Þjóðviljinn - 22.03.1962, Qupperneq 7

Unnið með múgavéi.
— Það virðist gott í ekki
stærra byggðarlagi, — og er
ekki líka ungmennafélag?
— Jú, u.ngmennafélagið er í
töluverðu starfi, það hefur m.a.
haldið uppi leikstarfsemi árum
saman, ennfremur íþróttastarf-
semi og skemmtunum.
Unga fólkið fer samt burt á
vetrum, bæði í skóla,- á vertíð
og annað, svo þann tíma ársins
er það mest gift fólk sem held-
ur uppi starfseminni, end.a er
formaður félagsins bóndi og
margra barna faðir.
— Það hlýtur að hafa verið
mikið verk að undirbúa lands-
mót ungmennafélaganna?
— Já, Héraðssamband Suður-
Þingeyinga sá um landsmót
UMSÍ og það var geysimikið
verkefni að undirbúa það . . Já
það var afar glæsileg samkoma.
Það er talið að 8 þús. manns
'hhfi sótt mótið. Óskar Ágústs-
son formaður HSÞ stjórnaði
undirbúningi og mótinu. Félög-
in byrjuðu þegar sumarið áður
að undirbúa leikvöllinn og
mótsstaöinq. þau gerðu það í
sjálfboðavinnu, eitt kvöldið
þetta félag, annað kvöldið hitt
félagið.
— Svo við víkjum að bú-
skapnum aftur, hvenær byrjuð-
uð þið mjólkurframleiðslu hér
í Reykjadal?
— Hér var stofnað rjómabú
árið 1940 og því var breytt í
mjólkursamlag árið 1947.
— Hingað kom fyrst dráttar-
vél laust fyrir 1930. Bóndi
frammi í dal fékk dráttarvél,
plóg og herfi og vann eina og
eina dagsláttu fyrir aðra. Aðal-
breytingin varð hér 1946 þegar
fyrsta skurögafan kom. Glúmur
byrjaði t.d. jarðræktarfram-
kvæmdir að marki það ár og
hefur síðan auldð töðufeng sinn
úr 70—80 hestum í 600 nú.
— Hvernig er þetta hjá ykk-
ur í Hólum?
— Iiólum er nú búið að
skipta í þrennt. Hér fengrust
áður 200—300 hestar af heyi, en
nú hátt á öðru þúsundinu. Áður
var bæði úthey og taða, nú ein-
ungis taða. Það stefnir allt á að
fullrækta allt land og beita að-
eíns á ræklað land. Á sumum
bæjum er kúm aðeins beitt á
ræktað land, en á öðrum að ein-
hverju leyti.
— Hvaða ráð sjáið þið helzt
til þess að koma £ veg fyrir að
bændur verði í framtíðinni
þrælar vélanna?
— Ég held það sé fyrst og
fremst samvinna, svarar Garð-
ar, þannig að tveir eða fleiri
bændur slái sér saman um bú-
skapinn og get; þannig tekið
upp verkaskiptingu og vakta-
skipti og fái þaniiág nægilega
hviid og tómstundir. Þá kæmi
líka hagkvæmari nýting véla-
kostsins, þar sem hvert bú
þyrfti ekki að kaupa allar
nauðsynlegar vélar til búrekst-
ursins, heldur væri hægt að
nota þær í sameiningu og er
það stónt fjárhagsatriði, stór
sparnaður, sem myndi leiða til
bættrar afkomu búanna.
J. B.
OPIÐ BRÉF TIL PRÓFESSORS
JÓHANNS HANNESSONAR
Herra prófessor!
í síðasta hefti Heilbrigðs
lífs, tímarits Rauða krossins,
komið þér fram með frumleg-
ar hugmyndir varðandi áfeng-
isneyzlu í framtíðinnj og bend-
ið á leiðir til úrbóta. Mér
finnst undirstaðan að þeim til-
lögum harla loftkennd, en efa-
laust situr illa á mér, alþýðu-
manninum, að skrifa yður op-
inbert ‘bréf. Grein yðar ásamt
ummælum í útvarpi kom mé'r
tjl að hugsa um þessi mál,
einnig skrif Hannesar á horn-
inu um tillögur yðar.
Mér þykir rétt að taka fram
að ég er ekki neinn bindindis-
félagi og á kunningja bæði
meðal bindindismanna og
þeirra sem blóta Bakkus. Var
einu sinni í ungmennafélagi,
þegar ég var ungur, en var þá
á móti bindindisheitinu í því
formi i sem ungmennafélögin
höfðu J>að, af því að mér
fannst þetta stía mönnum í
sundur en ekki vera sú raun-
verulega sto.ð, sem ungmenna-
félögin byggðu á. Ég hef ekk-
ert lesið af visindaritum um
vin eða áhrif þess, en hef séð
unga og gamia verða víninu
að bráð og falla út úr lífinu
sem starfandi menn, m.a.s, þá
menn sem ekki brögðuðu
áfengi fyrr en þeir voru komn-
ir á fertugsaldur. Og mennta-
menn, sem er fullljóst hvaða
skaðvaldur áfengið er, hafa
orðið miður sín af þess völd-
um, engu síður en aðrir.
