Þjóðviljinn - 27.03.1962, Blaðsíða 4

J
verksmi
við Faxafló
Suðurlandssíldin verður að
teljast árviss hér við suður-
og suðvesturströnd landsins,
og hefur áreiðanlega verið
svo Jengi. Þetta var líka álit
fyrsta síldveiðiútgerðarmanns-
ins hér við flóann, Geirs Sig-
urðssonar, og einnig fyrsta
fiskifræðingsins okkar Bjarna
Sæmundssonar.
En þrátt fyrir langa sögu
um Suðurlandssíldina höfum
við ekki ennþá lært til fulln-
ustu að hagnýta okkur þá
miklu möguleika sem felast í.
þessari veiði. Það sem okkur
skortir tilfinnanlega í þessu
efni eru fullkomnar, afkasta-
miklar niðursuðuverksmiðjur
hér við Faxaflóa, ásamt reyk-
ingarstöðvum fyrir „kippers“.
Síldveiðarnar geta verið og
eiga að vera sá grundvöllur
sem tryggir rekstur slíkra
verksmiðja. Auk þess eru hér
mörg fleiri verkefni fyrir nið-
ursuðuverksmiðjur, svo sem
niðursuða á hrognum, skel-
fiski o.fl.
Það er ilítill vafi á því, að
hægt væri að tryggja markaði
fyrir slíkar niðursuðuvörur
víða um heim í vestri, austri
og suðri. Mér er kunnugt um,
að fyrirspurnir berast nú
hingað frá hinum nýju ríkj-
-um Afríku um fiskniðursuðu-
vörur. Enda er staðreyndin
sú, að fiskur og síld í forrni
niðursuðuvara hentar ýmsum
neyzlumörkuðum betur en
fiskafurðir í öðru formi, sökum
þess hve auðvelt er að verja
niðursuðuvörur skemmdum. Er
ekki kominn tími ti'l, að A1
þingi hugleiði og ræði þetta
mál, á hvern hátt þessu verði
haganlegast af stað hrundið,
til hagsbóta fyrir þjóðina?
Við höfum ekki efni á því að
sitja lengur auðum höndum í
þessum efnum.
Skelflskur
til matar
Dr. Sigurður Pétursson
gerlafræðingur flutti fróðlegt
erindi í útvarpið 1. þ.m. um
skelfisk og eitranir í skelfiski.
Þetta svið sjávarafurða er lít-
ið sem ekkert rannsakað hér
á landi enniþá, en vonandi
stendur það til bóta, bæði
hvað viðkemur skelfisksvæð-
unum og því magni sem þar
er hægt að nýta án þss að
eyðileggja stofninn, og á hinn
bóginn á hvaða hátt dýrmæt-
ar útflutningsafurðir verða
unnar úr þessu hráefni sjáv-
arins.
Ég man svo langt að þegar
Frakkar stunduðu hér mæling-
ar og kortagerð af Faxaflóa,
vegna hinnar umfangsmiklu
útgerðar sinnar hér •vtið iand
á þeim tíma, komu þeir á
æskustöðvar mínar hér við
flóann og tíndu skel úr fjör-
um sér .til matar og þótti lost-
æti. Einn vordag, þegar
franska herskipið sem þessar
rannsóknir stundaði lagðist
skammt undan ilandi og for-
ingjar ásamt lækni og ræðis-
manni komu í land, var lei-t-
að til herlæknisins vegna
veikinda konu á næsta bæ,
sem þjáðst hafði af svefnleysi
í margar vikur og ekki getað
fengið meðul sem að gagni
komu. Herlæknirinn sagði að
hér ætti að vera hægt um vik,
því kræklingur væri hér í
fjöru, og þyrfti ekki annað en
sjóða hann og láta konuna
drekka soðið. Þetta var gert
og brá þá fljótt til hins betra
með líðan konunnar, og eft-
ir það fór hún að geta sofið.
Eftir þetta var kræklingssoð
notað sem svefnlyf og til
styrktar á þessum slóðum þeg-
ar með þurfti, og þótti gefast
Svona er Suðurlandssíldinni Iandað í hauga þar sem hún Iiggur langtímum saman áður en hún
er unnin í mjöl og Iýsi. Slík meðferð á einliverri beztu og nsdringarmestu fæðu sem úr sjó
aflast verður ekki kölluð annað en villimennska, fyrir nii utan þær fjárfúlgur sem þjóðarbú-
inu græddust ef síldin væri unnin til manneldis. Verðmætust er hún niðursoðin eða reykt.
vel. Ég man líka að krækling-
ur var étinn bæði soðinn og
steiktur, og varð öllum sem
átu gott af.
Fiskimála-
sfjóri Nor-
egs aSvarar
f grein sem fiskimálastjóri
Noregs Klaus Sunnaná skrifaði
nýlega í Bergens Tidende,
aðvarar hann landa sína mjög
alvarlega við því, að Noregur
gangi í Efnahagsbandalag
Evrópu. Hann segir að inn-
gangan mundi hafa í för með
sér mjög alvarlegar afleiðing-
ar fyrir norska útgerð og
fiskvinnslu. Hann segist gera
sér það ljóst, að það geti
kostað mikla erfiðleika að
standa fyrir utan bandalagið.
En þeir erfiðleikar séu þó
smámunir samanborið við
hvað það geti kostað norsku
FISKIMÁL - Eftir Jóhann J. E. Kúld
þjóðina að gerast aðili að
bandaiaginu.
