Þjóðviljinn - 09.01.1964, Qupperneq 7

Fimmtudagur 9. janúar 1964
HOÐVIUINN
SlÐA i
UM ÞYZKALANDSVANDAMÁLID
BERLÍNAR'
BRÉF
SÍÐARI HLUTI
II
Styrkleikahlutföllin í heimin-
um hafa bréytzt mikið síðustu
árin. hémaðarmátturinn er orð-
ihh það mlkill að enginn getUr
unnið stríð framar. Pólitík
hinna gömlu er strönduð. Dull-
es er horfinn. Hacmillan og
jafnvel Adenauer eru horinir
af oddinum. Atómveldin hafa
gert samninga um takmarkað
bann við tilraunum með at-
Eftir Guðmund Ágústsson
en hlútlaus hemaðarlega séð,
þ. e. leystu ekki deilUmál sín
með hemaðaraðgerðum. Það er
skilyrði þess að ríkin megi
nálgast hvort annað. Ríkja-
samband beggja þýzku ríkj-
anna yrði því fyrst og fremst
friðarsamband.
III
Hvaða möguleikar eru nú til
þess, að spennan milli beggja
þýzku ríkjanna réni og þar
með að eitt skref verði stigið
í átt til betri sambúðar þeirra?
Varaforsætisráðherra DDR,
Willi Stoph, gaf nýlega út
ríkisstjómaryfirlýsingu. . þar
ekki að búast við breytingu
þar á einum degi og skuggi
Adenauers er máttugur eins
og hann birtist m. a. í tilburð-
um utanríkisráðh. Schröd-
ers. við að reyna að fá vald
yfir atómvopnum í gegnum
NATO, eða hermálaráðherr-
ans, von Hassel. við að beri-
ast gegn því, að vesturveldiri
fækki herliði í V-Þýzkalandi,
og með sína „Vorwártsstrateg-
ie”.
Utanaðkomandi éhrif geta
valdið miklu um þróun mála
í Þýzkalandi. en þó eru þau
ekki síður undir því komin,
hvemig innri þróun verður í
þessum ríkjum. Það getur gott
ast gegn henni, sett það skil-
yrði s.l. 2 ár að Berlinarmúr-
inn verði að hverfa áður.
Manni gæti virzt sem þessi
sömu öfl hafi öll 14 árin frá
stofnun v-þýzka ríkisins DBR,
og allt til 1961 lagt sig fram
að bæta sambúðina. Bn múr-
inn hefur áreiðanlega komið
því ma. til leiðar, að ekki
verður hjá því komizt að virða
landamæri DDR, að DDR sé
ríki sem ekki sé hægt að úti-
loka. Þeir sem ekki gera það
reka höfuðið í múrinn.
Og einmitt núna rétt fyrir
iólin hefur stór sigur náðzt í
átt til skilnings og bættrar
sambúðar og felst hann í eftir-
farandi: Ríkisstjóm DDR og
borgarstjóm V-Berlinar hafa
gert með sér samning um að
þeir V-Berlinarbúar, sem eigi
skyldmenni í A-Berlín, geti
farið til A-Berlínar í heimsókn
um jólin. Samningurinn fól
ekki í sér diplómatíska viður-
kenningu á DDR af hendi V-
Berlínar. sem liggur þó í miðju
DDR, en ekkert skilyrði var
sett um það af hálfu DDR. 1
reynd má búast við því að ca.
173 hluti allra V-Berlinarbúa
komi í heimsókn til Austur-
Berlínar einhvem tima á tíma-
bilirru 20. des. — 5. jan. Ekki
er hægt að hugsa sér meiri
viðurkenningu á DDR í reynd
en það. En það sem hefur þó
fyrst og frsmst náðzt er að
hér er eitt fyrgta skref í átt
til bættrar sambúðar að ræða
og V-Berlínarbúar sem og V-
Þjóðverjar sjá að samningar
Kjami kjamorkuvopnalauss beltis ! Evrópu (samkvæmt tillðgu
Rapatzkí, utanríkisráðherra Póllands.).
af þessu tagi eru mögulegir og
ieiða til góðs!
Framkvæmdin á samningn-
um af beggja hálfu hefur líka
verið með afbrigðum góð,
enda lofar hvor samningsaðil-
inn hinn. Fyrir nokkrum dög-
um hefði sú samvinna, sem oft
hefur náðst nú á milli lögreglu
beggja hluta borgarinnar, frétt-
amanna frá hvorri hlið o.s.frv.
verið óhugsandi.
Að vísu heldur forsæti átt-
hagafélaganna fund í Véstur-
Berlín nú rétt fyrir jólin, þó
slíkt sé brot á Potsdamsátt-
málanum og ekki í samræmi
við réttarstöðu V-Berlínar,
sem heyrir ekki til V-Þýzka-
lands. Sá fundur er í algjörri
mótsögn við hið nýja and-
rúmsloft, sem nú blæs hvað
hlýjast í Berlín. Vissir hópar
í Vestur-Þýzkalandi hafa
líka gefið frá sér öskur út af
þessum samningum, m. a. for-
maður þingflokks Kristilegra
demókrata og boða þessir hóp-
ar fyrst og fremst, að þessir
samningur megi ekki verða
neitt fordæmi um breytta háttu
á öðrum sviðum. En ný alda
hefur risið. Megi hún verða
há og voldug.
