Þjóðviljinn - 19.08.1962, Blaðsíða 11

ERICH KÁSTNER:
MYNDIN
EM
eða
ÆVINTÝRI SLÁTRARANS
ánægjulega. „Já, það er einmitt
það. Nú hlutu allir með áhuga
á málinu að halda að ég hefði
horfið af sjónarsviðinu með
frummyndina. Um leið misstu
glæpamennirnir allan áhuga á
ungfrú Trubner og herra Kúlz.
Nú fóru þeir að elta mig og
litla pakkann í vasa* mínum.
Þannig tókst mér að lokka
iþrjótana á eft.ir mér frá Warne-
múnde til BerMnar. Og síðan
lét ég taka þá fasta í íbúð minni.
Það var ,í „raijpinni ósköp ein-
falt. — Og frummyndin sjálf
var í engri hættu í bili. Og
ekki heldur ungfrú Trúbner eða
herra Kúlz.“
„Fyrirtak," hrópaði slátrara-
meistarinn. „Stórkostlegt. Mað-
ur verður næstum öfundsjúkur,
þegar maður heyrir um svona
snilld.“
Listaverkasafnarinn gamli
kinkaði kolli íhugandi á svip.
Kúhlewein aðalforstjóri sýndist
afturámóti vera bugaður maður.
Svona aðferðir voru honum al-
gerjega framandi.
Jóakim Seiler hélt frásögn
sinni áfram. „Meðan ég beið
á eftirlætiskaffihúsi mínu og
horfði á lögregluþjónana hirða
afbrotaménnina úr íbúð minni,
fékk ég bréf frá foringja þjófa-
flókksins, sem reyndar er enn
frjáls férða sinna. Andartaki
síðar ók hann í leigubíl fram-
hjá veitingahúsinu. Að vísu var
hann 'búinn að raka af sér
fallega, hvita skeggið, en ég
iþekkti hann nú samt, og þá varð
ég hræddur. Ég ók í skyndi út
í Yorckstræti og heimsótti frú
Kúlz. E£ míníatúran væri þar,
yrði í skyndi að koma henni á
örúggan stað. Og hafandi stolið
eftirlíkingunni í Warnemúnde,
þá stal ég nú frummyndinni
í Berlín. Þegar maður er einu-
sinni kominn á glapstigu, þá
er ekki gaman að ráða við sig.“
„Og maðurinn sem bifhjóla-
sveitir okkar eru nú að elta, er
það foringi glæpaflokksins?"
spurði lögreglufulltrúinn.
„Við skulum vona það,“ sagði
Jóaltim Seiler. Hann var orðinn
viðutan og horfði á írenu Trúb-
ner, sem sat dreymandi við
gluggann.
„Eruð þér göldróttur?" spurði
fulltrúinn. „Hvernig í ósköpun-'
um hafið þér haft tíma til að
kasta,'«j4itltý miðunymvJ|^i]^a
■ umferöariögregíuþjónánna 1 vest-
urbæpijrn .mpðfinúmerihu' á bíln-
um. sem rfúcaði ræningjahöfð-
inginrt ýíföar sat. í?“
„Göldróttur er ' ég ekki,“ svar-
aði ungi maðurinn. „Og seðlarn-
ir eru ekki frá mér. Struve, vin-
ur minn, hlýtur að hafa útbýtt
þeim.“
Kúlz hló dátt: „Litli fitu-
keppurinn frá Bautzen er vinur
yðar? Jæja, þér ættuð bara að
vita hvað hann gerði mikið veð
ur út af því, að hann var tek-
inn fastur.“
„Ég veit það, sagði Seiler.
„Við hittumst á kaffihúsinu. Og
ég sendi hann i skyndi á eftir
1 (ÓS
sem hann hafði fengið að heyra
og vissi ekki enn, hvort hann
ætti að gleðjast eða hryggjast.
Og sá á kvölina sem á völina.
