Þjóðviljinn - 09.05.1963, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 9. mai 1963
ÞJðÐVILIINN
SlÐA 5
Skúli Guðjónsson á Ljótunnarstöðum skrifar ura útvarpsdagskrána
Frá hinum geysifjölmenna útifundi vcrkalýðsfélaganna í Rcykjavík við Miðbæjarbarnaskólann 1. maí. Myndin var tekin þegar
greidd voru atkvæði mcð tillögu þeirri er mótmælti kröftuglcga ósvífni meirib uta útvarpsráðs i sambandi við útvarpsdag-
skrána 1. maí og lítilsvirðingu hans á heildarsamtökum launþega í landinu. — Ljósm. Þjóðv. AK.
ÚTVARPIÐ 1.MAÍ
Svo herma útvarpsfréttir, að
1. máí síðastliðinn hafi verið
liðin fjörutíu ár síðan fyrst
var farið í kröfugöngu hér á
landi, að tilhlutan vérkalýðs-
félaga. Þessa merkisafmælis
héfur verið minnzt með nokk-
uð undarlegum hætti af ýms-
um aðilum.
Að því er virðist hefur Full-
trúaráð verkalýðsfélaganna
minnzt hinnar fyrstu kröfu-
göngu með því að efna ekki
til kröfugöngu, og verður það
út af fyrir sig að teljast mjög
frumleg aðferð og líkleg til að
verða talin til minnisverðra at-
burða í sögu verkalýðshreyf-
ingarinnar.
Sjálft hefur svo útvarpið
minnzt áðurnefnds afmælis með
því að meina forystumönnum
launasamtakanna að ganga að
útvarpinu á þessum merkis-
degi, og verður það án efa tal-
inn minnisverður atburður í
sögu útvarpsins.
Þannig hefur þessa merkis-
atburðar verið minnzt kannski
ekki beinlínis á viðeigandi hátt
en að minnsta kosti á mjög
eftirminnilegan hátt og meir
að segja svo eftirminnilegan,
að sennilegt má telja, að ýms-
ir sem hafa talið sér trú um
að markinu væri náð og braut-
in brotin til enda vakni við
vondan draum og renni grun
í að enn sé ekki tímabært að
sofna á verðinum og að það sé
í raun og veru vel ómaksins
vert, að halda vöku sinni enn
um sinn.
Mörgum varð
hverft við
Ýmsum mun hafa orðið
hverft við er það spurðist að
meirihluti útvarpsráðs vafalítið
að undirlagi ríkisstjórnar. hefði
neitað þeim Hannibal Valdi-
marssyni og Kristjáni Thorla-
ciusi um að flytja ávörp í dag-
skrá útvarpsins 1. maí. Sá hátt-
ur hefur þó verið á hafður all-
mörg undanfarin ár, að forseti
Alþýðusambandsins og formað-
ur Bandalags starfsmanna rík-
is og bæja ættu innhlaup í út-
varpið fyrmefndan dag ár
hvert. Sá böggull hefði þó fylgt
slíku skammrifi, að ráðherra
sá sem um verkalýðsmál hef-
ur fjallað, fylgdi þeim jafnan.
Nú hefur sennilega ekki þótt
stætt á öðru en taka ráðherr-
ánn einnig úr umferð. Má þvi
segja, að ríkisstjórnin og um-
boðsmenn hennar x útvarpsráði
hafi séð þann kost vænstan að
færa sér í nyt lífsspeki hins ill-
gjarna, sem kaus að láta stinga
r sér annað augað, svo að
hinn, sem skyldi fá helmingi
meira, missti bæði sín.
Það er að vísu illt til þess
að vita þegar svona löguð
hrekkjabrögð eru uppi höfð. Á
hitt ber þó jafnframt að líta
að hér hefur enginn sá skaði
orðið, er ekki fáist bættur og
það jafnvel margfaldlega. ef
rétt er á, haldið.
