Þjóðviljinn - 17.01.1963, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 17. janúar 1963
ÞJÓÐVILJINN
SlÐA 0
A thugasemd skipa
skoðunarstjórans
Hvað veldur því að
menn drekka áfengi?
Áð sjálfsögðu eru á-
stæðurnar margar og
einstaklingsbundnar, en
ofdrykkjunni hefur
kannski ekki verið lýst
betur og einfaldar en
í ævintýrinu um litla
prinsinn, sem á geim-
ferðalagi sínu kemur á
litla stjörnu, sem byggð
er ofdrvkkiumanni.
Hann spyr hinn óláns-
sama mann: „Hvers
vegna drekkur þú?“
„Vegna þess að ég er
svo hryffgur.“ svarar sá
fulli. „Og liversvegna
ertu svona hrygeur?“
„Vegna þess, að ég
drekk.“
Nýlega kom út í Danmörku
bók um áfengi, þ.e. um hinar
þjóðfélagslegu orsakir og af-
leiðingar áfengisneyzlunnar. —
Margir færir vísindamenn hafa
lagt hönd á plóginn, en ritstjóri
verksins er Svend Skyum-Nil-
sen. Mun þetta verða ein fyrsta
tilraun Dana í þá átt að gera
sér grein fyrir áfengisvanda-
máli sínu, líkt og gert hefur
verið í Svíþjóð og Finnlandi.
I sambandi við norræna
rannsókn á áfengisneyzlu æsku-
fólks árið 1960 kom í Ijós að
af dönskum drengjum á aldrin-
um 14—15 ára höfðu 38%
aldrei bragðað áfengi; á ald-
ursstiganum 16—17 ára var
hundraðstalan komin niður í
18%, og á meðal hinna 18
—19 ára gömlu var hundraðs-
talan komin niður í 11%.
Áfengisneyzla stúl’kna á þess-
um aldursskeiðum var ekki
rannsökuð.
Sambandið milli áfengis-
neyzlu og glæpa er og tekið
fyrir og kemur í ljós að það er
miklu flókara eða vafasamara
en almennt er álitið. Glæpa-^_
hneigð er algengari meðal hinna
yngri, drykkjusýkin kemur
seinna í lífinu. Drykkjusjúkir
afbrotamenn eru venjulega eldri
að árum en hinir. Höfundur
þessa kafla, dr. juris Karl O.
Christiansen dósent, vfkur éinn-
ig að bandarískum rannsókn-
um, sem eiga að sýna að böm-
um, sem ' alin eru upp hjá
drykkjusjúkum foreldrum, sé
hættara við að verða sjálf á-
fengissýkinni að bráð, heldur
en ef þau væru tekin og alin
upp á heimili eða hæli. Til-
gangurinn með þessari rann-
sókn var að sýna fram á að
drykkjusýki sé ekki arfgengur
sjúkdómur.
Þá segir, að þó að samheng-
ið milli þess að vera drykkju-
maður og afbrotamaður, sé
mjög vafasamt, sé sambandið
milli þess að vera drykkjumað-
ur og fórnardýr glæpamanna
augljóst. Drukkinn maður er
auðveld bráð ræningjanna oe
er vikið að Nýhöfninni í Kaup-
mannahöfn í bví sambandi.
Ennfremur eru í bókinni
kaflar um áfengi og akstur
útbreiðslu áfengisneyzlunnar oe
bjóðfélagslegar afleiðingar
hennar.áfengislöggjöfina á liin-
um Norðurlöndunum, umönnun
áfengissjúklinga í Danmörku.
drykkjuskapinn í Grænlandi og
bindindishreyfinguna í Dan-
mörku.
1 dómi um bókina, sem birt-
ist í Information nýlega. segir
að þrátt fyrir miklar og lærð-
ar tilraunir til að skýra fyrir-
brigðið „drykkjuskap" og sál-
greina þá tegund manna sem
ajmennt eru kallaðir „drykkju-
menn“, séu menn í rauninni
engu nær. Minni það helzt á
söguna sem sögð var í upphafi
þessa máls.
