Þjóðviljinn - 10.07.1964, Blaðsíða 10

10 SlÐA
ÞJÓÐVILJINN
— Skálda, sagði Jack.
— Ha-nn er undarleg blanda af
illu og góðu, sagði Veronica.
Svo fann Jack eitthvað vott á
vörinni og vissi að blæðinginn
var byrjuð aftur. Hann stanzaði
gramur, tók upp vasaklútinn og
bar hann upp að nefinu.
— Hvað er að? Veronica leit
skelkuð á hann.
— Ekki neitt, sagði hann lágt.
— Blóðnasir.
— Koma þær alltaf svona?
Fyrirvaralaust? spurði Veronica.
— Bara í Róm, sagði hann. —
Það barði mig maður í gær-
kvöldi.
— Barði yður? Hún virtist
naumast trúa þvi. — Af hverju
í ósköpunum?
— Ég veit það ekki. Jack
hristi höfuðið, gramur yfir öllu,
yfir blóðinu sem fossaði úr nefi
hans. — Til viðvörunar. Hann
stóð þama, beygður og þjakaður,
aftur eins og yfirbugaður þama
á miðri umferðagötunni, af
draumnum, hugboðunum, minn-
aldrei unnið upp þann tíma sem
maður er neyddur til að sóa í ná-
vist mannsins og láta sem maður
sé vinur hans.
Ungfrú Henken hló snöggt,
heilluð af þessari innsýn í heim,
þar sem hún yrði aldrei vel-
komin. og Despiére kastaði sér
yfir matinn með ánægjusvip.
Áður en kaffið kom, leit hann
á úrið sitt og spratt á fætur:
— Ég er neyddur til að yfirgefa
ykkur, böm. Ég þarf að hitta
mann. Við verðum að borða sam-
an hádegisverð á hverjum degi.
Hann veifaði hendinni og var
horfinn. Gestgjafinn kom vag-
andi til móts við hann og Despi-
ére tók um herðar hans og gekk
með honum til dyra og gestgjaf-
inn fór með honum útfyrir, og
Jack sat eftir og góndi á eftir
þeim, fokreiður sjálfum sér fyr-
ir að vera svona svifaseinn og
koma Despiére upp á að fara
án þess að greiða reikninginn,
eða að minnsta kosti sinn part.
Hann leit skyndilega á Veronicu
til að sjá hvemig henni yrði við
hina skyndilegu brottför Despi-
éres. en hún sat þama ánægð og
áhyggjulaus og gæddi sér á peru.
Einhvers staðar hlýt ég að
Jiafa misskilið eitthvað, huggaði
Jack.
Og skömm'u seinna, þegaT þau
voru búin með kaffið og Jack
bað um reikninginn, kom gest-
gjafinn til þeirra og sagði bros-
andi út að eyrum, að það væri
búið að borga hann — að Signóre
Despiére hefði sagt að hann
borgaði borðið og þau væru öll
gestir hans og vinir.
Fyrir utan veitingahúsið sagði
ungfrú Henken, að hún yrði að
fara til Cinecitta til að vita hvort
hún þyrfti eitthvað að vinna, og
þau náðu í leigubxl handa henni
og hún fór af stað með svip
eins og kona sem alltaf fer ein
í leigubíl.
— Hvert ætlið þér? spurði Ver-
onica.
— Ég geng heim á hótelið mitt,
það er ekki langt. Jack bjó sig
undir að kveðja og velti fyrir
sér hvort hann ætti að biðja um
símanúmer hennar af einskærri
kurteisi. Nei, fjandakomið, hugs-
HÁRGREIÐSLAN
Hárgre;ðsiu og
snyrtistofa STEINU og DÓDO
Laugavegi 18, III h. (lyfta) * 1
SÍMI 24616.
P E R M A Garðsenda 21
SlMI: 33968. Hárgreiðslu- og
snyrtistofa
Dömur! Hárgreiðsla við
allra hæfi
T J ARN ARSTOFAN
Tjamargötu 10 — Vonarstræt-
ismegin — SlMI: 14662
HARGRETÐSLUSTOFA
AUSTURBÆJAR
(Marfa Guðmundsdóttir)
Laugavegi 13. — SÍMI: 14656
— Nuddstofa á sama stað.
aði hann, ég myndi aldrei hringja
í það hvort sem væri.
