Þjóðviljinn - 20.11.1964, Qupperneq 3

Föstudagur 20. nóvember 1964 ----------------------------- ÞJÖÐVILJINN......... ............................................. SlÐA 3
Stikker, fyrrv. framkvæmdastjóri NATO:
De Gaulle hótaði þegar 1958
ai segja skilii vii NATO
Hann hefur nú gert alvöru úr þeirri hótun sinni og öll
samvinna Frakklands við önnur NATO-ríki er úr sögunni
HAAG 19/11 — Dirk Stikker, sem í sumar lét af starfi
framkvæmdastjóra Atlanzbandalagsins, sagði í dag að de
Gaulle Frakklandsforseti hefði hótað því þegar árið 1958
að slíta allri samvinnu við NATO og hefði hann nú gert
alvöru úr þeirri hótun sinni.
Uppput 1 öaigon.
Frjálsar kosningar
eða stárstríð?
Stikker sagði þetta í ræðu sem
haÉn hélt á fundi í Frjálslynda
flokknum í Haag. De Gaulle
sendi 1958 Atlanzhafsbandalag-
inu orðsendingu sem enn hefur
ekki verið birt. 1 henni hótaði
hann að slíta samvinnunni við
önnur Atlanzríki ef Bandaríkja-
menn og Bretar yrðu ekki við
þeirri kröfu hans að Frakkar
Fangelsisdómur
enn í Madrid
MADRID 19/11 — Enn í dag var
kveðinn upp fangelsisdómur af
hinum sérstaka dómstól í Madrid
sem settur var til að dæma í
málum manna sem sakaðir eru
um að starfa fyrir hinn bannaða
kommúnistaflokk. 29 ára gamall
vélvirki, Manuel Soriano, var í
dag dæmdur í 13 ára fangelsi
fyrir að hafa stofnað deild úr
kommúnistaflokknum í Alicante.
Soriano 'játaði að hann væri
kommúnisti.
Hlaupa Frakkar
í skarð Breta?
NEW YORK 19/11 — 1 aðal-
stöðvum SÞ þar sem fagnað hef-
ur verið ákvörðun brezku
stjórnarinnar að banna aUa
vopnasölu til Suður-Afríku óttast
menn að Frakkar kunni að
hlaupa í skarðið fyrir Breta og
bjóða stjóm Suður-Afríku þau
vopn sem hún þarf að kaupa er-
lendis. Formaður Apartheid-
nefndar SÞ skoraði £ dag á
frönsku stjómina að virða einn-
ig samþykkt SÞ sem banna
vopnasölu til Suður-Afríku.
Íhaldsstúdentar
gegn de Gaulle
PARÍS 19/11 — Um 2.000 íhalds-
sinnaðir stúdentar fóru um göt-
urnar í háskólahverfinu í Paris
i dag og hrópuðu: De Gaulle er
morðingi, Niður með de Gaulle.
Þeir voru að lýsa stuðningi við
íhaldsmanninn Tixier-Vignan-
court, sem tilkynnt hefur fram-
boð sitt í forsetakosningunum
næsta haust.
í gær var 7.000 manna lið
flutt með 110 þyrlun, til hér-
aðsins um 50 km norðvestur af
Saigon, þar sem talið er að
skæruliðar séu einna öflugastir
og fjölmennastir.
En margt bendir til þess að
þeir hafi vitað um hvað til stóð
og hafi komið sér undan. Einn
af bandarísku herfQringjunum
fengju jafnmikil völd og áhrif
á 'stefnu NATO og þeir.
Markaði tímamót
Stikker sagði að þessi orðsend-
ing markaði þáttaskil í afstöðu
Frakklands til bandalagsins og
samvinnu Atlanzríkjanna. Sú
hótun sem falizt hefði í orðsend-
ingunni væri nú orðin að veru-
leika.