Þjóðviljamun hefur borizt
eftirfarandi athugasemd frá
skipaskoðunarstjóra vegna
fréttar er birtist fyrir skemmstu
í blöðum og útvarpi um inn-
flutning fiskibáta úr tré frá
Sovétríkjunum:
„Vegna fréttar um innflutn-
ing 20 rússnekra tréfiskibáta,
skal eftirfarandi tekið fram:
1) Skipaskoðun ríkisins leyfði
með bréfi dags. 27. des. 1961.
innflutning á einum þessara
rússnesku báta til reynzlu gegn
því skilyrði að hann yrði
styrktur og endurbættur, ef
með þyrfti að skoðun lokinni.
þegar hingað kæmi, til að jafn-
ast á við íslenzkar styrkleika-
kröfur.
2) Þegar bátur þessi kom til
landsins. kom í ljós, að hann
er fjarri því að jafnast á við
styrkleika samkvæmt íslenzk-
um reglum. M.a. reyndust
böndin vera of grönn og sam-
límd furubönd, en ekki úr eik.
og því lítið naglhald fyrir
sléttsúðaðan byrðing.
Ákveðið var að styrkja bönd-
in hér með stálplötum og bolta
í gegn yfir kjöl. Hinsvegar er^
miklum vandkvæðum bundiö
að styrkja bát að ráði. sem
þegar er smíðaður, nema að
endursmíða að miklu leyti.
Jafnvel eftir þessar styrking-
ar, gerðar samkvæmt kröfu
Slcipaskoðunarinnar. og leyfð-
ar aðeins á þessum eina bát,
þá er styrkleiki þessa báts enn
engan veginn eins og íslenzkar
reglur krefjast. Skipaskoðunin
hefur þv£ ekki samþykkt fleiri
báta af þessari gerð, enda eng-
ar teikningar borizt til sam-
þykktar, né tilmæli um neitt
samþykki.
3) Ef í pöntun eru nú 20 bát-
ar þessarar gerðar í Rússlandi
fyrir íslenzka aðila, eins og
komið hefur fram í nokkrum
dagblöðum og útvarpinu, þá er
það án vitneskju og án heim-
ildar Skipaskoðunar ríkisins.
En án hennar samþykkis fæst
að sjálfsögðu ekki íslenzkt haf-
færisskírteini, né möguleiki á
að skrá þessa báta hér á landi.
4) Um báta smíðaða fyrir ís-
lenzka aðila gilda að sjálfsögðu
sömu reglur, hvar sem þeir eru
smíðaðir. Það væri því auðvitað
ekkert því til fyrirstöðu, ef
hagkvæmt þætti fjárhagslega,
að smíða béta samkvæmt
íslenzkum reglum í Rússlandi,
að því tilskyldu, að þeir væru
smiðaðir samkvæmt teikning-
um viðurkenndum af Skipa-
skoðun ríkisins, og undir eft-
irliti meðan á smíði stendur,
svo sem annarsstaðar er“.
unar. Þessar óvæntu sagnir
komu vestri í töluverða geðs-
hræringu og þvi gat hann
Getur þú unnið fjögur fkki stj1U siS-, han®
hjörtu á eftirfarandi spil?;
Á 9-8-G-4
V ekker
♦ A-6-5-4
* K-6-5-4-3
A ekkert A A-K-D-7-
V K-G-9-7-5- 5-2
4-3
♦ D-G-10-9
* 9-7
kom fram á öllum jarð
skjálftamælum í innan við
200 metra fjarlægð.
Hið yfirvofandi blóðbað
sýnist stórkostlegt. En er
það?
Þið ráðið hvort þið trúið
því, en suður getur unnið spil-
ið gegn hvaða vörn sem er.
