Þjóðviljinn - 15.01.1963, Blaðsíða 5

í^riðjudagur 15. janúar 195S
ÞJÓÐVILJINN
SlÐA 5
Fjórir áramótapostular
Strax að liðinni jólahelgi má
héyra þáð á auglýsingum út-
varpsms, að áraskipti eru í
nánd
Kupsýslumenn og bókaútgef-
endur hafa dregið sig í hlé.
enda þeirra náðartími á enda
runninn um sinn. Annar aðili
hefur hreiðrað um sig í aug-
lýsingatímunum og lætur mikið
að sér kveða
Það er Hið opinbera, Nú er
þess uppskerutími.
Reyndar hefur Hinu opin-
bera verið skipt á útvarpsmáli
í tvennt: Stjórnarvöldin og svo
Hið opinbera. En í vitund al-
mennings er þetta eitt og sama
tóbakið. En manni skilst. að út-
varpið setji Stjórnarvöldin
skör hærra en Hið opinbera.
T.d. telur útvarpið sig sjálft til
Hins opinbera og þar með tal-
inn útvarpsstjórinn. en mennta-
málaráðherrann. sem mun vera
talinn æðsti stjómandi stofn-
unarinnar og auk þess bróðir
útvarpsstjórans. mun hinsvegar
vera talinn stjórnarvald.
Svona er öllu vísdómlega
fyrirkomið í henni veröld.
En áðurnefndar auglýsingar
Hins opinbera gátu hinsvegar
ekki talizt neinn gleðiboðskap-
ur Þær voru áminningar og
aðvaranir til þeirra. sem ekki
voru af Hinu opinbera. um að
greiða öll gjöid er þeim bar
að greið3 til Hins opinbera, og
það strax fyrir áramótin. Þess-
um áminningum fylgdu svo iðu-
lega hótanir um refsingu. ef
daufheyrzt væri við kallinu. en
einnig stundum nokkra umbun.
ef kallinu yrði sinnt fyrir til-
tekinn tíma
Svona getur boðskapur ára-
mótanna orðið ólíkur boðskap
jólanna. þótt skammt sé milli
þessara tyllidaga.
Svo er þó guði fyrir þakk-
andi að um áramótin opinber-
ast Hið opinbera útvarpshlust-
er.dum víðar en ! gervi rukk-
arans.
Það er einmitt þá sem æðstu
fyrirsvarsmenn og fullkomnustu
líkamningar Hins opinbera
fara á kreik og segja þjóðinni.
hverju hún á að trúa hvers
hún má vona og hvernig hún á
að breyta
Það eru hinir stóru fjórir.
sem þá flytja þjóðinni þoðskap
sinn, og fólkið hlýtur þá það
vegarnesti. er endast skal þvi
árið út Þessir fjórir áramóta-
postular eru svo sem allir vita.
forsetinn. forsætisráðherrann
biskupinn og útvarpsstjórinn.
Forseti
Skúli Guðjónsson á Ljótunnarstöðum
skrifar um útvarpið
hinu. að hann þykist nú báðum
fótum i jötu standa. og geti
þar af leiðandi sýnt það. svona
á gamlárskvöld að hann hafi
efni á að flytja svo.na hógværa
ræðu.
En vitanlega var ráðherrann
við sitt gamla heygarðshom,
viðreisnina. Jú. hún hafði svo
sem tekizt. viðreisnin sú. að
öðru leyti en þvi. að komið
hafði upp verðbólga, sem ekki
hafði verið reiknað með. En
þetta. með verðbólguna. það
var ekki stjórninni að kenna,
heldur hinum. sem stjórna átti.
þeir hefðu ekki þekkt sinn
vitjunartíma
Þjóðartekjurnar hefðu aukizt.
sagði ráðherrann en þó var
hann svo heiðarlegur að hann
vild' ekki staðhæfa að þessari
aukningu hefði verið réttlátlega
skipt, af því hann hafði ekki
tiltækar tölur. sem gátu sann-
Fo.rsetinn var fáorður og
hafði fátt til mála að leggja
annað en þakklæti sitt til þjóð-
arinnar og til þings fyrir að
hafa veitt nokkra fjárhæð til
bysgingar bókhlöðu að Bessa-
stöðum er hafa mætti erlend-
um mönnum til sýnis og kom-
andi forsetum til yndisauka
Þvi miður hafði forseti engar
þakkir að bessu sinni að færa
érlendum þjóðum og þjóðhöfð-
ingium fyrir auðsýnda gestrisni
á liðnu ári, því að honum mun
ekki hafa fallið neitt slíkt
happ í skaut á því herrans ári
1962.
