Þjóðviljinn - 06.02.1966, Qupperneq 8

g SÍÐA — ÞJÓÐVHoJÍNN — summidjagur 6. febrúar 1966.
Sýning á myndum eftir Nínu
Nokkrar myndir Nínu aft Xýsgötu 3.
• Þessa dagana stendur yfir
sýning á málverkum eftir
Nínu Sæmundsson í sýningar-
stofu málverkasölunnar að
Týsgötu 3. Á sýningunni em
27 myndir og ber mest á and-
litsmyndum og blómamyndum.
Nína Sæmundsson fæddist
austur í Fljótshlíð. en fór
snqpma utan og ferðaðist víða.
Hún hlaut fyrst almenna við-
urkenningu fyrir verk sín með
myndinni Móðurást, sem hún
slíkan höfðum við aldrei séð.
Hvenær sem einhver af tón-
urunum gaf merki, og hætti
um leið að syngja, en rétti
fram skál sína, staðnæmdust
teketilsmenn og fylltu skálina
á barma. En svo margir tóku
þátt í söngnum að ekki mun-
aði um þó að nokkrir þögn-
uðu. En þegar söngvararnir
fundu til svengdar, tóku þeir
handfylli af tsamba (steiktu
byggmjöli) úr mal sínum litlum,
sem þeir báru á sér, hnoðuðu
þetta saman við te milli fingra
sinna og gerðu úr því mátuiega
munnbita, og stungu í munn
sér. En þegar þeir höfðu sval-
að þorsta sínum og satt hungur
sitt, héldu þeir áfram að syngja,
en þó að enginn stýrði söngn-
um, vantaði ekkert á að radd-
irnar væru fullkomlega sam-
stiíltar og hæfilega hratt sung-
ið. Ekkert hljóðfæri var við
haft, nema hringt var litlum
bjöllum við og við. 1 þeim
bjöllum var sætur hljómur. En
þegar þær gullu við, sló á
þögn á meðan, en síðan var
skipt um tóntegund.
Hvaða umbætur sem gerðar
kunna að hafa verið í klaustr-
um þessum, var ekki að sjá að
jöfnuður milli bræðranna hafi
verið gerður meiri en áður. Á-
bótinn og hinir eldri af munk-
unum voru ríkmannlega til
fara á móts við þessa fátæklegu
menn, sem kosið höfðu að vera
gerði í París. En kannski er
þekktasta verk hennar hér á
landi hafmeyjan sáluga, sem
sprengd var í loft upp á Tjöm-
inni í Reykjavík.
Sýningin, sem er sölusýning,
verður opin frá kl. 2—7 dag-
lega yfir helgina og eitthvað
fram eftir viku, eftir efnum
og ástæðum. Aðgangur að
sýningunni er ókeypis.
Myndin hér að ofan er tek-
in í sýningarstofunni.
þarna eftir tíl þess að halda
munklifnað sinn. Ábótinn kann
að hafa haldið svo sem hann
sagði okkur, að þeir hefðu köll-
un til þessa lífs, en það sýnd-
ist okkur samt auðséð, að þeir
væru þarna mest af því að þeir
hefðu haldið sig vera of gam'a
til að byrja nýtt líf utan klaust-
urmúranna. Þeir voru óvanir
erfiðisverkum, og forhlaupin
tíð að fara að búa sig undir
kennslu eða skriftir.
Þessir menn, sem svo gamlar
bænir þuldu og sungu, munu
nú bráðum sjást á tjaldi og
heyrast til þeirra í sjónvarpi
í Englandi, í þeirri veröld sam-
tímans, sem fjarlægari var
þeim en öld Kublai Khans, en
aftur til þess tíma hefðu þeir
getað horfið án þess að sjá
svo sem neinn mun. Þeir sem
við sjónvarpið mundu sitja,
munu eiga þess kost að sjá
hina síðustu presta af hinu ein-
kennilegasta prestaveldi í sögu
mannkynsins, syngja Nunc
Dimittis (— Nú ileysir þú þræl
þinn, herra. — Orð Símonar,
er hann hafði tekið Jesúbarnið
í fang sér. — Þýð.) búddatrúar-
innar í Tíbet. Eftir fáein ár
eru þeir allir dauðir, og þá
koma engir í staðinn. Bráðum
verður ekki annað eftir þama
en dýrgripimir, dýrgripir
klaustursins í Drepung. Það.
verða teknar myndir af þess-
um safngripum, af guðamynd-
8.30 Manuel og hljómsveit
hans leika lagasyrpu: Fjalla-
hátíð.
