Þjóðviljinn - 09.08.1962, Qupperneq 6

T
pJÚmflUINN
Útgefandi Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíaliritaflokkurinn. —
Ritstjórar: Magnús Kjaitansson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurð-
ur Guðmundsson (áb.) — Fréttaritstjórar: fvar H. Jónsson, Jón
Bjamason. — Auglýsingastjóri: Þorvaldur Jóhannesson. — Rit-
stjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 55.00 á mánuði.
Islenzk rödd
^íturhaldsblöðin á íslandi hafa nú í áratugi iðkað
það sport að öskra að hverjum þeim manni sem ekki
'hefur viljað játast undir hernámsstefnuna og syngja
því lof að íslendingar leigðu land sitt undir erlendar
herstöðvar, til afnota hernaðarbandalagi. Eftir fyrir-
myndum Göbbels og MacCarthys hafa íslendingum, sem
ekki vilja þýðast afsláttarstefnuna gegn erlendu ásseln-
inni, verið valin hin hraklegustu nöfn og hverskonar
getsökum í þeirra garð haldið á loftij Þannig hefur
mönnum sem komið hafa fram í samtókum hernáms-
andstæðinga efeki verið nein vörn í því, þó þeir hafi
verið og séu kunnir að fylgi við einhvern útgáfuflokka
afturihaldsblaðanna, þeir skulu engu að síður heita er-
indrékar Rússa eða eitthvað álíka gáfulegt. Og fyrir
það er ekki að synja að með öskrinu næst nokkur
árangur, kjarklitlir menn verða smeykir og draga sig
í hlé. Hinir eru þó fleiri sem ekki láta afturhaldsöskrið
aftra sér frá því að segja skoðanir sínar á örlagamál-
um þjóðarinnar skýrt iog skörínört. En þau blöð eru
teljandi sem ljá slíkum skoðunum rúm.
jyjorgunblaðið upphefur eitt öskrið í leiðara í gær, og
er tilefnið viðtal sem Tíminn birti fyrir nokkrum
dögum við Hermann Pálsson háskólakennara í Edin-
borg. Auðsætt er á Morgunblaðsleiðaranum að það hef-
ur ekki farið fram hjá blaðinu að viðtalið hefur vak-
ið almenna athygli og margan mann til umhugsunar
um stöðu íslendinga í viðsjálum heimi. Tíminn er
harðlega víttur fyrir birtingu viðtalsins og Framsókn-
arflofeknum borið á brýn „algjört ábyrgðarleysi [ ut-
anríkismiálum" og sviksemi við hernámsstefnuna, að
annað eins sfculi geta komið fyrir í málgagni flokks-
ins. Svo rammt kveður að fordæmingu á „ábyrgðar-
leysi“ Framsóknarflokksins, að ritstjóri Morgunblaðs-
ins tekur undir hin alræmdu orð Benediktg Gröndals,
að þegar bjóði þjóðarsómi þá verði að múta Framsókn!
Mætti ályfcta, að bæði SjálfstæÖisfíofckurinn og Al-
þýðufloikkurinn standi að þeirri skilgreiningu á „þjóð-
arsóma“ íslendinga og siðgæðiseðli utanríkisstefnu
þessara flokka, sem í fullyrðingu Benedikts felst og
er vandséð að andstæðinga-r flokkaniia hafi niðrað
þeim meir en þeir gera sjálfir með því tali.
.jri9V/ 'íi'g-i' .
úsrnií tarvigneí
fjað sem vakið hefur öskrið í Morgunblaðinu er ekki
^ sízt ummæli Hermanns Pálssonár1 ‘uíii hlutleysis-
stefnuna og hvernig reynt sé að ala "upþ í þjóðinni
fáránlegan hermennskuhugsunarhátt, Hermann segir
m.a. um íslendinga í viðtalinu í : Tímanium: „Þannig
hafa þeir horfið frá hlutleysisstefnu sinni, sem áður
aflaði þeim virðingar meðal þjóðanna. Það tel ég að sé
sálfrœðilega hrapalegustu mistök af einstökum at-
burðum sem íslendingar hafa gert. Á þingi samein-
uðu þjóðanna œtti það að vera heilagt hlutverk ís-
lendinga, með enga hernaðartradisjón að baki, að
tala máli vopnleysingjans og verja málstað þeirra sem
kúgaðir eru. En á því er œrinri misbrestur og nú verð
ég var við það í œ ríkari mæli af blÖðum og viðtölum
við fólk að heiman að mikil breyting hefur orðið á
hugsunarhœtti íslendinga. Það er engu líkara'en þeir
reyni allt hvað þeir geta að gleyma því að þeir eru
yopnlaus þjóð, þeir teljá hlutleysi veikleikavott og
skammast sín fyrir“.
