Þjóðviljinn - 24.05.1962, Qupperneq 8

ÐVILJINN
áteaí&ndls S«aftttimn?»?fIo2:!ntr ftlWSn — SÓBÍftUstftfloklnmxm. — Ritrtjórftfi
SgftínúB EjartftnBaon (4b.), Maimúj Torfl Ól&fsBon, Biíuröur aulTœundB»on. —
S^rtíftrttBtJórar: frer H. Jðnsson, Jðn Bj&m&son. — Auelýsingastióri: GuBsaU
tSftíraúeson. - Bitetjórn, ftfgretBslft, auglýflingar, prentamiBJa: SkólavörBuet. 19.
áiasl 17-500 (9 Unur). ÁacrlftarverB kr. 65.00 4 mán. — Laueasöluverð fcr. 3.(M).
PrentflsaiBJft ÞJóBvlIJftnfl bJL
Hótanir ríkisstjórnariimar
og úrslit kosninganna
Fjað hefur sjaldan verið eins augljóst og nú, að með
því að, kjósa móti Sjálfstæðisflokknum og Alþýðu-
flokknum er hægt að vinna áhrifamikíð að kjarabótum
og afstýra því, að íhaldsríkisstjórnin ráðist enn harka-
legar á lífskjör-alþýðu manna en orðið er. Fái stjórnar-
flokkarnir rækilega ráðningu í kosningunum á sunnu-
dagínn, mun þeim þykja óvænlegt að halda miklu
lengra á braut kjaraskerðingar og árása á verkalýðs-
hreyfinguna, þó ekki væri af öðru en tilhugsuninni um
þingkosningar á næsta sumri.
■yiðleitni ríkisstjórnar Sjálfstæðisflokksins og Alþýðu-
flokksins að hindra allar kauphækkanir hefur ekki
tekizt. Hver atvinnustéttin eftir aðra hefur náð fram
ieiðréttingum á samningum sínum. Kennarasamtökin
sem ríkisstjórnin hefur reynt að þagga niður í með
loforðum, sem öll voru svikin, sýndu henni í tvo
heimana með yfirlýsingum um almennar uppsagnir
og samheldni sem ráðherrarnir urðu að láta undan.
Verkalýðsfélögin á Akureyri og Húsavík hafa knúð
fram kjarabætur gegn öskrum stjórnarblaðanna og
fáránlegum tilburðum manna eins og Braga Sigurjóns-
sonar. Ríkisstjórninni hefur að vísu tekizt að stöðva
allan togaraflota landsmanna mánuðum saman og
valda verkfalli í járniðnaðinum í Reykjavík, og það
meira að segja eftir að hlutaðeigandi atvinnurekend-
ur og járniðnaðarmennirnir voru búnir að ná fullu
samkomulagi um leiðréttingu á samningum sínum.
Ríkisstjórnin hefur allt til þessa dags látið Vinnuveit-
endasambandið hindra að samið sé um kauphækkun
Dagsbrúnarmanna, sem allir vita þó að hlýtur að verða
samið. um.
jFjetta er ástandið fyrir kosnmgamar. En ríkisstjórn-
^ in bíður. Hún bíður eftir atkvæðatölunum, ekki
sízt atkvæðatölum úr borgarstjórnarkosningunum í
Reykjavík. Fái stjórnarflokkarnir, Sjálfstæðisflokkur-
inn og Alþýðuflokkurinn rækilega ráðningu, og þá
ráðningu eiga þeir sannarlega skilið, munu þeir vart
treysta sér til að halda áfram stórárásum á lífskjör
fólksins og réttindi alþýðunnar. En haldi fólk áfram
í andvaraleysi að kjósa þessa flokka líkt og hiingað til,
verður það tekið sem merki þess að ríkisstjórninni sé
óhætt að halda áfram á sömu ólánsbrautinni og hing-
að til. Og ofstæki afturhaldsins sem ræður Sjálfstæðis-
flokíknum og Vinmuveitendasambandino er slíkt. að
meira að segja FYRIR kosningar, nú seinustu dagana,
eru stjórnarblöðin að hóta nýrri gengislækkun til að
stela af launþegum þeim kauphækkunum sem unnizt
hafa og 'vinnast hljóta í sumar. Aðalblöcf Sjálfstæðis-
flokksins hafa krafizt þvingunarlaga um kaupbindingu,
eins og þegar fyrst varð kunnugt um djarflega fram-
göngu veikamannafélaganna norðlenzku. Og enn stend-
ur hin vitfirringslega hótun hrokagikkjanna, styrkþeg-
anna og milljónaökuldaþrjótanna í Félagi íslenzkra
botnvörpuskipaeigenda, að ekki verði samið um neinar
kjarabætur til togaxasjómanna og togaraútgerð lögð
niður á íslandi nema vökulögin verði afnumin í nú-
verandi mynd! Einnig þar getur ríkisstjórnin gripið
inn með bráðabirgðalögum, ef flökkar hennar, Sjálf-
stæðisflokkurinn og Alþýðuflokkurinn, fá ekki verð-
skuldaða ráðningu á sunnudaginn. Og þeir sem vilja
fylgja þeirri ráðningu fastast eftir kjósa eina andstæð-
ing Reykjavíkuríhaldsins sem það óttast — Alþýðu-
bandalagið. — s.