9,25 Mcrgunhugleiðing og morg-
untónl. Listamcnn hlýða á
tónverk; HI: Carl Spitteler.
Ámi Kristjánsson tónlistar-
stjóri flytur pistil eftir
Spitteler. a) Píanósónata í
B-dúr op. posth. eftir Schu-
bert. Arthur Schhabel leik-
ur. b) Strengjakvartett (K
155) eftir Mozart. Barchet-
kvartettinn leikur. c) Til-
brigði og fúga op. 132 eftir
M. Reger um stef eftir Moz-
art. Norðvestur-þýzfca fíl-
harmoníusveitin leikur; W.
Sdhuchter stjómar.
11.00 Messa í Réttarholtsskóla.
(Séra Ólafur Skúiason).
13.15 Einstaklingsgreind og
samfélagsþróun. Dr. Majthí-
as Jónasson prófessor flytur
annað háðegiserindi sitt:
Ógnar úrkynjun menning-
unni?
14.00 Miðdegistónleikar. a) Frá
tónlistarhátíðinni í Hainaut í
Belgíu í október s.l. A.
Grumiaux leikur á fiðlu og
E. Traey á píanó: 1: Sónat-
atfnu nr. 1 eftir Schubert.
2: Sónötu (K 378) eftir Moz-
art. 3: Spænska þjóðlagasvítu
eftir de Falla. b) Frá
Berkshire-tónlistarhátíðinni í
Bandaríkjunum á fyrra ári.
Sinfóníuhljómsveitin í Bost-
on leikur; Leinsdorf stj.
1: Forleikur að Spaðadrottn-
ingunni, eftir Tjaikovský. 2:
Sinfónía nr. 6 op. 111 eftir
Prokofjeff.
15.30 Þjóðlagastund. Troels
Bendtsen velur lögin og
kynnir.
16.00 Tæmum sparibaukinn. S.-
imum, sem horfa af veggjun-
um niður á auða bekki, og rödd
leiðsögumannsins, sem sýnir
þetta ferðamönnum, tekin upp
á stálþráð. Þvi bömin, sem stóðu
þama þögul og hátíðleg, með
reykelsisteina í höndunum,
mundu vera komin í skóla sinn
í næstu viku. Þar verður þeim
kennt að þessir guðir sem sátu
á gimsteinaprýddu altarinu,
séu þess engan veginn megnug-
ir að vemda þau fyrir illum
vættum og djöflum, sem þau
hafa séð myndir af bæði saum-
aðar í fána og höggnar i stein
og grafnar í tré, af svo mikilli
list, enda væri ekkert af þessu
neinsstaðar ti'l, og hefði aldrei
verið annað en hugarburður
munkanna.
Þeim mundi verða kennt að
fátækt og auður, hreysti eða
vesæld, standi í engu sambandi
við lífemi þeirra í fyrra jarð-
lífi. Þeim mun verða kennt í
náttúrufræðitímum, að efckert
samband sé milli breytni þeirra
og náttúruhamfara í landinu.
jarðskjálfta og stórfióða, né •
heldur sjúkdóma, ekki mundu
andar himinsins leggja á þá að
deyja úr bólusótt eða fcrabba-
meini vegna þess að þeim lík-
aði ekki framférði þeirra.
Aldrei framar mun neitt þeirra
trúa því að illir andar muni
taka öil völd í heiminum ef þau
haldi ekki án afláts áfram að
syngja og biðja eins og þessir
O. Waldoff og hljómsveit
hans leifca.