Útspilið er tíguldrottning,
sem drepin er á kónginn. Síð-
an spilar sagnhafi laufás og
kóng og trompar tígul, en all-
an tímann verður vestur nátt-
úrlega óþolinmóður, að fylgja
lit.
Suður á nú eftir þrjá spaða-
tapara og A-D-10-8 í trompi,
en vestur er altrompa. Suður
spilar nú spaða, og vestur
verður að trompa og spila
upp i trompgaffalinn. Þetta
endurtekur sig þrisvar sinn-
um og spilið er unnið.
Eftir fimm umferðir í Bridge-
Norður á of veik spil til féiagi kvenna er staðan þessh
þess að segja tvö lauf. Austur Sveit:
V ekkert
«• 8-7-3
* D-G-10-8
A G-10-3
V A-D-10-8-6-2
♦ K-2
Jf, A-2
Staðan er n—s á hættu og
suður gaf. Sagnir voru eftir-
farandi:
Suður Norður
1 hjarta 2 lauf
4 hjörtu Allir pass
Vestur Austur
pass 3 spaðar
DOBL
Stig:
29
stekkur í þrjé spaða til þess 1. Laufeyjar Þorgeirsd.
að gera andstæðingunum erf- 2 Eggrúnar Arnórsdóttur 26
iðara fyrir. en suður lætur 3. Elínar Jónsdóttur 19
ekki trufla sig og segir fjögur 4. Rósu ívars 17
hjörtu áp hræðslu og yfirveg- 5. Þorgerðar Þórarinsd. 16
SKÁKÞÁTTUR *£» Ritstjóri: Sveinn Kristinsson.
Frá Olympíuskákmótinu
RaMRMMmnumnmmmmmnmmammB
E.ÍÖRG CUÐMUNDSDÓTTIR
frá Bvggðarholti Lóni
qndaðist í Landsoítalanum hinn 15. þ.m. Kveðjuathöfr
verður HaLgrímskirkju n.k. fpstudag kl. 10.30
K.h aðstandenda
Sigríður Ecnediktsdóttir.
Eftirfarandi skák er tefld á
Olympíuskákmótinu í Búlgaríu
í haust.
Austurríski meistarinn Diick-
stein fer þar heldur ómjúkum
höndum um tékkneska skák-
fræðinginn Pachmann.
Hvitt: Duckstein.
Svart: Pachman.
SIKILEYJARVÖRN
1. e4, c5 2. Rf3, Rc6 3. d4,
cxd4 4. Rxd4, e6 5. Rc3, Rc7
(Skékfræðingurinn Pachmann
heldur sig við tízkuna. Kerfi
það, sem hann beitir nýtur mik-
illa vinsælda upi þessar mund-
ir og hefur þó gefizt misjafn-
lega vel).
6. Be3, a6 7. Bd3, Rf6 8.
0—0, Rxd4 4. Bxd4, Bi5
(Allt gengur eins og í sögu
fyrir Pachmann. Svo er að sjá
sem hann muni ná tafljöfnun
með auðveldu móti. Til dæmis
væri það einungis svörtum til
hagræðis ef hvítur dræpi ridd-
arann á f6).
10. Bxc5, Dxc5 11. De2, d6
12. Khl, b5?
(Þama bregst skákfræðingn-
um bogalistin. Hann átti að
koma kóng sínum í skjól og
hróka. Staðan er þess eðlis, að
hann getur ekki leyft sér að
draga þá athöfn á langinn).
13. f4
(Dúckstein sækir fram. og
ekki er erfitt að koma auga á,
hvaða marki hann stefnir að.
Hann sækir að höfuðstöðvum
svarta kóngsins).
13. — — Bb7 14. e5, dxe5
15. fxe5, Rd7
(15.-----Rd5 strandar á 16.
Re4 og síðan Rd6f).
16. Ha—cl, b4?
(Nú voru siðustu forvöð að
hróka. Það hljómar næsta ó-
trúlega, að handhafi svörtu
mannanna skuli vera þekktasti
skákfræðingur í heimi).