Leikfiokkisr Morgunblaðsii
Dramatísk sýning s þrem ]
byggð á sannsögulegum at
Höfundur: Bjarni Benedil
Leikstjóri: Eyjólfur Konráð
Nýlega voru hafnar sýningar
á sjónleiknum „Suudraðir
skuluð þér falla“, nútímaleik í
þrem þáttum eítir Bjarna
Benediktsson, dómsmálaráð-
iherra, og' er hann nú sýndur
á hverjum deg: af leikílokki
Morgunblaðsins. fyrir fuilu húsi
áhoríenda. Höfundinn er vœnt-
anlega óbarfi að kýnna les-
endum; hann er flestum lands-
mönnum löngu kunnur af verk-
um sínum. Um árabil hefur
ihann skipað sér í íramsveit ís-
lenzkrar menningar, hann er
t.d. stjómarformaður stærstu
bókaútgáfu landsins, einn
helzti forystumaður í aðdáenda-
félagi Einars skálds Benedikts-
sonar, og alþýða landsins hef-
ur gefið honum sæmdarheitið
'Verðlauna-Bjarni. Segja má, að
í raun.'nni sé hann samofinn
íslenzkri menningu.
Verk Bjarna eiru nokkuð ólík
að gæðum; sum hin broslegri
hafa veitt landsmönnum ó-
blandna ánægju, ekki sízt
mörg smærri verk. sem höfund-
ur hefur sjálfur leikið með í,
enda er Bjarni kunnur fyrir
einstaka framsagnarhæfileika.
Sumir af harmleikum hans um
þjóðleg efni eru á hinn bóginn
svo vel gerðir, að sérhverjum
áhorfanda mun hafa vöknað um
augu á frumsýningu, líkt og
táragassprengjum væri varpað
í leiksalinn. Sjónleikurinn
„Sundraðir skuluð þér falla“ er
í rauninni hvorki skopleikur né
harmleikur, ''n öllu heldur sýn-
ing byggð á sannsögulegum at-
burðum, s“m höfundur mótar í
hendi sér tii að koma fram
þeim boðsl.ap, er honum liggur
á hjarta og nafn leiksins gefur
til kynna. Enda þótt margt
hafi v"?ið ritað um iþennan
ágæta leik, finn ég þó hjá mér
sérstrka hvöt að minnast þessa
menningarviðburðar með því
að greina frá efni leiksins, boð-
skap hans og beim áhrifum,
honum er ætlað að ná.
Fyrsti þáttur
gerist á stúdentagarði í Austur-
Þýzkalandi. Þar eru saman-
komn.r íslenzkir námsmenn,
sumir ansi skussalegir, til að
ræða stjórnmá’.aástandið þar
austur frá, o.g 'um bað bil sem
tjaldið fer frá, haía jieir ákveð-
ið að senda formanni Sósíal-
istaflokksins á íslandi skýrsiu
uan ástand mála í landinu,
einskonar leyniskýrslu. Skýrsl-
an er því n®st samin og send,
en þá gerist aðalatburður þátt-
arins, að efni skýrslunnar síast
út, svo að frægt verður, en
stúdentarnir hljóta af því við-
urnefni og eru kallaðir eftir
það ,,sía-menn“.
Ungu mennirnir gagnrýna all-
mikið stiórnarhætti í ríkinu,
þar sem þeir dveljast, enda
virðist þar ýmsu vera ábóta-
vant og eru þe;r allstórorðir.
Höfundur leggur á það sér-
staka áherzlu að draga fram
hjá stúdentunum hvað eina,
sem aflaga hefur farið í land-
inu, en hirðir ekkert um það,
sem til bóta verður talið. Af
þessu mætti ráða, að 'höfund-
ur vildi sýna áhorfendum stjórn-
málaskoðanir stúdentanna áður
en lengra væri haldið; þetta
væru sem sagt góðir og gildir
íhaldsmenn, sem ættu í hlut.
Sýnist þá komin nokkur uppj-
staða í leikinn, andstæður hafa
skapazt; íhald mætir kommún-
isma, og vaeri þá auðvelt að
flétta inn nýjum leikbrögðum
og nefna verkið t.d. „Heim-
dellingar í brösum“. En höf-
undur fer aðrar leiðir. Það er
tilgangur þessa þáttar að lýsa
á nógu hro.llvekjandi hátt
stjórnmáiaástandi A-Þýzka-
lands, og má þá ekkert annað
draga úr áhrifunum. Hins veg-
ar er höfundi um leið nauðsyn-
legt að slá því föstu, að stúd-
entarnir séu ofsatrúarmenn á
'kommún.'sma, ef verkið í heild
sinni á ekki að missa marks.
Áhorfand.'nn er því fljótur
að skilja. Þetta eru í rauninni
allt saman fantar og fúlmenni
og til ahs vísir, enda hafa þeir
með sér leynifél. .sem þeir kalla
Fanta-Sía. Hin óþægilega þver-
sögn. að sia-mennirnir . eiga' að
vera blind.ir á framkvæmd sós-
íalismans, en jafnframt stöð-
Leikhúss-
r •
ugt að gagnrýna, er að vísu
nokkuð viðkvæmur ’-punktur í
byggingu verksins, en snjöll
uppsetning leikstjóra og ó-
þrjótandi mælska höfundar
bætir það upp að mestu leyti.
Annar þátlur
gerlst á Islandi þremur árum
síðar. Við erum stödd á flokks-
þingj isósíalista og kosning
forystumanna og miðstjórnar
stendur fyrir dyrum. Þá kemur
í ljós, að ekki er fullt Sam-
komulag með þingfulltrúum.
hverja kjósa skuli. Hleypur því
talsvert fiör í leikinn, enda
eru áhorfendur steini lostnir;
hefur enginn ímyndað sér, að
slíkt gæti kqmið fyrir, en menn
yfirleitt vanastir því úr sín-
---------------------------$
|g) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 24. maí 1362