16.30 Endurtekið efni. a) Jón
Hjálmarsson bóndi í Vill-
ingadal i Eyjafirði flytur frá-
söguþátt: Búraunir og bjarg-
vættir (Áður útv. 5. nóv. sl.)
b. Guðrún Á. Símonar óperu-
söngkona syngur í útvarps-
sal, við undirleik Guðrúnar
Kristinsdóttur (Áður útv. á
annan jóladag). c) Margrét
Bjamason ræðir við Huidu
Á Stefánsdóttur skólastjóra.
(Áður útv. 25. nóv. s.l.)
17.30 Bamatími: Helga og
Hulda Valtýsdætur stjórna.
a. Saga: Albert í næsta húsi
og fjársjóðurinn. b. Gátur og
leikir. c. Annar þáttur leik-
ritsins Almansor konungsson,
eftir Ólöfu Ámadóttur. Leik-
stjóri: Helgi Skúlason.
18.30 Karlakój-inn Fóstbræður
syngur.
20.00 Rögnvaldur Sigurjóns-
son leikur á píanó Cameval
op. 9 eftir Sohumann.
20.25 Kímni í Nýja testament-
inu. Séra Jakób Jónsson dr.
theol. talar um Pái postula.
20.50 Skemmtilög eftir þrjá 20.
aldar höfunda brezka. Pro
Arte hijómsveitin í Lundún-
um leikur; G. Weldon stj.
21.00 Á góðri stund. Hlustend-
ur í útvarpssal með Svavari
Gests.
22.10 Danslög.
títvarpið á mánudag:
13.15 Um skattframtal bænda.
Öm Ólafsson fulltrúi talar.
14.40 Sigríður Thorlacius les
skáldsöguna Þei, hann hlust-
ar.
15.00 Miðdegisútvarp. Ólafur
Þ. Jónsson syngur. F. Gulda
og Fflharmoníuhljómsveitin í
Vín leika Píanókonsert í a-
moll eftir Schumann; Andrae
stj. K. Sroubek og útvarps-
sveitin í Prag Ieikur Konsert-
pólonesu fyrir fiðlu og
hljómsveit eftir Fibich. Garl
Seeman leikur rondo (K 485)
eftir Mozart.
16.00 Síðdegisútvarp. F. Cram-
er, B. Rydell, M. Denny, R.
Wagner kórinn, O. Eædy, C.
Froboess og P. Weck, G.
gömlu menn gerðu. Og um leið
og síðasta barnið væri hætt að
trúa á guð og djöfla í Tíbet,
myndu þeir einnig horfnir með
öllu og að engu orðnir. Fólkið
sem kom að hlýða á messu i
Drepung á þessum degi jhinna
árlegu hátíðahalda, líktist ekki
í háttum því fólki, sem Perci-
val Landon, blaðamaður frá
Times, lýsir, er hann kom úr
ferð sinni með leiðangri Young-
husbands 1904. Ef frásagnir
hans væru prentaðar í málgögn-
um Pekingstjómarinnar, núna,
án athugasemda, mundi mega
skoða það, sem áróður, sem rétt-
lætingu þess að Tíbet var ,,frels-
að” fimmtíu árum síðar.
Fyrir honum varð land þar
sem búddhatrú var að visu
haldin, en hún líktist að engu
leyti hinni einföidu, háleitu
kenningu höfundar síns, Gaut-
ama Búddha. Trúarbrögð Tíb-
eta voru djöfladýrkun, og sam-
tök munkanna miðuðu öll að
því að „styrkja völd þeirra frá
ári til árs, með því að innræta
fólkinu þann þrælsótta, sem er
hin eina afstaða fáfróðu stétt-
anna til trúarbragðanna“. Ó-
sýnilegar illvættir voru haldn-
ar vera í hverju tré, hverjum
kletti, öllum ám og lækjum,
og einnig í húsum, og enginn
gat mildað il'lgimi þeirra nema
prestamir. 1 hverju homi var
Leppalúðl og Grýla, og fleiri
og verri, en nokkurt enskt bam
hefði getað ímyndað sér. En
bænir leikmanna dugðu ekki
neitt móti þessum andskota, ef
þær voru ekki studdar bænum
munkanna. Og bænir munk-
anna fengust ekki ókeypis. Eng-
ir. lénsherrar í Evrópu á hin-
um myrkustu öldum beittu
valdi sínu af meira miskimnar-
leysi, en þetta tiltölulega fá-
menna samféiag éigingjarnara
munka, segir Landon.