Ekki sízt þegar um er að ræða
menn, sem hafa mikið fyrir
ræningjaforingjanum. Hamingjan
má vita, hvar hann er nú nið-
urkominn. Vonandi hefur ekkert
komið fyrir hann.“
Lögreglufulltrúinn útskýrði
fyrir aðalforstjóranum, hvers
vegna tónskáld að nafni Struve
'hefði verið handtekið.
,Hræðilegt,“ sagði herra Kúhl-
wein, sem nú var alveg orðinn
miður sín. „Undirforstjórinn hef-
ur lika komið fram undir fölsku
hafni?“
i,Ég átti ekki annars kost“,
Hræðilegt,“ sagði herra Kúhle-
varð vitni að því í Kaupmanna-
höfn, að ungfrú Trúbner og
herra Kúlz var veitt eftirför. Og
þess vegna reyndi ég að kynn-
ast þeim undir fölsku nafni og
á fölskum forsendum. Ég varð
að vera í návist þeirra, ef eitt-
hvað alvarlegt kæmi fyrir.“
írena Trúbner sagði: „Herra
Seiler fann meira að segja upp
frænku frá Leipzig sém hét ír-
ena. Og frænda sem freistar
gæfunnar sem eyrnalæknir í
Hannover."
„Frænkaft v'ár , uppápuni," við-
urkenndi ungi maðurinn. ,,'En
eymalæknirinn er bráðlifandi.“ j
Kúhlewein aðalforstjöri ríeri
hendur sínar. „Hvaða afb'rot
hafið þér eiginlega látið hjá
líða að fremja þessa síðustu
daga, með leyfi að spyrja?“ '
„Er yður mikið í mun að fá
nákvæma upptalningu?“ spurði
herra Seiler.
„Nei!“ hrópaði herra Kúhle-
wein. „Nei, -setjizt nú niður, þér
þarna glæpamaður.“
Jóakim Seiler fékk . sér sæti.
Hann var alveg glorhungraður.
Helzt hefði hann viljað hlaupa
eins og fætur toguðu út á naesta
brauðbar.
Meðarí lögreglufulltrúinn út-
•skýrði hina ævintýralegu sögu
um Holbeinmíníatúrurnar tvær i
réttri tímaröð fyrir listaverka-
safnaranum og aðalforstjóranum,
horfði ungi maðurinn á ungu
stúlkuna og óttaðist það mest að
hann fengi garnagaul.
Þegar fulltrúinn var búinn að
ljúka frásögn sinni, reis herra
Steinhövel á fætur, rétti unga
manninum höndina og sagði:
„Ég þakka yður hjartanlega fyr-
ir og óska yður til hamingju
með fundarlaunin.“
„Með hvaða fundarlaun?"
spurði Seiler.
i „Herra Steiiúyþj^I^hefur heit-
ið 10.000 marka fundarlaunum,
hverjum þeim sem hefur uppá
mínEatúrunríi,f‘ sagði fulltrúinn.
„Það stendur í öllum blöðunum
í dag!“
„Ég er ekki ennþá farinn að
líta í blöðin. Maður má ekki
vera að neinu,“ sagði ungi mað-
urinn. „En 10.000 mörk er alltaf
hægt að nota.“
T u M u g a s t i kafli
Kúhlewein aðalforstjóri var
hugsi. Hann var að jórtra á því
.gflaíívv.-.-g jfeuttl> 0, (f;;,,Cs •,,«£
Bóndinn ó Miðsandi

fra frekan heilabrotum með þvi
að segja: „Ég hef hugboð um,
að þér séuð ekki beinlínis sam-
þjhkur þeim varúðarráðstöfun-
um, sem ég taldi nauðsynlegt
að aera.“
„öldungis rétt,“ - staðfesti að-
alforstjórinn.
„Og þér álítið það fyrir neð-
an allar hellur,“ hélt Seiler á-
fram, „að ég skuli nú einnig
ætla að taka við 10.000 mörk-
um fyrir það.“
..öldungis rétt,“ sagði aðalfor-
stjórinn.
