Þjóðviljinn - 18.11.1962, Blaðsíða 6

ÞJÓÐVILJINN
Laugardagur 17. nóvember 1962
I
k
9
I pistli þeim sem
hér birtist í íslenzkri
þýðingu er taiað af
heldur miklu alvöru-
leysfl um ýms hin
mestu vandamál, en
sökin er ekki höf-
undarins, banda-
riska húmoristans
Art Buchwald, held-
ur „vestur-heimskra"
blaðamanna, bæði í
Bandarikjunum og
öðrum löndum, sem
bollaleggja um
heimsmálin á sama
hátt og sá sem hér
er sagt frá.
Ihvert sinn sem mikið hef-
ur verið í húfi og mér
flStest að við höfum staðið
okkur vel hitti ég náunga
af því tagi sem kollvarpar
öllum hugmyndum mínum.
Þið hafið sjálfsagt hitt hann
l(ka. 1 þetta sinn hafði hann
upp á mér á bamum í Nati-
onal Press Club i Washing-
ton, þar sem ég hélt upp á
síð.asta sigur hins frjálsa
helms yfir myrkraöflum hinn-
ar guðlausu harðstjórnar.
„Jæja þá“, sagði hann og
sló mig bylmingshögg í bak-
ið, „ég held að Rússar muni
neýðast til að flytja burt
flugskeyti sín frá Kúbu“.
„Það er ánægjulegt", svar-
aði ég sigri hrósandi.
„Nei, það er slæmt. Þelta
er ógnarlegt áfall íyrir Rússa,
sem nú munu neyðast til að
láta til sín taka annars stað-
ar til að bjarga orðstír Sín-
um“.
„Já, það er óefnilegt".
„Nei, það er ágætt, Rúss-
arnir héldu ekki að við
myndum véra svb harðir í
horn að taka út af Kúbu.
Það kom Krústjoff alveg á
óVart",
„Þá er það gott“, sagði ég
KUBA JA?
KÚBA NEI?
og herti aftur upp hugann.
„Nei, það er slæmt. Krúst-
joff kemst í klípu í Kreml
eftir þennan ósigur og hann
á á hættu að honum verði
vikið til hliðar. Því kann svo
að fara að við fáum miklu
Verri andstæðing en hann er“.
„Svei því bara“.
„En það kann að vera gott.
Ef ráðamennimir í Kreml
rífast sín á milli, þá fá þeir
kannski engan tíma til að
brugga ókkur hý vélráð".
„Það er prýðilegt", sagði ég
og var að hugsa um að bjóða
honum sjúss.
„Nei, það er hættulegt, af
því að við vitum ekki, hvem
hlut rauði herinn átti að
þessu máll. Kannski halda
herforingjarnir að nú sé
stundin komin fyrir þá að
taka völdin".
„Já, þá er það siæmt“,
sagði ég og hætti við að bjóða
honum sjúss.
,.Ég er ekki alveg viss umþað.
Það er mjög sennilegt að her-
foringjarnir hafi nú fyrirgert
áliti Sínu í Kreml og að
Krústjoff standi betur að
Vígi en nokkru sinni fyrr“.
„Hvort væri það gótt eða
slæmt?“ spurði ég, staðréð-
inn í að vera við öllu búinn.
„Það fer allt eftir því hvað
Kinverjar gera. Þeir kunna
að taka þann kost að styðja
Castro fram í rauðan dauð-
ann“.
„Já, þá væri sannarlega illt
í efni“.
„Ég myndi ekki veðja á
það. Því fyrr sem klofningur
kemur upp milli Krústjoffs
og Kommúnista-Kína, því
betra fyrir vesturveldin".
„Ég get skilið að það gæti
v erið gott“.
„En það gæti líka verið
slæmt. Ef við náum samkomu-
lagi um afvopnun og ef Kín-
verjar fara svo að smíða sín
eigin atómvopn, þá væru
bæði við og Rússar dálaglega
staddir".
„Það væri vissulega slæmt“,
viðurkenndi ég, en reyndi þó
að herða upp hugann.
„En maður verður þó líka
að sjá hina björtu hlið máls-
ins. Því ef Rússar komast
að raun um að Kínverjar
eru að verða þeim hættu-
legir, þá kunna þeir að neyð-
ast til að sættast við okkur“.
„Það væri afbragð".