— Má ég vera samferða?
spurði hún. Og hann sá að tungu-
broddurinn var enn kominn út
í munnvikið.
— Auðvitað, sagði Jack og þau
gengu af stað hlið við hlið, en
án þess að snertast. — Það væri
indælt, ef þér megið vera að
því.
— Ég þarf ekkert að gera fyrr
en klukkan fimm, sagði hún.
— Og hvað gerið þér þá?
spurði Jack.
— Ég vinn á ferðaskrifstofu,
sagði hún. — Ég sendi fólk á
staði, sem mig langar sjálfa að
fara til.
Sólin var horfin bakvið skýja-
þykkni og i norðri voru skýin að
hrannast upp. Það leit út fyrir
rigningu á næstunni.
Þau gengu framhjá porti, þar
sem tötralega klædd, bogin kona
með óhreint bam í fanginu stóð
og betlaði. Konan tók bamið
undir annan handlegginn, hljóp
á eftir Jack og hrópaði: Am-
ericano, Americano, og rétti fram
hina höndina, óhreina og likasta
kló.
Jack stanzaði og fékk henni
hundraðlírupening, og konan
sneri við án þess að þakka einu
orði og fór aftur að portinu, þar'
sem hún hnipraði sig aftur upp
við múrinn. Jack fann að kon-
an starði á eftir honum, van-
þakklát, óánægð, og honum
fannst einhvem vegninn sem
hundrað lírumar sem hann hafði
gefið henni væru ekki nægilegt
gjald fyrir heita matinn sem
hann var að enda við að borða,
fyrir fallegu stúlkuna við hlið
hans, fyrir þann munað sem beið
hans í gistihúsherbergjunum.
— Það er til þess að minna
okkur á, sagði Veronica alvar-
lega. — Svona konur eins og
þessi.
— Minna okkur á hvað?
— Minna okkur á hvað ítalía
er nálægt Afríku, sagði hún.
— og hvað við þurfum að borga
mikið fyrir það.
— Það eru líka betlarar í Am-
eríku, sagði Jack.
— Ekki sams konar, sagði
stúlkan. Hún gekk hratt eins og
hún vildi flýta sér burt frá kon-
unni og baminu.
— Hafið þér nokkurn tíma
verið í Ameríku? spurði Jack.
— Nei, sagði Veronica. — En
ég veit það.
Þau gengu stundarkom þe'gj-
andi, gengu yfir götu. beygðu
fyrir hom, fóru framhjá búðar-
glugga fullum af ostum, pylsum
og Chiantiflöskum í strákörfum.
— Þykir yður leiðinlegt að
konan yðar skyldi dansa við ann-
an mann klukkan þrjú um nótt
í París? spurði Veronica allt í
einu með lágri röddu.
— Nei, sagði Jack og hugisaði:
það er nú ekki alveg satt.
— Bandarísk hjónbönd eru
betri en þau ítölsku, sagði Ver-
onica. Hún sagði þetta blátt á-
fram og án allrar beiskju.
Ojæja. hugsaði Jack og brosti
með sjálfum sér, ég gæti hæg-
lega andmælt þessu.
— Annars getur meira en ver-
ið að hún hafi alls ekki verið að
dansa klukkan þrjú í nótt, sagði
hann.
— Eigið þér við að .Tean-
Baptiste hafi verið að ljúga?
ingunum um hina dauðu. óttan-
um við yfirvofandi hættu, ein-
manaleik næturinnar og skelf-
ingu. — Við verðum að flýta
okkur heim á hótelið yðar, sagði
Veronica. Hún veifaði á leigu-
bfl og hjálpaði honum inn í hann.
rétt eins og hann væri veikur.
Hún hélt hendinni þétt og hlý-
iega um handlegg hans og í
þetta sinn var hann feginn því
að vera ekki einn.