Nú væri svo komið, sagði
Stikker, að varia væri um að
ræða nokkra samvinnu milli
Frakklands og Atlanzbanda-
lagsins. Frakkar hefðu dregið
flota sinn á Miðjarðarhafi og
Atlanzhafi undan stjórn banda-
lagsins, aðeins lítill hluti af loft-
vömum Frakklands væri nú
tengdur hinum sameiginlegu
loftvömum NATO og af þeim
690.000 sem eru í her og flota
Frakka heyra aðeins 60.000
undir sameiginlega yfirher-
stjórn bandalagsins.
Syndaregistur
Hann nefndi mörg fleiri dæmi
þess að de Gaulle hefði í raun-
inni þegar sagt skilið við Atl-
anzbandalagið. Hann hefði neit-
að Bandaríkjamönnum um að
hafa kjamavopn á franskri
grund. Frakkar hefðu ekki einu
sinni fengizt til að taka þátt í
undirbúningi að stofnun MLF og
þeir hefðu neitað að hafa nokk-
ur afskipti áf Kýpurdeilunni.
Þeir hefðu ekki viljað taka þátt
í afvopnunarviðræðunum og
NEW YORK 19/11 — Ú Þant,
framkvæmdastjóri SÞ, hefur iagt
til að kölluð verði saman ráð-
stefna allra kjarnorkuveldanna,
Bandaríkjanna, Sovétríkjanna,
Bretlands, Frakklands og Kína,
til að ræða afvopnunarmálin.
Hann gerir þetta í skýrslu
þeirri sem lögð verður fyrir alls-
herjarþing SÞ þegar það kem-
ur saman í New York 1. desem-
ber.
sem stjórna aðgerðinni. Jasper
Wilson ofursti, sagði í dag að
hann hefði ekki neina trú á þvi
að aðgerðin myndi bera tilætlað-
an árangur
Ætlunin var að fella eða taka
höndum það fjölmenna lið
skærulið,' sem hafði búið um
sig á þessum slóðum, en þegar
hersveitir stjórnarinnar komu til
hefðu í utanríkismálum farið
sínar leiðir án nokkurs samráðs
við aðra.
Stikker kvaðst geta nefnt
mörg önnur dæmi þess að Frakk-
ar hefðu ekki staðið við þær
skuldbindingar sem sáttmáli Atl-
anzhandalagsms legði þeim á
herðar.
Mólmæbpnp
stúdenta í Tokíó
TOKIO 19/11 — Róstur urðu
aftur í Tokió í dag milli lög-
reglu og stúdenta sem mótmæltu
því að japanska stjórnin hefur
ákveðið að leyfa bandarískum
kjarnorkukafbátum að koma til
landsins. Um 1300 stúdentar
komu saman fyrir framan ut-
anríkisráðuneytið og reyndu að
stöðva þar alla umferð með því
að setjast á götuna. Þeir voru
hraktir burt eftir allharða við-
ureign.
Heillaóskaskeyti
til Hitlers frá
Gústaf Svíakóngi
WASHINGTON 19/11 — í safni
skjala frá dögum Hitlers-Þýzka-
lands sem birt voru í Washing-
ton í dag er m.a. heillaóskaskeyti
sem Gústaf 5. Svíakonungur
sendi Adolf Hitler þegar Þjóð-
verjar hófu innrás sína í Sovét-
ríkin.
í skýrslunni ræðir hann mjög
um hinn erfiða fjárhag samtak-
anna, en skuldir þeirra nema nú
samtals 113 miljónum dollara
og í sjóði eiga þau aðeins 24,8
miljónir, sem duga aðeins fyrir
föstum útgjöldum í nokkra mán-
uði. Hallinn stafar aðallega af
þvi að nokkur ríki, þ.á.m. Sov-
étríkin og Frakkland, hafa neit-
að að greiða kostnað sem stafar
af gæzluliði SÞ í Kongó og lönd-
unum við botn Miðjarðarhafs.
héraðsins í gær voru þeir á bak
og burt og munu hafa farið úr
héraðinu strax um síðustu helgi.