Ungi maðurinn reis úr sæti
•sínu. Augu hans glóðu. „Undir
þessum kringumstæðum, leyfi ég
mér . að tilkynna herra Stein-
hövel, að ég afsala mér þeim
fundarlaunum, sem mér voru
ætluð. Ef til er sjóður fyrir
nauðstadda aðalforstjóra, þá
legg ég til að 10.000 mörkin verði
lögð í þann sjóð. Og herra
Kúhlewein aðalforstjóra bið ég
um tafarlausa lausn frá störf-
um. Verið þið sæl!“ Hann
hneigði sig stuttaralega og gekk
til dyra.
En Kúlz slátrarameistari varð
fyrri til. Hann tók sér stöðu
fyrir framan dyrnar og varnaði
honum útgöngu. „Hvaða æði-
Endurnýja þarf
fyrir mánudag
N.k. mánudag 20. ágúst kl. 5
e. h. lýkur endumýjun allra
þeirra lánsumsókna sem borizt"
höfðu fyrir 10. júlí s.l. hjá Hús-
næðismálastofnun ríkisins. Eftir
þann tíma, verða þær ekki tald-
ar.;meðal lánshæfra umsókna.
Að gefnu tilefni vill blaðið þó
benda þeim umsækjendum sem
nú eða á næstunni hyggjast
leggja þar inn nýjar lánsum-
sóknir, að þeir éru ekki bundnir
við framangreind tímamörk.
Móti slíkum umsóknum verður
daglega tekið, eins og að undan-
förnu.
Rétt er þó að ítreka það sem
fyrr hefur um þessi mál verið
sagt og hyggilegast er að leggja
u.msókn inn strax og búið er að
teikna viðkomandi hús eða íbúð
og áður en byggingaframkvæmd-
ir hefjast.
Framhald af,,7. síðu.
.Éina- dbttur . átti’JÍJáýíð áður
en hann kvæntist, Ólöfu að
nafni, hún giftist manni sem hét
fýkr^Ö^'tójuggú'. súðúr h Gar-ði.
‘ ^Éjnu/’1 þferík s4>uifetð8ffl'1 e á'tti
dóttur sem hét Hrefna, hennar
sonur er Eggert Gíslason sem
lengi hefur verið aflakóngur í
Sándgerði.
Það var mín fyrsta vitneskja
um Davíð á Miðsandi, • að, rnéi'
barst í hendur langt kvæði eft-
ir hann. Kvæðið hafði Ásmund-
ur Gestss. frá Ferstikju skrií-
að upp fyrir um tuttugu árum,
eftir fornu handriti sem þá var
til á Eyri í Svínadal. Mér lék
forvitni á því að fá að sjá þessi
gömlu blöð, ef einhver ræksni
skyldu vera til af þeirn enn, fá
að sjá handbragð þessa bónda
sem orti svona rösklega. En
þegar ég spurðist fyrir um
þau, voru þau fyrst talin horf-
in, en seinna hafðist þó upp á
þeirn. Þau mega heita lítið
skemmd, letrið er vel læsilegt
ennþá. svo að segja hvert orð.
Má telja öruggt að rithönd
Davíðs sé á kvæðinu, og þarf
hann ekki að skammast sín fyr-
ir hana.
Ekki gefur hann kvæði sínu
neitt nafn, en Ásmundur nefnir
það Hrakningssálm. Það segir
frá ferð sem Davíð fór við ann-
an mann suður til Reykjavíkur
til aðdrátta um vetur, ,en þeir
hrepptu versta veður, svo það
þótti með ólíkindum ,að þeir
skyidu komast lífs af. Ekki er
getið ártals í sálminum, en
mánaðardagur er tilfærður 7.
febrúar er þeir lögðu af stað
heimanað. Hvergi nefnir Davíð
heldur nafn ferðafálaga síns í
þessari svaðilför, en full vissa
er talin fyrir því að það hafi
verið Erlingur Erlingsson frá
Stóra-Botni. Erlingur bjó á
Þvrli frá 1830—37 og hefur
þessi hrakför því verið farin
' éinhverntíma á þeim árum,
sennilega 1835, þá voru hörkur
mikiar sunnanlands, eftir há-
tíðar. Oddur G. Akraness segir
í ánnál sínum svo um það ár:
..— fellir nokkur á Suðurlandi
vegna harðinda".
