Þjóðviljinn - 27.08.1964, Blaðsíða 4

SIÐA
ÞJðÐVILIINN
Fimmtudagur 27. ágúst 1954
Ðtgeíandi: Samemingarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
arinn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson, Magnús Kjartansson (áb.),
Sigurður Guðmundsson.
Ritstjóri Sunnudags: Jón Bjamason.
Fréttaritstjóri: Sigurður V Friðþjófsson.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja, Skólavörðust, 19,
Sími 17-500 (5 linur) Áskriftarverð kl 90,00 á mánuði
Undanhald
jfyjargt hefur gerzt síðan Vísir birti á forsíðu fyr-
ir réttum mánuði aðalfyrirsögnina: „Flestir
voru ánægðir með skattana sína‘( og lýsti því með
ljóðrænu orðalagi hvernig menn hefðu horfið frá
skattskránni „með bros á vör“ og talið álögurn-
ar aðeins „smálús“ eins og það var orðað. Þessar
lýsingar Vísis voru í samræmi við öll fyrirheit
ríkisstjórnarinnar, fjölmargar ræður og greinar
Gunnars Thoroddsens fjármálaráðherra; ritstjóri
Vísis hefur mátt sanna það hvernig fer fyrir
áróðursmonnum stjórnarflokkanna ef þeir taka
leiðtoga sína trúanlega til frambúðar. Hinn glað-
klakkalegí sóknartónn Vísis breyttist síðan á
skömmum tíma í æ hraðari flótta, og enn er eng-
an veginn séð hvar honum muni slota.
^ svipaðan hátt hafa orðið viðbrögð ríkisstjórn-
arinnar sjálfrar. Ráðherrarnir gerðu sér í fyrstu
vonir um að verk þeirra myndu standast og höfn-
uðu kröfu stjórnarandstöðuflokkanna um algert
endurmat á gjöldunum. En þeir koipust fljótlega
að raun um' að sú hrokafulla afstaéa'vaT'haldl'átis:'
Þá gripu þeir til þess ráðs að lofa því hátíðlega
að þegar er þing kæmi saman skyldi framkvæmd
alger endurskoðun á þeim lögum um skatta og út-
svör sem talin voru til einstakrar fyrirmyndar
í vor. Einnig hétu stjórnarflokkarnir því að taka
upp strangt skattaeftirlit, þótt ekki væru nema
nokkrir mánuðir liðnir síðan þeir felldu tillögur
Alþýðubandalagsins um það efni. Og enn bauðst
ríkisstjórnin til að lina skattpyndinguna með því
að dreifa henni á sex mánuði í staðinn fyrir
fjóra.
gtjórnin hélt að þetta undanhald myndi nægja,
en sú von stóðst ekki deginum lengur. Stjórn
Alþýðusambands íslands sneri sér til ríkisstjórn-
arinnar og lýsti yfir því að með skattaálögunum
hefði samkomulagið við verklýðssamtökin frá því
í vor verið svikið. og hlyti það að hafa alvarleg-
ustu afleiðingár ef ekki yrði úr bætt án tafar. Rík-
isstjórnin hóf þá viðræður við Alþýðusambandið
og Bandalag starfsmanna ríkis og bæja og hafa
þær nú leitt til þess að sett hefur verið starfs-
nefnd sem hefur m.a. það verkefni „að athuga
alla möguleika á því að veita afslátt . á álögð-
um opinberum gjöldum“, eins og það er orðað í
erindisbréfi nefndarinnar. Þar með hefur ríkis-
stjórnin í orði fallizt á að álagningin verði hrein-
lega endurskoðuð frá grunni, enda verður á eng-
an annan hátt bætt úr því herfilega ranglæti sem
launþegum hefur verið ætlað að una. Er þess að
vænta að la,unþegasamtökin og allur almennine-
ur fylgi undanhaldi stjómarliða fast eftir oe
tryggi að þau fyrirheit um gjaldalækkun sem nú
hafa verið gefin í orði birtist einnig í verki. — m.