„Það væri það, ef einhver
vissi hvernig hægt væri að
ráða Castromálinu til lykta“. v
„Castro, já það er Ijóti J
maðurinn". \
„Og þó, hann hefur verið ’
okkur nytsamur. Okkur hefði £
aldrei komið til hugar að
hjálpa þjóðum rómönsku
Ameríku, ef ekki hefði verið
fyrir Castro“.
„Já, hamingjunnl sé lof
fyrir Castro", heyrði ég sjálf-
an mig segja.
„En við eigum í höggi við
geggjaðan mann á Kúbu og
það er alltaf slæmt“.
„Ég get skilið að það sé
ekki auðvelt. Hvað viljið þér
leggja til málanna“.
„Það er nú það. En við
höfum þó alltaf Monroe-kenn-
inguna“.
„Það er góð kenning“.
„Nei, hún er slæm, því að
við erum þeir einu sem við-
urkenna hana“.
„Af hverju eruð þér þá að
minnast á hana“.
„Af því að við höfum á-
kveðið að fara okkar fram
hvað sem hver segir ef hags-
munum okkar í Vesturálfu
er ógnað“.
„Já, það er prýðilegt".
„Að vísu, en þetta gæti
dregið dilk á efUr sér og ^
Rússar kynnu að taka upp |
ýi VlVÍ n A eír,n f

I
sínu fram
því að fara
annars staðar".
Ég fór að gráta.
„Svona nú“, sagði hann, „lát-
ið þetta ekki fá svona á yð-
ur. Gleymið því ekki að í
okkar heimi er stríð óhugs-
anlegt“.
„Hamingjunni sé lof“, sagði |
ég snöktandí og tók upp vasa- ■
klútinn minn.
„Já, þannig var það að
minnsta kosti fram í síðustu
viku“.
Það var þá sem ég sló ^
hann. Ég fór mínu fram, en k
ég átti vísan stuðning allra ^
þeírra sem voru á barnum. k
!
Goncourt-bræOurnlr
Uthlutun bókmenntaverð-
launa stendur fyrir dyr-
um í Frakklandi. Þau eru
orðin allmörg, en verðlaunin
sem þeir Goncourt-bræður
stofnuðu til með erfðaskrá
sinni árið 1896 þykja þó enn
veglegust og eftirsóknar-
verðust. Eða svo háía menn
haldið fram að þessu. En nú
hefur Michel Cournot birt við-
tal í L’Express við einn af
verðlaunahöfunum, skáldið og
bókmenhtafræðinginn Jean-
Louis Bory, sem fékk þau
árið 1945, og hann heldur því
blákalt fram, að því fari
fjarri að eftirsóknarvert sé
fyrir unga höfunda að Gonco-
urt-akademían veiti þeim við-
urkenningu, þeim sá þvert á
móti gerður hinn mesti bjarn-
argreiði með því. Sjálfur seg-
ist hann hafa verið tólf ár
að jafna sig eftir verðlauna-
veitinguna.
★ ★ ★
Enda þótt tryggt sé að bók
þess höfundar sem verðlaun-
in hlýfcur seljist í hundruðum
búsunda eintaka, segir Bory,
að engum menntuðum bók-
menntaunnanda komi til hug-
ar að lesa haha og aðspurður
iátar blaðamaðurinn að hann
h'ti aldrei í verðlaunabækurn-
ar. Verðlaunahöfundur eign-
st þannig ekki þá lesendur
sem hahn kærir sig um. Hins
vegar hafi hin skyndilega upp-
hefð komið mörgum efnileg-
ægum höfundi í koll. Hann
sé umsetinn af alls konar
agentum sem vilja notfæra
sér nafnfrægð hans, láta hann
skrifa greinar í blöð, díalóga
i kvikmyndir og þar fram
eftir götunum. Tímanum sé
stolið frá honum með þessu
móti og hafi hann sig upp
i að skrifa aðrar skáldsög-
úr, þá láli hanh oft leiðast
til að endurtaka sig, skrifa
sömu bókina aftur og aftur.
★ ★ ★
Af slíkum höfundum nefn-
ir Bory t.d. Maurice Druon.