ífii'íUjfj
jVforgunblaðið telur að í þessarhiafgtöðiykielist ábyrgð-
• arleysi. Mundi þá ckki vandfundið orð yfir stefnu
þeirra manna og flokka sem ábyrgð bera á erlendu
herstöðvunum á Islandi, sem þeir sjálfir játa nú í op-
inberum þingskjölum og leitt gæti tortímingarhættu
yfir þjóðina ef til styrjaldar kæmi. — s.
HJA ÞORUNNI 06
VLADIMIR ASKENAZ
Moskvu. Uppi á sjöundu hæð
við friðsæla hliðargötu búa
þessi hjón. Þórunn Jóhanns-
dóttir, hún Þórunn sem lék í
barnatíma útvarpsins þegar við
vorum allir smápattar, og
músíkalskar frænkur okkar töl-
uðu með aðdáun um þessa litlu
stúlku og horfðu með nokk-
urri gagnrýni á okkur sem gát-
um ekki einu sinni sþilað
gamlanóa á blokkfiautu. Og
Vladímír Askenazí, sem mun
gera grein fyrir sér sjálfur; við
skulum láta okkur það nægja
í bili, að hann er efnilegasti pí-
anóleikari Sovétríkjanna. Og
eru þó margir píanóleikarar í
Sovétríkj unum.
Á veggnum yfir flyglinum
voru þeir Bach, Ravel, Chopin,
Skrjabín og Richter (með árit-
un). Þar voru þeir líka Marc
og Kjarval. Við flygilinn stóð
Viadímír, kviklegur maður og
mjög ungur þótt hann ætti
reyndar tuttugu og fimm ára
afmæli þennan dag. Hann hlaut
fyrir skömmu fyrstu verðlaun
í alþjóðlegri samkeppni pían-
isfa í Moskvu, kenndri við
Tsjækovskí, og þá skrifuðu
blöðin: „Hann er mikill hæfi-
leikamaður og frábær meistari,
hugsandi píanóleikari, sem- með
einbeitni og þolgæði vinnur að
áframhaldandi fullkomnun list-
ar sinnar . . . Samkeppnin
sannfærði okkur um það, að
við getum nú talið hann til frá-
bærustu tónlistarmanna okkar
tíma“. Annað blað sagði: ,,Og
meðal þátttakenda var píanisti
sem er í sérstöðu og ofar deil-
um — Vladímír Askenazí, lista-
maður, gæddur furðulegum
hæfileikum“. Það er samt eng-
inn hátíðlegur geislabaugur um
Valdimar, þótt blöðin hafi
skrifað svona um hann. Alls
ekki. Og það er augljóst mál,
að ekkert kæmi honum ver en
ef þú færir nú að lofa hann
fyrir það, hve hann lék kon-
sert Prókoféfs dásamlega vel í
keppninni. Valdimar er nýkom-
inn að sunnan, hélt tónleika
í borginni Kíslovodsk. Ég spil-
aði með sinfóníuhljómsveitinni
við fótboltalið staðarins og við
unnum með sex gegn fjórum,
segir hann brosandi eins og
hann vilji minna á að sigrar
mannanna geta verið svo marg-
víslegir.
Samt þurfum við ekki að
horfa lengi á Valdimar Askenazí :
til að sjá að hann er tónlistar-
maður og getur ekki verið ann-
að. Ekki með nokkru móti.
Þórunn var þarna líka og tal-
aði íslenzku við okkur Magnús,
ensku við mann sinn og rúss-
nesku við gesti; rússneska
reyndist henni ekki erfið, því
hún hefur frábæra heyrn, enda
segist hún hafa talað málið áð-
ur en hún kunni að lesa. Þór-
unn hélt á syni þeirra sem
heitir líka Vladímír og fæddist
í nóvember leið. í æðum þessa
sólbrúna drengs rennur ís-
lenzkt, gyðinglegt, rússneskt og
norskt blóð. Svona eiga börn
að vera. Rúm drengsins stend-
ur skammt frá flyglinum — og
vafalaust á þessi nálægð eftir
að reynast afdrifarík.
