Þjóðviljinn - 14.04.1964, Qupperneq 7

Þriðjudagur 14. aprfl 1964
ÞJÓÐVILIINN
SlÐA 7
NATO-stefnn hæfir
ekki íe^ndinsfum
hrakin hafa verið aftur og
aftur.
Það hefdi verið fróðlegt að
heyra ráðherrann minnast á
Hvalfjörð. Nýlega upplýsti
ráðherrann í þingræðu að ár-
ið 1956 hefðu Bandaríkjamenn
lagt fram áætlanir um stór-
felldar hemaðarframkvæmdir í
Hvalfirði, eins og ráðherrann
sagði þá orðrétt. Hernáma-
flokkamir voru búnir að sam-
þykkja þessa. ráðagerð, en
gugnuðu vegna andstöðu al-
mennings við hernámið.
Síðan hafa Bandaríkjamenn
aldrei misst áhugann fyrir
Hvalfirði, og em nú að nálg-
ast markið í áföngum, skref
fyrir skref. Fyrst var það lór-
anstöðin á SnæfeUsnesi. hæsta
mannvirki í Evrópu, síðan ná-
kvæm botnrannsókn á Faxa-
flóa og nú síðast oliustöð og
birgðastöð.
Enginn þarf að efast um, að
þeir muni ná takmarki sínu
ef látið er undan í hverju nýju
skrefi. En verður það gert?
Því hefði utanríkisráðherra
verið nær að svara.
Sjónvarpið og ís-
lenzk menning
Að undanförnu hefur mikið
verið rætt um áskorun hinna
60 til Alþingis um að Ioka fyr-
ir bandaríska hermannasjón-
varpið, en á því skjali voru
saman komnir margir helztu
menningarfrömuðir þjóðarinn-
ar. Á vegum hemámsandstæð-
inga hafa listamenn, rithöfund-
ar og menntamenn mótmælt
hundmðum saman bæði her-
setu og hermannasjónvarpi, en
enginn úr þeim hópi var feng-
inn til að rita undir áskomn
60-menninganna. Má af þessu
draga þá augljósu ályktun, að
vemlegur hluti hugsandi
manna á Islandi er andvígur
þvf, að erlent sjónvarp haldi
aðstöðu sinni í íslenzku menn-
ingarlífi.
Eins og enn er í fersku
minni urðu harðar umræður
um þetta mál á Alþingi fyrir
2 árum. Knappur meiri hluti
stjórnarflokkanna tók á sig þá
ábyrgð að hleypa sendingum
sjónvarpsins inn í íslenzkt
þjóðlíf. Nú þegar mótmælaald-
an rís, borin uppi af forystu-
mönnum íslenzkrar menningar
úr öllum flokkum, er ekki
nokkum bilbug að sjá á
stjómarflokkunum. Mér er
ekki kunnugt um einn ein-
asta þingmann úr þessum
flokkum, sem er reiðubúinn að
rísa gegn flokksvaldinu og
styðja málstað 60-menninganna
á þingi. En máske reynir bet-
ur á þetta.
Og menntamálaráðherra þeg-
ir, aldrei þessu vant. Við inn-
göngu Islands í Atlanzhafs-
bandalagið fyrir réttum 15 ár-
um mælti einn þingmaður
þessi orð:
„Af setu erlends hers í
landinu á friðartímum mundi
stafa stórkostlegur þjóðemis-
háski. Islenzkri tungu og ís-
lenzkri menningu hlyti að vera
stefnt í voða af hér yrði er-
lendur her að staðaldri og
sjálfstæði landsins yrði nafn-
ið eitt“.
Framhald á 8. síðu.
Svarið þekkjum við öll. Það
var ekki vegna skyndilegrar
mannvonzku Sigurðar Bjama-
sonar. Nei. skýringin er aðeins
sú. að Island er meðlimur í
Atlanzhafsbandalaginu. Og
þetta var eitt af þeim myrkra-
verkum, sem meðlimur f NATO
er skyldur til að taka á sig.
