Þjóðviljinn - 23.09.1966, Blaðsíða 5

/
Föstudagur 23. september 1966 — ÞJÖÐVILJINN — SlÐA g
Akvarðanir borgarstjórnar markleysa?

Eftir
Guðmund
Vigfússon
Það hefur að vonum vakið
nokkra athygli að þær tiltölu-
lega naumu fjárveitingar sem
borgarstjóm Reykjavíkur ætl-
aði á þessu ári til byggingar
nýs skólahúsnæðis hafa ekki
verið nýttar. Staðreynd er að
hvorki hefur verið byrjað á
byggingu Árbæjarskóla né fyr-
irhugaðri viðbót við Vogaskóla.
Ætlaði þó borgarstjórnin til
þessara framkvæmda nokkurt
fé, að vísu alltof smátt skammt-
að, enda af naumri heildarupp-
hæð að taka.
Borgarstjórnin ætlaði til
skólabygginga á þessu ári 25
miljónir króna úr borgarsjóði.
Gert var ráð fyrir sömu upp-
hasðlr. frá- ,ríkinu, lögum sam-
kvæmt, þannig að heildarupp-
hæðin yrði 50 miljónir króna.
Af þessum framlögum áttu 4
miljónir að ganga til fram-
kvæmda við Iðnskólann. Urðu
þá 46 milj. kr. eftir til bygg-
ingar bama- og gagnfræða-
skóla á vegum borgarinnar.
Augljóst var þegar við af-
gréiðslu fjárhagsáætlunar að
þetta framlag til skólabygginga
var alltof naumt skorið. Fram-
kvæmdaþörfin á þessu sviði
krafðist miklu ríflegri fjár-
framlaga. Áætlaðar skólabygg-
ingar hafa dregizt á langinn
og alls ekki byrjað á ýmsum
skólahúsum, sem ráðgert og
sámþykkt hefur verið að reisa
til þess að bæta úr brýnni þörf.
Þahnig hefur hvorki verið haf-
izt hánda um byggingu Vest-
urbæjarskóla né Laugarásskóla,
þrátt fyrir samþykktir þar um.
Sama er að segja um æfinga-
skóla Kennaraskólans, sem ríki
og borg eiga að reisa í sam-
einingu og verið hefur á dag-
skrá árum saman. Framkvæmd-
ir við aðra skóla hafa einnig
gehgið seinna en ætlað var.
Auknir erfiðleikar
Allt hefur þetta skapað
aukna erfiðleika í skólastarfi
höfuðborgarinnar. Tvísetning
og þrísetning í skólastofur hef-
ur haldizt lítið eða ekki breytt
frá ári til árs og þó heldur
sigið á ógæfuhlið, með öllum
þéim ókostum og erfiðleikum,
sem slíku fylgja í skólastarfinu.
Víða er vöntun á eðlilegri að-
stöðu fyrir skólastjórn og
kennaralið, skortur á sér-
kennslustofum og íþróttahús-
næði. Notazt er við lélegt og
raunar óhæft húsnæði til
kennslu, svo sem gamla timb-
urhjalla eða niðurgrafna kjall-
ara. Enda þótt margar sam-
þykktir og áætlanir hafi ver-
ið gerðar um úrbætur virðist
borgarstjórnarmeirihluti Sjálf-
stæðisflokksins ekki ætlast til
að þær séu teknar alvarlega,
heldur sælta sig mæta vel við
lítt eða ekki breytt ástand.
Ljóst var, þegar við af-
greiðslu fjárhagsáætlunar, að
23 miij. kr. framlag borgar-
sjóðs til barna- og gagníræða-
skólabygginga í ár var á eng-
an hátt í samræmi við brýn-
ustu þarfir fyrir framkvæmdir
í skólabyggingamálum. Á Jætta
bentum við Alþýðubandalags-
menn og rökstuddum rækilega
nauðsyn Jjess að hækka fram-
lagið. Lögðum við til að fram-
lag borgarsjóðs yrði ákveðið
53 miljónir króna og mismun-
arins aflað með tilfærslu milli
liða í fjárhagsáætlun og nokk-
urri hækkun aðslöðugjalda.
Hinir minnihlutaflokkamir
höfðu svipaða afstöðu, lagði
Framsókn til að hækka fjár-
veitinguna í 40 miljónir og Al-
J)ýðuflokkurinn í 35 miljónir.