Þegar klaustrin misstu völd
sín, stjómarfarslega og hags-
muna'lega eftir að uppreisnin
Feyer, J. MacDonald og N.
Eddy, M. Ellegárd, Ten Fent--
ones og The Hi-Lo‘s leika og
syngja.
17.20 Framburðarkennsla í
frönsku og þýzku.
17.40 Þingfréttir.
18.00 Ingimar Óskarsson talar
um votlendis- og vatnagróð-
ur.
18.30 Tónleikar.
20.00 Um daginn og veginn.
Sigurjón Jóhannsson ritstjóri
á Akureyri talar.
20.20 Gömlu lögin sungin og
leikin.
20.40 Á blaðamannafundi.
Baldvin Tryggvason fram-
kvæmdastjóri svarar spum-
ingum. Spyrjendur: Indriði
G. Þorsteinsson ritstjóri og
Sigurður A. Magnússon
blaðamaður. Eiður Guðnason
stýrir fundi.
21.15 Minning og ' Söknuður.
Tvö tónverk eftir Jóna9
Tómasson. Ingvar Jónasson
leikur á fiðlu og dr. Páll Is-
ólfsson á orgel.
21.25 Utvarpssagan: Paradís-
arheimt.
22.00 Lestur Passíusálma hefst.
Baldur PSlmason les sálm-
ana.
22.20 Hljómplötusafnið í um-
sjá Gunnars Guðmundsson-
ar.
23.10 Sveinn Kristinsson flyt-
ur skákþátt.
• Æskan komin út
• Fyrsta tölublað Barnablaðs-
ins Æskunnar 1966 er nú kom-
ið út og flytur að venju marg-
víslegt .efni fyrir bömin. Með-
ai efnisins eru framhaldssög-
umar, Davið Copperfield eftir
Dickens og Sumarævintýri
var kveðin niður árið 1959, fór
hið andlega vald þeirra sömu
leiðina. Og var því engin furða
þó að þessi mannfjöldi, sem
kom til hátíðahaldanna, væri
ekki neitt tiltakanlega lúpuleg-
ur og undirgefinn við munkana.
Þó að Tíbetar væru orðnir ó-
líkir því sem Landon sagðist
frá, var þó miklu ólíkara sam-
an að jafna, því sem við sáum
þarna og lýsingum Dalai Lama
á þeim skelfingum, sem hann
sagði þá hafa orðið að þola
af hendi kínverskra villi-
manna.
Verst var farið með lamana,
sagði hann. Kínverjar reyndu
á allan hátt að auðmýkja þá,
einkum hina eldri og hærra
settu, með því að beita þeirn
fyrir plóga, ríða þeim eins og
hestum, berja þá og flengja
og_ kvelja með aðferðum, svo
Ijótum að þeim verður ekki
lýst, og um leið og þeir voru
þannig að murka úr þeim lífið,
hæddu þeir trú þeirra með því
að spyrja hví þeir beittu ekki
kunnáttu sinni til kraftaverka
og leystu sig undan þessum
voða. En hér sáum við meira
en 30000 manns, eða álíka
margt og allir íbúar Lhasa eru,
vera komna fil Drepung, hver
með sinn lampa í hendi, til að
kveikja á frammi fyrir altarL
Löngu fyrir hádegi var búið að
selja upp öll reykelsisknippin á
markaðstorginu. Og við tókum
þama mynd af ungum manni,
sem hafði framan á brjóstinu
nælu með mynd af Dalai Lama,
og hann fór í engar felurmeð
þetta.
