Þjóðviljinn - 01.08.1965, Qupperneq 7

Sunnudagur 1. ágúst 1965 — ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA J
%%%%%%%% %%%%%%%%
%^%>%^%%^%^%%.%%%%%%%%%
!11 fslendingar sátu í fyrri
hluta júlímánaðar verk-
lýðsráðstefnu í Rostock í
Þýzka alþýðulýðveldinu. Dag-
á ana fyrir ráðstefnuna hafði
i íslenzki hópurinn ferðazt um
(> Iandið, m.a. dvalizt nokkra
f daga í Berlín.
*' Á verklýðsráðstefnu þess-
\ ari voru einkum þrjú mál
1 rædd. í fyrsta lagi var rætt
um kjarnavopnalaus svæði í
Mið- og Norður-Evrópu, í
öðru lagi um baráttu verka-
manna í þeim löndum, sem
að ráðstcfnunni stóðu; fyrir
samfélagslegu öryggi og í
þriðja lagi var rætt um með-
ákvörðunarrétt verkamanna
við skipulagningu og stjórn
framleiðslunnar og viðleitni
þeirra til að ná auknum hlut
í ágóðanum.
'Á ráðstefnu þessari, sem
sjálf stóð aðcins i tvo daga,
voru 650 fulltrúar og verka-
menn frá Eystrasaltslöndun-
um, þ e. Sovétríkjunum,
Austur-Þýzkalandi, Finnlandi,
Vestur-Þýzkalandi, Svíþjóð,
Danmörku og svo frá Noregi
og íslandi. Cm eða yfir 100
fulltrúar voru frá fjórum
Norðurlandanna, en 11 frá ís-
Iandi. Þá var þarna vestur-
þýzk sendinefnd í fyrsta sinn,
skipuð 50 þátttakendum.
★
Hér fara á eftir viðtöl við
þrjú þeirra, sem ráðstefnuna
sátu af íslands hálfu. Við-
tölin fjalla reyndar minnst
um ráðstefnuna sjálfa; frekar
er reynt að fá fram þau at-
vik, sem helzt eru minnisstæð
viðmælendum okkar úr ferð-
inni sjálfri.
Auk þeirra, sem við ræð-
um við, fóru þessir á verk-
lýðsráðstcfnuna i Rostock:
Stefán Ögmundsson og frú, cn
Stefán var fararstjóri, Vil-
borg Sigurðardóttir, Þorsteinn
Óskarsson símvirki, Gunn-
laugur Einarsson, iðnverka-
maður, Sveinn Júlíusson, for-
maður Verkalýðsfélagsins á
Húsavík, Benedikt Þorsteins-
so« frá Höfn í Homafirii og
Einar Örn Guðjónsson, verka-
maður í Reykjavík.
Að lokinni ráðstefnunni í
Rostock héldu tvcir þátttak-
enda í ráðstefnunni til Sovét-
ríkjanna í boði verkalýðsfé-
laga, þeir Gunnlaugur Einars-
son og Sveinn Júlíusson.

Spjallað við þátttakendur í 8.
verkalýðsráðstefnunni í Rostock
In.gimar Sigurðsson.
Eins og
fúngarSur
Jón Bjarnason vinnUr á
hreppsskrifstofunni á Selfossi.
Við hringdum í hann i vik-
unni og mæltist honum eitt-
hvað á þessa leið:
Það var mjög ánægjulegt að
koma ' til Austur-Þýzkalands.
Sérstaklega var lærdómsrikt
hve fólkið hefur það miklu
betra en Mogginn segir og hef-
ur sagt undanfarin ár. Mér
virtist fólkið frjál-legt og klætt.
rétt eins og við hér þó að
glysið og glingrið værj reynd-
ar ekki jafn mikið en þess
saknaði ég hreint ekki
Fyrstu vikuna vorum við í
Berlín og nágrenni M.a skoð-
uðum við múrinn og það er nú
meiri múrinn, rétt eins og
miðlungsstór túngarður úr
snyádu á íslandi. . ann er allt
að því metraþykkur og hæð-
in er svona 1,70 m Múrinn
er 14 km langur og á honum
eru 14 hlið og tálmanir eru
ekki meirj en svo, að ég sá
til dæmis bandarískan her-
mann spígspora um götur í
Austur-Berlín.