Islendingar eru ekki frjálsir
að hafa þær skoðanir í alþjóða-
málum. sem þeir vilja. Þeir
hafa gerzt bandamenn kjam-
orkustórvelda og nýlendukúg-
ara qg ráðamenn þjóðarinnar
telja sér því skylt að koma
einræðisherranum í Portúgal
Iiftir gasárásina við AI þiijgishásið 30o marz lðlð.
Island þarf nýja utanríkisstefnu
Ragnar Arnalds
framt þingstörfum ritstjóri
Morgunblaðsins. í leiðara
blaðsins hefur hann oftlega
haldið því fram, að hlutleysi
sé ekki til. Hlutleysi sé jafnt
og skoðanaleysi og slík stefna
leiði aðeins til glötunar.
Eins og ég tók fram í upp-
hafi máls míns hefur Sigurð-
ur Bjarnason oft setið á þing-
um Sameinuðu þjóðanna, en
mér er spurn. Hvernig hefur
þingmaðurinn getað setið þar
árum saman án þess að upp-
götva, að yfir 20 ríki í Sam-
einuðu þjóðunum fylgja hlut-
leysi í hernaði? Það þarf ekki
Htið ofstæki til að loka þann-
ig augunum fyrir staðreynd-
um.
Áreiðanlega hefur enginn er-
lendur stjórnmálamaður leyft
sér að halda því fram, að hlut-
leysi í hernaði eigi eitthvað
skylt við skoðanaleysi. Meira
en þriðji hver fulltrúi á alls-
herjarþinginu er frá hlutlausri
þjóð, og þessi ríki eru einmitt
fullkomlega frjáls og óháð í
skoðunum, enda ekki bundin á
hernaðarklafa neins stórveld-
is.
Við skulum viðurkena stað-
reyndir. Við skulum játa þá
staðreynd, að hlutleysisstefn-
an er stefna okkar tíma. Ár
frá ári fjölgar hlntlausum þjóð-
um meðan hernaðarbandalög
stórvcldanna eru í upplausn.
Hlutlausar þjóðir hafa óum-
deilanlega tekið forustuna í
friðarstarfi og sáttaviðleitni á
alþjóðavettvangi. Menn frá
hlutlausum þjóðum gegna öll-
um æðstu og mikilvægustu
embættum hjá samtökum Sam-
einuðu þjóðanna, enda eru þau
samtök nú margfalt betur bú-
in undir að gæta sjálfstæðis
o.g frelsis smáþjóða en var
um þjóðabandalagið gamla fyr-
ir stríð Nýlega lýsti Frakk-
landsforseti því yfir að vonin
um frið í Suðaustur-Asíu væri
einmitt bundin við samninga
um hlutleysi smáþjóða í þeim
heimshluta. Með þeirri yfir-
lýsingu hefur einn helzti for-
ustumaður Atlanzhafsbanda-
lagsins viðurkennt kosti hlut-
leysisstefnunnar og ættu
skjaldsveinar NATO á íslandi
ekki að þurfa frekar vitnanna
við.
Undanhald til
ófarnaðar
Utanríkisráðherra flutti þá
ræðu hér í kvöld, sem dæmir
sig sjálf. Það er alkunna að sá
maður hefur aldrei orðið sátt-
ur við sannleikann. Og nægir
að benda á fullyrðingar hans
um gerðir Alþýðubandalags-
ins í vinstri stjórninni og fl.
Það eru hrein ósannindi, sem
Rœða Ragnars Arnalds í útvarpsumrœðun-
um frá Alþingi sl. föst udagskvöld um þings-
ályktunartillögu Alþýðubandalagsins
Herra forseti.
Góðir Islendingar.
Sigurður Bjamason talaði
nokkuð um Aatlanzhafsbanda-
íagið eins og fleiri. Hann hélt
því fram, að bandalagið væri
sérstakur verndari frelsis, frið-
ar og lýðræðis. Hann sagði að
atkvæði Islands á vettvangi
Sameinuðu þjóðanna hefði allt-
af verið greitt í þágu undir-
okaðra þjóða.