•Davíð Björnsson er ekki einn
um það að yrkja slíka hrakn-
ingssálma, það vii'ðist hafa ver-
ið í tízku um nokkurt árabil,
einkum seint á átjándu öld,
enda er talið að á þéirri. .öld
hafi vgi'ið 43 mikil hárðinda
ár, eða næstum hálf öldirí. Ég
hefi undir ’ höndum týo Sfika
sálma, sém DavLði.gasti. vfel'jífefa,
þekkt, þótt hvorugur sé gefinn
út fyrr en eftir þessa kaup-
stk'ðarferð‘ hans. Annar er eftin
"s& ''ÞÓi%efFl’'&ailUösstírí á ’ Út-
skálum' og ei' ortúF'éinhvbrn-
tíma fyrir 1769 og gæti Dávíð
því hafa séð hann eða 'heýrt*
þó hann sé ekki prentaðun
fyrr en 1841. Eða að hann hafi
ekki ort sálminn strax eftir
ferðina; sem þettá vísúorð
bendir til: „glöggt sem nú
muna veðrið enn.“
Hinn er eftir sr. Jón Odds-
son Hjaltalín prest í Saurbæ, að
vísu ortur eftir að sr. Hjaltalín
var farinn þaðan, en þó er lík-
legt að hann hafi slæðst á
Hvalfjarðarströndina. Því verð-
ur ekki neitað að sálmur Dav-
íðs Björnssonar ber nokkurn
keim af þessum tveimur. Hins-
vegar væri ósanngjarnt að
segja að hann hafi stælt
þá, þó trúlega hafi hann
haft nokkra hliðsjón af
þeim. Því verður heldur varla
neitað, að þótt hinir báðir séu
prestlærðir cg viðurkennd skáld
á sínum tíma, ber sálmu.r Dav-
íðs langt af hrakningasálmum
þeirra einkum að því, hvað
hann er lausari við málaleng-
ingar.
Nosturslegt handbragð og
frágangur á handritinu, bér því
vitni að Davíð hafi metið verk
sitt nokkurs. Þó er óvíst að
honum hafi fundizt svo mikið
til um það, að hann hafi hirt
um að eiga afrit af því sjálf-
ur. Nokkrir ættingjar hans, sem
ég hef spurt um það, hafa aldr-
ei heyrt sálmihn nefndarí,, j^ín-
vel þótt þeir hafi lieýrt" íolið
um þessa sjóferð, sem hann
greinir frá. En hann hefur sent
Erlingi ferðafélaga sínurrí hann
á blaði til minja. Þegaf svo
Erlingur fer á gamalsaídri að
Eyri í Svínadal til Margrétar
dóttur sinnar, er þar bjp, léngiy
hefur hann af hirðuserhi tekið
blaðskömmina með sér , þangað
og geymt. Það étui' eœtil' mat,
sagði gamla fólkið stundum um
hluti sem það vildi haída tiT
haga, þó áhöld værú um gagn-
semina. Þannig atvikaðist það
að kvæðið geymist hjá riiðjum
Erlings allt til þessa dags, og
má það lofsvert heita. Aftu'rá-
móti kannast barnabörn Dav-
íðs ekkert við það, né vita til
að Davíð hafi ort neitt. Má af
því álykta að ekki hafi, hann
mikið flíkað skáldskap s'ínutn
heimafyrir.
