Þjóðviljinn - 31.05.1964, Blaðsíða 5

Sunnudagur 31. maí 1964
HÖBmiIKN
SfDA C
¦-• V?
-¦' .**.-*. •.¦*••*."*,'-¦...*•*. * .*¦ *.** r
irnndenbvrgerSj-
II, «& ¦"¦k.-.í-. .. tttv:—rr"—¦...«-J.u I - luftV ...-••
Ha!£L:-:--~J!*n.^ . Lindin.

-. -f
... ••.*. *.
*'•- *. •
Alexattderplatz/>- '
^'•PP ,Afertfgste!iyngí?6^ %^^
^Baubegintt im. ; •
¦¦¦•¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦^¦¦¦^^¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦^ Brandari fyrir þá scm era á
Bcrlitt Mitte. Dökku hringarnir sýna byggingar eða byggingarhverfi, sem hefur verið Iokið við eða verður Iokið við á þessu ári. Þeir hvítu sýna byggingar UT|n: ^ufati ga*^3 — °Pabbi
sem hafið verður að byggja á árinu 1964.
Einum og öðrum
til vievörunar
BERLINAR-
BRÉF
Síðari hluti
Verðlag í höfuðborg DDR
héfur verið mjög hátt, miðað
við kaupgetu almennings (svo
ég noti orðalag Þjóðviljans) og
kaupið lágt. (Verðlag hátt miö-
¦ að við kaupgetu og kaupið lágt.
Tja, hvað þýðir nú eiginlega
kaupgeta? Fyrst þarf að vita
það áí)ur en farið er að skrifa
um málið. Burt séð frá þessari
tautólógíu, er þetta fullyrðing,
Sem Ragnar á eftir að sanna.
Ilitt er rétt hjá Ragnari, að
orðin höfuðborg DDR eru
skrifuð án gæsalappa — g). Þar
þekkist verkfallsrétturinn ekki
lengur, og ,,frjáls verkalýður"
verður að gera sig ánægðan
með það, sem leppstjórnin
skammtar honum sem er eins
og skítur úr hnefa, miðað yið
það, sem við eigum að venjast.
(Hverju á nú Ragnar að venj-
ast í V-Berlín? Næst gæti hann
skýrt frá því í Tímanum, hvað
hann fær í kaup (það er nefni-
lega skítur úr hnefa) og hversu
mikið af því fer í skatta. Þá
gæti hann skýrt frá því, hvern-
ig hann fer að lifa af launum
sínum og hvort maður i A-Ber-
Iin, sem myndi hafa álíka
tiettólaun og hann myndi þurfa
að vera á götunni vegna hárr-
ar húsaleigu — g). Til saman-
burðar má geta þess, að þótt
verkamaður hafi 3 a-þýzkmörk
á timann (sbr. hvað a-þýzkt
mark er lægra en v-þýzkt)
eru vörur í DDR miklu dýrari
en hér fyrir vestan. (Hvað
skyldi vera átt við með þess-
ári setningu? Hefur hann 3
mörk í laun á tímann eða
hvað? Hvað kemur athuga-
semdin innan sviga málinu
við? Sé a-þýzkt mark lægra en
v-þýzkt, þarf þá aðeins að taka
það til greina við samanburð
launa en ekki vöruverðs? Ég
held að Ragnari hefði verið
fyrir beztu að reyna að átta
sig á kaupgetu nettólauna
verkamanna fyrir austan ogsvo
fyrir vestan. Þar skiptir geng-
ið engu máli. — g)..
Svo mætti lengi halda áfram
— föt, tóbak, vín o.fl., allt eru
þétta vörur, sem okkur þykja
sjálfsagðar fyrir vestan. en eru
mjög dýrar fyrir austan „mið-
að við kaupgetu almennings".
