Þjóðviljinn - 05.05.1964, Blaðsíða 6

w
0 SlÐA
ÞI6ÐVILIINN
Þráðjudagur 5. maí 1964
Bidstrup sæmdur
Lenínverðluununum
Uppreisnin
Danski teiknarinn Herluf Bidstrup, sem lesendum
Þjóðviljans er að góðu kunnur, var sæmdur Lenínverð-
laununum sovézku fyrir helgina, en þau nema sem næst
einni miljón íslenzkra króna. Ásamt honum hlutu að
þessu sinni tveir aðrir útlendingar verðlaunin, Ben
Bella, forseti Alsírs, og Dolores Ibarurri, form. spænskra
kommúnista, sem einnig er þekkt undir nafninu La
Pasionaria. f
Formaður úthlulunarncfnd-
arinnar, D. V. Skobeltsin,
sagði í tilefni af verðlauna-
veitingunni að áður hefðu 84
kunnir útlendingar fengið
verðlaunin. Allir ættu þeir það
samciginlegt að hafa lagt fram
drjúgan skerf til baráttunnar
fyrir friöi og sósíalisma.
Um Bid-
strup sagði
hann að
* teikningar
hans væru
kjp kunnar um
A, ahan heim,
L n ) </ en þær væru
^ alþjóðlegar í
'—• eðli sínu, hár-
beittar og
markvissar í
árásum sínum
á allt það sem stæði mann-
kyninu fyrir þrifuro, fasisma
og kynþáttakúgun, hemaðar-
stefnu og stéttakúgun.
Rithöfundurinn Hans Scherf-
ig segir í ,.Land og Folk“.
blaðinu sem teikningar Bid-
strup birtast jafnan fyrst í,
að verðlaunaveitingin sé heið-
ur fyrir blað hans, flokk hans
og land. Hún sé „viðurkenn-
ing fyrir sérstaka snilligáfu,
sem nær út yfir venjulega
takmörkun dráttlistarinnar.
f>að er hæfileiki Bidstrups að
geta látið í ljós í dráttum.
sem venjulega er aðeins hægt
að segja með orðum. Hann
Ben Bella, forseti Alsírs. var að
þessu sinni mcðal þcirra út-
lendinga sem hlutu Lenínverð-
launín, en síðustu árin hefur
einhver forystumaður hinna ný-
frjálsu ríkja Afríku verið í
hópnum. Modibo Keita, for-
seti Malí, hlaut þau þannig
í fyrra, cn Nkruma, forseti
Ghana, árið áður.
Herluf Bidstrup
getur sýnt mönnum afströkt
hugtök. . . Pólitísk skopteikn-
ing eftir Bidstrup getur kom-
ið í staðinn fyrir forystugrein.
Hún bregður upp i fáum
dráttum mynd af því sem
mörg orð þarf til að lýsa.
Hann er jafnmikill blaðamaður
og teiknari. En hann er líka
sálfræðingur og heimspeking-
ur. . .
List Bidstrups er list blaða-
mennskunnar. Og blaða-
mennskan er bundin líðandi
stund. En í hinu mikla lífs-
verki Bidstrups eru algild
sannindi og almenn verðmæti,
svo að list hans mun lifa hina
fleygu stund og atburði henn-
ar. Þessi mikla viðurkenning
staðfestir að list hans er sl-
gild“.
Bidstrup var staddur í Aust-
ur-Berlín þegar verðlaunin
Framhald á 9. síðu.