15
Við gistihúsið heimtaði hún að
fá að borga leigubílinn og fékk
lykilinn við afgreiðsluborðið og
stóð þétt hjá honum í lyftunni
og horfði stöðugt á hann, reiðu-
búin til að grípa hann, rétt
eins og hún væri hrædd um að
hann dytti. Blóðið hélt áfram
að renna.
I lyftunni, þar sem hann reyndi
að sýnast kurteis, venjulegur og
óblóðugur vegna lyftudrengsins,
varð Jack allt í einu sannfærð-
ur um, að meðan hann beið í
anddyrinu hefði hann séð Despi-
ére og konu í bláum útifötum
sitja þétt hvort hjá öðru og tala
alvarlega saman í langa, auða
ganginum sem lá út frá and-
-dyrinti.—
— Sáuð þér þau? spurði hann
Veronicu, sem stóð vemdandi við
hlið hans.
— Hvaða þau?
— Despiére og kvenmann,
sagði Jack. — I anddyrinu.
— Nei, sagði Veronica og
leit á hann undarlegu augna-
ráði. — Ég sá engan.
— Það gerir ekkert til, sagði
Jack, loðmæltur. — Það skiptir
engu máli. Nú er ég líka of-
sóttur af lifandi verum um há-
bjartan daginn. hugsaði hann.
1 svefnherberginu fór hann úr
jakkanum, losaði um flibbann,
tók af sér bindið og lagðist á
rúmið. Veronica hengdi jakkann
hans inn í skáp, fann hreinan
vasaklút í skúffu og fékk hon-
um. Svo stóð hún andartak og
laut yfir hann, útlínur hennar
sáust ógreinilega í hálfdimmu
herberginu sem gluggatjöldin
voiu dregin fyrir og regnið
lamdi rúðumar. Svo lagðist hún
við hliðina á honum án þess
að mæla orð og tók hann í faðm
sér eins og til að hugga hann.
Þau lágu þögul hlið við hlið
og hlustuðu á regnið í heitu,
dimmu síðdegisloftinu. Eftir dá-
litla stund tók hann vasaklútinn
frá nefinu. af því að hann þurfti
hans ekki lengur með, og hann
sneri til höfðinu og kyssti hana
á hálsinn, þrýsti vömnum fast
að hlýju, stinnu hörundinu og
gleymdi öltu um fyrirboða og
drauma, sár og blóð, minningar
og tryggð.
Hann sneri sér á bakið með
höfuð hennar á öxlinni. sítt svart
hárið lá eins og dökkur blettur
á koddanum. Hægt og hægt varð
hann aftur hann sjálfur, smám
saman varð hann gesturinn í her-
bergi númer 654, eiginmaður,
faðir, varfærinn, hæglátur, skyn-
samur. Hann horfði á óljóst and-
lit Veronicu við hlið sér, and-
lit sem tilheyrði stúlku sem
honum hafði fundizt fyrir tveim
tímum vera sjálfumglöð og
heimskvleg að sjá. Hún lá með I
galopin augu og horfði upp f loft
og dauft bros lék um varir
hennar. Já, hugsaði hann, svip-
urinn á henni er dálítið heimsku-
legur. Hann mundi eftir fyrsta
dómi sínum um hana við borð-
ið á útiveilingahúsinu. Glæsilegt
kvendýr. Hann brosti með sjálf-
um sér og hugsaði: Hvar er hægt
að hafa gagn af glæsilegum
kvendýrum!
Þau lágu saman í ósýnilegu
regninu og gluggatjöld og hlerar
drógu úr hávaða Rómaborgar.
Hann hló upphátt.
— Af hverju ertu að hlæja?
spurði hún án þess að hreyfa
sig.
— Ég var að hlæja að því hvað
ég er útundir mig. sagði hann.
— Hvemig þá?
— Ég var búinn að sjá þetta
allt saman út, sagði hann. —
Við hádegisverðinn. Að þú
myndir hverfa með Jean-Bapt-
iste.
— Hélztu að ég væri stúlkan
hans?
