Þjóðviljinn - 19.02.1964, Qupperneq 7

Miðvikudagur 19. febrúar 1964
HÖÐTHnNN
SIÐA
NYTT LANDNÁM
spani milli Reykjavíkur og
Reykja frá því verkið hófst,
sagðist aðspurður vera búinn
að fara um eitt hundrað ferð-
ir.Lægi við að hann vm’: bætt-
ur að taka eftir náttúri egurð
á leiðinni vegna þess hve
ferðalagið væri að verða hvers-
dagslegt, þó kom upp hiá hon-
um að vel kunni hann að meta
litskrúð jarðarinnar á Hellis-
heiði að sumarlagi og morgun-
fegurð af Kambabrún, en það
komst á dagskrá vegna þess
að talið barst að hvanngræn-
um mosaþembum Hellisheiðar
eftir votviðri og hlýindi þessa
veturs og að snjónentunum i
fjöllunum, sem virðast nú ein-
ungis settar þar til skreyting-
ar svo fjöllin geti litið út
eins og eftirhermur á málverk-
um Ásgríms og Kjarvals.
★
En óþarft reyndist að tala
um náttúrufegurð alla þá þrjá
stundarfjórðunga sem hinn litli
og viljugi singer Benedikts
var að skila okkur austur fyr-
ir fjall, og var því tækifærið
notað og Benedikt yfirheyrður
um helztu atriðin í gangi
framkvæmdanna í orlofsheim-
ilismálunum, frá því í fyrra-
★
Og meira að sevía hó verka-
maður vilji nota orlofið til að
létta sér upp, helzt með konu
sinni og börnum, hvert á hann
þá að fara? Gistihúsin á fögr-
um stöðum virðast sannarleea
ekki miða verðlag sitt við
tekjur verkamanna eða ann-
arra láglaunamanna. I>eir hafa
varla margir efni á því að
dvelja á venjulegum sumar-
gististað þó ekki væri nema
tvær þrjár vikur. Þess vegna
er hugmyndin og nú ákvörð-
unin um orlofsheimili alþýðu-
^amtakanna svo mikilvægt
hagsmunamál fólksins í verka-
lýðsfélögunum, baráttan fyrir
bví, að fyrsta orlofsheimili Al-
býðusambandsins rísi í Ö'fns-
inu og síðar orlofsheimili í öll-
um landsfjórðungum, helzt
fleiri en eitt i hverjum fjórð-
ungi.
★
Þjóðviljinn hefur áður skýrt
ýtarlega frá fyrirætlunum Al-
býðusambandsstjórnar um
fyrsta áfanga orlofsheimilisins
að Reykjum í Ölfusi og birt
teikningar af hinum fyrirhug-
uðu sumarhúsum verkalýðsfé-
laganna og hótelbyggingu sem
bar á að rísa. Unnið hefur ver-
ið stanzlaust að bessum áfanga
frá því i júní 1963 og brugð-
um við Ari Kárason, ljósmynd-
ari Þjóðviljans, okkur austur
■' vikunni sem leið til að líta
* betta nýja landnám verka-
' '"'hreyfingarinnar. Éftirlits-
maður Alþýðusambandsstjórn-
ar og ' byggingarnefndarinnar.
Benedikt Davíðsson trésmiður
lofaði uVkur að fljóta meí í
bíl, en hann hefur verið á
sumar að byrjað var að vinna
á landinu og Hannibai tók
fyrstu skóflustunguna sem
frægt er af myndum. Það sem
hér fer á eftir er eitthvað líkt
yfirheyrslunni, þó gera verði
ráð fyrir að eitthvað hafi skol-
ast til þegar vegurinn \ arð hol-
óttastur, en . hann varð það
stundum ef ég kom með nær.
göngula spurningu.
★
— Hvenær var byrjað að
vinna austur frá?
— Það var snemma í 'júní
i fyrra, 1963, að verktakarnir
að þessum fyrsta áfanga or-
lofsheimilisins hófu verkið.
Áður hafði Alþýðusambandið
látið grafa þurrkskurði um-
hverfis landið allt og var þa*
Vélasi'';,i)r sem það verk ann-
aðist. En verktakinn er Snæ-
fell h.f.
~ Og á hverju var byrjað?
son. Arkitektinn er Sigvaldi
Thordarson en verkfræðistofa
Sigurðar Thoroddsen hefur
unnið alla verkfræðivinnu í
sambandi við verkið, og hefur
Vífill Oddsson verkfræðingur
unnið að mælingum og rann-
sóknum á staðnum og verið
umsjónarverkfræðingur. Yfir-
verkstjóri er Árni Gestsson,
og segja má að á hans herð-
um hvíli dagleg stjóm á allri
framkvæmd verksins.