(Helzt þykir mér listinn kyn-
legur. Ekki vissi ég, að flesk og
súkkulaði teldust til svo mik-
ilvægra nauðsynja, að þeim
bæri helmingur listatalningar-
innar. Burt séð frá vöruveröi,
sem gefið er upp, er erfitt að
sjá við hvað er átt. T.d. verð
á kaffi og súkkulaði er til-
greint upp á pfennig og þó er
svo ógurlegur f jöldi tegunda til
ákveða hvað helzt skyldi taka.
af þessu að erfitt gæti verið að
Annnars segir þessi listi fátt,
þótt réttur væri. Betra væri, ef
Ragnar tæki helztu neyzluvör-
. ur í þessu landi, tryggingar-,
kennslu-, húsnæðismál og álíka
og bæri það við verðlag í V-
T.d. V-BERLÍN:
Flesk,
Smjör
Kaffi
Súkkulaði
A-BERLÍN:
Flesk
Smjör
Kaffi
Súkkulaði
Þýzkalandi, því A-Berlín er
efnahagslega séð hluti af A-
Þýzkalandi, en V-Berlín er
niðurgreiddur sýningargluggi. Á
síðasta ári fékk hann i.d. 1460
milj. DM frá V-Þýzkalandi til
þess að missa ekki glanssvip-
inn. Hvað föt snertir eru þau
alls ekki svo dýr hér, heldur
eru það gæðin, sem mættu oft
vera betri, sem kemur til af
því að það bezta er flutt út.
sígarettur eru álíka dýrar og
fyrir vestan og hvað vín snert-
ir, þá leyfir maður sér aðeins
að vona að þessi fullyrðing
Ragnars fái raunhæfa staðfest-
ingu þá landar úr austur- og
vesturbænum setjast næst að
drykkju — g). Getur jafnvel
reynzt erfitt að fá brýnustu
lífsnauðsynjar þar, svo sem
mjólk, egg, sykur o.fi (Þetta
er nú alveg út í hött, Ragnar
minn, og held ég, að þú hljótir
vesturmörk 6.37
7.11
17.81
1.20
austurmörk 8.00
10.00
75.00
3.85
Séð niður á eina götuna í Berlin Mitte, götu sem Ragnar hefur
farið nokkrum sinnum um.
að vita betur. Að minnsta kosti
hafa þessar vörur alltaf verið
til í búrinu hjá mér, þegar þú
hefur átt leið fram hjá og ef
þú heldur, að ég hafi geymt
þetta í búrinu til þess að reyna
að plata þig, þá ættirðu að
gera þér eitthvert sinn það 6-
mak sem fréttaritari Tímans
að ganga inn i einhverja mat-
vörubúðina hérna áður en þú
skrifar næsta fréttabréf um
hungursneyðina fyrir aust-
an — g).
Norðmaðurinn A. H. Mohn
hefur skrifað raunsæa bók um
þetta efni, (Já, við höfum séð
hversu raunsæ hún er, því
margt af því, sem Ragnar hef-
ur skrifað, er tekið óbeint upp
úr þeirri bók. Það út af fyrir
sig er Ragnari ekki Iáandi,
því hann þarf nú líka að lifa
(og drýgja tekjur sínar, þótt í
,,frelsinu" sé), en vonandi er að
Ragnar verði framvegis það
raunsær að styðjast við aðrar
bækur og vaða ekki í blindum
hatursáróðri gegn DDR og só-
síalismanum almennt — g) þar
sem hann segir .m.a., að A-
Berlínarbúar fái 250 gr. af
smjöri á viku, mjólk sé aðeins
afgreidd til verðandi mæðra,
fólks með vissa sjúkdóma og
ungbarna, og sé þá eitthvað
eftir, geti borgarar DDR fyrst
fengið eitthvað. (Það virðist
vera helzta raunsæi þessarar
bókar eftir Mohn að telja
verðandi mæður, fólk með
víssa sjúkdóma og ungbörn
ekki til bórgara DDR. Ég vona
að ofangreint dreifingarkerfi
fái þó náð fyrir augum Ragn-
ars, þar sem mjólk er af skorn-
um skammti, sem alls ekki er
tilfellið í A-Berlín. Smjör-
skortur er nú heldur ekki hér
fyrír austan og gæti Ragnar at-
hugað það sér til gamans í
hvoru Iandinu (A-eða V-Þýzka-
landi eða jafnvel V-Berlín)
smjörneyzlan sér hærri á
mann. Eg vona að hann reki
ekki i vörðurnar við niðurstöð-
una — g). Hætt er við að
fólkið á Islandi gerði sér þetta
ekki að góðu (að borgarar DDR
fái þá fyrst eitthvað þegar eitt-
hvert annað fólk hefur fengið
nóg? — g). Þegar allt þetta er
lesið. (Ragnar á náttúrlega að-
eins við það, sem hann hefur
skrifað, en ekki athugasemdir
mínar — g) fer fólkið að skilja,
hvers vegna „frjálsa" fólkið i
A-Berlín vill yfirgefa frelsið og
koma í „auðvaldsánauðina" hér
í V-Berlín.