Áður en liðsflutningarnir til
héraðsins hófust hafði verið
varpað á það sprengju-" úr flug-
vélum og íSaigon er sagt að
42 skæruliðar hafi látið lífið
í þeim árásum. Tveir skæruliðar
hafa verið teknir höndum, en
einnig 47 sem sagðir eru grunað-
ir um að hafa aðstoðað Vietcong
Meðan á þessari aðgerð stóð
gerðu skæruliðar árás á járn-
brautariest aðeins 25 km frá
Saigon.
Undanfarna tvo sólarhringa
hefur staðið yfir í Suður-
Víetnam, nánar tiltekið um
50 km norðvestur af höfuð-
borginni Saigon, „umfangs-
mesta hernaðaraðgerð” sem
Bandaríkjamenn og her-
sveitir stjórnarinnar hafa
ráðizt £. gegn skæruliðum
þjóðfrelsishersins. Á annað
hundrað bandarískar þyrlur
hafa flutt fjölmennt herlið til
þessa héraðs i næsta nágrenni
Saigons, þar sem sagt er að
séu einar helztu stöðvar
skæruliða. Áður en aðgerðin
hófst hafði verið látið rigna
sprengjum yfir héraðið og
skotið úr vélbyssum á allt
sem kvikt var. Líklegt er að
þessi aðgerð hafi verið á-
kveðin, vegna þess að talið
er að skæruliðar hafi misst
mikið af vopnabúnaði sínum
og vistum £ hinum miklu
flóðum sem undanfarið hafa
verið i Vietnam. En þegar
virðist orðið ljóst að þessi
mikli herieiðangur muni ekki
bera þann árangur sem til
var ætlazt. Skæruljðar munu
að venju hafa haft njósnir
af þvi að hann stæði fyrir
dyrum og hafa komið sér
undan £ tæka tið. Haft er
eftir einum bandarlsku „hem-
aðarráðunautanna” £ Suður-
Vietnam, að hann „hafi enga
trú á því að aðgerðin beri ár-
angur“. Enn einu sinni hafa
hinir bandarisku herforingjar
rekið sig á að þau fræði sem
kennd eru i herskólum
Bandaríkjanna duga skammt
í skæruhemaði, og kemur
fyrir lítið þótt rit Mao Tse-
tungs og „Che” Guevara séu
nú orðinn skyldulestur £ þeim
skólum.
IBandaríkjunum gera menn
sér þess fulla grein að
engin leið er til að vinna sig-
ur á skæruliðum með þeim
aðferðum sem beitt hefur
verið fram að þessu. Það eru
ekki nema nokkrir mánuðir
síðan bandarísku herforingj-
amir og McNamara land-
varnarráðherra töldu að ekki
vantaði nema herzlumuninn
til að hægt væri að vinna
skjótan og fullan sigur á
skæruliðunum. Bandaríkin
þyrftu aðeins að auka aðstoð
sína við stjórnina í Saigon,
fjölga „ráðunautum” sínum
og senda fullkomnari vopn
til Suður-Víetnams, sögðu
þeir, og Bandaríkjaþing varð
strax við beiðni um nýja
aukafjárveitingu til stríðsins.
Nú eru þær raddir þagnaðar
í Washington. Staðreyndirnar
blasa við augum. I Saigon
er hver höndin upp á móti
annarri, skipt er um menn
í æðstu stjórnarembættum á
nokkurfa vikna fresti, en
völd og álit stjórnarvaldanna
þar þverra við hver manna-
skipti. Skæruliðar hafa á
hinn bóginn orðið æ djarfari
á síðustu mánuðum og orð-
ið æ betur ágengt. Skyndiá-
rás þeiri’a á flugvöllinn við
Bien Hoa um síðusty mán-
aðamót. þegar þeir eyðilögðu
(vel að merkja með banda-
rískum sprengiuvörpum) um
helming af B-57 .þotunum
sem sendar voru til Suður-
Vietnams eftir viðureignirn-
ar á Tonkinflóa, var glögg
vfsbending um aukinn hern-
aðarmátt beirra. Bjartsýnin á
skjót endalok stríðsins er
þvi rokin út i veður og vind,
eins og þessi fyrirsögn „U.S.
