Þjóðviljinn - 09.06.1965, Page 9

Miðvikudagur 9. júní 1965
HÖÐVIUINN
SlDA g
Síldarflutningar milli landshluta
Ólætin að Laugarvatni
Framhald af 7. síðu.
aðra landshluta. þó ógæftir
hamli veiðum og austfirzku
bræðslumar standi e.t.v. að-
gerðarlausar, en að reisa verk-
smiðjur hér eystra. En það þarf
ekki að leggja fyrir okkur
neina útreikninga til að við
sjáum hver firra þetta er. Hið
látlausa jðpl um ágæti tank-
skipaútgerðar og umhleðslu-
stöðva á að fá menn til að trúa
því, sem hver meðalgreindur
maður hlýtur að sjá. að er al-
gjör fjarstæða, ef hann gefur
sér tíma til að íhuga málið.
Við sjáum I hendi okkar, að
varla getur munað miklu á
kaupum og útbúnaði tankskips
og byggingarkostnaði síldar-
verksmiðju, sem líkleg er tll
að bræða það magn síldar, sem
ætla má að skipið geti flutt.
Þá er eftir að gera ráð fyrir
öllum útgerðarkostnaði skips-
ins. viðhaldi þess o.fl. og bað
er enginn smáræðiskostnaður.
Ég tel líklegt. að flutningamir
séu þeim mun óhagstæðari en
bræðslubyggiiigar. sem útgerð-
arkostnaði tankskipa og rekstri
umhleðslustöðva nemur.
Þá hefur því verið haldið
fram, að bygging nýrra verk-
smiðja hljóti að leiða til lækk-
aðs hráefnisverðs, vegna auk-
inna fymingarafskrifta, nema
afli' aukist að sama skapi.
Þetta er rétt svo langt sem
það nær, en því má skjóta inn
í, að ef meiri möguleikar hefðu
verið til síldarvinnslu á Aust-
urlandi undanfarin sumur.
hefði aflinn orðið miklu meiri.
En við sjáum fljótt hversu ó-
svífiit blekkmg er fólgin í bess-
ari röksemd. Vandlega er bag-
að yfir því. að einnig þarf að
afskrifa tankskipin og um-
hleðslustöðvarnar. Nema pær
afskriftir varla lægri upphæð-
um en afskriftir af verksmiðj-
unum. Með hliðsjón af því, sem
ég drap á áðan, má fullyrða, að
kaup og útgerð tankskipa á-
1 samt byggingu umhleðslustöðva,
veldur lækkuðu hráefnisverði.
Síldarflutningamenn leggja
I sig ’ táísvert' fram um 'það, að
’ telja okkur Austfirðingum trú
um, að einnig við getum notið
góðs af kaupum og útgerð
flutriingaskipaflotans. Þetta er
BRIDGESTON E
HJÓLBARÐAR
Síaukin sala
sannar gæðin.
| &&$.-.■ -
BRIDGESTONE
veitir aukið
öryggi í akstri.
BRIDGESTONE
ávallt fyrirliggjandi.
GÓÐ ÞJÓNUSTÁ
Verzlun og viðgerðir
Gúmmbarðinn h.f.
Brautarholtr 8
Sími 17-9-84
TECTYL
Örugg ryðvörn á bíla.
Símt 19945.
eins og dúsa, sem stungið er
upp í bam til að fá það til að
þegja. Við vitum. að afköst
síldarverksmiðjanna fyrir norð-
an og sunnan. eru svo mikil og
geymslurými það mikið, að
litlar líkur eru til, að nokkur
síld fáist til flutnings. Og nver
lætur segja sér það, að flutn-
ingaskipið, sem rík'ð er nú að’
hjálpa Kletti til að kaupa, verði
látið flytja síld að norðan —
svo ekki sé minnzt á að sunn-
an — til Austfjarða? Flytji
þetta skip sild að nofðan, flyt-
ur það hana til Reykjavíkur,
en ekki til Austfjarða. Og hve-
nær halda menn, að reistar
verði á Siglufirði eða i Rvík
umhleðslustöðvar til að taka á
móti síld til vinnslu á Aust-
fjörðum? — Nú kemur mér
ekki til hugar, að síldargöngur
geti ekki breytzt, eins og bær
hafa alltaf verið að breytast.