Hálfrar aldar starf samtaka
um dýraverndun hér á landi
Nýútkomið hefti DÝRA-
VERNDARANS er helgað
hálfrar aldar afmæli dýra-
verndunarsamtakanna á fslandi,
en 13. júlí sl. voru liðin rétt
50, ár síðan Dýruvcrndunarfé-
lag Reykjavíkur var stofnað,
félagið sem árið eftir hlaut
nafnið Dýravemdunarfélag fs-
Iands. 1
Ritstjóri Dýraverndarans,
Guðmundur G. Hagalín rithöf-
undur, ritar aðalgrein þessa
nýja heftis og rekur þar sogu
íslenzku dýraverndunarsamtak-
anna í 50 ár i ýtarlegu máli.
Þorsteinn Einarsson íþrótta-
fulltrúi ritar um þróun lög-
gjafar um dýravemd á íslandi,
kveðjur og ámaSaróskir eru
frá Gylfa Þ. Gíslasyni mennta-
málaráðherra og Þorbimi Jó-
hannessyni, formanni Sam-
bands dýravemdunarfélaga Is-
lands. Fleira efni er í heftinu,
sem prýtt er fjölmörgum
myndum, m.a. af ýmsum for-
ustumönnum dýraverndunar-
samtakanna á íslandi í 50 ár.
í grein sinni segir Guðmund-
ur G. Hagalín svo frá stofn-
un Dýraverndunarfélagsins og
fyrsta starfsári:
Góðtemplarareglan var lengi
vel hér á landi eini félags-
skapurinn, sem starfaði sam-
fellt og hlítti föstu skipulagi.
1 henni hafði verið að starfi
mikið mannval allra stétta, og
Ottó N. Þorláksson
hún hafði þjálfað lið sitt til
sameiginlegra átaka um land
allt. kennt því fundarsköp,
æft það í ýmsri menningar-
starfsemi og aukið samfélags-
legan þroska þeirra félaga
sinna. sem eitthvað höfðu til
brunns að bera. Og árið 1908
hafði hinu samtaka liði henn-
ar tekizt að ná slíkum áhrif-
um með þjóðinni. að samþykkt
var við þjóðaratkvæðagreiðslu
algert aðflutningsbann á áfeng-
um drykkjum. Þar með töldu
fjölmargir templarar, að náð
væri lokatakmarki. bannið
mundi útrýma áfengisbölinu og
vinna fulla festu með þjóðinni.
Því var það, að slakað var á
starfi Reglunnar, og svo tók
þá að dofna yfir stúkunum
og ýmsir að heltast úr lest-
inni. En allmörgum templur-
um þótti vænt um félagsskap-
inn — ekki ósvipað og áhuga-
sömum nemanda um góðan
skóla, og nokkrir voru í hópi
þeirra. sem uggðu um afdr’f
bannsins. ef menn væru ekki
á verði um lögin. hafandi á
bak við sig sem traustastan
og fjölmennastan félagsskap.
Hvorum tveggja þessara hópa
þótti mikils um vert, að stúk-
urnar tækju fyrir ný viðfangs-
efrii, sem gætu örvað sam-
heldni og félagsáhuga og aukið
vinsældir Reglunnar út á við
f stúkunum voru því tekin til
umræðu ýmis mannúðar- og
menningarmá] önnur en varnir
aegn áfengisnautn. og meðal
heirra dýravemdin, sem
Trvggvi Gunnarsson hafði með
Dýravinínum vakið á sívaxandi
skilning méð bjóðinni og gert
svo vinsæla, að líklegt var,
að margir vildu Ijá henni lið
sitt. Dýravemd var ekki að-
eins rædd í stúkunum í
Reykjavík. heldur var og vor-
ið 1914 kosin nefnd, sem skyldi
hafa ■ frjálsar hendur til fram-
kvæmda um stofnun dýra-
vemdunarfélags, ef nefndar-
mönnum þætti við nánari at-
hugun líklegt, að viðhlítandi
árangur nasðist, — það margir
starfhæfir og áhugasamir menn
fengjust til að taka þátt i
stofnuninni, að ætla mætti, að
félagið yrði annað en dægur-
fluga.