— Já. Ertu það ekki?
— Nei, sagði hún. — Ég er
ekki stúlkan hans. Hún tók um
höndina á Jack og kyssti hann
í lófann. — Ég er stúlkan þín.
— Hvenær vissirðu það? spurði
hann, glaður og undrandi yfir
þessari óvæntu yfirlýsingu en
hugsaði um leið: Það er langt
síðan svona lagað hefur komið
fyrir mig.
Nú var röðin kominn að henni
að hlæja. — Ég vissi það fyrir
tveimur dögum, sagði hún.
— Þú varst ekki einu sinni
búin að hitta mig fyrir tveimur
dögum, sagði hann. — Þú vissir
ekki að ég var til.
— Nei. ég var ekki búin að
hitta þig, sagði hún. — En ég
vissi að þú varst til. Ég vissi
mætavel að þú varst til. Ég sá
kvikmyndina, skilurðu. Þú varst
svo fallegur. svo skapaður fyrir
ást, að ég varð stúlkan þín á
einum einasta hálftíma, meðan
ég sat alein i kvikmyndahúsi.
Kannski hlæ ég seinna þegar
ég hugsa um þetta. hugsaði Jack,
en í svipinn finnst mér þetta
ekkert hlægilegt. — Já. en vina
mín, sagði hann. — Þá var ég
tuttugu árum yngri. Ég var yngri
en þú ert núna.
— Ég veit það, sagði hún.
— Ég er alls ekki lengur sami
maðurinn, sagði hann angurvær
og fannst sem þessi indæla,
bamalega og dálítið einfalda
stúlka hefði verið prettuð. vegna
tímans og gömlu myndarinnar,
og hann hefði vingazt við hana
á fölskum forsendum. — AHs
ekki sá sami.
— Þegar ég sat f kvikmynda-
húsinu, sagði hún, — vissi ég
hvemig það yrði ef þú svæfir
hjá mér.
Jack hló beisklega. — Þá verð
ég víst að endurgreiða þér mið-
ann, sagði hann.
— Hvað þýðir það?
— Það þýðir að þú borgaðir
fyrir dálítið sem þú fékkst ekki,
sagði hann. dró handlegginn und-
an höfði hennar, svo að það féll
niður á koddann aftur. — Þú
borgaðir fyrir ungan mann,
tuttugu og tveggja ára gamlan,
sem er horfinn fyrir löngu.
— Nei, sagði Veronica með
hægð. — Ég borgaði ekki fyrir
neitt. Og hann er ekki horfinn,
eins og þú segir. Þegar ég sat
á veitingahúsinu og heyrði þig
eegja frá herra Delaney og hin-
um manninum. veslings leikrita-
höfundinum, þá sá ég að ungi
maðurinn var þama ennþá. Svo
hló hún dálítið, færði sig nær
honum, sneri til höfðinu og hvísl-
aði í eyra hans: — Nei, ég segi
ekki allan sannleikann. Það er
ekki alveg eins og ég gerði mér
í hugarlund í kvikmyndahúsinu.
Það er betra, miklu betra.
Svo hlógu þau saman. Hann
sneri sér að henni og lagði hönd-
ina ofan á hana.
— Hvað viltu? hvíslaði hún.
— Eitthvað reglulega ítalskt.
sagði hann. — Er þetta reglu-
lega ítalskt?
Hann vissi að einhver var að
berja að dyrum. Hann opnaði
augun með tregðu. Það var
dimmt í herberginu og sem
snöggvast vissi hann ekki hvar
hann var, hvaða tími sólarhrings-
íns var og honum stólð á sama.
Svo var barið aftur, varlega, og
Pöstudagur 10. júli 1964
Straujárn og tón/ist
Framhald af 7. síðu.
málsins er, að mig vantaði
þungan málmhlut til að leggja
á strengina, það gefur alveg
sérstakan blæ, sem mér var
nauðsynlegur. Nú, straujárn er
þungur málmhlutur — auðvelt
að verða sér úti um það, og
þar að auki hefur það hand-
fang. Það er mesti misskiln-
ingur, að það sé eitthvað nýtt,
að margvíslegur tónblær sé
framleiddur á eitt hljóðfæri,
strengi eða blásara. Það kippir
sér enginn upp við það að
strengir séu plokkaðir á fiðlu.
spilað með tré bogans en ekki
hári á strengjahljóðfæri eða
blásarar noti mismunandi
dempara. Allt er þetta gert
í listrænum tflgangi og það
sem ég geri við píanóið er
nákvæmlega samsvarandi.