En leggist síldin frá Austur-
landi, verða bau skip, sem nú
er verið að kaupa, ekki notuð
til að flytja síld til okkar. Við
verðum að neyta annarra
bragða.
Neikvæð atvinnuhótabarátta
Af hálfu þeirra þingmanna
og sveitarstjómarmanna, sem
ákafast berjast fyrir því göf-
uga hugsjónamáli, að flytja
síld um langan veg til vinnslu,
er oft lögð áherzla á atvinnu-
lega þýðingu flutninganna fyrir
þau byggðarlög, sem verða
þeirra aðnjótandi. Einkum er
þessu haldið fram um Norður-
land. Þetta er sem sé orðin at-
vinnubótabarátta og þar með
ekki svo lítið hugsjónamál. I
minum augum er þetta nei-
kvæð atvinnubótabarátta. Vit-
anlega gætu þó síldarflutning-
amir haft 1 för með sér auk-
inn rekstur og aukna vinnu í
verksmiðjubæjunum nyrðra. En
eigi að peðra síldaraflanum út
um allt land til vinnslu, verð-
ur það aðeins reitingsvinna. En
flutningarnir lama sjálfsbjarg-
arviðleitni fólksins heima fyrir.
Það mænir á síldarflutningana
sem þess eina úrræði og bjarg-
ræðisveg, í stað þess að snúa
sér að uppbyggingu annarra at-
vinnugreina, sem betur svara
til staðhátta og aðstæðna.
Síldarflutningar af Aust-
fjarðamiðum geta aldrei ieyst
atvinnuleg vandamál Norðlend-
inga og Vestfirðinga, jafnvel
þótt þeir, ásamt Stór-Reykvík-
ingum, skiptu með sér hverri
bröndu, sem aflast hér fyrir
austan. Þannig tefur þessi ein-
hliða áróður síldarflutninga-
manna fyrir eðlilegri þróun at-
vinnumála í heilum landsfjórð-
ungi. Menn mæna á síldar-
flutningana sem einasta hálm-
stráið í stað þess að flétta hald-
reipi úr sterkum þáttum.
Ekki sama hvort flutt er
norður eða suður
Ég verð að játa, að ég lit
nokkuð öðrum augum á síldar-
flutninga til Norðurlands en
Suðurlands. Hvað sumarsíld-
veiðar snertir má líta á miðin
fyrir Norður- og Austurlandi
sem eitt veiðisvæði og síldar-
flutningar milli þeirra innan
skynsamlegra takmarka, eru
ekki óeðlilegir. En síldarflutn-
ingar hvort heldur er að norð-
an eða austan til Suðvestur-
lands hljóta að vera fast að
því glæpsamlegt athæfi í aug-
um þeirra, sem eitthvað meina
með skrafinu úm „jáfnvægi í
byggð landsins."
Viðbrögð Austfirðinga
Er nú komið að því, sem
hlýtur að vera meginviðfangs-
efni þessa fundar: Hvemig eig-
um við Austfirðingar að bregð-
ast við þeirri ógnun, sem stór-
felldir hráefnisflutningar af
Austfjarðamiðum eru við eðli-
lega þróun austfirzkra atvinnu-
vega og hagsmuni Austfirðinga
í heild?
Við eigum að lýsa yfir því,
að við teljum síldarfki tninga
af Austfjarðamiðum eðli’ega að
vissu mari i. Og þá markalínu
á að draga þannig, að móttöku-
skilyrði hér cystra séu full-
nýtt.