— Hvað hafa margir unnið
hér?
— Lengst af 20—30 manns,
fram i september flest verka-
menn og tækjamenn, smiðir
voru fyrst aðeins tveir - þrír
sem komu upp viðleguplássi
fyrir fólkið. Var reist mynd-
arlegt hús sem dvalarstaður oe
mötuneyti og var flutt þangað
sl. haust. Ráðnar voru tvær
ráðskonur. Flestir sem þama
vinna halda til á staðnum.
nema nokkrir menn sem heima
eiga í Hveragerði eða grennd,
en til Hveragerðis eru ekki
nema 2—3 km.
★
— Svo hefur verið tekið til
óspilltra málanna með sumar-
hús verkalýðsfélaganna?
— Já. Þá fóru smiðirnir að
smíða fleka fyrir mótin að
grunnum sumarhúsanna. Til
smíðanna komu þeir sér upp
myndarlegu verkstæðisplássi
og geymsluhúsi og var það
einnig tilbúið í fyrrahaust. í
september var byrjað að steypa
grunna hinna tuttugu og
tveggja sumarhúsa, en það
verða að mestu leyti timbur-
hús þó einnig sé notuð stein-
steypa Qg ekki sizt gler í þau
Þessi hús verða öll eins, gerð
eftir sömu teikningunni.
— Og hvað er smíði bei-
nú langt komið?
Tvær ályktanir Fiski-
þings 1964
Fiskiþing 1964 gerði eftirfar-
andi ályktun um dragnótar-
veiðar:
„27. Fiskiþing treystir því að
fiskifræðingar landsins fylgist
vel með dragnótarveiðunum og
komi það í Ijós að hætta sé á
ofveiði verði þá að sjálfsögðu
dregið úr úthaldstíma veið-
anna.
Þá beinir Fiskiþing því til
fiskifræðinga, að möskvastærð
dragnóta verði ekki minni en
hún er ákveðin og kann að
verða ákveðin á botnvörpu tog-
skipa".
Þá gerði þingið fvof«Bd* á-
lyktun um humar- og rækju-
veiðar:
„27. Fiskiþing fagnar þeirri
skipulagningu sem gerð hefur
verið á rækjuveiðum á V*st»
fjörðum og leggur á það á-
herzlu að leit og rannsókn á
rækju og humarmiðum verði
gerð á ári hverju og fái fifld-
fræðingar hentugan bát til
þeirra rannsókna.
Þá télur Fiskiþing rétt að
gerð verði tilraun með vinnshj
á skelfiski (kúfiski) til útflutn-
ings og að veittur verðd styrk-
ur til þeirra tilrauna.**
Fyririestur um fjöimiðiunar-
tæki og auglýsingar
Um þessar mundir er hér
staddur danskur vísindamaður,
magister Ulf Kjær-Hansen, í
boði viðskiptadeildar Háskóla
Islands. Flytur hann tvo flokka
fyrirlestra. Hinn fyrri er um
notku fjölmiðlun aHækja (mass-
ckomunikationsmidler f nú-
tíma þjóðfélagi, hinn síðari
um gerð auglýsing.a og not-
hæfni þeirra f sölustarfsemi.
Til þessa heimboðs hefu?
viðskiptadeild notið styrks frá
Landsbanka Islands, en Lands-
bankinn mir.nist 75 ára afmæl-
is síns með rausnarlegri gjðf
til viðskiptadeildarinnar, «r
skyldi gera kleift að bjóða
hingað erlendum vísdndamönn-
um til fyrirlestra og rann-
sókna. Er þetta í annað sinn,
sem erlendur vfsindamaður
kemur hingað á þennan hátt
Fyrirlestramir fara fram í 7.
kennslustofu Háskólans á
briðjudögum og fimmtudögum
kl. 17.15 til 19. Er öllum, sem
áhuga hafa á efni fyrirlestr-
anna, heimill aðgangur.
(Frá Háskóla Islands)
Benedikt Daviðsson
Orlof verkamanna var „lög-
tekið“ af verkfallsmönnum árið
1942, þegar Verkamannafélag-
inu Dagsbrún tókst að fá það
inn í samninga félagsins. Byr-
inn sem verkalýðshreyfingin
fékk þessi ár tryggðu sam-
þykkt orlofslaganna á Alþingi.