Kirkjugarðurinn í Miinchen í
Dibclius og Lilje
ómvopn o. s. frv. Kalda stríðið
er í rénun.
1957 gerði Adenauer austur-
þýzku stjóminni tilboð um
ríkjasamband beggja þýzku
ríkjanna, Því tilboði var tekið,
en Adenauer lét ekkert meira
frá sér heyra. Telur a-þýzka
stjómin enn að slíkt ríkja-
satnband sé nauðsynlet skref
í átt td að brúa bil beggja
þýzku ríkjanna.
Ríkjasamband þýðir ekki að
bæði þýzku ríkin (auk Aust-
ur-Berlínar) renni saman í eitt
ríki, heldur að þau taki upp
e.amband sín á milli og myndi
nefndir á ríkisstjómargrund-
velli. Þær gætu t.d. starfað
saman á sviði verzlunar- og
efnahagsmála, íþrótta-, menn-
ingar- og vísindamála, einnig á
sviði samgöngumála. Til þess
að ná þessu stigi sameiningar
þarf viss þróun að eiga sér
stað. Spennan á milli ríkjanna
þyrfti að réna, eðlileg sam-
skipti að eiga sér stað, þ.e. að
visst andrúmsloft trúnaðar-
trausts. og sáttfýsi myndist. En
hervæðingarstefna V-Þýzka-
lands hefur m. a. haft í för
með sér að Bonnstjómin reynir
allt hvað hún getur til þess
að fá önnur riki ttl þess að lita
á 5. mesta iðnveldi Evrópu,
AUstur-Þýzkaland, sem væri
það ekki til. Hún hótar dipló-
matískum slitum við þau riki
sem viðurkenna það. reynir
allt hvað af tekur til að gera
ferðir a-þýzkra ferða- og í-
þróttamanna til V-Evrópu 6-
mögulegar, koma í veg fyrir
vérzlun, vísinda- og menning-
arsamskipti við A-Þýzkaland
o. s. frv. Vissulega yrðu ríkin
ekki hlutlaus hvað snertir
samkeppni þjóðfélagskerfanna,
Vestur-Þýzkalandi árið 1959 í þjónustu hernaðarsinna. Biskuparnir
á bekk með Heusingcr hershöfðingja (annar frá vinstri).
sem hann kvað DDR tilbúið
til samninga við vestur-þýzku
stjórnina um bætta sambúð,
tilbúið að ganga úr Varsjár-
bandalaginu, ef V-Þýzkaland
gengi úr NATO, tilbúið til
friðarsamninga og stöðvunar á
hervæðingu, ef V-Þýzkaland
gerði það sama. Erhard, kanzl-
ari Vestur-Þýzkalands, gaf ný-
lega út yfirlýsingu. þar sem
hann sagði að vestur-þýzka
stjómin héldi fast við stefnu
kalda stríðsins. Það var heldur
heitið, að Sovétríkin og Banda-
ríkin séu reiðubúin að minnka
spennu á milli heimskerfanna,
en það leysir þýzku ríkin ekki
frá þeirri skyldu sinni að hefja
aðgerðir í sömu átt. Nýlega
hafði v-þýzka vikuritið STERN
viðtal við W. Ulbricht, for-
seta ríkisráðs DDR, um þessi
mál og að því er virðist hafa
málin síðan þróazt þannig, að
það sé fariö að tala almennt
um bætta sarnbúð ríkjanna.
Að vísu hafa þeir sem berj-
Happdrættí Háskólans greiddi um 30
milli. króna i vinninga á síðasta ári
Cm áramótin Iauk Happ-
drætti Háskóla Islands 30.
starfsári sínu. Á þessu tíma-
bili hefur happdrættið greitt
viðskiptavinum sínum um 200
milljónir króna í vinninga.
Fyrsta árið, 1934. voru greidd-
ar 476.525 krónur í vinninga,
en á sl. ári voru vinjúpga-
greiðslur um 30 milljónir kr.,
Tekjur Háskólans af rekstri
happdrættisins þetta tímabil
hafa verið um 40 milljónir kr.,
og hefur þeim verið varið til
byggingaframkvæmda Háskól-
ans, tækjakaupa og til Nátt-
úrugripasafnsins.
Framangreint og það sem
hér fer á eftir er byggt á upp-
lýsingum, sem forráðamenn
Happdrættis Háskóla Islands
létu blaðamönnum í té á fundi
nú í vikunni.
Rikissjóður tekur 20% af
tekjum happdrættisins í leyfis-
gjald. og hafa þær greiðslur
numið 10 milljónum króna á
þessu tímabili. önnur happ-
drætti eru ekki skattskyld til
ríkissjóðs.