Atkvæði fslands
Mér þykir hlýða að rifja það
upp, að á seinasta kjörtímabili
átti Sigurður Bjamason ekki
sæti á Alþingi, en sat i þess
stað sem fulltrúi Islands á alls-
herjarþingi Sameinuðu þjóð-
anna.
Fyrir rúmu ári hinn 18. des.,
urðu miklar umræður á alls-
herjarþinginu um nýlendu-
stefnu Portúgala. Fyrir þing-
inu lá till. til ályktunar, þar
sem nýlendukúgun portúgalska
einræðisherrans var harðlega
fordæmd. Farið var hörðum
orðum um svívirðilega meðferð
Portúgala á fátækum blökku-
mönnum í Afríku og skorað á
allar þjóðir að stöðva vopna-
sendingar til Portúgala.
Við atkvæðagreiðslu var til-
lagan samþykkt með yfirgnæf-
andi meirihluta, eða 82 atkv.,
en fulltrúar 20 þjóða greiddu
atkvæði á móti eða sátu hjá.
Meðal þeirra voru fasistaríkin
Portúgal og Spánn. nýlendu-
veldin Frakkland. Bretland og
Belgía, ásamt kynþáttahöturum
Suður-Afríku.
En hvað gerði Sigurður
Bjarnason? Fulltrúi hins unga
lýðveldis í norðurhöfum. Stóð
fulltrúi Islands með hinum 82
þjóðum sem fordæmdu ný-
lendukúgun og börðust fyrir
rétti og sjálfstæði þjakaðra
þjóða í Afríku? Eða stóð hann
með nýlenduveldunum, fasista-
rikjunum og öðrum NATO-
ríkjum? Var hann í hópi þeirra
20, sem ýmist greiddu atkvæði
á móti eða sátu hjá?
Það er óþarfi að spyrja: Sig-
urður Bjarnason og Thor Tórs
fulltrúar íslenzku ríkisstjómar-
innar, skipuðu sér f hóp minni
hluta og studdu Portúgala með
hjásetu.
Hvað réði gerðum Sigurðar
Bjarnasonar í þetta sinn? Hvar
var þá niður komin sú frelsis-
ást og lýðræðiselska. sem áð-
an stóð i langri bunu upp úr
þingmanninum? Hvað olli því,
að Island var ekki í hópi 82
þjóða heims. sem sameinuðust í
að fordæma ofbeldi portú-
gölsku fasistanna? Hvers vegna
var íslenzka þjóðin friðsöm
vopnlaus smáþjóð. allt í einu
komin í flokk með skelfilegustu
nýlendukúgurum heims?
til hjálpar í striði hans við fá-
tæka blökkumenn, hvenær sem
á þarf að halda. Þetta er
NATOstefnan.
En hvað segir alþýða manna
á íslandi? Eru menn samþykk-
ir? Er þetta rétt stefna eða
ekki?
Við þeirri spurningu eru
fyrst og fremst tvö svör. Þeir
sem ennþá trúa því í fullri al-
vöiu að rússnesk árás sé stöð-
ugt yfirvofandi, álíta sjálfsagt
að gamla NATO-hernámsstefn-
an sé enn bezta lausnin. Við
verðum að leita okkur verndar
segja þeir, vináttu og sálufé-
laga, jafnvel í hópi portú-
galskra fasista. En allir hinir,
sem núorðið álíta það fjar-
stæðukennt að nokkur árás á
íslands sé yfirvofandi, hljóta
að komast að einni niðurstöðu:
NATO-stefnan hæfir ekki þörf-
um og hagsmunum íslenzku
þjóðarinnar. ísland þarf nýja
utanríkisstefnu.
Ureltar hugmyndir
Um þessar mundir eru 15 ár
liðin síðan íslendingar gerð-
ust aðilar að Atlanzhafsbanda-
laginu. í upphafi var svo um
hnútana búið, að landsmenn
geta ekki leyst sig úr þessu
bandalagi fyrr _en árið 1969 eða
eftir 5 ár. íslendingar geta
sagt upp herstöðvasamningnum
hvenær sem er, ög eiga að
gera það án tafar. En 1960
geta þeir endanlega tekið upp
hina nýju utanríkisstefnu og
lýst yfir ævarandi hlutleysi í
hernaði.