„Alþjóðlegu bókmenntaverðlaun" forleggjaranna sjö
og „Formentorverðlaunin" - Sjálfsævisaoa Fidels
Castro í smíðum - Fundur Hemingways og Tennessy
Williams í Havana
Asunnudaginn kom saman
í SaJzburg í Austurríki
nefnd manna til að úthluta
þeim bókmenntaverðlaunum
sem nú þykja einna eftir-
sóknarverðust, þótt aðeins
séu fá ár síðan byrjað var
að veita þau. „Hin alþjóð-
legu bókmenntaverðlaun" eru
til orðin fyrir frumkvæði
viðurkenndra forleggjara í
sjö löndum, Einaudi á Italíu,
Gallimard 1 Frakklandi,
Rowohlt í Vestur-Þýzkalandi,
Bonniers í Sviþjóð, Grove
Press i Bandaríkjunum,
Weidenfeld í Bretlandi og
Seix-Barral á Spáni og þau
eru veitt af dómnefnd sem
skipuð er rithöfundum og
gagnrýnendum frá öllum sjö
löndunum. Meðal þeirra höf-
unda sem nú eru taldir koma
til greina eru Nathalie Sarr-
aute frá Frakklandi, Gúnt-
her Grass frá Vestur-Þýzka-
landi. Tibor Dery frá Ung-
verjalandi, James Baldwin
frá Bandaríkjunum og arg-
entínska skáldið Cortazar. Þá
má nefna bandaríska skáld-
konuna Mary Mc Carthy og
þýzka gagnrýndandann Hans
Maeyr. Sá þýzkur höfundur,
sem á síðari árum hefur unn-
ið sér einna mesta frægð,
Uwe Johnson, bannaði að
upp á sér yrði stungið, en
hann átti sæti í síðustu út-
hlutunarnefnd, og mun þá
hafa kastazt í kekki með
honum og öðrum nefndar-
mönnum.
Jafnhliða þessum verðlaun-
um, sem ætluð eru höf-
undum sema þegar haf
unnið sér viðurkenningu,
eru veitt önnur fyrir
bezta handritið sem einhverj-
um hinna sjö forlaga hefur
borizt á liðnu ári og enn
er óprentað. Þau verðlaun
eru kennd við staðinn For-
mentor á Mallorca, þar sem
dómnefndin kom saman
fyrstu tvö árin, 1961 og
1962, en hún varð að flytja
þaðan í fyrra vegna þess að
Francostjómin neitaði að
veita Einaudi dvalarleyfi
fyrir þá „sök“ að hann hafði
gefið út safn söngva and-
spymuhreyfingarinnar á
Spáni („Canti della nuova
Resistenza spagnola"), en þá
bók bannaði ítalska stjómin
fyrir tilmæli þeirrar spænsku.
Dómnefndin flutti sig því til
Korfu i fyrra og nú kemur
hún sem sagt saman í Salz-
burg,
I^talski forleggjarinn Feltrin-
elli varð frægur um all-
an heim þegar hann gaf út
„Dr. Sívagó“ Pasternaks, en
fæstir munu þó vita að for-
lag hans fæst nær eingöngu
við útgáfu bóka um þjóðfé-
lagsmál, ekki hvað sízt allt
sem við kemur kenningum
sósíalismans og þróun og
sögu verkalýðshreyfingarinn-
ar. Stofnun sú í Mílanó sem
við hann er kennd er ein
sú merkasta sem vinnur að
rannsóknum í þjóðfélagsvís-
indum og sósialistiskum
fræðum og mun óvíða ef
þá nokkurs staðar vera jafn-
gott safn bóka í þeim grein-
um. Flestar bækur sem Felt-
rinelli gefur út eru unnar af
starfsmönnum stofnunarinn-
ar og forlag hans var upp-
haflega aðeins deild úr henni.
Það leiðir af líkum af fæstar
þeirra eru til metsölu, en
nú lítur út fyrir að ein
slík verði metsölubók. Það
er sjálfsævisaga Fidels Castr-
os. sem Feltrinelli mun gefa
út væntanlega áður en langt
líður.
Kúbanskur blaðamaður sem
var á ferð í Mílanó fyr-
ir tæpum tveimur árum
stakk. því að Feltrinelli að
Castro hefði tekið saman
brot úr endurminningum
sínum og lægju þegar fyrir
1300 vélritaðar síður í hand-
rit.i. Feltrinelli var ekki seinn
á sér, heldur samdi þegar
um útgáfuréttinn og fram-
seldi hann fyrir ærið fé ýms-
um þekktum forlögum í öðr-
um löndum, eins og t.d.