Það komu fleiri gestir með
rósir að óska til hamingju með
daginn, .og því fór þetta sti(tta
viðtal að mestu fram í næsta
herbergi —- þar stóð annar
flygill, þótt undarlegt megi
virðast.
— Faðir minn er píanóleikari,
segir Vladímír Askenazí, leikur
létta músík í skemmtisölum.
Þegar ég var þriggja ára, lék
hann undir hjá vinsælum dæg-
urlagasöngvara og ég v raulaði
með, En ég var orðinn fimm
ára, þegar ég sagðist vilja læra
að spila. Mamma lét sér mjög
annt um þennan * áhuga minn
og studdi mig með ráðum lOg
;dáð. Hinsvegar lét pabbi þessar
tilraunir sér í léttu rúmi liggja;
NÝSTÁRLEG TIL<
Blómaangan
Dr. Fritz Went
tímari-tið New Scientist hefur
kallað þrumuveðrið, eigi ræt-
ur sínar að rekja til plöntu-
ríkisins á jörðinni. Sam-
kvæmt þeirri kenningu kemur
orkan í þeim um hundrað
eldingum sem lýstur niður á
hverri sekúndu um alla jörð-
ina úr ilmefnum plantnanna.
Vísindamaðurinn tætti í
sundur ilmandi blöð af
sítrónurunna, lagði þau nið-
ur í glerkúiu, sem hafði ver-
ið fyllt með ósóni. Síðan
beindi hann sterkum ljós-
geisla að kúlunni. Yfir sund-
urtættu laufinu myndaðist
bláleit móða.
Þetta er fyrsta nýstárlega
kenningin um áratugi til
skýringar á þr.umuveðrum.
Hún kemur vel heim við
flókin fyrirbæri eldinganna'
og virðist jafnframt harla
senni-leg.
Dússinn Mikail Lomonos-
soff og Bandaríkjamað-
urinn Benjamin Franklin,
höfundur eldingavarans og
síðan bandarískur diplómat,
höfðu að vísu þegar fyrir
tveimur öldum sýnt fram á,
að eldingarnar eru sýnileg
merki rafhlaups úr þrumu-
skýjum. Og á síðustu áratug-
um hafa vísindamenn einnig
getað kannað með loftbelgjum,
hvernig skýin skiptast- í við-
læg og frálæg rafsvið.
Með þessari tilraun telur
bandaríski grasafræðingurinn
Fritz W. Went að hann hafi
líkt eftir fyrirbæri sem á sér
daglega stað í gufuhvolfinu
og véldur, að hans .áliti, tröll-
auknum náttúruhamförum:
þrumum og eldingum.
Went grasafræðingur er nefni
lega þeirrar skoðunar að
„ofsalegustu skapbrigði nátt-
úrunnar", eins og brezka
Til skamms tírna, allt til
þess að Went birti tilgátur •
sínar í virðulegri árbók banda-
rísku vísindaakademíunnar,
National Academy of Science,
höfðu vísindamenn ekki á
takteinum neina tæmandi -
skýringu á iþví hvað veldur
þrumuveðrum. „Það er varla.
til nein samfélld skoðun á-
því hver sé orsök eldinga“, •
sagði bandaríski veðurfræðing-
urinn Rrófessor Douis J. Batt-
an þannig fyrir ári.
Vísindamenn hafa hins veg-
ar mjög' brotið heilann um,
hvernig þéssi spennusvið
myndást í skýjunum. Flestir
veðurfráeðingar eru þannig
þéirrar skoðunar að þetta raf-
magnsfyrirbæri segi ,til s>n
þegar vatnsdropar í ört vax-
andi skýjurn (kúmúlónimbus-
skýjum) frjósa. Þessi skoðun
styðst við þá • staðreynd, að
- eldirtgar . koma oftast úr skýj-
um, sem bólgna ört út á við,
en við- það- fellur hitinn í
' þeimá niður fyrir ' frostmark.
-En , þannig' er mál með
vextiýað þegar -vatnsúði tekur
M mm
iK
—

6)
— ÞJÓBVILJINN
Fimmtudagur 9: ágúst 1962
V7
Of.nr.r ,i