Við eigum að lýsa yfir þvl að
austfirzkar bræðslu- og söltun-
arstöðvar fallist undir engum
kringumstæðum á, að kostnað-
inum af flutningunum hcðan
að austan verði velt yfir á
Austfirðinga með verðjöfnun
eða á annan hátt. Mér er sagt,
að í gildandi lögum séu engin
ákvæði, sem hægt sé að nata
til að koma á þessu fyrirkomu-
lagi. Og mcr er mjög til efs, að
alþingismenn, í sögu andrá og
þeir tala um „jafnvægi í
byggð landsins", rétti upp
höndina með lögum, sem leiddu
til þess, að atvinnufyrirtæki
á Austurlandi yrðu látin greiða
útgerðarkostnað tankskipaflota
til síldarflutninga suður til
Reykjavíkur.
Loks áiít cg, að i ályktun
þessa fundar eigl það að koma
fram svo greinilega, að ekki
verði misskilið, að við mótmæl-
um þvi, að síldarflutningarnir
verði á nokkurn hátt látnir
draga úr cðlilegri þróun síld-
ariðnaðarins á Austurlandi.
En ^svo getur farið, að yfir-
lýsingar hrökkvi skammt og að
gripa þurfi til béinna aögerða.
Vel mætti hugsa sér, að aust-
firzk síldarvinnslufyrirtæki —
byðu hærra verð í síldina. Það
ætti að vera fært, ef þeir aðil-
ar, sem kaupa síldina til flutn-
ings, fá sjálfir að greiða flutn-
inginn, sem hlýtur að verða
nokkrir. tugir króna á mál.
Svo gæti líka farið, að verk-
smiðjur hér fyrir austan hæfu
sjálfar dæluskipaútgerð þegar
fram líða stundir, ef reynslan
yrði sú, að skipstjórar mæfei
mjög mikils að losna við afl-
ann á miðum úti og það
kannski án þess hann kæmi
um borð í þeirra eigin skip.
Þá sýnist sjálfsagt að vinna
að því, að verksmiðjur verði
fluttar hingað austur úr öðrum
landshlutum. Benda má á, að
það var upphaf umtalsverðrar
síldarbræðslu á Austfjörðum,
að hingað voru fluttar nokkrar
verksmiðjur að norðan, og
hafa. þær síðan malað þjóðinni
gull í stað þess að grotna n’ð-
ur. Þessi flutningur á verk-
smiðjum gafst vel og því ekki
að halda áfram á sömu braut?
Flest frystihús á Austfjörð-
um eru f beinum eða óbein-
um tengslum við síldarbræðsl-
ur og söltunarstöðvar. Þessi
mikiisverðu atvinnutæki búa við
það ástand að vera með öllu
verkefnalaus. eða hafa hráefni
af skornum skammti mestan
hluta vetrar. Ég tel að þessi
frystihús eigi að taka til gaum-
gæfilegrar athugunar. að
flytja vertíðarfisk að sunnan
til vinnslu hér eystra. Fari svo,
að síldarverð verði jafnað, fæ
ég ekki séð hvemig stætt er á
því, að neita samskonar verð-
jöfnun á þorski og ýsu. Mundu
þá frystihúsin syðra gre;ða
flutningskostnað á fiski hingað
austur, á sama hátt og Aust-
firðingar greiddu fyrir flutn-
ing á síld suður, og væri það
í fyllsta máta réttlátt. En auð-
vitað bitnaði það á hráefn s-
verðinu, eins og útgerðarmenn
fá að borga brúsann.
Ef í hart fer kæmi einnig
til athugunar, að fyrirtæki bau,
sem við erum fulltrúar fyrir,
gerðu með sér samtök um að
veita þeim skipstjórum, sem
aldrei afhentu síld i flutnmga-
skipin, þegar löndunarmögu-
leikar enu fyrir hendi hér
eystra, forgang til löndunar, og
að leitað yrði samvinnu við
þjónustufyrirtæki flotans, svo
sem veiðarfæraviðgerðir og
önnur viðgerðarverkstæð' um
sams konar aðgerðir. Einnig
sýnist liggja beint við, að leita
samstarfs við sveitastjómimar.