17. Re4, Dxe5 18. Dd2
(Hótar að vinna drottning-
una með 19. Rf6t).
18. -----Dc7
(Trauðla átti svartur betri
leik. Eftir 18.----Dd4 gæti
komið 19. Hf4. Db6 20. Rg5.
Rf6 21. Hxb4 o. s. frv.).
19. Dx4b. Bxe4
(Svartur fékk ekki lengur
umflúið þessi skipti).
20. Dxe4, Rb6 21. a4!
(Ekki á af Pachmann að
ganga. Nú hótar hvítur a5.
Rd5, c4 og vinnur mann).
21. -----Dd7
(Hugmynd Pachmanns er
þessi: 22, a5, Rd5 23. c4, Rc7
og svartur sleppur. En Dúck-
stein er ekki á því að sleppa
honum svo ód-'ú-t).
22. c4, Hb8 23. a5. Ra4 24.
Rc2!
(Hótar 25. Bxa4, Dxa4 26.
Hxf7, Kxf7 27. Dxe6f, Kf8
28. Dd6f og vinnur).
24.-----Rxb2 25. Ilbl
(Nú hótar hvítur De5. Svart-
ur hindrar það með næsta leik
sínum. en veður þá úr ösk-
unni í eldinn. Skárst var 25.
-----Dd6).
25. -----f6
(Dúckstein rekur nú smiðs-
höggið á skákina með snagg-
aralegum og fallegum leik).
26. Ba4!
(Svona eiga biskupar að
vera! Sýna af sér ofurlitla
fórnfýsi).
26. -----Dxa4
(Ekki var um annað að
ræða fyrir svartan).
27. Dxe6t, Kd8
(Ekki bjargar 27.------Kf8.
Þá kæmi 28. Hxf6t gxf6 29.
Dxf6t. Kg8 30. Dg5t, Kf8 31.
Hflt og svartur verður fljót-
lega mát).
28. Dd6f, Kc8 29. Hf5!
Og Pachmann gafst upp, því
engin vörn er til gegn hótun-
inni Hc5t.
Skáktímarit í þrengingum?
Óstaðfestar fregnir hafa bor-
izt um það, að tímaritið
„Skák“ eigi í einhverjum
þrengingum og sé jafnvel tví-
sýnt um útkomu þess í fram-
tíðinni. Þetta eru slæmar frétt-
ir, _ef réttar reynast.
Á síðastliðnu sumri tóku 3
ungir mannvænlegir skákmenn
við rekstri og útgáfu blaðsins,
fullir af áhuga og athafnaþrótti.
Hafa komið út 4 blöð á þeirra
vegum, og þótt nokkur byrj-
endamörk yrðu greind á stöku
stað, þá munu skákmenn yfir
leitt hafa verið ánægðir með
eíni og frágang blaðsins. Munu
þeir hafa aflað sér allmargra
nýrra áskrifenda.
En nú telja menn, að ein-
hver snurða sé hlaupin á þráð-
inn og vandséð sé um reglu-
lega útgáfu blaðsins í framtíð-
inni.
Útgáfa skákblaðs hérlendis
er annars vandaverk og oft
vanþakklátt og ekki gróðafyr-
irtæki. Þeir sem að slíku
standa fá oft lítið fyrir sína
vinnu sem er þó erilsöm og
nostursrík.
Nokkurn styrk mun Skák-
sambandið hafa veitt til útgáfu
blaðsins. en sjálfsagt hvergi
nærri nægan, enda er sam-
bandið ekki fésterkt. Kannske
hafa skákmenn almennt, þú og
ég, ekki lagt sig nægjanlega í
framkróka til að afla blaðinu
áskrifenda til að reyna að
tryggja efnahagslegan grundvöll
þess. Bítur þá sök sekan, ef
við eigum að sjá af blaðinu
vegna þeirrar vanrækslu.