Formaður þessarar nefndar
var Ottó N. Þorláksson skip-
stjóri. Hann var fæddur í
Holtakoti í Biskupstungum 4.
nóvember árið 1871, en fluttist
ungur með foreldrum sínum
að Korpúlfsstöðum í Mosfells-
sveit. þá er þau hófu þar bú-
skap. Hann vandist snemma
hirðingu búfjár og varð mik-
ill dýraviriur. þótt ekki yrði
það hlutskipti hans að stunda
landbúnað, því að eins og all-
ur fjöldi ungra manna á Suð-
urlandi á uppvaxtarárum
hans tók hann ungur að stunda
sjó. Þá var runniö upp hið
glæsilega tímabil þílskipaút-
gerðarinnar, og 24 ára gamall
tók Ottó Þorlákssnn skipstjóra-
próf. Hann var síðan í nokkur
ár stýrimaður og skipstjóri. en
hafði — þegar hér var komið
— tekið að sér störf á landi.
Hann hafði snemma hneigzt
til afskipta af félagsmálum,
gerzt templari og fengið í
stúkunum þjálfun í fundar-
stjórn. ræðumennsku og nefnd-
arstörfum. Hann hafði verið
mikill áhugamaður um stofn-
un Bárufélaganna, sem- voru
fýrstu félög sjðmannáj á Is-
l'ándi. hafði' verið forgöngu-
maður um stofnun sambands®-
þeirra og verið kjörinn for-
maður þess. Hann var vel máli
farinn og fylgdi fast eftir þeim
málum. sem hann hafðí áhuga
á, Nefndin ákvað að boða til
fundar um stofnun dýravernd-
unarfélags, og var fundurinn
haldinn í Templarahúsinu 13.
júlf 1914. Á honum mættu 50
manns Ottó Þorláksson hafði
framsögu fyrir hönd nefndar-
innar, og mæltist honum
skörulega. Sá varð og árangur
fundarins, að 37 manns —
eða nærfellt þrír fjórðu allra
þeirra, sem mættir voru —
ákváðu að gerast stofnendur
dýravemdunarfélags. Félagið
var svo stofnað á fundinum
og samþykkt frumvarp til laga.
sem nefndin hafði, undirbúið.
Hlaut félagið nafnið Dýrai
vemdunarfélag Reyk.javíkur.
Þó að Tryggvi Gunnarsson
væri, þegar hér var komið.
orðinn háaldraður. — skorti
aðeins þrjá mánuöi á áttatíu
ára aldur, var hann einn
þeirra, sem fundinn sóttu, og
var hann einróma kosinn for-
maður hins nýja félags, en
með honum í stjóm þrír karl-
ar og ein kona. öll úr hópi
temþlara. Það voru Ottó Þor-
láksson, Jóhann ögmundur
Oddsson kaupmaður, Flosi
Sigurðsson trésmíðameistari og
frú Ingunn Einarsdóttir á
Bjarmalandi. Það er alkunna.
að oft tekst þannig til um val
fyrstu manna í stjórn félaga,
sem ekki starfa að beinum
hagsmunamálum félagsmanna,
að kosnir eru menn. sem loga
af áhuga á nýju viðfangsefni,
en ekki reynast að sama skapi
framkvæmdasamír eða gseddir
seiglu til .samfellds starfs, sem
ekki ber fljótglæsilegan árang-
ur. En reýndin varð sú, að
vel hafði til tekizt um stjóm-
arkosningu hins nýja félags.
og þó að félögum fjölgaði ekki
ört, voru flestir þeirra, sem
við bættust, engu síður áhuga-
samir og mikilhæfir en stofn-
endurnir. Þegar á fyrsta ári
átti félagið á að skipa ekki
fjölmennu, en ærið völdu liði.