Hann viðurkennir á hinn bóg-
inh að minni hætta sé á ferð-
um, þegar verðlaunin eru veitt
höfundi, sem þegar er orð-
inn nafntogaður og nefnir
sem dæmi Simone de Beau-
voir og Roger Vailland. Hef-
ur þó efasemdir um þann
síðarnefnda. Þær tvær-þrjár
milljónir króna sem verð-
launahöfundur getur vænzt
að hata upp úr sölu bókar
sinnar (sjálf verðlaunin eru
aðeins um 400 krónur), telur
Bory koma höfundinum að
litlu gagni, en oft verða hon-
um fjötur um fót. En hann
fær þó frístundir til að skrifa
það sem honum stendur huga
næst. segir blaðamaðurinn.
Alger misskilningur, segir
Bory. Ekkert er höfundi skað-
legra en að hafa nægan tíma
aflögu til ritstarfa, bætir
hann við, og munu víst fáir
starfsbræður hans taka undir
það.
Þeir sem sitja í Goncourt-
akademíunni og öðrum dóm-
nefndum franskra bókmennta-
verðlauna eru ekki öfunds-
verðir, því að sennilega mun
engin þjóð eins iðin við að
skrifa skáldsögur og Frakk-
ar (nema ef reiknað er með
íslenzkri tiltölu) og grunur
Íeikur á að dómnefndar-
menn láti sér nægja að
hlaupa á hundavaði yfir
flestar þær sem þeir á ann-
að borð taka sér í hendur.
Ólíklegasta íólk tekur upp
á því að setja saman skáld-
sögu, svo að ekki sé talað
um menn sem hafa atvinnu
af einhvers konar ritstörf-
um, eins og t.d. blaðamenn,
og reyndar fékk einn af
blaðmönnum L’Exprcss, Jean
Cau, Goncoui't-verölaunin í
fyrra. En þrátt fyrir það ó-
grynni skáldsagna sem út
kemur í Frakklandi á hverju
ári, virðast Frakkar meira
gefnir fyrir aðrar bækur. Á
lista yfir þær tíu bækur sem
bezt seldust í Frakklandi í
októbermánuði eru skáldsög-
ur í minnihluta og efstar á
listanum eru bækur um póli-
tík (Mendes-France: Lýðveldi
nútímans), samtímasögu (Ry-
an: Lengsti dagurinn; um
innrásina í Normandí) og de
Gaulle (Mignon: Orð hers-
höfðingjans).
★ ★ ★
En fyrst hér hefur verið
vikið að blaðamönnum, þá er
rétt aö minnast nokkrum orð-
um á þá menn úr þeirri stétt,
sem mest hafa verið umtal-
aðir undanfarið: starfsmenn
þýzka blaðsins Dcr Spiegel, er
ýmist sitja í fangelsi eða hafa
verið á hrakhólum undan-
farnar Vikur vegna þess ger-
ræðis stjórnarvaldanna að
loka skrifstofum þeirra í þeim
augljósa tilgangi að hefta út-
komu blaðsins. Enda þótt
slíkt framferði brjóti, —
manni liggur við að segja að
sjálfsögðu, — í bága við stjórn-
arskrá landsins, sem á að
heita að tryggi prentfrelsi,
hefur stjórnlagadómstóllinn 1
landinu lagt blessun sína yf-
ir það athæfi, og sýnir það að
víðar en á Islandi eru kveðn-
ir upp dómar af annarlegum
hvötum. En þrátt fyrir of-
sóknir lögreglunnar hafa
Spiegel-menn unnið það ein-
stæða afrek að koma blaði
sínu út, eins og ekkert hafi
í skorizt, nema hvað það hef-
ur bæði stækkað og upplag
þess stóraukizt. Væri það til
of mikils ætlazt að íslenzkir
starfsbræður þeirra mótmæltu
gestapóaðferðum hinnar vest-
rænu lýðræðisstjórnar í Bonn,
en óskuðu þeim jafnframt til
hamingju með frábæra
frammistöðu við hin verstu
skilyrði? — ás
Ilinir nýju starfsmenn Der Spiegel. (Úr Die Welt)
Blóðtaka, teikning frá scxtándu öld.
Það getur stundum
gefizt irel að taka
sjúklingum Móð
$ms læknisráð sem áður þóttu
ómissandi, cn voru síðar talin
hættulegar hégiljur, hafa svo
aftur verið hafin til vegs og
virðingar, þcgar rannsóknir vís-
indamanna höfðu Ieitt í Ijós,
að þau höfðu heilsubætandi á-
hrif, þótt menn hefðu forð-
um ekki getað gcrt sér rétta
grein fyrir því, af hverju lækn-
ismáttur þeirra stafaði. Nú virð-
ist þetta mnnig munu ciga
um það læknisráðið scm vin-
sælast var allt fram á síðustu
öld, blóðtökuna.
