Þjóðviljinn - 15.05.1963, Blaðsíða 2

Alþýðubandalagið knúði fram útfærslu landhelginnar
Útfærsla landhelginnar í 12 mílur 1. september 1958 var
knúin fram af Alþýðubandalaginu. Sjálfstæðisflokkurinn
reyndi eftir megni að koma í veg fyrir útfærslu (án sam-
ráðs við Breta) og naut í því máli stuðnings Alþýðuflokks-
ins. Sjávarútvegsmálaráðherra Lúðvík Jósepsson, sem hafði
með málið að gera í vinstri stjórninni, lýsti því þá yfir, að
gefa út reglugerð um stækkun landhelginnar, hver svo sem
afstaða hinna flokkanna yrði til þess. í þessum á'tökum hótaði Hermann
Jónasson, formaður Framsóknarflokksins, að slíta stjómarsamvinnunni, ef
Alþýðubandalagið héldi fast við ákvörðunina um útfærslu landhelginnar.
En þegar ljóst varð, hve málið átti mikinn hljómgrunn með þjóðinni,
þorði Alþýðuflokkurinn ekki annað en að lá'ta af andstöðu sinni og út-
færslan var ákveðin 1. september 1958.
Allar þjóðir nema Bretar viðurkenndu 12 mílna landhelgina í verki,
en Bretum var fullkunnugt um að hér áttu þeir vissa bandamenn, sem
vildu semja við þá um undanþágur frá 12 mílna landhelginni o.fl. Bret-
ar fóku þá upp veiðiþjófnað undir herskipavernd á smáskikum innan 12
mílna línunnar. — En haustið 1960 var svo komið, að íslendingar höfðu
unnið fullan sigur í baráttunni fyrir 12 mílna landhelgi; — Bretar höfðu
gefizt upp við ofbeldisaðgerðir sínar.
Samþykkt Alþingis —Aldrei að hvika frá rétti íslendinga
Fyrir alþingiskosningarnar 1959 samþykkti alþingi einróma — með at-
kvæðum þingmanna allra flokka — þá yfirlýsingu að aldrei skyldi hvik-
að frá 12 mílna landhelgislínunni og stefnt að friðun alls landgrunns-
ins.
En einmitt þegar fslendingar höfðu unnið fullan sigur í landhelgis-
deilunni gerðu núvérandi stjórnarflokkar svikasamning sinn við Breta.
Bretum var ekki einungis veift undanþága til þriggja ára til veiða inn
að 6 mílum, heldur var rétti íslendinga til frekari útfærslu fiskveiðilög-
sögunnar á landgrunninu afsalað að fullu, nema fil kæmi samþykki Breta
eða úrskurður Alþjóðadómstólsins.
Efndirnar á loforðum og yfirlýsingum stjórnar'flokkanna um að aldrei
skyldi hvikað frá 12 mílna landhelginni, voru að hleypa Bretum inn að
hann myndi
Þingsályktun
um landhelgismál.
Alþingi ályktar að niótmæla har’ðlega brotum þeim á islenzkri fiskveiðilöggjöf,
sem brezk stjórnarvöld hafa efnt til nieð stöðugum ofbeldisaðgerðum brezkra her-
skipa innan íslenzkrar fiskveiðilandheigi, nú nýlega hvað eftir annað jafnvel innan
fiögurra mílna landhelginnar frá 1952. Þar sem þvilikar aðgerðir eru augljóslega
ætlaðar til að knýja íslendinga til undanhalds, lýsir Alþingi yfir, að það telur ísland
eiga ótviræðan rétt til 12 jiiilna fiskveiðilandhelgi, að afla beri viðurkenningar á
rétti þess til landgrunnsins alls, svo sem stefnt var að með lögunum um visindalega
vemdun fiskimiða landgrunnsins frá 1948, og að ekki komi til mála minni fiskveiði-
landhelgi en 12 xnilur frá grunnlínum umhverfis landið.
Samþykkt á Alþingi 5. mai 1959.
Landhelglslinan umhverfis Iandið, en innan hennar mega Bretar velða allt upp að sex mílum sam-
kvæmt svikasamningnum við brezku stjórnina. Svörtu fletirnir á kortinu sýna landgrunnið, e«
með samningnum afsalaði ríkisstjórnin sér öllum rétti til þess nema (dl komi samþykki Breta.
6 mílum.
Framkvæmdimar á því að vinna að yfirráðum íslendinga yfir land»
grunninu öllu voru að afsala þeim rétti í hendur Bretum.
Tilhugalíf Sjálfstœðisflokksins
og Framsóknarflokksins
Þótt svo hafi litið út að und-
anförnu að Sjálfstæðisflokkur-
inn og Framsóknarflokkurinn
hafi átt í miklum illdeilum,
hefur það ekki farið fram hjá
athugulum mönnum að deilur
þessar hafa aðeins verið ytra
borðið á tilhugalífi. Það þarf
ekki að fara fram hjá nokkr-
um manni hvað forustumenn
Sjálfstæðisflokksins og Fram-
sóknarflokksins hugsa sér að
gera eftir kosningar. ef úrslit-
in verða þeim hagkvæm.