News and World Report” á
viðtali við fyrrverandi yfir-
mann bandaríska hersins í
Suður-Víetnam, Samuel T.
Williams hershöfðingja, gefur
vel til kynna: „Hvers vegna
Bandaríkin eru að tapa i Ví-
etnam”. Hér gefst ekki tæki-
færi til að skýra nánar frá
þessu viðtali, en hershöfð-
inginn. sem öllum hnútum er
kunnugur, er í litlum vafa
um að Bandaríkjamenn hafi
tapað stríðinu. Hann telur
„meira en sennilegt að þar
muni koma að mynduð verði
ný ríkisstjórn (í Suður-Viet-
nam) og hún muni þegar f
stað leita viðurkenningar um
allan heim. Næsta skrefið
gæti vel orðið að Bandaríkin
vrðu beðin um að flytja búrt
herlið sitt. Þeir munu segja:
,Við semjum frið við Hanoi’.
Og engin leið er að segja fyr-
ir um hvað Bandaríkin muni
þá gera”.
En að þvf er ekki spurt nú
hyað Bandaríkin myndu
gera ef þannig væri komið
fyrir þeim, heldur um hitt
hvaða ráðagerðir þau hafa
nú á prjónunum; með hvaða
hætti Bandaríkjastjórn ætlar
að losna úr því öngþveiti sem
hún er komin í. Hún getur
enga von gert sér lengur, ef
hún hefur þá nokkum tíma
haft hana, að í Saigon hefj-
ist til valda menn, sem séu
í senn henni hliðholl og njóti
trausts og stuðnings þjóðar-
innar. En hún hefur marg-
lýst því yfir að hún muni
aldrei fallast á að sleppa í-
tökum sínum i Suður-Víet-
nam, „ofurselja landið komm-
únistum”. og víst ber að við-
urkenna það sem haldið er
fram fyrir vestan, að slfk
endalok stríðsins myndu
verða mikill álitshnekkir fyrir
Banadríkin og grafa undan á-
hrifavaldi þeirra í þeim Asíu-
.öndum, sem þau telja nú til
sinna bandamanna. Reynsla
undanfarinna mánaða hefur
hins vegar sýnt, og það er
nú skilyrðislaust viðurkennt
í Washington, að ekki er
hægt að halda áfram á sömu
braut og farin hefur verið til
þessa. Því er nú spurt hvað
Bandaríkjastjórn hyggist taka
til bragðs í þeirri von að
geta losnað úr klípunni. Jos-
eph Alsop segir í „New York
Herald Tribune” að síðustu
mánuðina fyrir forsetakosn-
ngamar hafi verið unnið í
Washington „að samúingu
fjölda áætlana um hvað gera
skuli. Flestar þeirra em
byggðar á þeirri meginreglu
að hefja skuli miklar og vax-
andi endurgjaldsárásir á
Norður-Víetnam. Rétt áður
en Johnson forseti fór suður
til Texas bað hann um að
þessar áætlanir yrðu teknar
upp til endurmats”. Áður í
sömu grein segir svo: „Áhætt-
an sem stafar af ákveðnum
aðgerðum (og þar á hann við
hernaðaraðgerðir gegn Norð-
ur-Vietnam) er augljós og ó-
vefengjanleg; en sú hætta er
minni en hin sem stafar af
aðgerðarleysi”. Það kemur
heim við þessa frásögn Al-
sops að William P. Bundy,
aðstoðarutanríkisráðherra sem
farið hefur með málefni
Austur-Asíu, sagði 29. sept.