Var öll ræöa hans snurðu-
laus o? innihélt að mestu
frómar óskir og allm.iklar von-
ir um gifturika framtíð þjóðar-
innar Þó saknaði maður þess
að bessari raeðu brá hvergi
fyrir hinni góðmann’egu kimni.
sem okkar ágæt; forseti lumar
á og al’oft bregður fyrir í ræð-
um hans.
Forsæt»sráðh©rrr»
Forsætisráðherrann var einn
ig mjög hógvær i sinni tölu
næstum virðulegur Skal ósagt
látið. hvort þessi brevtta fram-
koma stafar af því að maður-
inn gerist nú e'limóður oa
kveinkar sér þar af leiðandi að
standa í stórræðum. eða þá af
prédikun trú á guð og allt hans
ráð. Hitt. var með meiri ólik-
indum, að jafnframt eða kann-
ske öllu fremur boðaði hann
vantrú á þá mannskepnu, er
guð er þó sagður hafa skapað
í sinni mynd, endur fyrir löngu.
Nefndi hann og ýmis dæmi þess.
að ráðagerðir mannanna hefðu
mistekizt og verið út í hött og
á sandi byggðar. en lét það
hinsvegar ógert að benda á
nokkurt dæmi um hið gagn-
stæða, enda þótt ætla mætt.i
að einhver dæmi kynnu að
finnast um að jafnvel skamm-
sýnum mönnum hefði betur
tekizt um giftusamlega Iau=n
Smissa mála, mannkyninu öllu
til heilla og velfamaðar, en þeir
i bjartsýni sinni hefðu nokkura
tíma þorað að vona.
Við sem í bernsku Iærðum
vísu Steingríms: Trúðu á tvennt
í heimi, jafnsnemma Faðirvor-
inu, eigum ákaflega bágt með
að sætta okkur við svona lag-
aðan þankagang. Við höfum
þrátt fyrir tvær heimsstyrjaldir
og aðra óáran sem yfir mann-
kvnið hefur dunið síðastliðna
hálfa öld. aldrei getað glatað
trúnni á manninn og framtíð
hans á jörðinni. Það hlýtur að
vera mjög dapurlegt hlutskipti.
að boða trú á guð meðal þeirra
manna, sem boðandinn treysr-
ir ekki til annars en tómra ó-
gæfuverka.
útvarpsstjóri
Og sem ég hugleiddi þennan
dapurlega nýársboðskap bisk-
upsins kom upp i huga mér
prédikun sú er ég hafði hlýlt
á nóttina áður, áramótaprédik-
un útvarosstiórans.
Menn' se'gja að áramótaann-
álar Vilhjálms Þ. Gíslasonar
séu hverir öðrum líkir og það
er raunar satt. Og menn halda
því jafnvel fram, að þeir séu
ómerkilegir, vegna þess hve
þeir eru hverir öðrum líkir. En
þetta er mikill misskilningur.
Þeir eru einmitt merkilegir
vegna þess, hve þeir eru á-
þekkir frá ári til árs. Hinn
sami rauði þráður gengur i
gegnum þá alla.
Það er trúin á manninn og
framtíð hans á jörðinni.
Þegar veraldlegir leiðtogar
hafa látið hvað ófriðlegast og
andlegir leiðtogar hafa örvænt
Forsetinn
Biskupinn
cm framtíð mannanna og ekki
átt nógu sterk orð yfir spill-
ingu og vantrú mannskepnunn-
fir, þá hefur Vilhjálmur staðið
sallarólegur framan við hljóð-
nemann og boðað trú sína á
manninn. látið orð liggja að
því, að óveðursskýin myndu
greiðast og sólin myndi von
bráðar skína á ný.
Jafnvel á styrjaldar'árunum
glataði Vilhjálmur aldrei þess-
ari ró sinni og boðaði óhikað
trú sína á framtíð mannsins.