Á ráðstefnunni i Rostock voru
50 Vestur-Þjóðverjar og viður-
kenndu þeir sjónarmið Austur-
Þjóðverja í sambandi við múr-
inn. Einnig lýstu þeir fyrir
okkur ýmsum vafasömum að-
förum v-þýzkra stjómarvalda
í ýmsum málum, t.d því að
kommúnistaflokkurinn skuli
vera bannaður.
Mikil uppbygging
Við heimsóttum verksmiðjur
eigi allfáar og virtist mér að-
búnaður allur með ágætum
þar. Kaupið er sæmilegt og
hefur það hækkað mjög hin
síðari ár. Mikið er unnið í á-
kvæðisvinnu. Miðað er við af-
köst og vinnugæði í senn.
Vaktavinna tíðkast mjög og er
unnið á þrískiptum átta tíma
vöktum.
En það, sem mér fannst
einna mest sláandi þar ytra
var hin geypilega uppbygging.
Bæði uppbygging í iðnaði, sjáv-
arútvegi oig landbúnaði, en það
er líka byggt mikið af íbúðar-
húsum. Og verkafólk vantar
veruiega. tij starfa. .
Verklýðsráðstefnan ; Rostock
fór í alla staði vel fram og
náði=t algjört samkomulag um
þau mál. Sem helzt voru til
umræðu Hún stóð eiginlega
ekki nema í tvo daga og hreint
ótrúlegt hve mikið vannst á
þeim tíma. Reyndar hafði ver-
ið unnið mjög vel að und-
irbúningsframkvæmdum áður.
Er veízlan
oð byrja?
Ingimar Einarssyni, jámsmið,
mæltist eitthvað á þessa leið:
— Þeir gáfu loðin svör Þjóð-
verjarnir, þegar Danirnir
spurðu af hverju þýzki herinn
gengi gæsagang. Þeir sögðu
kannski, að þetta væri gamall
siður, en þetta fannst Dönun-
um ekki nóg og þeir spurðu
þessarar sömu spurningar hvað
eftir annað og fengu alltaf
sama svarið.
— Minnisstæðast? Það er
Brandenborgarhliðið og Sachs-
enhausenfangabúðirnar. Það
situr a.m.k. lengst í manni. í
þessum gömlu fangabúðum sá
niaður búnt af gömlum fanga-
skóm, tennur, sem höfðu verið
dregnar og barðar út úr föng-
unum o.s.frv.
Sachsenhausen
— Ég var alinn upp í sveit,
segir Ingimar jómsmiður, og
faðir minn sagði alltaf, að það
yrði jú að drepa skepnurnar
en það ætti að gera það hrein-
lega. Og segjum að nazistarnir
hefðu þurft að fækka fólki, nú
þá gátu þeir gert það hrein-
lega í stað þess að beita að-
ferðum eins og þeim að setja
fætur fólksins í gapastokk og
slíta svo hausinn af með spili
eins og við strekkjum gadda-
vír hérna á íslandi og setjaþað
ekki í gasofnana fyrr en það
stóð varla af næringarskorti.
í bamaskóla las ég um það,
að Þjóðverjar ættu 26 háskóla,
en ef þetta er árangurinn! Og
svo eru þessir menn, sem stóðu
fyrir ósköpunum og skepnu-
skapnum komnir í metorð í
Vestur-Þýzkalandi, jafnvel
orðnir dómarar.
Járnsmiður í liðs-
foringjastarfi
Og svo minntist ég á Brand-
enburgarhliðið. Þar hitti ég
stéttarbróður minn, jámsmið,
sem gegnir liðsforingjastörfum.
Frá orlofsþorpinu við Mxiritzvatn.
Ég held mér líði seint úr minni
einlægni þessa manns, hann
sagði frá erfiðleikunum við
múrinn, gjörsamlega yfirlætis-
laust, án þess að það væri
uppskrúfað eða ýkt. Hann
sýndi okkur t.d. myndir af
fimm ungum mönnum, sem
höfðu verið skotnir úr laun-
sátri, er þeir voru að' gæzlu-
störfum við múrinn. Hann var
ekkert að lýsa þessu með læra-
skellum og handapati, heldur
sagði hann okkur írá þossu
með sama yfirlætisleysinu og
öllum hinum atburðunum, sem
átt hafa sér stað við múrinn.
Jákvæðum og neikvæðum.