Annars er þættinum ekki
kunnugt um hvort fjárhagserf-
iðleikar standa í vegi fyrir á-
framhaldandi útgáfu blaðsins
eða hvort ágreiningur hefur
risið meðal úgefenda um rekst-
ur eða efnistilhögun blaðsins.
En hvort heldur er þá er illa
ef Skákblaðið hættir að koma
út, þótt ekki sé nema um
stundarsakir. Það er metnað-
armál íslenzkra skákmanna. að
út sé gefið skókblað á móður-
málinu og mikilvægt til upp-
fræðslu yngri kynslóðarinnar.
Eg er þess fullviss, að flest-
ir skákunnendur taka undir
eftirfarandi ósk á hinu nýbyrj-
aða ári og vilja gjarnan styðja
hana með nokkrum aðgerðum:
„Tímritið „Skák“ lengi lifi“.
Framhald af 8 .síðu
hækkun á slysatryggingu sjó-
manna.
Á þessu ári var háð verkfall
sjómanna á togurunum, er var
lengsta , sjómannaverkfall, sem
háð hefur verið hér á togurunum,
eða 131 dag.
Samningar togarasjómanna
höfðu staðið lítið breyttir í þrjú
og hálft ár, og fiskverð til þeirra
var enn kr. 1.66 pr. kg, af þorski,
eins og það var árin 1959 og ’60.
Meðan á togaraverkfallinu
stóð, gerði Félag ísl. botnvörpu-
skipaeigenda tilraun til að fá Al-
þingi til að breyta lögunum um
hvíldartíma á togurum, þannig,
að hinn lögákveðni hvíldartími
yrði styttur úr 12 klst í 8 klst.
á sólarhring.
Þessi aðför að réttindamálum
togarasjómanna strandaði á Al-
þingi, enda komu strax fram við
þingið eindregin og almenn mót-
mæli bæði frá félagssamtökum
sjómanna, Alþýðusambandinu og
fjölda annarra félaga.
Eftir hið langa togaraverkfall
voru samningar gerðir um kjör
á togurunum, sem talið er að feli
í sér að meðaltali um 20% hækk-
un frá fyrri kjörum.
Að deilunni um kjörin á togur-
unum stóðu öll þau félög, sem
samningsaðild eiga um þau kjör,
og var samstaða félaganna góð.
Kjarabarátta sjómannasam-
takanna og hinar hörðu deilur
hafa þannig að mestu leyti ver-
ið vamaraðgerðir gegn því, að
áður fengin kjör yrðu stórkost-
lega rýrð, og löngu viðurkennd
réttindi felld úr gildi, eins og 12
klst. hvíldin á togurunum.
Þó að í tveimur af hinum f jór-
um stóru deilum sjómannastétt-
arinnar til varnar kjörum sínum
hafi samstaða félaganna brostið,
til stórtjóns fyrir samtökin og
kjör sjómanna, telur þingið, að
ekki sé rétt að hverfa frá því, að
félögin skipi sér sem flest saman
i kjarabaráttu sjómanna, í
trausti þess, að betur takist eft-
irleiðis, og með hliðsjón af því,
að útgerðarmenn á einstökum
útgerðarstöðum virðast hafa
bundnar hendur af forustu L.I.Ú.,
beri að vinna að því áfram að
fylkja félögunum saman til átaka
um, að ná því aftur, sem tapazt
hefur, og sækja fram til bættra
kjara.
Þá vill þingið lýsa hörðustu
mótmælum sínum gegn aðförum
ríkisstjórnarinnar að láta hafa
sig til slíkra verka sem gerðar-
dómurinn í síldvetðideilunni var,
og að nota þannig vald sitt til
að gefa út brkðabirgðalög til að-
stoðar samtökum útgerðarmanna
til að rýra stórkostlega áður um-
samin kjör sjómanna, einmitt
þegar sýnt var að útgerðarmenn
voru að bila í baráttunni og setja
skip sín út til síldveiðanna.