— Hvemig finnst ér búið að
ungum tónskáldum hérlendis?
— Ég hef lítið starfað hér.
en veit þó að aðalerfiðleikarmr
eru þeir, að enginn traustur
vettvangur er til, þar sem
hægt væri að flytja þau verk,
sem skrifuð eru. Musica nova
hefur unnið gott starf, en sá
félagsskapur stendur ekki nógu
traustum fótum. Allt er unnið
í sjálfboðavinnu, hljóðfæra-
leikarar leggja það á sig að
æfa ný og erfið verk í stop-
ulum frístundum. Til lengdar
er ekki hægt að byggja upp
nokkurt tónlistarlíf á sjálfboða-
vinnu einni saman.
Ekki eru síðri erfiðleikamir
sem stafa af því, að nútíma-
tónlist hefur farið fyrir ofan
garð og neðan á Islandi, því
kemur hún eðlilega flatt uppá
áheyrendur. Maður verður að
venjast allri músik,
hvort sem um er að ræða sin-
foníu eftir Beethoven, óperu
eftir Verdi, eða elektróniska
tónlist Stockhausens. Og fólk
venst ekki músik nema það
heyri hana oft. Hér stendur
hnífurinn í kúnni.
— Þú gerir miklar kröfur til
áheyrenda, að þeir kynni sér
nýjungar rækilega, þurfi helzt
að sökkva sér í tónlistina lil
þess að geta notið hennar.
Leiðir þetta ekki til þess, að
tónlistin verði séreign þess
fólks, sem hefur tíma, efni og
ástæður til að kynna sér þessi
mál rækilega — hér myndist
nokkurskonar menningarleg
fcrréttindastétt, ef svo má að
orði kveða?
— Þetta er hraðvaxandi
vandmál. sem snertir ekki að-
eins tónlist heldur og allar
aðrar listgreinar.
— Hvemig lízt þér á slíka
þróun?
— Illa. Það er illt til þess
að vita, að þeir sem hafa á-
huga á list í hvaða formi, sem
vera skal, skuli ekki hafa að-
stæður til að njóta hennar, og
þjóðfélagið með allri sinni
tækniþróun geti ekki skapað
því lífskjör, sem eru nauðsyn-
leg til listnautnar og list'ðk-
ana. List er mannbætandi. Nú-
tímalist á SCr auðvitað erfitt
uppdráttar í þjóðfélagi, sem
stefnir að standardíseringu ag
sækir lifsmátt sinn í það að
ala á frumstæðustu efnis-
hyggju. Öll list er í eðli sínu
andstæða þessara meginþátta
okkar ágæta viðreisnarþjóðfé-
>ags. «
FERÐIZT
MEÐ
LANDSÝN
• SeTjum farseðla með flugvélum og
skipum
Greiðsluskilmálar Loftleiða:
• FLOGIÐ STRAX - FARGJALD
GREITT SÍÐAR
• Skipuleggjum hópferðir og ein-
staklingsferðir
REYN1Ð VIÐSKIPTIN
FERÐASKRIFSTOFAN
LAND SVN n-
TÝSGÖTU 3. SÍMI 22890. — P.O. BOX 465 — REYKJAVÍK.
UMBOÐ LOFTLEIÐA.
FCRDABÍLAR
17 farþega Mercedes-Benz hópferðabilar af nýjusíu gerð,
til leigu í lengri og skcmmri ferðir. Afgreiðsla alla virka
daga, kvöld og um helgar í síma 20969.
HARALDUR
EGGERTSSON,
Grettisgötn 52.
Auglýsið i Þjóðviljanum