Auk þessa .fólks, sem þegar
hefur verið nefnt. má til dæm-
is benda á Þórhall biskup
Tryggvi Gunnarsson
Bjamarson, Jón Þórarinsson
fræðslumálastjóra. Magnús
Einarsson dýralækni og Egg-
ert Claessen yfirdómslögmann.
Merkilegt starfsár
Fundið var að því, bæði í
blöðum og umtali, að hið nýja
dýravemdunarfélag næði að-
eins til Reykjavíkur, og þó að
þar yæri fjöldi vagnhesta og
margt bænda kæmi þangað
vor og haust með hesta og fjár-
hunda. væri þar þó þörfin
einna minnst fyrir starfsemi
dýravemdunarfélags. Slíks íé-
lags gerðist mest þörf í sveit-
um og í kauptúnum. þar sem
verkamenn og sjómenn ætiu
kindur. eh reyndist ' ’óft" örð-
ugt að afla þeim fóðurs. En
eldhugur stofnendanna var
slíkur, aö þeir voru svo bjart-
sýnir. að þeir töldu víst, að
án mikillar fyrirhafnar yrði
unnt að koma fljótlega upp
dýraverndunarfélögum víðsveg-
ar um landið. Munu templar-
amir í félaginu einkum hafa
treyst á forgöngu stúknanna f
þeim efnum, og svo var þá
ætlunin að stofna samband ís-
lenzkra dýravemdunarfélaga.
En eins og áður er á minnzt
höfðu góðtemplarastúkurnar
víða lognazt út af eftir að
bannlögin voru samþykkt, og
þar sem þær voru enn starf-
andi, var starfsemin yfírleitt
með litlura blóma. Það reynd-
ist því allt annað en hægð-
arleikur félausum samtökum
í höfuðstaðnum að fá stófnuð
félög úti um land. Eftir þriggja
ársfjórðunga starf Dýravernd-
unaríélags Reykjavíkur segir
Jón Þórarinsson fræðslumála-
stjóri í blaðagrein:
,.Enn er aðeiris eitt félag
stofnað fyrir tilstilli „Dýra-
vemdunarfélags íslands“. fyrir
eitt kauptún. En vonandi líð-
ur þetta ár ekki svo, að "þau
verði ekki tíu eða fleirí. í
hverri sveit er eirfhver, sem
fer verr með skepnur sínar
en skyldi, og sem því þarf
aðhald og vinsamlegar leið-
beiningar. Eitt félag í hverjum
hreppi! Það er ekki of mikið".
En hvað sem leið þeirri
bjartsýni. sem fram kom í
þessum orðum Jóns fræðslu-
málastjóra, var það samþykkt
á aðalfundi félagsins, að það
skipti um nafn og héti Dýra-
verndilnaríélag Islands. Skyldu
allir hafa rétt til að gerast
félagar. sem vildu vinna að
dýravemd, en félagar, sem
breyttu andstætt tilgangi fé-
lagsins, skyldu rækir úr því.
og var þessu ákyæði framfylgr
stranglega í það eina skipti,
Framhald á 9. síðu.
Ferð með Landkynningu hf.
Ekin Skeiðdalaleið
norður Leiðdalaskeið
bak við Leiðskeiðadal.
á Dalskeiðaleið —
fram á Skeiðleiðadal
suður Dalleiðaskeið.
Þar á Víghólastíg
urðu Stíghólavíg
undir Stígvígahól
við Hólvígastíg ___
en á Vígstígahól
urðu Hólstígavíg.
Gist við Melkvíasel
uppi’ á Selkvíamel
innst í Selmelakví
við Kvímelasel —
rétt hjá Melseljakví
undir Kvíseljamel.
Heim með Stélfaxavél;
— þar er Vélfaxastél
tengt við vélstéljafax
af Faxstéljavél. —
Hvílíkt stélvélarfax!
Hvílíkt faxvélarstél!
i5SSl
Þorsteínn Valdimarsson.
K