Þjóðviljinn - 01.04.1964, Blaðsíða 4

4 SÍÐA
Ctgefandi: Sameiningarflokkur alþýdu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson, Magnús Kjartansson (áb.),
Sigurður Guðmundsson.
Ritstjóri Sunnndags: Jón Bjamason.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19
Simi 17-500 (5 línurV Áskriftarverð kr. 80 á mánuði.
TS ar
¥ fyrradag voru rétt 15 ár liðin síðan Alþingi ís-
lendinga felldi úr gildi fullveldisyfirlýsinguna
um ævarandi hlutleysi íslands og innlimaði þjóð-
ina í Atlanzhafsbandalagið. Átökin um þetta mál
urðu mjög hörð, og vanstilling stjórnarvaldanna
birtist í einstæðri árás lögreglu og hvítliða á frið-
sama borgarbúa, og því næst í réttarofsóknum
sem flekkuðu dómstóla þjóðarinnar. Ofbeldisverk-
in 30. marz 1949, kylfubarsmíð og gasárásir, voru
mjög í samræmi við þau óhappaverk sem verið
var að yinna í þingsölunum.
Tj^nginn sem fók þátt í þessum atburðum gefur
•^ dregið í efa að mikill meirihluti þjóðarinnar
var andvígur því að íslenzka friðarríkið væri
flækt í hernaðarsamtök. Því rejmdu ráðamennim-
ir að villa um fyrir þjóðinni með upplognum svar-
dögum; núverandi formenn hernámsflokkanna
þriggja lýstu sameiginlega yfir því á þingi fyrir
15 árum og sfaðfestu eiðstafinn með persónulegri
undirskrift sinni, að aldrei skyldi erlendur her
vera á fslandi á friðartímum. Engu að síður hefur
hér dvalizt erlendur her 13 af þeim 15 árum sem
aðildin að Atlanzhafsbandalaginu hefur staðið.
En hernámssinnar hafa komizt mun skemmra en
þeir ætluðu sér í upphafi. Fyrstu árin voru hér
miklar 'framkvæmdir á vegum hemámsliðsins, og
miklar ráðagerðir um fleiri flugvelli og herskipa-
hafnir, þannig að sýnt var að Bandaríkin ætluðu
sér að gera ísland að einni öflugustu útvarðstöð
sinni. En andsfaðan gegn hernáminu reis svo hátt,
að nemma árs 1956 sá Alþingi þann kost vænstan
vegna yfirvofandi kosninga að samþykkja brott-
för hersins. Ráðamenn Framsóknarflokksins og
Alþýðuflokksins sviku að vísu þá samþykkf eftir
kosningar, en engu að síður hafði hún þau áhrif
að bandarískum stjómarvöldum þótti ástandið
hér ótryggilegt, og því var komið uþp á Græn-
landi ýmsum þeim stöðvum sem hér höfðu verið
'fyrirhugaðar. Þau umskipti voru ákaflega mikil-
vægur árangur af baráttu hernámsandstæðinga.
l»að er ánægjuleg sfaðreynd, að á 15 ára afmæli
* Atlanzhafsbandalagsins eru þessi hernaðar-
samtök í slíkri upplausn að ólíklegt má telja að
þau endist þau 20 ár sem fyrirhuguð voru í upp-
hafi. Frakkland hefur talið hagsmunum sínum
betur borgið með sjálfstæðri stefnu í ufanríkis-
málum og hermálum, og komizt Verkamanna-
flokkurinn til valda í Bretlandi gengur stefna
hans mjög í berhögg við afstöðu Atlanzhafsbanda-
lagsins. En þótt Atlanzhafsbandalagið gliðni sund-
ur umhverfis okkur, stafar okkur enn mikil hætta
af samningunum við Bandaríkin, ekki sízt þar
sem ráðamenn stjórnarflokkanna virðazt á nýj-
an leik vilja magna hernámið eftir því sem frið-
vænlegar horfir í Evrópu. Einmitf þessa dagana
dvelst hér á landi einn af aðmírálum bandalags-
ins til þess að ræða við stjórnarvöldin um flota-
stöð í Hvalfirði. Það minnir okkur á þá staðreynd
að því aðeins eetum við fært okkur í nyt hag-
kvæmar vtri ^ð við séum menn til að
leysa okkur sjálfir. — m.
----- MÓDVILJiNN----------------
Yfirlit um styrkveitingar
til náms hér og erlendis
Eins og að undanförnu hafa
allmargir Islendingar hlotið
erlenda styrki til háskólanáms
og rannsóknastarfa utanlands
á þessu námsári. Fer hér á
eftir yfirlit um þær styrkveit-
ingar, sem menntamálaráðu-
neytið hefur haft einhverskonar
milligöngu um m. a. í sam-
bandi við auglýsingu styrkj-
anna og tillögur um val styrk-
þega. Styrkimir hafa verið
boðnir fram af stjómarvöldum
viðkomandi landa, nema annars
sé getið.
Finnland.
Þórólfi Sverri Sigurðssyni,
stúdent. var veittur styrkur til
að halda áfram námi í húsa-
gerðarlist við Tækniháskólann
í Helsinki.