Og enn síðastliðið gamlárs-
kvöld hélt Vilhjálmur þessari
trú sinni á manninn óskertri og
boðaði hana ef til vill aldrei
betur en þá.
Og aldrei hefur verið hægt
að ráða það af ræðum Vil-
hjálms, að þessi óhagganlega
trú hans á manninn hafi staðið
guðstrú hans fyrir þrifum.
Miklu fremur hið gagnstæða.
Skúli Guðjónsson.
að það svart á hvítu Hinsveg-
ar fullyrti hann, að lífskjör
hefðu ekkj versnað og má vera,
að það sé ekki fjarri hinu
rétta, þótt undarlegt kunni að
virðast. En skýringin? Ætli það
sé svo mjög fjarri lagi, sem
sagt var einhverstaðar í gam-
anmálum kvöldsins. að verka-
menn gætu náð endunum hér
um bil saman. ef þeir ynnu 15
klukkustundir á sólarhring. En
riokkuð er víst. að tvennt hef-
ur gert viðreisnina snöggt um
bærilegri en í öndverðu var
ætlað: Óvenjulegt góðæri til
lands og sjávar. og svo hitt, að
fólk hefur tekið þann kost að
leggja harðara að sér en áður
fremur en að skerða þau lífs-
kiör, er það bjó við og þar með
að auka þjóðarframleiðsluna,
jafnframt því sem það reyndi
að halda í horfinu með eigin
efnahag
En hvort árgæzkan og dugn-
aður fólksins. er verk ríkis-
stiórnarinnar og henni verði
því að gefa alla dýrðina. það
er svo önnur saga og verður
hver að trúa því. sem honum
þykir tvúlegast þar um.
Fararsnið á Gylfa
Biskup
Eins og að líkum ræður
bóðaði biskupinn í sinni nýárs-
Það eru ýmis sólarmerki á
lofti um það, að Gylfi Gísla-
son (sem raunar er Þorsteins-
son) búist við að dagar simr
fari að styttast í ráðherrastóln-
um og e. t. v. hefur hann einn-
ið hugboð um það, að íslenzkir
kjósendur telji sig geta komizt
af án nans.
Það hafa verið óskráð lög hjá
ráðherrum (þótt hvergi séu lög
fyrir því frá Alþingi), að þeir
skammti sjálfum sér tollfrjá’sa
bíla um leið og þeir velta ur
ráðherrastólunum. Gylfi er fyr-
irhyggjusamur og aflakló í eig-
in fjármálum, sbr. þegar hann
ætlaði að verða forstjóri Trygg-
ingastofnunarinnar, en skreið
þess í stað undir ,.Dunh.it"
Thorsaranna og íhaldsins. Nú
er Gýlfi búinn að láta kaupa
handa sér bíl „Buick-electra”
af fínustu og dýrustu gerð, sem
framleidd er í U.S.A. og mun
verðið vera nálægt hálfri
milljón króna. Aðeins skottið
á þessum bíl hefur svipaða fyr-
irferð og lítill evrópskur smá-
bíll. Þetta „dollaragrín” ætlar
Gylfi að nota eftir kosningar,
þegar hann fer að heimsækja
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: ívar H. Jónsson. Magnús Kjartansson, Sigurð-
ur Guðmundsson (áb)
Fréttaritstjórar: Jón Bjarnason, Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjórn, afgreiðsla. auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19.
Simi 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 65 á mánuði.
Sjómannafélög fyrir sjómenn
p’yrirkomulag Sjómannafélags Reykjavíkur á
félagsréttindum hefur vakið mikla athygli
vegna þeirra blaðaskrifa sem orðið hafa um það
mál undanfarið, og munu þeir fáir innan verka-
lýðshreyfingarinnar eða utan sem telja það heil-
brigt fyrirkomulag eða að slíkt geti haldizt til
frambúðar. Þetta virðist einnig ljóst orðið þeim
stjórnendum félagsins, sem árum saman hafa
verið þar í stjórn og ráðið þar flestum kosning-
um fyrir tilstyrk mörg hundruð manna land-
liðs, sem núverandi stjórn í félaginu viðurkenn-
ir nú opinberlega að þar sé í fullum félags-
réttindum, þó enn sé reynt að réttlæta það. Ein-
hver brögð eru sjálfsagt að því hjá öðrum verka-
lýðsfélögum að þar sé haldið á skrá mönnum
sem að réttu lagi ættu að vera farnir úr félag-
inu, en hve sérstakt vandamál þetta er í Sjó-
mannafélagi Reykjavíkur verður ljóst þegar at*
hugað er, að við stjórnarkosningarnar sem nú
er að ljúka eru um 1450 menn á kjörskrá og þar
af munu um eða yfir 700 manns vera fólk af
öðrum starfsstéttum en þeim sem eðlilegt má
teljast að séu fuflgildir félagar í sjómannafélagi!
