an hátt vera ógnun við öryggi
Sovétríkjanna. Það krefst engr-
ar aukningar herafla Vestu.r-
veldanna, sem þarna er fremur
takmarkaður. Ég hugsa að
. friður megi haldast þessa öld í
Mið-Evrópu, ef við getum náð
Framhald á 19. síðu.
Tékkareglur
Framhald af 3. síðu.
lánsstofnanir. Síðan fara fram
skipti á tékkunum en útkoma
fyrir hvern og einn er færð sem
skuld eða innborgun á viðskipta-
reikning stofnunarinnar við
Seðlabankann. Auk þessa lætur
deildin öllum sparisjóðum, sem
þess óska, í té þá þjónustu, að
annast innlausn bankatékka, sem
þeir hafa keypt en eru á reikn-
inga við aðrar innlánsstofnanir.
Ávísunarskiptadeildin hefur
auk skiptanna á hendi upplýs-
ingaþjónustu fyrir banka og
sparisjóði. Sér hún um að til-
kynna þeim . ef reikningi við-
skiptamanns er lokað við ein-
hvern bankanna eða sparisjóðinn
vegna misnotkunar á tékkum.
Frá uophafi hefur deildin sent
433 lokunartilkynningar vegna
slíks misferlis. Deildin tilkynnir
einnig bönkum og sparisjóðum ef
tékkar glatast.
Áður en tékkamiðstöðin tók til
starfa þurAi hver banki iað
senda í alla hina bankana og
soarisjóðina til þess að skipta á
tékkunum. Sparar þetta því
mikla fyrirhöfn. Fyrir tveimur
árum var það tekið upp að hafa
tékkaskinti (clearing) tvisvar á
dag. Með bví móti berast ávís-
anirnar miklu fyrr en ella á millí
bankanna og koma ávísanir síðan
oft til innlausnar í viðkomandi
banka sama dag og bær eru gefn-
ar út. bótt þær fari fyrst til
annars banka. Stuðlar þetta að
mjöa hertu eftirliti með misnotk-
un télclca, bannig að bað lcemst
'oft u.np samdæaurs. ef menn gefa
út tékka sem þeir eiga ekki inn-
stæðu fyrir.
Með hertu eftirliti og auknu
samstarfi bankanna er unnið að
bví að koma í veg fyrir hina tíðu
misnotkun tékka og gera tékka-
viðskipti öruggari en nú er.
Draumasamband
Framhald af 4. síðu.
■hvernig það má vera, að mað-
urinn lifi þótt hann deyi. Að
vísu hafa þegar fengizt ótelj-
andi sannanir um sambönd við
látna menn. En þrátt fyrir allar
bær sannanir hafa náttúru-
fræðilega sinnaðir menn ekki
getað fallizt á að þetta geti
átt sér stað. Framlif hefur til
bessa bótt nær óhugsanlegt út
frá náttúrufræðile.gu sjónarmiði
séð. En þegar hér er komið,
blasir hinsvegar möguleikinn til
þess alveg við. Og möguleikinn
er, að þessi sérstaka skipun
orku og efnis, sem hver ein-
stakur er, þetta sérstaka kraft-
form einstaklingsins. sem nefna
mætti sá'l, geislar sér við dauða
hans hér fram til einhvers þess
staðar, sem veitir hin sérstöku
og réttu móttökuskilyrði. Á ann-
arri jörð er það, sem lifað er
áfram, og ekki á neinn dular-
fullan né óskiljanlegan hátf,'*'
heldur nákvæmlega á sama hátt
og lifað er hér á jörðu, iþó að
verið geti á hærra stigi. Fram-
lífið er alveg eins líkamlegt og
frumlífið og sömu lögmálum
háð. Og hver verður nú líkleg-
asta skýringin á því, að manni
vitnist stundum í leiðslu eða
svefni, það, sem hann gat ekki
hafa aflað sér vitneskju um?
Sannleikurinn er, að það er
einungis ein leið til þess að
manni vitnist slíkt, og hún er
sú, að þiggja vitneskjuna af--*
öðrum. Eina leiðin til þess, að
draumur geti með einhverjum
hætti verið fyrirboði eða annað
slíkt, væri þannig það, að svefn-
inn væri sambandsástand.
Þorsteinn Jónsson
á Úlfsstöðum.

i........
-rr.
— ÞJÖÐVILJINN — Miðvikudagur 7. febrúar 1962
i
Miðvikudagur 7. febrúar 1962 — ÞJÓÐVILJINN —