Frakkland.
Anna S. ólafsdóttir hlaut
styrk til að nema franskar
bókmenntir og franska tungu
við Parísarháskóla og Sigurður
St. Helgason til náms í lífeðlis-
fræði með dýrafræði og Iff-
efnafræði sem aukagreinar við
sama hásl-óla.
Holland.
Gunnar B. Guðmundsson,
verkfræðingur, hlaut styrk til
að sækja námskeið í strand-
verkfræði („Tidal and Coastal
engineering”) við Tækniháskól-
ann í Delft.
ftalía.
Erlingur Vigfússon, söngvari,
hlaut styrk til söngnáms.
Styrki til að sækja námskeið
í ítalskri tungu hlutu: Ema
Hjaltalín, Guðríður Helga Frið-
finnsdóttir og Jón Óskar Ás-
mundsson.
Gunnar Geirason, sem stund-
ar nám í véltæknifræði við
Stockholms Tekniska Institut
hlaut ferðastyrk, er dr. Bo
Akerrén, héraðslæknir í Visby
á Gotlandi, bauð fram og ís-
lenzka menntamálaráðuneytið
ráðstafaði.
Tékkóslóvakía.
Sigrúnu G. Bjömsdóttur var
veittur styrkur til að nema
rússnesku og rússneskar bók-
menntir við háskólann í Prag.
Námsstyrkir þeir, sem getið
var hér að framan eru yfirleitt
veittir til eins skólaárs og nem-
ur fjárhæð þeirra samanlagt
um kr. 1.350.000,—. Sumir
þeirra voru boðnir fram gegn
sams konar styrkveitingu af
hálfu Islands og enn aðra má
telja endurgjald fyrir styrki,
er menntamálaráðuneytið hefur
áður veitt námsmönnum frá
viðkomandi löndum. Á þessu
skólaári hefur ráðuneytið veitt
eftirtöldum erlendum náms-
mönnum styrk til náms við
Háskóla Islands í íslenzkri
tungu, sögu íslands og bók-
menntum:
Frá Bandaríkjum N-Ameríku:
John William Berg. Frá Bret-
landi: Brett Leigh Harrison.
Frá Danmörku: Jörgen Ask
Pedersen. Frá Finnlandi: Ruth
Söderstahl. Frá Hollandi: Gryt
Piebenga. Frá Noregi: Arnhold
M’ndrebö. Frá Sambandslýð-
veldinu Þýzkalandi: Eberhard
Rumbke og Renate Papli (fram-
haldsstyrk til jan.loka 1964)
Frá Sovétríkjunum: Georgy S.
Klytchkow. Frá Svíþjóð: Maj
Britt Innander. Frá Tékkósló-
vakíu: Ladisiav Baganee.
Sérstakan styrk, ætlaðan
námsmanni af íslenzkum ætt-
um í Vesturheimi, hlaut Elin
Josephson og sérstakan styrk,
ætlaðan Gi'ænlendingi, hlaut
Moses Olsen.
Nema 13 framangreindir
styrkir samtals kr. 345.000,00.
Vísindastyrk.jum Atlantshafs-
bandalagsins („Nato Science
Fellowships”) var ráðstafað
sem hér segir:
Eftirtaldir menn hlutu
32.500,00 kr. hver:
Árni Kristinsson, cand. med.,
til framhaldsnáms í lyflækn-
isfræði í Lundúnum.
Bergsteinn Gizurarson, verk-
fræðingur til framhaldsnáms
erlendis í byggingaverkfræði.
Gunnar Gunnlaugsson, cand.
med.. til framhaldsnáms i
skurðlækningum við Mayo
Foundation for Medica! Educa-
tion and Research, Minesota,
Bandaríkjunum.
Gylfi Baldursson, B.A. til
náms í talmeinafræði („Speech
pathology”) og skyldum grein-
um við University of Michigan,
Ann Arbor, Bandaríkjunum.
Höskuldur Jónss. viðskipta-
fræðingur. til framhaldsnáms í
hagfræði.
Júlíus Sólnes, verkfræðingur,
til námsdvalar við Intemational
Institute of Seimmology and
Earthquake Engineering, Tok-
yo.
Kjartan Jóhannsson, verk-
fræðingur. t;l framhaldsnáms í
byggingahagfræði og bygginga-
skipulagi við Tækniháskólann í
Stokkhólmi.
Ólafur Stefánsson, garðyrkju-
fræðingur, til framhaldsnáms í
jarðvegsrannsóknum við Haupt-
versuchanstalt fur Agrikultur-
chenic, Weihenstephan bei
Múnchen, Þýzkalandi.
Þorsteinn Hallgrímsson, líf-
Miðvikudagur 1. apríl 1964
efnafræðingur, til þjálfunar I
rannsóknum og mælingum á
krabbameinsvaldandi efnum
við háskólann í Exeter, Eng-
landi. og Air Follution Res-
arch Laboratoiy, Lundúnum.