Þegar svo er komið getur það einungis verið
tímaspursmál, ef það er ekki orðið nú þegar, að
starfandi sjómenn séu beinlínis komnir í algjör-
an minnihluta í Sjómannafélagi Reykjavíkur.
^uðskilið ætti að vera hver hætta getur legið í
því fyrir stéttarfélög að maður skuli geta
haldið þar félagsréttindum ævilangt, hvað svo
sem hann fer að starfa og hvernig sem þjóðfé-
lagsleg aðstaða hans breytist. Nú getur hver
ungur maður sem fer tvær þrjár ferðir á far-
skipi eða á síld eitt sumar orðið fullgildur með-
limur í Sjómannafélagi Reykjavíkur, og borgi
hann gjöld sín og stjórn félagsins lati ekki reka
hann úr félaginu, er ekkert því til fyrirstöðu
að hann geti verið til elliára í sjómannafélagi,
án frekari sjómennsku, ef reiknað væri með svo
mikilli þolinmæði sjómanna með þessar fárán-
legu reglu um félagsréttindi.
eyðijarðiraar, sem „viðreisnin”
hefur losað við heimilisfólkið.
Sú gamansaga er sögð, er Gyfi
var á förum úr vinstristjórn-
inni, þá vissi hann ekki strax,
að hann mundi fá hlutverk í
íhaldsrevíunni, sem hlotið hef-
ur nafnið Viðreisn. Sagt er að
fráfarandi ráðherrar, auk þess
að tryggja sér nýjan bíl, birgi
sig flestir vel upp með ■ totl-
frjálst tóbak og áfengi (sem
aldrei hefur verið lögfest á Al-
þingi Islendinga). Eftir að
birgðir þessar voru komnar í
hús ráðherra, átti ÁVR að hafa
hringt til hans og spurt, hvort
hann vantaði ekki meira til or-
yggis. Þá á Gylfi að hafa saat:
„L-átið þið — koma tvo kassa
af „Skota”.” E. t. v. verður
það svo að „sagan endurtekur
sig”, þegar brottförin er ákveð-
in — að auk „Skotans” —
verði beðið um lítinn bíl í við-
bót, því að alltaf getur „Buíck-
electra” þótt dýr sé bilað, a.
m. k. sprungið dekk, og þá er
gott að hafa eitthvað til vara
eins og „Skotann” forðum.
Við bíðum og sjáum hvað
setur.
— r.
Qnnur sjómannafélög hafa bæ’tt úr þessu
og breytt reglum sínum þannig, að
fyrir er girt þá freklegu misnotkun fé-
lagsréttinda sem viðgengst í Sjómanna-
félagi Reykjavíkur, enda þótt tekið sé fullt til-
lit til þess að sjómenn haldi félagsréttindum þó
þeir fari í land skamman tíma og eins hins að
aldraðir sjómenn sem hætta störfum geti not-
ið réttinda sem þeim ber. Því hefur verið lýst
í „Sjómannablaðinu“, blaði starfandi sjómanna,
að á aðalfundinum nú í janúar verði bornar fram
tillögur um mikilvægar lagabreytingar sem ætl-
að er að koma í veg fyrir framhaldandi og sí-
stækkandi landliðshneyksli í félaginu og eins
um skýra deildaskiptingu fiskimanna og far-
manna innan félagsins. Hvort tveggja eru brýn
nauðsynjamál sjómannasamtökunum, og yrðu
lagabreytingar í þessa átt tvímælalaust til þess
að auka veg félagsins og gera það áhrifameira
tæki sjómannastéttarinnar í sókn og vörn. — s.
t
i
i
4