Þjóðviljinn - 21.06.1966, Síða 2

I
0 SfÐA — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 21. júní 1966.
Minnincfarorð
Sigurður Jónsson
frá Hjalla
Sigurður Jóns, eins bg hann
var kallaður heima í sveitinni
í gamla daga, er nú horfinn
sjónum okkar. Hánn lézt á
• sjúkrahúsi hér í Reykjavík 13.
júní s.l.
Það kom raunar ekki vinum
hans og vandamönnum á óvart,
því hann átti við vanheilsu að
stríða síðustu 10 árin. Og' nú
fyrir nokkru er hann fékk síð-
asta áfallið þurfti ekki að ef-
ast lengur.
En þrátt fyrir það, í hvert
sinn, sem vinur hverfur sjón-
ulft manns, er eins og grípi
mann tómleiki og þungi. Lík-
ast því sem snögglega syrti* í
lofti. Svo þegai\rofar til 1 hug-
anum og maður nær eðlilegu
jafnvægi,- koma fram í hugann
ýmsar svipmyndir frá liðnum
samverustundum þess vinar
sem horfinn er og þá um leið
úr lífi hans, starfi og umhverfi.
Og þá er manni þannig' farið,
að maður vill festa þau á blað
í þakklætisskyni fyrir íama
vegferð. Og víst er um það, að
mér er einmitt þannig farið nú
þegar vinur minn Sigurður
\ Jónsson frá Hjalla er ailur.
Þótt hinsvegar geri ég mér þess
fulla grein, að ég geri það
ekki eins vel og skyldi, í stuttri
minningargrein.
Sigurður Jónsson fæddist á
Hjalla í Reykjadal í S-Þing-
eyjarsýslu 6. júlí 1901. Sigurður
var eitt að 6 bömum þeirra
hjóna: Herborgar Helgadóttur
og Jóns Sigurðssonar, sem
lengi' átti saeti í sveitarstjóm.
Þau hjónin, Jón og Herborg
eru mér að nokkru í bams-
minni, þvf þau létust bæði fyr-
ir árið 1930, þegar ég var að-
eins fjórtán ára. En þrátt fyrir
það veit ég að lífsbarátta þeirra
og bamanna var hörð, sém og
margra í þann tíðv en samt sem
áður voru það þau, sem veittu,
enda rómuð fýrir gestrisni og
þangað var gott að koma.
Þarna á Hjalla dafnaði Sig-
urður í skjóli fbreldra sinna og
fór snemma að taka þátt í öll-
um búverkum. 1 þessu sam-
bandi minnist ég þess um
sumar, er ég var á tíunda ár-
inu í fylgd með fullorðnum
vestan Reykjadalsár, beint á
móti Hjallaengi, að okkur var
litið yfir í nesið austanmegin.
Þar sáum við 6 manns að hey-
vinnu. Þar á meðal fjóra karl-
menn er veifuðu orfum sínum
þar í skákinni. Það voru syrjir
Jóns og Herborgar. Og sá sem
með mér var gat ekki orða
hundizt og sagði: „Það er al-
deilis orðið lið hjá Jóni bónda“.
Þetta var á þeim dögum, er
sláttuvélar voru ekki komnar
til sögunnar bg þótti því mjög
gott að hafa ráð á 1 góðum
slátfcumönnum, sem og þeir
voru.
Sigurður Jónsson fórsnemma
að blanda geði við annað fólk
og varð snemma fær á sviði
samræðna, hvort heldur var í
fnrmi funda eða persónulegra
samtala. Ungur að árum braut
hann sér vég til nokkurrar
skólagöngu og mun hafa ætlað
sér lengra á því sviði en varð.
En fjárhagur og aðrar ástæður
munu hafa stöðvað' það.
Hann fór í Unglingaskóla að
Breiðumýri 1921—22 og Gagn-
fræðaskóla Akureyrar 1924—25 1
og hlaut þar lof nafna síns
Sigurðar Guðmundssonar skóla-
meistara, ásamt ágætiseinkunn.