Atheneum í New York. Heine-
mann í London og Hachette
í París. Síðan brá hann sér
World copyrisrht reserved: LAND '
Castro og Feltrinelli í Ilavana.
til Kúbu til að semja við
Castro um styttingu bókar-
innar, sem hann vildi að
færi helzt ekki fram úr 750
blaðsíðum. En Castro var
ekki nærri því búinn að
segja alla hina viðburðaríku
sögu sína og átti eftir að
bæta miklu við, Feltrinelli
mun ekki lítast á blikuna
og er sagður vera aftur á
förum til Havana,
Það eru nú liðin fimm ár
síðan í þeirri sömu borg
hittust tveir meistarar banda-
riskra bókmennta — I fyrsta
og víst eina sinn. Fundur
þeirra Tennessee Williams og
Ernest Hemingway á knæpu
í Havana verður efni í neð-
anmálsgrein í bandaríska
bókmenntasögu, en sá sem
kom þeim saman, brezki
gangrýnandinn Kenneth Tyn-
an, hefur skrifað um fund
þeirra grein, sem boðað er
að birtist I nsesta hefti „Play-
boy“, en kafli kom úr í næst
síðasta „Observer“. og þar
er í formála spurt með öðr-
um Tynans: „Hvemig myndi
úthverfingurinn mikli bregð-
ast við hinum mikla inn-
hverfingi, villidýrabaninn við
gróðurhúsaplöntunni, karl-
mennskan við ónáttúruskoð-
aranum?“
Það var ellefu ára aldurs-
munur á „köppunum",
segir Tynan. „Hemingway
reyndist vera 59 ára og
Williams 48. Ég hafði kynnt
þá. menn höfðu tekizt i
hendur sem vera ber, og ég
pantaði fleiri sjússa. Það
varð þögn. Hemingway starði
á barinn. Tennessee góndi
upp í loftið. Allt í einu:
„Ég hef alltaí dáðst að verk-
um yðar, Hemingway, vegna
þess“, áræddi Williams að
segja, „að yður stendur ekki
á sama um sóma manna. Og
engin leit er erfiðari en sú“.
Hemingway snéri ljónshaus
sínum. „Hvaða menn voru
það, herra Williams“, sagði
hann „sem yður voru i
huga?“ Tennessee rétt reyndi
að yppta öxlum, en Heming-
way hélt áfram: „Sómakær-
ir menn tala aldrei um heið-
ur sinn. Þeir vita af honum
og veita hver öðrum ódauð-
leikann'. Þarmeð virtist þetta
vera útrætt.
Barinn var að fyllast, og
við líka. Ég var farinn að
finna á mér, og stjarft bros
Tennessees og hálflokuð augu
boðuðu ekkert gott. Hann
hvíslaði að mér að hann
hefði byrjað að hella í sig
martinisjússum kl. 10 um
morguninn af ótta við að
hitta Hemingway. Drykkur-
inn sem sefar allan ótta
hafði sýnilega haft sín áhrif,
því að nú fór Tennessee aft-
ur á stað. „Ég var á Spáni
í fyrra til að horfa á nauta-
atið“, sagði hann. „Ég fer
þangað á hverju ári. Það fær
svo á mig að ég verð að
koma mér burt eftir þriðja
nautið“. Menn geta ímynd-
að sér hvemig Hemingway
líkaði slíkt hjal og ekki bætti
úr skák að Williams fór nú
að þvæla um matador sem
hann sagðist hafa kynnzt á
baðströnd á Spáni, „yndisleg-
an og viðkunnanlegan pilt",
sem reyndist vera Antonio
Ordonez, einhver bezti vin-
ur Hemingways. sonur fyrir-
myndarinnar að Pedro Rom-
ero í „The Sun Also Rises'.
Samtalinu lauk þcgar ónafn-
greindur blaðamaður s,lóst í
hópinn og Tynan segir að
aldri hafi nein leiðindaskjóða
verið honum kærkomnari en
sá. — Það er annars boðað
að í „Obsever" muni í þess-
um mánuði birtast þrír kafl-
ar úr e'nni þeirra bóka sem
Hemingway lét eftir sig. „A
Moveable Feast", en þar seg-
ir hann frá dvöl sinni í París
á þriðja tugi aldarinnar
t