Þegar ekki er lengur unnt
á friðartímum að hræða menn
með rússagrýlu og telja fólki
trú um, að árás úr austri sé
yfirvofandi, grípa NATO-sinn-
ar til þessa ráðs að spyrja:
Hvers virði var hlutleysi Is-
lands í seinustu styrjöld? Og
þeir bæta gjarnan við: Ef ekki
eru hér herstöðvar, og styrjöld
brýzt út, munu stórveldin
keppast um að ná hér aðstöðu.
Það verður barizt um landið
með hörmulegum afleiðingum
fyrir landsmenn.
Þessi kenning hefði staðizt
fyrir 20 árum, en hún er fjar-
stæðukennd í dag. Það er al-
kunna, að á fáum árum hef-
ur orðið gjörbylting í dráps-
tækni og vígbúnaði. Röksemd-
ir, sem áður töldust góðar og
gildar í umræðum um varnar-
mál eru skyndilega orðnar ó-
ráðshjal. Sovétríkin og Banda-
ríkin byggja hernaðarmátt sinn
á vetnissprengjum og eld-
flaugum, sem skjóta má hvert
á land sem er. Engar þekktar
varnir eru til gegn þessum
vopnum. Til marks um hin ger-
bréyttu viðhorf má geta þess
að stórveldin eiga tugi kjarn-
orkukafbáta, sem skotið geta
eldflaugum og í hverjum slik-
um kafbáti eru sprengjur, sem
hafa talsvert meiri áhrifamátt
en allar þær sprengjur sam-
anlagt sem sprungu í sein-
ustu heimsstyrjöld.
Það er furðuleg glópska ef
menn skilja ekki að í stíkum
heimi gilda ekki sömu lögmál
og í seinustu sfyrjöld. Tim-
arnir eru breyttir. Fyrir 20
árum var unnt að verja fs-
land. Þá var hugsanlegt að
barizt yrði um landið. Nú er
ekki unnt að verja ísland. Og
í kjarnorkustyrjöld hafa stór-
veldin engan áhuga fyrir landi,
sem engar herstöðvar hefur
þegar styrjöldin brýzt út.
Yrði barizt um
ísland?
Það er viðurkennt af öllum
að í kjarnorkustyrjöld myndu
Bandaríkin og Sovétríkin hrapa
niður á stig hinna frumstæðu
landa. Kannski á fáeinum dög-
um, vegna óstjórnlegs mann-
tjóns og eyðileggingar. Hvaða
heilvita maður getur haldið því
fram, að undir slíkum kring-
umstæðum færu stórveldi
heimsins að berjast um fs-
land? Hvaða erindi ættu þeir
hingað? Hvað væri hér að
sækjast eftir ef engar her-
stöðvar væru í landinu. Það
’ tekur langan tíma að koma
upp þeirri aðstöðu, sem nota
má í stríði og styrjöldin væri
vafalaust löngu búin áður en
landið kæmi að gagni.
Það er ekki trúlegt og ekki
sennilegt, að ísland verði fyrir
árás, hvorki á friðartímum né
stríðstímum, cf liér eru engar
herstöðvar og landið er hlut-
Iaust og friðlýst.
En hvað verður, ef í landinu
eru herstöðvar þegar styrjöld
brýzt út? Sá tími er liðinn, að
varnir komi til greina. Hins
vegar er það viðurkennt, jafn-
vel af sérfræðingi ríkisstjórn-
arinnar, að herstöðin á Suð-
urnes.ium verður sprengd í loft
upp þegar á fyrstu augnahlik-
um striðs eins og aðrar hcr-
stö3var Bandaríkjamanna og
Sovétríkjanna, Þannig er ljóst
að hernámsstefnan mun leiða
dauða og tortímingu yfir meiri-
hluta landsmanna ef til stríðs
kemur.
Hvað er hlutleysi?
Sigurður Bjarnason er jafn-