Enginn mun að vísu di'aga
það í efa að hefði þeim Hanni-
bal og Kristjáni auðnazt að
koma í útvarpið og túlka mál-
stað og sjónarmið þeirra sam-
taka er þeir veittu forstöðu,
myndu þeir hafa haldið á sín-
um málstað af mikilli prýði og
orð þeirra myndu með öðrum
orðum hafa haft mikið áróð-
ursgildi. Það hafa þeir sem
synjuðu þeim um orðið eflaust
vitað manna bezt. annars hefðu
þeir hleypt þeim inn.
Hvert er
áróðursgildið?
En vitneskjan um það. að
valdamenn þjóðarinnar skuli
vera svo ofstækisfullir, skamm-
sýnir, hræddir og heimskir að
þeir þora ekki að gefa póli-
tískum andstæðingum sínum
orðið í útvarpinu í nokkrar
mínútur hefur þó mörgum
sinnum meira áróðursgildi.
Hefðu fulltrúar ríkisstjórnar-
innar í útvarpsráði verið svo
hyggnir að hleypa formönnum
launþegasamtakanna inni í út-
varpið téðan dag, að maður nú
ekki nefni það, að launþega-
samtökin sjálf hefðu séð um
dagskrá kvöldsins, myndum við
hafa orðið að viðurkenna, að
stjómarvöldin, væru nú þrátt
fyrir allt déskoti frjálslynd og
sýndu í verki trú sýna á vest-
ræna frjálsa hugsun og skoð-
anafrelsi. Og það, eitt út af
fyrir sig, myndi hafa orðið
stjórnarflokkunum mikill á-
vinningur í komandi kosninga-
baráttu.
Mér er jafnvel nær að halda
að ýmsir af stuðningsmönnum
stjórnarinnar hafi hrokkið við,
er þeir fréttu um vinnubrögðin
í útvarpsráði í sambandi við 1.
maí, því að ekki þarf að efa,
að einnig £ þeim hópi fyrirfinn-
ist einhverjir svo réttlátir, að
þeir vilji láta fullnægja rétt-
lætinu, að einhverju leyti. Og
af því að menn eru nú einu
sinni þannig gerðir, að þeir
muna betur eftir hinu illa, en
hinu góða, er ekki alveg ör-
uggt að allir verði búnir að
gleyma þessu á kjördegi.
Fréttaflutningur-
inn 1. maí
En víkjum nú að viðbrögð-
um útvarpsins sjálfs í fréttum
og dagskrá i sarnbandi við 1.
mai.
Allur fréttaflutningur þennan
dag og dagana á undan. var
með miklum vandraéðablæ, að
því er daginn sjálfan og at-
burði hans snerti. Veðrið var
svona og svona. Fulltrúaráð
verkalýðsfélaganna hafði úti-
fund og seldi merki. Nokkur
verkalýðsfélög efndu til kröfu-
göngu og útifundar. Og hlust-
andanum fannst einhvem veg-
inn að hið síðasta væri hálf-
gert aukaatriði. Engar frétfir
af þátttöku frá hvorugu fyrir-
tækinu. Engar fréttir af því
hvað ræðumenn höfðu til mál-
anna að leggja. Hinsvegar í er-
lendu fréttunum mjög itarlegir
útdrættir úr ræðum þjoðleið-
toga.
Hlustandinn fékk það þvi
einhvem veginn inn í vitund
sína, að allmjög myndi á skörta
að hér væri um frjálsan frétta*
flutning að ræða.
Samfellda dag'skráin
Svo kom samfelld dagskrá
í tilefni dagsins.
Sagði í upphafi þeirrar dag-
skrár, að útvarpið vildi fyrir
sitt leyti minnast þessa merk-
isdags í sögu verkalýðshréyf-
ingarinnar með því að bjóðá
hlustendum upp á þessa sam-
felldu dagskrá. Þurfti í raun
og veru töluverð brjóstheilindi
til þess að láta slíkt út úr
sér eftir allt sem á undan vár
gengið. Má þó raunar segja að
dagskrá þessi hafi verið í fullu
samræmi við það sem á undan
var gengið og bar hinni vondu
samvizku útvarpsins trúverðugt
vitni.