Tveir læknisfræðiprófessorar
við Tulane-háskóla í New
Orleans, George E. Burch og
Nicholas P, DePasquale, skýrðu
frá því á íundi í bandaríska
hjartalæknafélaginu fyrir
skemmstu, að þeim hefði tek-
izt að draga úr hjartakveisu
(angina pectoris) og öörum ein-
kennum hjartasjúkdóma með
þvi að taka sjúklingunum blóð^
hvað eftlr annað en lítið í hvert
skipti.
Þeir höfðu haft i huga þá
staðreynd að sjúklingar sem
hafa meira af rauðum blóðkorn-
um í blóðinu en eðlilegt er
kveljast meira af hjartakveisu
en aðrir og er hættara við
hjartaslagi. Þeir töldu að skýr-
ingin kynni að vera sú, að of
mikið af rauðum blóðkornum
gæti valdið því að blóðinu væri
hættara við að storkna og stífla
æðarnar.
Það var erfitt að sanna þessa
tilgátu, því að seigja blóðsins
er ekki eins alls staðar i lík-
ama sjúklingsins á einum og
sama tíma, en verður líklega
einna mest í hjartaslagæðun-
um. Úr þeim tóku læknarnir
blóðprufur og komust að raun
um að talnahlutfall rauðu
blóðkornanna í flestum hjarta-
sjúklingum þeirra var allt að
56°/(, en 40—50% er talið eðli-
legt hlutfall. Þegar sjúklingun-
um var tekið blóð (um 200
grömm) féll hlutfallið niður í
það sem talið er eðlilegt og um
leið dró mjög úr kvölum þeirra,
sem annars geta verið lítt bæri-
. legar.
Læknarnir benda ennfremur
á að tiltölulega óalgengt sé að
konur á frjósemisaldri fái
hjartakeivsu eða aðra hjarta-
sjúkdóma og telja að skýringin
kunni að vera sú að vegna
tíðablóðsins er hlutfall rauðu
blóðkomanna í blóði þeirra að-
eins um 40%. Þegar konur
hætta að hafa tíðir, eykst hlut-
fallið og jafnframt verða þær
næmari fyrir hjartasjúkdóm-
um.
Dómarar hóta
verkfalli
Italskir dómarar létu boð út
ganga síðast liðinn mánudag,
að þeir myndu hefja þriggja
daga verkfall 28. nóvember
næst komandi, ef ekki yrði
gengið að kröfum þeirra. Dóm-
ararnir krefjast hærri launa
og betri og nýtízkulegri vinnu-
skilyrða ásamt nýsköpun rétt-
arfarsins. Þetta er í fyrsta sinn
í ítalskri sögu, að dómarar
hóta að gera verkfall. Ekki er
þess getið í fréttinni, hvort
(tölsk glæpamannafélög hafa
boðað samúðarverkföll.
Gróði af My Fair
Lady 4-50 milíj.kr.
Bandaríski söngleikurinn „My
Fair Lady“ hefur farið sigurför
um heiminn nokkur undanfar-
in ár, og ágóðinn hefur runn-
ið í stríðum straumum til höf-
unda og umboðsmanna þeirra.
Hve mikill skyldi ágóðinn vera
samtals?
Bandaríska skemmtanaiðnað-
arblaðið Variety hefur reiknað
út, að ágóðinn nemi nettó um
450 milljónum ísl. króna.
Blaðið skýrir frá því, að í
þessari upphæð sé fólginn ágóði
af öllum sviðsetningum leiks-
ins ásamt tekjum á sölu kvik-
myndaréttarins til Warner
Brothers, sem námu um 240
millj. ísl króna.
Það hefur fallið í hlut leik-
arans Rex Harrison að sýna
prófessor Higgins á kvik-
myndatjaldinu. Harrison er
ætlað að gera hefðarfrú úr
Audrey Hepburn. sem á að
leika hlutverk Elizu. Taka
kvikmyndarinnai hjá Warner
Brothers félaginu hefst í byrj-
un næsta árs.
4