Er rétt sú stefna, sem nú er
far'n í þessum málum? Ríkið
græðir á því að gera menn ó-
víga til starfa og reynir svo
að hressa við reköldin með
styrkjum til líknarstarfa, sálu-
bótahjali og alls konar samúð-
artali, sem á að vera einhver
raunabót fyrir sjúklingana sem
orðnir eru utangátta í þjóð-
félagjnu, hafa brotið og drekkt
siðferð’sþrekinu í báru vín-
drykkjanna.
Þér talið um vísindalega
rannsókn á áfengisþörf manna.
Á hvem hátt hugsið þér yð-
ur að sú rannsókn fari fram?
A að stofna skóia, sem kenni
mönnum að drekka á löglegan
og vísindalegan hátt, eða á að
stoflna nýítt skrifstofubákn
með viðeigandi embættís-
mannakerfl, er hafl; erlenda
sérfræðjnga sem ráðgjafa o.g
rannsaki sálræn og líkamleg
áhrif áfengis á borgarana?
Eða á að mynda nýja tegund
af löggæzlumönnum, sem léiði
hina seku fram á skýrslur og
sakaskrá?
Allir íslendingar munu víst
sammála um að drykkjusiðir
og drykkjuviðhorf landsmanna
sé ekki rétt tegund mannasiða,
en um það hefur lítið verið
Framhald á 10. síðu
Meira tónskáld
en pólitíkus
Tónskáldið Jón Leifs átti sinn
þátt í því að Vettvangur dags-
ins í Morgunblaðinu náði sama
klímax s.l. föstudag og Matt-
hías Johannessen náði með
guðspjalli sínu eftir komu
Gagaríns á Keflavíkurflugvöll i
sumar sem leið. f grein þessari
ræðir Jón Leifs um afstöðu
sína til hersetu.
Hann virðist í grein sinni í
fyrstu vera forlagatrúar og seg-
ir, að íslendingar ráði engu í
hernámsmálum sinum — „ekki
fremur í framtíðinni en í for-
tíðinni“. Að vísu fellur hann
frá þeiflri trú sinni strax í
næstu setningu og segir, að vér
íslendingar hefðum getað ráð-
ið þessu. „Vér hefðum eftir
síðasta heimsófrið getað lýst því
yfir. að vér værum alveg hlut-
laus þjóð“.
Þetta er samt ekki í ei.na
skiptic). sem Jón mótmælir
sjálfum sér í þessafli’ rtiéflkilegu
grein.
Svo verða kaflaskipti hjá
tónskáldinu. í næsta kafla talar
Jón um „jákvæðar aðgerðir"
annars vegar og „mótmæli"
hi.nsvegar eins og þetta tvennt
séu tvær höfuðandstæður í
heimspólitíkinm í dag: „Það
hefur enga þýðingu að mót-
mæla; mótmæli. hafa ekki var-
anleg áhrif. Nú er ekki um ann-
að en jákvæðar aðgerðir að
ræða. Hinn skapandi maður mót-
mælir aldrei — hann skapar.“
Og nú vaknaði forvitni und-
irritaðs. Hann langaði að vita,
hverjar væru þessar jákvæðu
aðgerðir, sem hefðu varanleg á-
hrif. Og hvað hinn skapandi
maður ætti að skapa. Og skýr-
ingin kom litlu síðar:
Vér fslendingar þ.e. 'hinn
skapandi aðili, ættum að skapa
fimm vel þjálfaða lögreglubjóna
til að stjórna bandaríkjaher á
íslandi sem væri rnjög auðvelt
að koma í kring, þar eð hern-
aðarvísindi útheimta hvorki
gáfur né menntun (!) eins og
sjálfur Napóleon sagði. Síðar
í þróunarsögunni kæmi fimm
þúsund manna her með al-
væpni, sem íslendingar myndu
nota til að verja hlutleysi sitt!
Og enn mótmælir Jón sjá.if-
um sér og meira að segja Napo-
leon líka: Þó að í öðrum kafla
greinarinnar þyrfti hvorki gáf-
ur né menntun til að stjórna
her og heiminum þá er svo
komið í þriðja kafla, „að mann-
f.iöldinn ræður ekki heiminum
heldur menntuniri vizkan og
kunnáttan.“ (Skyldi Jón hafa
gert sér grein fyrir þessu, þeg-
ar hann benti á fimm-manna
úrlausnina á hervandamálinu?)