Annars bjóst ég við að sjá
heilt herfylki á verði við
Brandenborgarhliðið, en við
sáum aðeins þrjá menn með
hríðskotariffla og nokkra her-
menn á vappi í kring með
skammbyssu við belti. En þó
þetta virðisl kánnski á yfir-
borðinu ekkert ægilegt fyrir-
bæri, þá fannst mér á fólkinu,
að múrinn væri þvj ógn. Vest-
ur-Þjóðverjamir gera vægast
sagt mikið í því að magna
spennuna. Þegar ég var þarna
á sunnudegi, sá ég eitt sinn
Framhald á 9. síðu.
Birgitta Guðmundsdóttir.
Saman-
burSur
Birgitta Guðmundsdóttir for-
maður ASB hefur staðið í
samningum undanfarið og
sannast sagna ekki auðvelt að
ná x hann til að leita frétta af
förinni til Austur-Þýzkalands.
Við náðum loks tali af Birg-
ittu á heimili hennar, er samn-
ingaumleitunum við Mjólkur-
samsöluna var rétt lokið.
— Og nú er næst að leggia
til atlögu við bakarameistar-
ana sagði Birgitta, er okkur
bar að garði. Ég er ánægð
með samkomulagið við Mjólk-
ursamsöluna og almenn á-
nægja ríkti á fundinum, er
samningarnir voru samþykktir.
En nú víkjum við að ferð-
inni til Alþýðulýðveldisins.
Birgitta hefur orðið: ..
Fimm ár
—i Ég fór til Austur-Þýzka-
lands fyrir fimm árum og kom
m.a. til Rostock. Og margt hef-
ur breytzt. Geysimikil upp-
bygging hefur átt sér stað og
það var áberandi að ðllu hef-
ur miðað áfram á flestan máta.
Vöruúrval er svipað og víð-
ast hvar þekkist hér . Reynd-
ar er ekki glingrinu til að
dreifa, en það segir nú held-
ur lítið um hið raunverulega
ástand.
Orlofsbærinn
Eftirminnilegast úr förinni
er þó að líkindum orlofsbærinn
Muritz-vatnið. Þar komum við
á leiðinni frá Berlfn til Ros.tock
og höfðum nokkra viðdvöl, að
vísu allt of skamma. Ég hafði
Framhald á 9. sfðu.
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%>%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%>%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%.%%%%
Avarp verkalýSsráðstefnu Eystrasaltsvikunnar
\ Við. sem sátum áttundu verka-
) lýðsráðstefnu Eystrasaltsríkja,
> Noregs og íslands, snúum okkur
i til verkalýðs landa okkar og
J hvetjum hann til baráttu fyrir:
■ Friði og afvopnun,
■ félagslegum framförum og
J[ auknum réttindum verka-
(> lýðsins
■ samhug og samvinnu verka-
'J týðssamtaka án tiíii4'-. tn
< uvaóa alþjoðlegum samtök-
t um bau eru bundin.
V
Með starfi og baráttu héfur
verkalýðshreyfingin náð á liðn-
um árum árangri sem við verð-
um að varðveita og bæta.
Friði, félagslegum framförum
og lýðræði stafar hætta af hinni
alþjóðlegu heimsvaldastefnu og í
okkar álfu fyrst og fremst frá
afturhaldsöflunum í Ves'tur-
Þýzkalandi, sem keppa að því
að fá kjarnorkuvopn og koma á
n py.ðariön.uxn
Við hvetjum alla til að styðja
þau öfl, sem berjasf gegn hefnd-
arsinnum en fyrir friði og kjarn-
orkuvopnalausu belti í Norður-
og Mið-Evrópu.
Við snúum okkur til allra og
hvetjum þá til að stuðla að vin-
samlegri samvinnu milli verka-
lýðssamtaka og ryðja þeim hindr-
unúm úr vegi sem koma í veg
fyrir eðlilegt samstarf verkalýðs-
samtakanna.
Við heitum á alla að beita sér
fyrjjr f&assjggrs fras-
fara, óryggi á vinnustað, meðá-
kvörðunarrétti í atvinnu- og efna-
hagslífi og bættum vinnu- og !»
lífsskilyrðum.
Við erum þess fullviss að öll-
um þessum stefnumálum verði !'
aðeins náð, ef friður helzt á
jörðu. — Mikilvægasta forsendan ]J
fyrir því er baráttusamstarf f
v erkalýðsstéttarinnar og traust f
samvinna allra verkalýðssam- i
taka. |
Eystrasalt verður að vera haf j
friðarins. i