Ég tel, að við eigum að fara
að öllu með stillingu, en láta
hvergi undan síga, því mér er
ljóst hve geysl’mikið hagsmuna-
mál hér er um að ræða, ekki
aðeins fyrir þau fyrirtæki, sem
við erum fulltrúar fyrir, held-
ur og alla Austfirðinga. Á þvi
hvemig þessi mál leysast, get-
ur það oltið, hvort við höldum
hlut okkar gagnvart öðrum
' -n'k
Framhald af 12. síðu.
ungmenni Krýsuvíkurleiðina
austur og missti lögreglan af
þeim hópi.
Fimm lögreglumenn fóru aust-
ur að Laugarvatni strax á' laug-
ardag en þangað lá straumur-
inn. Kl. hálf tíu um kvöldið
fóru svo sex lögreglumenn í við-
bót austur og tíndi 20 unglinga
ölvaða upp í bil, og var hópn-
um ekið til Reykjavíkur. Lög-
reglan var svo á verði þarna
alla helgina og þar til í gær-
morgun.
Allan þennan tíma var tals-
vert um ölvun en þó mest á
laugardag. Hafðist hópurinn við
fyrir innan Laugarvatn, og vam-
aði lögreglan honuip aðgöngu
að sjálfum Laugarvatnsstað.
I viðtali við Þjóðviljann í gær,
sagði lögreglan í Reykjavík, að
óspektimar hefðu ekki verið
eins miklar og við hefði mátt
búazt vegna hins gífurlega fjölda
sem þarna var saman kominn.
Slys hefðu ekki átt sér stað að
neinu marki.
Tíðindamaður blaðsins innti
lögregluna eftir því hvort nokk-
uð hefði verið gert til að graf-
ast fyrir um það, hverjir seldu
unglingunum áfengið. Sagði lög-
regluþjónninn, að unglingamir
segðust sumir hverjir hafa keypt
vínið í „rífcinu“ en aðrir hefðu
fengið menn til að kaupa vin
fyrir sig. Væri þessum andsvör-
um ekki til að dreifa, neituðu
unglingarnir hreinlega að skýra
frá því hvaðan þeim kæmi á-
fengið.
— Lögregluþjónninn sagði að
lokum að fjöldi fólks hefði farið
út á Snæfellsnes og í Borgar-
fjörð um hvítasunnuna og hefði
ekki komið til neinna óspekta
þar.
Ólæti í Keflavík
Stór hópur unglinga safnaðist
saman á Hafnargötunni í Kefla-
vík í fyrrinótt milli klukkan tvö
og þrjú. Voru unglingamir und-
ir áhrifum áfengis, og ýmist að
koma af dansleik á staðnum eða
lengra að komnir. Hafði hópur-
inn í frammj háreysti og tóku
forsprakkamir sig til og rifu
Góð síldveiði um
hvítasunnuna
Góð sildveiði var yfir hvíta-
sunnuna um 170 sjómílur frá
Raufarhöfn. Eru flest skipin
nú komin á miðin og allar
þrær orðnar fullar á Austfjarða-
höfnunum nema á Seyðisfirði.
Alls veiddust um 88 þúsund mál
frá því á föstudagskvöld og þar
til 1 gærmorgun.
niður umferðarskilti á götunni
og skemmdu bíla og varð lög-
reglan að taka á það ráð að
dreifa hópnum.
Þjóðviljinn ræddi í gær við
lögregluna á Selfossi, Akureyri,
Akranesi og Vejtmannaeyjum og
hafði allt verið með kyrrum
kjörum á þeim stöðum um hvíta-
sunnuna.
Þess er rétt að geta að lokum.
að hjálparsveit skáta aðstoðaði
lögregluna við starfið og sömu-
leiðis varð vegaþjónusta F.Í.B.
að miklu liði.
Framhald af 12. síðu.
nesbraut, rétt hjá Blómaskálan-
um, og hefðu lögreglumennimir
fylgzt með því sem gerðist þar
eins og annars staðar á vakt-
svæðinu. Sagði fógeti að engin
tilraun hefði verið gerð til
blómasölu þar fyrri hluta dags-
ins.