Annað ér athyglisvert í sam-
bandi við verzlun og viðskipti
austanmanna og það er, að t.d.
búsáhöld, eins og þvottavélar
og ísskápar, fást ekki keypt
beint út úr búð, eins og við
eigum að venjast, heldur er
biðtíminn eftir slíkum gripum
2—3 ár, (Ragnar hefur nýlokið
við að skýra okkur frá því
hversu verðlagið sé voðalega
hátt og kaupið Iágt i A-Berlín.
en samt vírðist fólkið hafa það
mikla peninga undir höndum,
að það verði að bíða eftir að
geta keypt ísskápa og bíla.
Þetta finnst Ragnari að sjálf-
sögðu athyglisvert og skal það
því athugað nánar. Sem viss
afleiðing af opnum landamær-
um höfðu meðallauh í A-
¦Þýzkalandi hækkað meir en
hækkun framleiðninnar gat
réttlætt fyrir jafna þrðun
þjóðarbúskaparins. A síðustu
2—3 árum hefur verið unnið að
því að koma aftur á jafnvægi
í þessum málum (sbr. grein
eftir mig um þetta í Þjóðvilj-
anum frá 7. okt. 1963) og er
þvi nú að mestu Ieyti Iokið.
Þetta ástand leiddi m.a. til
þess, að vöruframboð samsvar-
aði ekki alltaf kaupgetunni. Nú
er þessu tímabili að mestu lok-
ið og viss kauphækkun átti sér
stað sl. haust. A þessu ári og
einkum því næsta munu tðlu-
verðar kauphækkanir eiga sér
stað —- og það án verkfalla, en
það gæti Ragnari þótt athygl-
isvert, því sliku á hann eflaust
ekki að venjast fyrir vestan.
Hvað þvottavélar og ísskápa
snertir, þá er hægt að kaupa
ísskápa nú beint út úr búð, en
biðtími eftir þvottavél er enn
fyrir hendi, þó engin 2—3
ár — g) og vilji maður kaupa
bíl, er biðtfminn meira en 5
ár. Hvernig ætli standi annars
á því, að bílar eins og Trabant
sagði, að íbúðin okkar væri
sw rök.
Ragnar er alltaf af japla á, þ.e.
3—4 a-þýzk mörk gfegn 1 v-
marki, þá þyrfti að deila 3 til 4
í tæp 8000 mörk og væri þá
bíllinn orðinn anzi ódýr og þar
með hefði Ragnar með rök-
semdafærslu sinni kippt fótun-
um undan æsifregnum sin-
um — g).
Leppstjórn Ulbrichts er al-
mennt nefnd (af þeim, sem
ekki viðurkerma hana) „Pan-
kow" stjórnin eftir því borgar-
hverfi, sem hún hefur aðsetrar
sitt í. en aðalgrenið er einmitt
þar. (I stað orðsins almennt
hefði ég sagt stunndum, því
mörg nöfn eru notuð um rík-
isstjórn DDR ai' þeim, sem ekki
viðurkenna hana — g). Þaðan
eru allar skipanir gefnar, lög
Nýi Trabantinn, sesm. hafin vax framleið^a á á þessu ém.