í lok greinarinnar kemur í
ljós h.i.n mikla ást Jóns á fóst-
urlandinu góða og menningar-
verðmætum þess. Hann segir, að
íslendingar verði jafnvel að
fórna lífinu fyrir sjálfstæði sitt
og menningarlegt hlutverk sem
of ntargir (!) sjómenn vorir hafi
gert.. Þegar sjómenn fórust í
ofviðri þá fórnuðu þeir lífi sínu
fyrir menningarlegt hlutverk
íslendinga og sjálfstæði! „Og
skáldin og listamennirnir fórn-
uðu hamingju sinni fyrir mann-
dóminn“!. .Og tónskáldið spyr
lesendur: ,,Er óeðlilegt að ein-
hverjir aðrir vilji gera slíkt
hið sama?‘*.
(Hvemig ætlar Jón að fórna
lífinu fyrir manndóminn?).
Jón er eftir skrifum sínum
að dæma ekki ánægður með, að
sjómenn hafi farizt og skáld
hafi dáið úr hungri (fyrir
manndóminn), hörmungarnar
verða að koma niður á fleirum
en þessum tveimur stéttum. Hin
þriðja á -líklega að vera her-
mennirnir.
Jón Leifs segir, að sjálfstæði
Islendinga og andlegum menn-
ingarverðmætum verði því að-
eins borgið. að við höfum her
og séum í hernaðarbandalagi. og
þarafleiðandi tækjum þátt í
hernaðarátökum, ef verða. Með
þátttöku okkar í nútímastyrj-
öld verða fslendingar þurrkaðir
út sem aðrir þátttakendur. Fá-
ir verða þeir. sem lifa a£, til að
njóta þess sjálfstæðis, sem hin-
ir látnu munu bá njóta. Og
menningarverðmætin? Var þeim
þar með borgið?
Hvorki hermenn hermannna-
útvarp, hermannasjónvarp né
styrjöld eru góðir forsvarar
ménningarinnar og hafa aldrei
verið.
Þrátt fvrir að Jón Leifs seai
að ..aðferðin til að bjarga ísl.
þióðerni og ísl. sjálfstæði sé
aðeins ein og engin önnur leið
sé fær“ þ.e. hermanna'eiðin og
hinir fimm ísl. lögregluþjónar,
þá biður tónskáldið menn í lok
greinar sínar að skilja ekki
orð sín svö, að hann „láti sér
detta í hug. að ísl. stofni nokk-
urn tíma her að hætti stór-
þjóða“. Við þurfum landeæzlu-
her segir 'hann, sem er aJlt arm-
að en venjulegu.r her! O.a skýr-
ingin er þessi: Landvömin
þvrfti að vera andleas eðlis,
eins og páfans landgæz'a! Og
þarna tók Jón sér oáfann til fyr-
irmyndar um heimspóJitík- í
annað sinn í arein sinni.
Sb'kt jnnHCTmzJuHð á n+m
skylt við Nató, og voonabúnað-
ur þess kemur að bvsna li+inm
notum í barátti’n"! Þ+rir
menningu oa sjálfstæði, Eða
finnst tónskálriinu að baori.a-
rískt bermannaútvarn og nökkr-
ir rifflar suðu.r í Keflavík hafi
komið sér vel í þeirri baráttu?
Eða trúir hann ef ti' v;l’i að
hermannasjónvarpið verði bezta
x+ppnið?
Au.k alls bessa. sem unn er
taJ.ið h.ér, er grein Jóns fu.ll af
alls kyns meiningarlausum setn-
ingum. Til dæmis: „Þeir, sem
eru að ski.Duleagja mótmæJi
gegn hernámi, eru í raun o<?
veru að vinna gegn sínum eigin
á'h."gamálu.m“(!)
Sialdan h.efur nokkrum arein-
arhöfundi Mforgunblaðsins tekizt
að þjappa saman eins miklu
bu.ui í pi.ns fáar línur.
Já, Jón Leifs er áreiðanlega
meira tónskáld en hann er póli-
tíkus.
Lesandi Morgunblaðsins.
Ekið á 75 ára
pmlcn mann
í fyrradag um kl. 13.30 ók
piltur á skellinöðru á 75 ára
gamlan mann á Hverfisgötu
stutt austan Rauðarárstígs. Mað-
urinn féll í götuna og meiddist
nokkuð. Lögreglunni var ekki
tilkynnt um atburð ,þennan fyrr
en í gær. Biður hún piltinn, er
ók skellinöðrunni að gefa sig
fram, svo. og sjónarvotta að
slysinu.
Fimmtudagur 22. marz 1962 — ÞJÓÐVILJINN — (7J