Salan eykst jafnt og þétt
Á sl. ári voru óseldir miðar
aðeins 3.8% af öllum útgefnum
miðum. Seldir voru rúmlega
230.000 fjórðungsmiðar (af
240.000). Er þetta mesta sala
frá upphafi. Víða á landinu
vantaði umboðið miða til sölu.
Þessi mikla sala byggist aðal-
lega á þessum þrem staðreynd-
um:
1. 70% af veltunni er greitt
í vinninga. en það er hæsta
vinningshlutfall, sém þekkist
hér á landi og þótt Víða væri
leitað.
2. Allir vinningar eru greidd-
ir í peningum, svo að við-
skiptavinurinn ræður sjálfur.
hvemig hann ver peningunum.
3. Fleiri og fleiri kaupa nú
raðir af miðum. Einstaklingar,
vinnufélagar, bridgeklúbbar,
saumaklúbbar og fleiri slíkir
aðilar spila nú á þennan háit
Eru miklar líkur til að menn
haldi hlutfallinu 70% i vinn-
inga, þegar þannig er spilað,
En þá hafa menn aftur á móti
möguleikann á að hreppa háan
vinning. Og ef slíkt kemur
fyrir, þá fá menn báða auka-
vinningana. Utkoman vérður
Framhald á 8. síðu.
TRYGGVI EMILSSON:
Vísur úr fréttabréfi
Léttir berast söngvar senn
sæinn þveran yfir.
Fréttir hlera munu menn
meðan veröld lifir.
Allt sem heyrist eða sést,
eins og þcyrinn Iæðist.
Margt sem eyrað unir bezt
aldrei deyr né fæðist.
Nú skal vistum amla að,
undir listir renna,
sundur rista sagna blað,
svala þyrstum penna.
En sá cr vandi að sitja hjá
sagnarandans llndum,
að efstar standi fréttir frá
föðurlandsins tindum.
Fyrst er spurt um fréttahnykk,
fólkið burt er klæddist
og með kurt sér þrcngdi á
þrykk,
þegar Surtsey fæddist.
Þó eldfjall róli um myrkan
mar,
margan kól er fréttist,
að frægan Ólaf undan bar
en annar i stólinn settist.
Nú skal geta eins sem cr
efst hjá betri stéttum
og margir cta eins og smér
eða kct i fréttum.
Þó Rán sig yggli og Gjálpar
gný
græðis hryglu blandi,
vetri hygla vorieg ský,
valdsmenn sigla af landi.
Þeim var huggun helzt í þvi
sem höfðu ugg í taugum,
að mcð á kugg var kappinn I
og klerkur að stugga draug-
um.
Hjón er setri frægu frá
framan af vetri misstu
storma hretum stýrðu hjá
Stóra Brctland gistu.
Þar var bjart um sala svið
sólveg hjartað fetar,
úti svart, en inni við
öllu skarta Bretar.
Hreint óbeizluð hófin öll
himininn geislum duldu.
Hjónin veizluvön og snjöll
vel þá neyzlu guldu.
Brctlandssonum buðu í snarl
búin konungsþrótti.
Friður að vonum fannst þá
jarl
og fögur konan þótti.
Rigndi yndi skýja skjól,
skyggndi myndir fjalla,
Iygndi vinda, siðan sól
signdi tinda alla.
Mjög á Fróni fréttir kljást,
fjöll úr sjónum hlóðust,
hirzlu þjónum höndin brást,
höpp úr skónum tróðust.
Tjöldum kipptu ýmsir af
auði giftuslökum,
aðrir skiptu í skyndi um traf,
skuldir sviptust tökum.
Gróða ýknir ærast menn,
óspart fíknin hrekur,
en þjófsorð líknar engum enn
eða sýknun tekur.
Leir var slett á lögmanns
kinn,
lengi í fréttum teygt er,
í Hæstaréttinn hreinþvegin
hafði stéttin smeygt sér.
Þeir sem fyrstir fá sitt brauð
og flest í kistum geyma
margir gistu nú i nauð
næstum yztu heima.
Lengi strangir lagamenn
lögðu fang í móti,
en málin hanga á þeim enn
eins og þang á grjóti.
GuIIið stirnir gegnum sól,
guli í kyrnum vakir,
guilsins firn þó glepji jól,
gullið fyrnir sakir.
En þó menn fari víxlavillt,
vonir á skari týra,
að þjóðin spari og þoii illt
og þeir sem fari stýra.
Gáfust fróðum fréttadrög,
féll á gróða myrkur,
týndust sjóðir, töfðust lög,
tómar stóðu kirkjur.
Þó varð mesta happ og hrós
hér sem flestir una.
að átján presta lukkuljós
lýsir festinguna.
Og svo oss spenni englar enn
og cldar brenni í neðra,
gulli renna góðir menn
í greipar kennifeðra.