Bónorð
Segja má að tilhugalífið hæf-
ist með formlegu bónorðj frá
Bjama Benediktssyni, for-
manni Sjálfstssðisflokksin*. í
áramótagrein þeirri sem hann
birti í Morgunblaðinu 31. des-
ember sl. Bjami spurði:
„En ef svo færi, að núverandi
stjómarflokkar hefðu ekki
nægilegan meirihluta til að
stjóma einir eftir kosningar í
sumar. með hverjum ætla
Framsóknarmenn þá að vinna?
Mundu þeir hverfa frá sínu
vinstra hjali og taka upp skyn-
samlega stjómarstefnu? Eða
mundu þeir gera ómögulegt að
mynda lögmæta þingræðis-
stjóm, eins og á árunum 1942-
1944“.
Sjálfstæðismenn
fagna
BWb stóð á avan Framsókn-
arflokksins. Tíminn sagði um
þessa spumingu Bjama 4. jan-
úar sl.:
„Það leynir sér sem sagt ekki.
að það er fylgisaukning Fram-
sóknarflokksins, sem Bjami
óttast. Harm óttast að fram hjá
Framsóknarflokknum verði ekki
komizt við stjómarmyndanir".
Framsóknarflokkurinn er
þannig svo áfjáður að hann
lýsir yfir því. að ef hann bæti
við sig fylgi, skuli Sjálfstæðis-
flokkurinn ekki komast hjá þvi
að mynda með honum stjóm!
Jáyrði
Síðan hefur forusta Sjálfstæð
isflokksins margsinnis ræti
þessar framtíðarhorfur. Þannig
sagM MorffunblaWð 10. janúar
sl. um leiðtoga Framsóknar:
„Hugsanlegt er. að þeir nái
þeim áformum, sem þeir segj-
ast einkum keppa að. þ.e.a.s. að
koma á stöðvun á Alþingi,
þannig að núverandi stjómar-
flokkar geti ekki haldið áfram
viðreisnarstefnunni. Vera má
að Framsóknarmenn ventu sínu
kvæði í kross og óskuðu et'tir
að fá að taka þátt f stjóm,
scm byggðist á því að halda
viðrelsninni áfram ... að
hann (þ.e. Framsóknarflokkur-
inn) muni snúa við blaðinu og
starfa með lýðræðisflokkunum
að áframhaldandi viðreisn“.
Fóstbræðurnir
Ekki stafar tilhlökkun Sjálf-
stæðisflokksleiðtoganna af einni
saman ást á Framsókn. Það
kom greinilega fram á Alþingi
13. febrúar sl. þegar Bjami
Benediktsson, formaður Sjálf-
stæðisflokksins. sagði svo um
vinstriáróður Framsóknar:
„Þiö háttvirtir Framsóknar-
menn, það getur vel verið að
bið hafið trú á því að þið getið
blekkt elnhverja af kjóeendum
dálítinn tíma með slíkum mál-
flutningi, þá sem ekki lesa ann-
að en Tímann. Það getur ve)
verið að þið getið með þvi náð
því sem þið auðsjáanlega ætl-
ist til: að afla vinstriatkvæða
til þess að semja við Sjálfstæð-
isflokkinn um að koma með
honum f stjóm eftir kosningar.
Það getur vel verið. að þið get-
ið með þessu fengið þvi áorkað.
úr þvi að þið teljið það nú orð-
ið vera þá mestu gæfu sem þið
tölduð vera hjna mestu ógæfu
1955.
Ég vonast tíl að það verðf
maklegur hrís á ykkur ef þið
komið f stjóra með okkur".
Framsókn í
viðreisnarstjórn
Og enn hélt Bjami Bene-
diktsson áfram að ræða hina
væntanlegu samstjóm með
Framsókn í grein sem hann
skrifaði í Morgunblaðið 24. fe-
brúar sL Þar sagði hann:
„Hvað er það þá sem Fram-
sóknarmenn keppa eftir? Þeir
s.lá engan annan útveg ór
skammarkróknum, en þann að
knýja núverandi stjómarflokka
og þá ekki sízt Sjálfstæðis-
flokkinn til samvinnu við sig ..
Ef Framsókn bætti hins vegar
við sig svo mörgum vinstri at-
kvæðum, einkum Þjóðvamar-
manna sem féllu dauð við síð-
ustu kosningar. að hún eæti
fellt einhverja af þingmönnum
stjómarflokkanna. þá kynni svo
að fara að uppbótars. yrðu ekki
nógu mörg til að jafna metin.
Vonir Framsóknarmanna um að
komast úr skammarkróknum
byggjast fyrst og fremst á slík-
um útreikningum. Allt vinstra
hjalið er viðhaft í þessari rang-
indatrú .....
Eðlilegt er að mörgum S.iálf-
stæðismanninum hlægi hugur í
brjósti, þegar hann horfir á
bessar aðfarir Framsóknar Nú
er einskis sviffzt til þess afl ná
þvf samstarfi, sem af Iafn
mlkln kappi var Ieitazt vlð að
koma út um þúfur fyrir 7-8 ár-
um. Nú telur Framsókn tíf ciH
liggja við að ná samvinnu við
mennina, sem hún fyrir röskum
fjómm árum fagnaði yfir að
búlð vaeri að „setja til hliðar
fyrir fullt og allt".