Eftirtaldir menn hlutu 15
þúsund krónur hvor:
Jóhannes Bjamason,- verk-
fræðingur, til að kynna sér er-
lendis nýjungar og endurbæt-
ur á framleiðslu tilbúins áburð-
ar, svo og nýjustu tækni við
flutning á ópökkuðu sementi.
Páll Gíslason, sjúkrahúslækn-
ir, til framhaldsnáms í hand-
læknisaðgerðum gegn slagæða-
sjúkdómum við St. Mary Hos-
pital í Lundúnum.
Samtals nema þessir 11 styrk-
ir kr. 322.500.00.
Af fé því, sem menntamála-
ráðuneytið hefur haft til ráð-
stöfunar á vegum Efnahags- óg
framfarastofnunarinnar í París
fyrir vísinda- og tæknistofnan-
ir til utanferða sérfræðinga
hafa eftirtaldir aðilar hlotið
styrki. frá þvf er ráðuneytið
birti síðast fréttatilkynningu
um þessi efni í júlímánuði
1962:
1. Hákóli fslands vegna dr.
Steingríms Baldurssonar, pró-
fessors, er sótti sérfræðilegt
námskeið við eðlisfræðistofnun
Uppsalaháskóla sumarið 1962.
2. E’ðlisfræðistofnun Háskól-
ans vegna Braga Arnasonar,
efnaverkfræðings, er kynnti
sér massaspektrometriskar
mælingar og rannsóknir geisla-
virkra efna í matvælum við
Kaupmannahafnarháskóla og
kjarnorkustöðina á Risö í Dan-
mörku um fjögurra mánaða
skeið sumarið 1962.
3. Rannsóknaráð ríkisins fyr-
ir hönd Iðnaðardeildar Atvinnu-
deildar Háskólans vegna dr.
Geirs V. Guðnasonar, er
kynnti sér nýjungar í matvæla-
rannsóknum við ýmsar vísinda-
stofnanir á Norðurlöndum í
júnímánuði 1962.
4. Fiskideild Atvinnudeildar
Háskóla fslands vegna Sigrún-
ar Sturlaugsdóttur, er kynnti
sér aðferðir við greining fisk-
Framhald af 9. síðu.
Júgóslavía.
Jón B. Gunnlaugsson hlaut
styrk til söngnáms.
Noregur.
Guttormi Sigurbjömssyni var
veittur styrkur til að nema
jarðfræði og landafræði Noregs
við háskólann í Osló.
Ráðst.jómarríkin.
Eyvindur Erlendsson hlaut
styrk til að halda áfram leik-
listamámi í Moskva.
Rúmenía.
Ari Jósefsson hlaut styrk til
náms í rómönskum fræðum og
Einar Sverrisson til náms i
fornleifafræði.
Sambandslýðveldið Þýzkal.
Bjarki Magnússon, læknir og
Guðmundur Georgsson, læknir,
hlutu styrki til framhaldsnáms
í meinafræði, Jón Þórhallsson
til náms i eðlisfræði, Halldór
I. Eliasson til náms í stærð-
fræði og Hörður Kristinsson til
náms í grasafræði.
Auk þess fengu eftirtaldir
námsmenn framlengda fyrri
styrki: Davíð Atli Ásbergs,
Jónas Bjamason, Sverrir
Schopka og Guðmundur Guð-
mundsson í efnafræði, Hrefna
Bachmann í dýralækningum,
Sveinbjöm Björnsson í eðlis-
fræði, Guðjón Guðmundsson,
Pétur Stefánsson, Gylfi Isaks-
son og Haraldur Sveinbjömsson
í byggingaverkfræði, Guðmund-
ur Ólafsson í rafmagnsverk-
fræði, Sigurlaug Sæmundsdóttir
við nám í húsagerðarlist og
Kristján Sæmundsson og Auður
Gestsdóttir styrki til að sækja
sumamámskeið við háskóla í
Þýzkalandi.
Sviss.
Árni Ólafsson, læknir. hlauf
styrk til sémáms i bamasjúk-
dómum.
Svíþjóð.
Haraldí Ólafssyni var veittur
styrkur til náms í stjómmála-
fraeði.
DYIVIO
AJIir þessir hlutir eru tru 5-varanlegum álímdum DYMO merkjum.
GOTT SKIPULAG HEFST MEÐ DYMO
. ... áhrifarikasta merkikerfjð með varanlegum merkjum. Með
DYMO leturtækinu getið þér auðveldlega hvertær sem cr og aðeins
á nokkrum sekúndum áletrað plastbönd mcð upphleyptum stöfum.
Þér veljið stafina á skífuna, klemmið handfangið og út kemur merki-
borðl með skræhvítum stöfum á fagurlitaðan grunn, skýrt og auðlæsi-
Jegt.'DYMO sjálmlímandi plast eða 'málmbönd límast-vel á.alla sflétta
fleti — upplitast ekki eða mást. af, hvorki utanhúss eða innan. DÝMO
merkikerfið er notað með bezta árangri af raívirkjum fyrir: verkfæri,
áhöld, rofa, töflubúnað, leiðbeiningar, varúðarraerkingar, vöru og
varahlutamerkingar o. fl.
ÞÖR HF REYKJAVIK
Hafnarstræti 8 Sími 12209