Stjórnandi dagskrárinnar
Ingólfur Kristjánsson, virtist
vera fremur leiðinlegur maður
og lék hlutverk sitt einhvem
veginn utangátta og bví líkast
sem hann væri af fjöllum köm-
inn.
Viðtöl þau, er hann átti við
göngumennina frá 1923. voru
ekki sannfærandi og vantaði
mikið á, að hann næði þéim
árangri. sem unnt hefði verið
jafnvel þótt viðmælendur hans
virtust flestir, ef ekki allir.
fylgja Alþýðuflokknum enn i
Framhald á 7. síðu.
Enn einu sinni skulu
þeir leiddir fram til vitnis-
burðar.
Ásgeir Ásgeirsson, forseti
íslands■ Á manngildinu
byggjum vér allar fram-
tíðarvonir og því, hvernig
það birtist í bókmennt-
um, listum, landsstjórn
og atvinnulífi á hverjum
tíma. Þeir hafa stundum
orðið skammlífari, sem
byggðu allt sitt traust á
vopnum.
Sigurbjörn Einarsson,
bískup íslands: Við get-
um ekki gert sjálfum
okkur og niðjum okkar
verri spjöll en þau að
gera ísland viliandi að
víghreiðri. Við eigum
einn bandamann, íslend-
ingar, og aðeins einn,
sem aldrei bregzt okkur,
og það er rétturinn, rétt-
urinn að guðs lögum til
þessa lands.
Einar Ól. Sveinsson, pró-
fessor viö Hdskóla tslonds:
Ég býst varla við, að
nokkur muni treysta sér
til að tala kinnroðalaust
um fjárhagslegan hagnað
af því að leigja öðrum
bjóðum íslenzkt land, því
bað væri, með leyfi að
segja, sami hagnaðurinn
og skækjan hefur af að
að selja sig.
Stefán Jóh. Stefánsson,
ambassador íslands í
Danmörku: Við í nefnd-
inni og ríkisstjórnin telj-
um mikils um vert, að
vilji Alþingis íslendinga
ÓGLEYMANLEGAR RADDIR
komi skýrt og ótvírætt
fram um þetta efni, að
það sé vilji bæði þings-
ins og íslenzku þjóðar-
innar, að erlendar her-
stöðvar verði ekki á ís-
landi.
Ólafur Tliors, forsœtis-
ráðherra íslands: Þarna
áttu að vera voldugar
herstöðvar. Við áttum
þarna engu að ráða. Við
áttum ekki svo mikiö sem
að fá vitneskju um, hvað
þar gerðist. Þannig báðu
Bandaríkin þá um land
af okkar landi til þess
að gera að landi af sínu
landi. Og margir óttuð-
ust, að síðan ætti að
stjórna okkar gamla
landi frá þeirra nýja
landi. Gegn þessu reis
íslenzka þjóðin. ,
Gunnar Thoroddsen, fjár-
málaráðlierra Islands:
Málaleitunin um her-
stöðvar af hálfu Banda-
ríkjanna var gersamlega
ósamræmanleg sjálfstæði
íslands. Og mín skoðun
er sú, aö til lítils hafi
þá veriö skilnaðurinn við
Dani og stofnun lýðveld-
isins, ef skömmu síðar
hefði át.t að g<?ra slíka
skerðingu á sjálfstæði
okkar. . . Þær raddir og
óskir hér á landi, sem
vildu herstöðvar, hafa
verið kveðnar niður í
eitt skipti fyrir öll.