Að þéssu námi loknu kom
hann aftur heim í Reykjadal-
inn og fór að taka. mikinn þátt
í félagsmálum. Hann var einn
þeirra manna, sem varð snort-
inn af baráttu Ungmennafélag-
anna m.a. í skólamálinu fræga,
sem Amór Sigurjónsson hafði
forustu í Dg félagar hans á
sínum- tíma. Og sannárlega
varð Sigurður Jónsson hlut-
gengur í hópi þeirra manna,
kem vildu lyfta þjóðinni úr ein-
angrun og fátækt til aukinnar
velsældar og menningar. Hann
var meðlimur í ungmennafé-
laginu „Efling“ í Reykjadal f
tugi ára og mun vera annar af
tveimur, sem lengst hafa set-
ið í stjóm þess félags. Þetta
undirstrikar það hversu við fé-
lagar hans bárum mikið traust
til hans. Sigurði hlotnaðist
einnig traust sveitunga sinna
er hann var kjörinn í sveitar-
stjóm, sem hann sat í um 10
ár eða þar til hann fór meira
að sinna kennslustörfum, sem
hann hafði að vísu áður stund-
að samtímis öðmm störfum.
Hann var m.a. kennari í Reyk- q,
dælahreppi 1928—31. Hólsfjöll-
um 1936—37 og 1941—43.
Rauðasandshreppi 1943—44 og
1945— 46. Lundarreykjadal í
Borgarfirði 1944—45. Skorradal
1946— 47. Mjóafjarðarskóla í S-
Múl 1946—47. Auk þess var
hann víða heimiliskennari.
Það mun ef til vill margur
halda sem þekkti Sigurð aðeins
af afspum, að hann hafi verið
mælskumaður, en svo var ekki.
Hann var raunar ekki glæsi-
Glað-
ir félagar
„Hann bætti því við að
þetta ástand mundi ekkihald-
ast mörg ár í viðbót, sovézka
spilaborgin mupdi hrynja, áð-
ur en varir. Stjómendurnir
eru sjálfum sér sundurþykkir,
sagði hann, og á bak við
tjöldin eiga sér stað mikil á-
tök — miklu meiri en Vest-
urlandabúar vita. „Vonandi
brenna þeir í vítislogum
þessara átaka“, sagði hann.
,,Ég ber nefnilega þá von í
brjósti að komast heim aftur
að áliðnu ári — eða svo“.
Rahr sagði að ég skyldi taka
þetta • mátúlega alvarlega.
„Tarsis er afskaplega bjart-
sýnn“, sagði hann. Það þótti
mér einnig. En kannski veit
hann eitthvað sem við hin
vitum ekki, kannski . . .
Ég sagði: ,,Ég er mjög glað-
ur yfir því, herra Tarsis, að
þér skuluð ekki vera geggj-
aður“. „Það er ég líka“, svar-
aði hann.‘‘
(Margunblaðið í fyrradag;
úr viðtali sem Matthías Jo-
hannessen á í New Yorkvið
rússneskan rithöfund, Valerí
Tarsis.)
Vor-
kunnarmál
Vikublaðið Frjáls þjóð hef-
ur um margra ára skeið lagt
á það ofurkapp að flytja
hverskyns illmæli um Sósíal-
istaflokkinn og einstaka for-
ustumenn hans, oft hreinan
uppspuna, jafnoft rangfærsl-
ur, og hefur sú þjónusta að
vonum verið vel þegin af
hernámsblöðunum. 1 því sam-
bandi hefur blaðið ékki hvað
sízt fjallað um aðild Sósíal-
istaflokksins að störfum Al-
þýðubandalagsins og jafnan
hagað skrifum sínum um þau
viðfangsefni svo að. af gæti
spunnizt sem mestur ágrein-
ingur og óvild. Samt hefur
svo átt að heita að hér væri
að verki umhyggja fyrir Al-
þýðubandalaginu, og því
höfðu ýmsir gert sér vonirum
að lát yrði á þessari iðju eft-
ir að stofnað hafði veriðform-
legt bandalag í Reykjavík og
ritstjóri Frjálsrar þjóðar var
orðinn einn af stjórnarmönn-
um þess. En því miður, rit-
stjórinn virðist líta á þessa
vegtyllu sína sem aukið hag-
ræði til efnisöflunar; hann
er nú tekinn að birta mjög
ýtarlegar fundargerðir ' i
Frjálsri þjóð, kryddaðar at-
hugasemdum. og ályktunum
sem ganga mjög á svig við
sannleikann.