Þegar messan var úti feng-
um við að skoða einkaíbúð Dal-
ai Lama, sem hafði.verið hald-
ið óbreyttri síðan hann flýði
frá Lhasa. Tveir munkar, serr
áttu#að gæta þessa heigidóm?
tóku þtmgan gullofinn skrúðr
úr sfcáp og lögðn á hásæti Hinn
ar heMögu endurholdgunar, svo
við gætum séð hvemig hann
Danna eftir Hiidi Ingu, þrjár
smásögur, myndasögur, kvæði,
grein um kisu, grein og mynd-
ir um leikritið Ferðina til
Limbó, verðlaunakeppni, esp-
erantoþáttur, leikarafréttir, frí-
merkjaþáttur, handavinnuhom,
grein um flug, spumingar og
svör og ótal margt fleira. Fjöl-
margar myndir skreyta blaðið.
© Drykkfelldur
• Fyrir nokkru var farið að
þjóna gestunum í bar Victoríu-
hótels í London elektróniskt,
þannig að á hverju borði er
skífa likt og á síma, þar sem
gestimir veija númer eins af
hinum 200 drykkjum, sem boð-
ið er upp á á vínkortinu. Raf-
heili kemur pöntuninni til yf-
irþjónsins á 15 sekúndum og
útbýr um leið reikninginn.
,,Auðvitað koma stundum
fyrír mistök“, viðurkenndi for-
stöðukona fyrirtækisins. ,,Losni
skífa í rafheilanum, verður
hann bandvitlaus og gestimir
fá kannski Apricot Brandy f
kaupbæti þótt þeir ætli bara
að drekka einn bjór.“
bar þetta við hátíðleg tækifæri.
Þeir sögðu að við nytum sér-
stakrar ívilnunar, því aðkomu-
menn fengju yfirleitt ekki 'að
koma í þennan hluia klaust-
ursins. Við spurðum hvort þeir
byggjust við að sjá Dalai Lama
aftur. Þeir svöruðu því, að þeim
þætti mjög leitt að hann skyldi
hafa farið. En meðan hann
væri burtu myndu þeir láta
sem hann gæti birzt í dyrunum
hvenær sem væri.
Nú áttu hátíðahöldin að fara
að byrja. Þessi sjónleikur hafðí
verið sýndur í Drepung á
hverri árshátíð í margar aldir.
Leikendurnir voru munkar, sem
höfðu vanizt þessu frá bam-
æsku. Gg verjð kennt það.
Leiksviðið var húsagarður og
strengt yfir með geisistóru
hvítu tjaldi til vamar sólar-
hitanum. Áhorfendur sátu á
hlaðinu og flötum þökum allt
umhverfis, þar sem sætaröðin
fór hækkandi. Við sátum á
bekkjum með ábreiðum með
framandlegu skrauti í útsaumi,
og á svölum sjálfs Dalai Lama,
þar sem hann var vanur að
sitja og horfa á leikinn gegnum
gegnsæ tjöld, og gat þannigséð
allt sem fram fór, en sjálfur
sást hann illa inni í þessari
gulu stúku, og var ekki neinum
leyft að horfa á hann.
Fyrir framan okkur í stúk-
unni spruttu litprúðar dalíur í
jurtapottum. Þegar við litum
upp fyi-ir tjaldið blasti við hið
alfegursta útsýni yfir dalinn og
til fjallanna fyrir handan.
Fegurri leiksviðstjöld hefur
enginn séð.
Búningar leikaranna voru á-
kaflega fagrir og litríkir. Þeir
voru úr útsaumuðu silki, og
hattamir voru enn furðulegri.
Leikurinn stóð í fimm tíma og
“kkert hlé haft, en leikurun-
um fataðist aldrei neitt, heldur
dönsuðu og sungu og léku án
afláts, óperur, bendingaleika,
balletta, og skopleiki þar sem
■
Eftir STUART og ROMA GELDER 12
«3