Verkfallsmenn hafa í hörðum
verkfallsátökum bætt þessi lög,
alþingismennirnir komið á
eftir með formlega lögfestingu.
En lögfesting orlofs verka-
manna er ekki nóg. Andstæð-
ingar verkalýðshreyfinaarinnar
hafa náð sér niðri á kaup-
mætti launanna með stanz-
lausri dýrtíðarþróun, svo að
möngum finnst sem hann megi
með engu móti verja orlofsfé
sínu eins og til er ætlazt, og
ekki nóg með það, heldur verði
hann hvað sem það kostar að
vinna einnig í orlofstímanum
að einhverju sem drýgt gæti
endasleppar tekjurnar svolít-
Ið.
— Byrjað var á vegarlagn-
ingu frá þjóðveginum upp á
landið. Var þar undirbyggður
vegur 750—800 m að lengd
og vegir um landið að auki.
Vegurinn verður 7,50 m á
breidd, eins og breiðustu þjóð-
vegir.
Buið er að steypa alla
grunnana, búið að reisa fjög-
ur húsanna á grunnunum og
gera fokheld, og er unnið að
innréttingu þeirra. Grindurn-
ar að öllum hinum mega nú
heita fullsmíðaðar. Samkvæmt
verksamningnum eiga öll þessi
hús að vera fullbúin 1. júní
í sumar og segja má að verkið
hafi nokkurn veginn gengið
sinn gang, þó frátafir hafi
orðið nokkrar svo sem vegna
verkfallanna.
— En hvað segirðu um stað-
- m? Er þetta ekki rigningar-
rass?
Nú hossaðist bíllinn ákaf-
lega, en mér tókst að skrifa
þetta svar Benedikts:
— Það hefur löngum legið
það orð á Ölfusinu að þar væri
votviðrasamt. en mér er óhætt
að segja að eftir því sem menn
kynnast staðnum betur sést
að rétt var ráðið að ráðast á
þessa mýri, þó hún væri nokk-
uð erfið viðureignar, því þetta
er tvímælalaust einn skemmti-
legasti staður sem um er afl
ræða þarna um slóðir, í
Ölfusinu.
— Er ekki tilastlunin afi
verkalýðsfélögin sjálf eigi sum-
arhúsin sem nú er verið nS
koma upp?
— Jú, og allmörg verkalýða-
félög eru þegar búin að
tryggja sér rétt á húsi eða
húsum. Annars er ekki full-
ráðið um fyrirkomulagið, *ert
er ráð íyrir að byggingamefnd-
in geri um það tillögur til mið-
stjórnar Alþýðusambandains.
Félögin koma til með að ei*a
húsin en ef til vill verða hðíð
einhvers konar samráð féla«s-
stjórnanna og sambandsstjórt-
ar um reksturinn.
(Á MORGUN segir fná hrim-
sókninni á orlofsheimOÍð 00
birtar verða flelrl af myndnm
Ara þaðan.)
S. G.
— Það hefur reynzt mikið
verk að þurrka landið?
— Já. strax meðan á vegar-
gerðinni stóð var byrjað að
grafa þurrkskurði um landið.
Það var geysimikið verk, allt
landið verður þurrkað með
skurðum sem grafnir eru með
25 m millibili, og verða hafð-
ir sem lokræsi er safni í sig
vatninu úr jarðveginum. Þetta
var hið erfiðasta verk, því sum-
staðar var landið svo blautt
að örðugt var að koma vinnu-
tækjum að.
Auk bessa þurrkunarkerfis
þurfti svo að grafa fyrir frá-
rennsli, hitaveitu og vatns-
veitu og er það verk komið
alllangt áleiðis.
— Hverjir hafa stjómað
verkinu?
— í byggingarnefndinni eru
þeir Snorri Jónsson, Jón Snorri
Þorleifsson og Einar Ögmunds-
Fr» byrjun lramkvæmdanna
★ við orlofsheimilið hefur
★ Ámi Gestsson húsasmiður
★ verið yfirverkstjóri þeirra.
★ Hann var ekki hcima dag-
★ inn sem myndimar eru
★ teknar, og slapp því í það
★ sinn. Þessir tveir smiðir
★ Halldór Þórhallsson (efri
★ myndin) og Björgvin Krist-
★ jánsson hafa líka unnið að
★ smíðunum við orlofsheimilið
★ nær allan tímann, eða frá
★ þvi snemma i júlí 1963.
★ Myndirnar tók Ari Kárason.
★ Ijósmyndari Þjóðviljans, i
★ smíðaverkstæðinu á staðn-
★ um.