Gylfi Þ. Gíslason,
menntamálaráðherra ís-
OKKAR
Á MILLI
SACT
lands: íslendingar eiga
aldrei að leyfa erlendum
her dvöl í landinu á
friðartímum og aldrei
þola þar neinar erlend-
ar herstöðvar, enda er
landfræðileg lega lands-
ins þannig, að á slíku er
sem betur fer ekki þörf
til varnar landinu gegn
árás úr þeirri átt, sem
ísland mundi fyrst og
fremst óttast. Hiö aukna
öryggi, sem af því leiddi,
mundi og hvergi nærri
vega gegn þeirri gífur-
legu hættu sem slíkt
hefði 1 för með sér fyrir
sjálfstæði og þjóðerni ís-
lendinga, tungu þeirra og
menningu.
Sigurður Bjarnason, rit-
stjóri Morgunblaðsins:
Og mitt svar er á reið-
um höndum: Íslendingar
eiga ekki að leigja neinu
erlendu ríki hernaðar-
bækistöðvar í landi sínu.
Það er óþarfi að spyrja
vegna hvers. í fyrsta lagi
er sú leið hæpin til ör-
yggis. . . í öðru lagi vilja
íslendingar hvorki leigja
land sitt né selja. Slíkt
getur engin þjóð gert, sem
ann sóma sínum og
frelsi. Til þess að siíkur
gerningur teljist hyggi-
legur og annað en hreint
pólitískt gjaldþrot, þarf
áreiðanlega að leggja
annan mælikvarða á
stjórnarathafnir á fs-
landi en hingað til hefur
tíðkazt hér.
Nú kynni einhver að
spyrja: Hvaða andskot-
ans kommúnistakjaftæði
er nú þetta? Leyfir Jó-
hannes úr Kötlum sér að
falsa þannig nöfn og
skoðanir æðstu manna
þjóðarinnar?
O sei sei nei, kæri vin-
ur — þetta eru hrein og
klár orð hinna háu herra,
áður en þeir fóru að
byggja allt sitt traust á
vopnum, áður en þeir af-
söluðu sér guðslagarétt-
inum til þessa lands, áð-
ur en þeir seldu þjóð sína
til skæjulifnaðar, áður en
þeir tóku að forsmá vilja
þings og þjóöar, áður en
þeir vöndu íslenzku þjóð-
ina af að rísa, áður en
þeir gerðu skilnaðinn við
dani og stofnun lýðveld-
isins að skrípaleik, áður
en þeir lokuðu augunum
fyrir þeirri gífurlegu
hættu sem sumir þeirra
leiddu sjálfir yfir sjálf-
stæði, þjóðerni, tungu og
menningu íslendinga, áð-
ur en þeir komust í
hreint pólitískt gjaldþrot
og innleiddu nýjan mæli-
kvarða á sfjórnarathafn-
ir á íslandi.
Nú koma málpípur
þessara sömu manna og
segja að íslenzk utanrík-
ismál séu orðin svo við-
kvæm að þau eigi að vera
friðhelg. Hvemig friðhelg?
með leyfi að spyrja. Jú —
þannig friðhelg að þjóðin
láti sig þau engu skipta
framar, heldur uni því
sæl og sveitt, södd og löt
og þreytt, að amerískur
her sé hin raunverulega
yfirstjóm landsins, að
brezkur her sé hin raun-
verulega yfirstjóm land-
helginnar og að lýðveldið
verði þegjandi og hljóða-
laust innlimað í fyrir-
hugað evrópuveldi heims-
kapítalismans undir for-
ustu þýzka nýfasismans!
Ó þú göfuga viðkvæmni!
Ó þú blessaða friðhelgi!
Einn ráðherrann hefur
nýlega sagt: helzta ráðið
ti! að efla sjálfstæði þjóð-
ar er að fórna því. Ann-
ar ráöherra hefur nýlega
sagt: guð gefi góðu mál-
efni sigur. Nú er spum-
ingin hvort háttvirtir
kjósendur ætla að beygja
kné sín einu sinni enn
fyrir þessum furðulegu
kameljónum eða hvort
þeir láta nú ásannast að
fullu orð þriðja ráðherr-
ans forðum:
Gegn þessu reis ís-
lenzka þjóðin.

!
*
i
i