S'amt væri það óheimil á-
lyktun að ritstjóri þessi vilji
Alþýðubandlaginu illa. Hann
er aðeins haldinn þeirri sál-
fræðilegu meinloku semnefn-
ist þráhyggja eða einæði;
11 ajw«4ui:i........... ' —
hann hefur einblínt svo mjög
á eitt lítið vandamál aðhann
sér ekki neitt annað. Sumir
menn halda að mannkynið
verði farsælt ef það hættir
að éta hvítasykur; aðrirhalda
að grænmetisát sé bót allra
meina; enn aðrir telja mönn-
um nauðsynlegast að læra
réttar aðferðir við andardrátt
og standa helzt á höfðistund-
arkom á degi hverjum; rit-
stjórinn telur að með réttu
„skipulagi Alþýðubandalags-
ins” verði allur vandi Ieyst-
ur í bráð og lengd. Sjálfsagt
er að virða ritstjóranum
þessa hvimleiðu tneinloku til
vorkunnar, en hún má ekki
torvelda Alþýðubandalaginu
eðlileg störf að þjóðmálunum
sjálfum..
Að
sanna mál sitt
Á tuttugu ára afmæli lýð-
veldisins var Bjama Bene-
diktssyni forsætisráðherra það
efst í huga að flytja vamar-
ræðu um ágæti dátasjón-
varpsins. 1 ár fjallaði hluti
af ræðu hans um nauðsyn
tollgæzlu: „Einungis er ræki-
lega skoðaðu^r farangur fárra,
en enginn veit fyrirfram hver
fyrir verður, né mundi nokk-
um stoða að bera fyrir sig,
að ekki væri skoðað jafnræki-
lega hjá öllum“ o.s.frv. Ber
vissulega að meta það hversu
mjög forsætisráðherranrt legg-
ur sig f framkróka ár eftir
ár til þess að sanna í verki
þau orð sem hann mælti í
ræðulok um Jón Sigurðsson:
„Enginn skyldi og jafna sér
við hann, því að fordæmi
hans sýnir, að séint verða
allir jafnir að viti, dug og
stórhug." — Austri.
máll, en gæddur þeim kostum
að vera rökvís og fylgja orð-
um sínum og hugsun vel eftir,
ásamt sinni traustvekjandi
framkomu, Þess má geta að
Sigurður var mjög róttækur i
skoðunum, var m.a. einn af
stofnendum Sósíalistaflokks-
deildarinnar i Reykdælahreppi
og mætti fyrir hennar hönd á
flokksþingum. Einnig var hann
fulltrúi bókaútgáfunnar „Mál
og menning" um margra ára
skeið heima í Reykdælahreppi.
Og nú í dag 21. júní er við
gömlu ungmennafélagamir úr
„Eflingu“ fylgjum honum síð-
asta spölinn munu mörg okk-
ar hugsa til þess tíma þegar
hann var enn ungur í sveit
bkkar, hvort heldur hann var
í ræðustól . á ungmennafélags-
fundi eða á sveitarstjórnar-
fundi, hversu honum var lagið
að bera klæði á vopnin, ef að
deilur risu í einhverju máli,
og hvemig honum tókst að
komast inn í sálarástand hvers
og eins. Slíkur var næmleiki
Si gurðar Jónssoh ar.
Að lokum vil ég geta þess að
Sigurður var alla tíð ókvæntur.
Hann hélt heimili ásamt systur
sinni í Barmahlíð 35 hér í borg
nú síðustu árin. Henni og öðr-
um aðstandendum vil ég óska
góðra daga.
En síðasta ósk mín til Sig-
urðar Jónssonar er sú, að á
þessu landi, sem kallað er land-
ið eilífa, megi hann njóta slíkr-
ar sólar og fegurðar, sem við
báðir tveir nutum eitt síðsum-
arskvöld fyrir mörgum árum á
leið milli bæja í Reykjadal,
þegar sólin hvarf í hafið norð-
an Kinnafjalla, en rDðaði him-
ininn svo að hann var líkast-
ur rúbín.
Gísli T. Guðmundsson.
STENT0F0N
innanhússkallkerfi
STENTOFON transistor innanhúskallkerfið auð-
vejdar samstarf á vinnustöðum og , skrifstofum,
sparar tíma, peninga og fyrirhöfn, þar sem STENT-
OFON er tæki þar sem einn getur talað við alla
og allir við einn.
STENTOFON-kalltækið er ódýrt
STENTOFON-kalItækið er fallegt.
STENTOFON-kalltækið er endingargott.
Allar nánari upplýsingar h’ja umboðinu.
Georg Ámundason & Co
Frakkastíg 9. — Sími 15485.
/