Fiskimálastjórinn gerir ráð
fyrir því, ef Noregur gengur
í Efnahagsbandalag Evrópu,
geti svo farið innan tíðar, að
norsk útgerð og norskur fisk-
iðnaður færist fljótlega yfir á
erlendar hendur. Síðan slær
fiskimálastjórinn því föstu, að
það sé auðveldara að tryggja
hag norskrar útgerðar og fisk-
vinnslu utan bandalagsins
heldur en innan þess. Hann
segir, að sá fjárhagslegi á-
vinningur sem sé flaggað með,
ef Noregur gengur í banda’ag-
ið, sé einnig mjög tvísýnn.
Hinsvegar segir Klaus Sunn-
aná að Noregur eigi að bjóða
Efnahagsbandalaginu að gera
við það verzlunarsamning með
svipaðri stefnu í tollamálum
og gildandi verður innan Efna-
hagsbandalags Evrópu. Að síð-
ustu segir fiskimálastjóri Nor-
egs, að sumir láti þau orð falla
að Noregur geti ekki staðið
utan Efnahagsbandaiags
Evrópu eftir að Danir og
Bretar væru orðnir þar með-
limir. Þessu svarar Sunnaná
þannig: Ég álít að Noregur
eigi ekki að ganga inn í slík-
an félagsskap, hvað svo sem
aðrar þjóðir gera í þeim efn-
um.
Gagnkvœm-
ir samningar
Rússar og Norðmenn hafa
nýlega gengið frá samningum
„sín á, milli um gagnkvæm rétt-
indi til fiskveiða á miUi 6 og
12 milna marka fiskveiðilög-
sögu landanna. Samningurinn
á að gilda á meðan brezk-
norski fiskveiðasamningurinn
er í gildi.
NiSursuSa á
hrognum
Eftir því sem fram kemur í
fréttum í norska tímaritinu
Fiskets Gang, sjóða nú Norð-
menn tiltölulega meira niður
af þorskhrognum heldur en
þeir hafa gert undafarandi
ár. Þetta gefur ótvírætt bend-
ingu um, að niðursuðuiðnað-
urinn sé fullkomlega sam-
keppnisfær að bjóða í þetta
hráefni miðað við aðrar verk-
unaraðferðir, þar sem ein-
göngu fyrsta flokks hrogn eru
notuð til niðursuðu.
Danir rann-
saka slys
Sjávarútvegsmálaráðherra
Danmerkur hefur fyrirskipað
opinbera rannsókn vegna
þriggja danskra stálfiskibáta
sem fórust í hinu mikla veðri
sem geisaði á Norðursjónum
síðari hluta febrúarmánaðar.
Sagt er að 35 danskir tré-
bátar hafi tekið á sig þetta
veður á sömu slóðum, og varð
ekkert að hjá þeim. Allir þrír
stálbátarnir sem fórust voru
bvggðir í Hollandi.
MOSKVU — Ameríkanar film-
uðu Stríð og frið Tolstojs fyr-
ir nokkrum árum. Myndin var
Æýnd hér í landi við mikla at-
ihygli, misjafnar undirtektir, en
allir voru á einu máli um það
að lofa leik Audrey Hepburn í
hlutverki Natösju Rostovu.
En Rússar gátu ekki vel fellt
■sig við þessa túlkun útlend-
inga á Tolstoj, sem vonlegt
er. Og nú ætla þeir sjálfir að
kvikmynda söguna. Þetta verk
hefur verið falið Bondarísjúk
þeim sem lék í Othello og tók
verðlaunamyndina örlög manns.
Undirbúningi er langt komið.
Bondartsjúk fær nú á hverj-
um degi fjölda póstsendinga úr
öllum landshornum. Sumir
koma með íillögur um leikara
í helztu hlutverkin, hvar bezt
væri að kvikmynda helztu at-
burði. Margir senda teikningar
af búningum, aðrir rissa upp
orustusenur. Enn aðrir senda
hinar sjaldgæfustu heimildir:
úrklippur úr blöðum frá tím-
um Napóldons og Kútúzofs.
Þessi mikli áhugi íyrir mynd-
inni er skiljanlegur; hvað
myndi ekki ganga á á íslandi
ef undirbúningur hæfist að
mynd eftir sjálfri Njálu?
Þetta verður löng mynd, í
þrem þáttum. Hún verður
stereófónískj, gerð fyrir breið-
tjalcV og gjarna verða nokkrar
senur á tjaldinu samtímis þetta
bragð var víst notað fyrst ár-
ið 1927 í franskri mynd um
Napóleon). Þess skal og getið
til fróðleiks að fimmtán þús-
und hermenn úr rauða hemum
munu leika orustuna við Bor-
odíno.
Enn er eftir að leysa þann
vanda sem nú veldur áhuga-
mönnum mestri geðshræringu:
hver á að leika Natösju, Vol-
konskí, Pétur Bézúkhov) þessar
eftirlætishetjur heillar þjóðar?
Bondartsjúk vinnur nú að því
að prófa alla hugsanlega leik-
ara. Enda er nú hver stundin
dýrmæt: hann ætlar að byrja
nú í sumar. Gert er ráð fyrir
því að myndatakan muni taka
að minnsta kosti hálft annað
ár. — árni.
m- ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 25. marz 1962