Á tiunda tímanum um
kvöldið varð lögTeglan þess
hins vegar vör að Þórður var
farinn að selja blóm Sagði
fógeti að hann hefði ekki
fengið fregnir af því fjrrr en
undir tíu og hefði hann talið
of seint að fara að gcra ráð-
stafanir til þess að loka skál-
anum, en hins vegar hefði
lögreglan aflað sönnunar-
gagna, m.a. tekið myndir.
Þjóðviljinn innti fógeta eftir
blómasölu Þórðar í Nesti, en
hann kvað það vera mál er ekki
kæmi sér við.
Iþrótfir
Framhald af 5. síðu.
Samúel markvörður ver vel
milli stanganna, en hefur
slæm úthlaup og skilar afleit-
lega frá sér bolta.
I liði Akumesinga var Helgi
Daníelsson bezti leikmaðurinn,
en hann kom lítið æfður inn
á fyrir Jón Inga sem mun
hafa fengið heilahristing í
leiknum gegn Fram. Jón Leós-
son sýndi góðan leik og Krist-
inn og Ríkharður.
Halldór Sigurbjörnsson lék
nú með og sýndi margt laglegt,
en skortir úthald.
Dómari var Carl Bergmann.
Ahorfendur voru mjög marg-
ir eins og áður þegar leikið
er á Akureyri, og munu hafa
verið um 2000 manns.
I Pl Ói ri sl B\ k n1 a \n sl iei í m i
Prentsmiðja Þjóðviljans
GULLFOSS
Brottför m/s Gullfoss frá Reykjavík, sem á-
ætluð var laugardaginn 12. júní, verður flýtt
til fimmtudagsins 10. júní kl. 22.00, hafi
boðuðu verkfalli eigi verið aflýst fyrir þann
tfma. — Farþegar eru beðnir að koma til
skips kl. 21.
Farþegar með skipinu í þessari ferð eru sér-
staklega beðnir að hafa þessa breytingu á
brottfarartíma í huga.
H/F EIMSKIPAFÉLAG ÍSLANDS.
Kl aoDarstíg lb
DragiÓ ekki að
stilla bílinn
■ MÓTORSTILLINGAR
■ HJÓLASTILLINGAR
Skipíum urri kerti og
platínur o.fl.
Bílaskoðun
Skúlagötu 32, sím{ 13-100.
Vinnuvélar til
leigu
Leigjum út Iitlar rafknún-
ar steypuhrærivélar. Enn-
fremur rafknúna grjót- og
múrhamra með borum og
fleygum
LEIGAN S.F.
Sími: 23480.
T I L S Ö L U:
3 herb. íbúðir í Reykjavik,
Kópavogi og Seltjamar-
nesi. — Lægsta útb. kr.
250 þús.
í Kópavogl eru m.a.
3 herb ibúðir f smíðum.
Eiftt herherod. eld-
hús oo- hað. Verð
kr 2SO bús. Ctb.
bús.
Stór 4 herb. íbúð á fjórðu
hæð við Eskihlíð Hita-
veita. — Mikið og fagurt
útsýni. íbúðarherbergj I
kjallara fylgir. — Góð
íbúð á góðum stað.
3 herb. íbúðarhæð i sænsku
timburhúsi Stærð tæpir
100 ferm. Stórt herbergi í
risi fylgir. Tvöfalt gler.
Stór Ióð — Bílskúrsréttur.
Útborgunarskilmálar mjög
þægilegir.
Fasteicmasalan
Hi>* ý e:;*n;r
BANKASTRÆTI 6 —
Símar 16637 og 18828
Heimasímar 40863 ogt22790
KtiiQllar
ódýrir og fallegir-
Sparið peningana, —
sparið ekki sporin.
Kiörorðið er: Allt fyrir
viðskintavininn.
VERZLUN
GUÐNÝJAR
Grettisgötu 45