Þjóðviljinn - 15.05.1966, Qupperneq 1

SJOMANNADAGUR
Sunnudagurinn 15. maí 1966 — II. blað
Sfórfelldar breyfingar
hafa orð/ð á veiSitœkni
siSusfu árafugina, en
sildin reynisf enn œSi
s/ygg og off sfopul
Svípull er sjávaraílinn, segir í gömlu íslenzku
orðtaki, og lengi haía þessi orð átt betur við síld-
ina en nokkurn annan nytjafisk við Islandsstrend-
ur. Háttsemi þessa silfraða og sprettharða fisks
hefur löngum reynzt mönnum lítt leysanleg ráð-
gáta og óvissan við síldarútgerðina oft á tíðum
engu minni en jafnan fylgir þátttöku og miðakaup-
um í happdrætti. Á dögum frumstæðs veiðibún-
aðar og takmarkaðra hjálpartækja gat til beggja
vona brugðið um afkomuna hjá útgerð og sjó-
mönnum; reyndist síldin stygg og stopul — og
það vildi tíðum brenna við — varð afraksturinn
ekki upp á marcra fiska í vertíðarlok. En væru
aðstæður hagstæðar og síld í ríkum mæli á mið-
unum mátti fá drjúgan hlut á skömmum tíma. Og
vonin um góða veiði lokkaði alltaf stóran hóp á
hverju sumri í síldarævintýrið.
Síðustu árin hafa miklar breytingar orðið á
síldveiðunum hér við land. Veiðitíminn hefur
lengzt til muna, og gjörbreytt veiðitækni með til-
komu fullkominna fiskleitartækja og veiðibún-
aðar veldur því að nú er lotterí síldveiðanna ekki
eins óútreiknanlegt og óvíst og fyrrum. Vegna
kraftblakkaiinnar og fisksjárinpar eru viðhorf
breytt. Og þó hefur ævintýrið ekki yfirgefið síld-
ina; enn fyllist stór hópur marina spenningi happ-
drættisins þegar líður að sumarsíldveiðum. Upp-
haf þeirra er ekki fjarri; lokadagurinn var á mið-
vikudaginn, fyrir nokkru var hafin skipuleg síld-
arleit fyrir Austurlandi, útvegsmenn búa skip sín
til veið.a, verksmiðjur í landi eru standsettar og
hreinsað er til á plönum söltunarstöðvanna —
hvarvetna búast menn til starfa af krafti.
í dag, á sjómannadaginn, þykir Þjóðviljanum
hlýða að helga hluta af þessu aukablaði síld og
síldveiðum — og verða þá einkum rifjaðir upp
fyrri tíma starfshættir við veiðarnar.
Sjá frásögn og
myndir á 5. síðu
/
Hún er jafnan mörg saman
í miðaldaævintýri einu af kóngssyni og
kóngsdóttur er söguhetjan spurð að því,
hver fiskur hann vildi helzt vera.
„Það ætla ég, að ég vildi helzt síld vera“.
,,Hún er þó smálegur fiskur, eða hví viltu
hún vera?“
,,Því,“ segir hann, ,,að hún er jafnan mörg
saman, en mér þætti því betur, sem mér
fylgdi fleiri“. /
Fögur var sú síldin
1 gamalli íslenzkri þjóðvísu er vel vaxinni
stúlku líkt við síld:
Hann fór um hana höndunum eftir sinni vild,
hún var mjó sem önnur síld. i
Og í annarri vísu segir:
Fögur var sú síldin í vöggunni lá
og sá sveinninn, er svaf þar hjá.
Gefí guB sild að landinu
Annars er síldar ekki getið .að neinu ráði í
íslenzkum sögum eða lagaákvæðum fram eft-
ir öldum og voru þó ýmis ákvæði um síld
og síldfiski í fornum norskum lögum, svo
sem í Frostaþingslögum. Eitt ákvæði þeirra
er um það að ef guð gefi síld að landinu megi
menn veiða hana jafnt á sunnudögum sem
öðrum dögum. Þeirrar tíðar mönnum hefur
verið ljóst, að grípa varð síldaraflann með-
an hann gafst — ekki væri treystandi að síld-
in héldist lengi við landsstrendur.