• •¦ c o rr r
skuli vera seldir heima fyrir
ca. 65000 kr.. með tpllum og
hægt" ' að' ' fá " ótokmarkaðan
fjölda þeirra, (er það? — g)þeg
ar sami bitl -er seldur í A-Ber-
lín fyrir 9000 mörk — og bið-
tími í 5 ár??? (Ekki veit ég,
hvort þessi þrjú spurningar-
merki séu til að undirstrika
vanþekkingu, en málið er efna-
hagslega séð afar einfalt:
Trabantinn, eins og hver önn-
ur vara, hefur vissan fram-
leiðslukostnað. tJtsöluverð vör-
unnar þarf alls ekki aö sam-
svara framleiðslukostnaðinum,
heldur er þar einnig ákvarð-
andi verðlagspólitík ríkisins,
sem í þessu tilfelli setur 6-
beínan skatt á menn með hærri
tekjur, skatt sem þá þarf ekki
að setja á almennar nauðsynj-
ar. A heimsmarkaðinum gildir
allt annað verð: heimsmark-
aðsverðið. Fyrir jafn gjaldeyr-
ishungrað land eins og DDR
getur það oft orðið nauðsyn að
fara niður fyrir það og borgar
sig þá að selja einmitt þær
vörur, sem þó eru seldar fyrir
ofan framleiðslukostnað og
þannig getur það borgað
sig þjóðfélagslega séð að
selja vöru helmingi ódýrari
úr landi en hún er seld innan-
Iands, því að innanlands á sér
aðeins eignatilfærsla stað, en
hvað útland snertir auknar
þjóðartekjur auk gjaldeyrisins.
Þannig stendur nú á mismun-
inum, Ragnar minn. Burt séð
frá þessu, þá kostar Trabant
hér innan við 8000 ÐM e-n
ekki 9000 DM. Trabantinn hef-
ur auk þess reynzt mjðg vel og
er mjög spameytinn á flatlendi
og á þvi að hækka fram-
leiðslu hans um helming á
tveimur næstu árum, svo að ég
held að þessi 5 ár séu ekki
ár raunveruleikans — g). Ekki
getur það verið gengismunur,
því hann er ekki viðurkenndur
fyrir austan. Markið er selt 1:1.
(Eins og þegar hefur verið sýnt
fram á, þá kemur einhver
gengismunur þessu máli ekki
við. Ef svo væri, að það svindl-
gengi væri raunhæft, sem
sett — en vitanitega koma ðö.
þau lög og ólög betaustu leið fcá
Moskvu. (Vitanlega. því EÉÍe*
stjórn DDR „er ekki «" — g).
Að koma incn í A-Beiiín et
eins og að koma inn í aðtra
borg. (Það má vera, þ6 hefði ég
sagt, að það væri eins og að
koma inn í annað ríki, þar sem
ekM er aðcins um að cæða
annað þjóðskipuiag hcldur og
ríkjalandamæri — gá Eyast
þarf maður að faa-a gegiKHn
murinn (Það fer nn efKr þsrf
hvar farið er — g) og sýna
vegabréf og snua ööum vösoan
við (er það?) til að fwHvissa
verðina wm, að mað-sr hafi
hvorki peninga né neán dag-
blöð, vikublöð eða neitt pren*-
að mál, sem stofnað gaeti dr-
yggi DDR í voða. (Þarrta ýte
Ragnar nokkuð eins og svo
margir Istenðingar geta stað-
fest, sem i'arið hafa milli borg-
arhlutanna. Þarna er koiiíron-
erað aiveg eins og gert er á
flestum landamærmn — þó
ekki etes stíft og f „landi
frelsisins" Ameríku. hef ég
heyrt. Rg var búírm að nefna
það áðw, hvað vaeri bannafi
hér fyrir austan og hvað fyrix
vestan. Ef Ragnar skyldi efast
nrn að í V-Þýzkalandi v-ærn
Iög til „varnar öryggi" og hfnu
„lýðræðisiega frelsr mætti
hann lesa 92. grein hegningar-
laganna, sem leggst þannig úí
síðan Frjáls þýzk æska (1951)
og Kommúnisiaflokkurinn
(1953) voru bönnuð, að allur
sósíalskur áróður er bannaöur
í ræðu og riti. Nýjasta dæmið
er að TJIbricht bauð v-.þýVðm
stjórninni að blöðin ,,Siid-
deutsche Zeitung" og „Die
Zeit" skyldu verða leyfð ta
sölu í DDR, ef „Neues Deutsch-
Iand" mætti verða selt í V-
Þýzkalandi, en v-þýzka stjórn-
in virðist retla að neita þessu
tilboði. Fangelsanir DDR-borg-
ara, sem koma til V-Þýzka->
Iands, eru Iíka grundvallaðar
á 92. greininni. Enda þótt V-
Berlín tilheyri ekki V-Þýzka-
landi og þessi lög eigi því ekW
að gilda þar, þá þekkist það,
Framhald á 7. síðu