8.30 Létt morgunlög.
Fischer leikur á píanó
9.10 Morguntónleikar. a) Annie
„Fantasíú“ i C-dúr, op. 17
eftir Schumann. b) Atriði
úr óperunni „Évgeni On-
egin“ eftir Tsjaikovskij. —
Konunglega filharmoníu
sveitin í Lundúnum leikur
vals og pólónesu, og Army
Shuard syngur með hljóm-
sveitinni „Söng Tatiönu“
— George Weldon stjórnar.
c) Píanókonse.rt í Des-dúr
eftir Khatchatúrían.
1.1.00 Messa í Hallgfímskirkju.
14.00 Miðdegistónleikar: a) Són-
ata í a-moll fyrir fiðlu cg
píanó eftir Vaughan Willi-
ams. b) Josef Greindl syng-
ur ballötur eftir Carl
Loewe. c) Frá tónlistarhá-
tíðinni í.Stokkhólmi í vor:
Siníónía nr. 9 í e-moll op.
95 — „Nýi heimurinn",
eftir Dvorak.
15.30 Lög fyrir ferðafólk.
17.30 Bamatími: (Helga og Hulda
Valtýsdætur). a) Heimsókn
í barnaheimilið að Silunga-
ý; polli. b) Sagan af stúlkunni
sem var kænni en keisar- ^
inn, eftir Björn Bjarnason
frá Viðfirði.
18.30 „Gissur ríður góðum fáki“:
gömlu lögin sungin og leik-
in.
20.00 Frá tónlistarhátíðinni í
Schwetzingen í maí s.l.:
Hollenzki útvarpskórinn í
Hilversum syngur. — a)
Fjögur lög frá Suður-
Ameríku eftir Harald
Genznar. b) Sex log eftir
Paul Hindemith, við ljóð
éftir Rainer Maria Rilke.
c) Þrú lög eftir Maurice
Ravel.
20.30 „Þú getur ekki án hennar
'ljfað“ — samfelld dagskrá
fHildur Kalman tekur efn-
iö saman. Flytjendur:
Kristin Anná Þórarinsdótt-
ir og Helgi Skúlason).
21.05 Tónlistarþættir úr óperun-
um „La Boheme“ og „Mad-
am Butterfly“ eftir Puccini.
21.30 Upplestur: Svala Hannes-
dóttir les ljóð eftir Charles
Baudelaire í þýðingu
Málfriðar Einarsdóttur.
22.30 Danslög — 23.30 Dagskrl.
i Á i' ' if U J i ' .
Útvarpið á morgun: ’
Fastir liðir eins og venjulega.
8.30 Mórgunútvarp.
13.00 „Við vinnuna“ Tónleikar.
8.20 Lög úr kvikmyndum.
20.20 Um daginn og veginn (Sig-
urðui' Guðmundsson fram-
kvæmdastjóri).
20.20 Einsöngur: Tito Schipa
syngur.
20.40 Um refsingar — fyrra er-
indi (Dr. Páll S. Árdal).
21.00 Frá tónlistarhátíðinpi í
Prag í maí s.l. Divertimento
í D-dúr, K 131 e£tir Mpzar't.
21.30 Útvarpssagan: „Frá vöggu
____ til grafar“.
22.00 Fréttir og síldveiðiskýrsla.
22.20 Búnaðarþáttur: Ólafur E.
Stefánsson ráðunautur tal-
ar um nautgripasýningar í
____sumar. __ ____ __
22.35 Kammertónleikar í út-
varpssal: a) Sónata fyrir
flautu og píanó í E-dúr,
eftir Johann Sebastian
Bach. b) Sónata fyrir flautú
og píanó í C-dúr, eftir
Philip Emanuel Bach.
23.00 Dagskrárlok.
Sunnudagur 19. ágúst 1962 — ÞJÓÐVILJINN
LVúl '. ift..',' S;' nigehuní .Y •-• KiílLJlVSOí.4 ---
-m
(Ui