s.l. að „enda þótt við æskj-
um ekki eftir því að færa
stríðið út fyrir SuðurrVíet-
nam, þá gæti svo farið að
við neyddumst til þess”.
að er þannig víst að ein-
þeirra leiða sem Banda-
ríkjastjórn telur sig sjá út
úr ógöngunum og sú sem
ráðunautar hennar telja helzt
koma til greina, er að stofna
til stórstríðs við Norður-Ví-
etnam. Slíkt stríð yrði ekki
háð í því skyni að loka fyrir
birgðaflutninga frá Norður-
Vietnam til skæruliðanna í
suðurhluta landsins. Það er
viðurkennt af öllum kunnug-
um að skæruliðar séu að
mestu sjálfum sér nógir og
aðfengin vopn þeirra séu flest
af bandarískum uppruna. Til-
gangurinn væri sá að fá til-
efni til að breyta eðli stríðs-
ins í Suður-Víetnam úr borg-
arastyrjöld, s.em Banda-
ríkjamenn eiga að forminu
til aðeins hlut að sem „ráð-
gjafar”, í nýtt „Kóreusttíð”
þar sem þeir gætu beitt öll-
um sínum herstyrk ogm á
þánh hátt sem þeir sjálfir
kysu. Þá telja bandarísku
herforingjarnir að þeim
myndi reynast auðvelt að
ráða niðurlögum skæruliða,
þótt reynsla franska hersins
í sjö ára stríði i Indó-Kína
hefði átt að kenna þeim
annað.
En auðvitað eiga Bandarík-
in annan kost. Þau gætu
viðurkennt fyrir sjálfum sér
og öðrum að stefna þeirra í
Suðaustur-Asíu hefur beðið
algert gjaldþrot. Þau gætu
sætt sig við þá staðreynd að
eina lausnin sem til greina
kernur í Suður-Víetnam er að
saminn sé friður í þessu
langhrjáða landi samkvæmt
ákvæðum Genfarsamning-
anna frá 1954. þ. e. að báð-
ir hlutar Víetnams verði
sameinaðir á grundvelli
frjálsra kosninga. Allt hem-
aðarbrölt þeirra í Víetnam
þennan áratug sem síðan er
liðinn hefur haft þann til—
gang að hindra framkvæmd
Genfarsamninganna. Ummæli
Williams hershöfðingja sem
áður var getið eru athyglis-
verð í þessu sambandi: „Þeg-
ar ég fór frá Washington í
október 1955, var mér sagt
að gert væri ráð fyrir því f
Genfarsamningunum að haldn-
ar yrðu frjálsar kosningar f
öllu Víetnam innan 2ja ára,
en að stjórn Suður-Vietnams
ætlaði ekki að leyfa kosning-
ar á þeim tíma — þ. e. hún
ætlaði að virða að vettugi
lokafrestinn í júlí 1956. Mér
var sagt að ég ætti að vera á
verði gegn árás frá Norður-
Vietnam um leið og sá fresb-
ur væri liðinn og kommúnist-
um yrði Ijóst að stjórn Suð-
ur-Víetnams neitaði að leyfa
kosningar í öllu landin*^
Skyldi ekk. sumum finnasí
bað skrýtið að stjóm helzta
forysturíkis vestræns lýðræð-
is sé að velta fyrir sér að
leggja út í stórstyrjöld í þeím
eina tilgangi að koma í v<eg
fyrir frjálsar kosninga-? — ás.
Misheppnuð herferS gegn
skæruliðum í S-Vietnam
SAIGON 19/11 — Mesta sókn sem Bandaríkjamenn og her
stjórnarinnar í Saigon hafa gert gegn skæruliðum Viet-
cong (hernaðaraðgerð sem kölluð er , Skógarbruni11) hef-
ur nú staðið á annan sólarhring, en sóknarliðinu hefur
heldur okk’ í dprr Qð komast í návíffi v'ð sknpruliða
Tillaga Ú 1»
Kjarnorkuríkin, líka
Kína komi saman