Engar þessar hækkunartillögur
hlutu náð hjá meirihlutanum
og felldi hann þær allar.
Skammtur Sjálfstæðisflokksins
til nýrra skólabygginga borgar-
innar var ákveðinn 23 miljón-
ir auk áður getinna 2 milj. til
framkvæmda Iðnskólans.
Þessi þáttur í afskiptum
borgarstjórnarmeirihlutans af
þessu máli er vissulega nægi-
lega slæmur. En verri og víta-
verðari eru þó afskipti þessa
sama meirihluta af þeim fram-
kvæmdum, sem áttu að byggj-
ast á þessari naumu fjárfest-
ingu.
Eins og að vanda skipti borg-
arráð og borgarstjórn fjárveit-
ingunni niður á ákveðnar fram-
kvæmdir. Meðal þeirra sjö
skólabyggingaframkv., sem upp-
hæðinni var skipt á milli, var
hinn fyrirhugaði Árbæjarskóli
(1. áfangi) og IV. áfangi Voga-
skóla. Til Árbæjarskóla voru
ætlaðar 8 milj. kr. og 1,1 milj.
til byrjunarframkvæmda við
IV. áfanga Vogaskóla.
Hinum hluta íjárupphæðar-
innar var skipt milli Álftamýr-
arskóla, Gagnfræðaskóla verk-
náms, Hvassaleitisskóla, Lang-
holtsskóla og Réttarholtsskóla.
Kom vitanlega í ljós að fjár-
veitingin var allsendis ófúll-
nægjandi og því ekkert unnt
að veita Vesturbæjarskóla,
Laugarásskóla né til stækkun-
ar Hlíðaskóla. sem mjög er orð-
in aðkallandi.
Vantar 11 stofur
Hvernig hefur þá frammi-
staða borgarstjómarmeirihlut-
ans verið að öðru leyti?
Takast mun á þessu ári að
fjölga kennslustofum um 14.
Eru 6 þeirra í Álftamýrarskóla,
4 í Hvassaleitisskóla og 4 í
Réttarholtsskóla.
Ekki eru mörg ár síðan áætl-
að var að í Reykjavík yrði að
byggja 25 kennslustofur á ári,
til að mæta fjölgun nemenda
og útrýma á hæfilegum tíma
þrísetningu á barnafræðslu-
stigi og tvísetningu á gagn-
fræðastigi.
Á þessu eina ári vantar
því 11 nýjar kennslustofur
til l»ess að þessi áætlun
standist. Það ■ er slæleg
frammistaða og Iofar sann-
arlega engu góðu um að úr
rætist um húsnæðisskort
skólanna í náinni framtíð.
Boðinn hefur verið út III.
áfangi Gagnfræðaskóla verk-
náms og um hann samið við
verktaka. Sama er að segja um
II. áfanga Langholtsskóla.
Þessi útboð fóru þó það seint
fram og samningar það seint
gerðir, að litlar sem engar
framkvæmdir eru hafnar og
mun þessum byggingum þvi
skila lítt áfram á þessu ári.
Þó tekur fyrst steininn úr
þegar kemur að Árbæjarskóla
og Vogaskóla. Hvorug þessi
framkvæmd hefur enn verið
boðin út og því síður að sam-
ið hafi verið um verkin og
framkvæmdir hafnar.
Sá áfangi Vogaskóla, sem
hér er um að ræða, er mikil
framkvæmd, sennilega upp á
70—100 milj. kr. á núverandi
verðlagi. Hefði áætlað fram-
lag að sjálfsögðu hrokkið
skammt, en þó nauðsynlegt að
hefjast handa á árinu. Mikil
þrengsli eru í Vogaskóla, eng-
ar sérkennslustofur eru þar
fyrir hendi, kennt er í niður-
gröfnum kjallara og leikfimis-
hús nemendanna er hjallurinn
við Hálogaland.
Arbæjarskólinn
Ætlunin er að í 1. áfanga
Árbæjarskóla verði 12 kennslu-
stofur, annað ekki. Hefur verið
gert ráð íyrir að ein þeirra
yrði tekin fyrir skólastjóra. Er
hér um algert lágmark að ræða
og hefði raunar Jrurft að byggja
sérstakt húsnæði fyrir skóla-^.
stjórn jafnhliða kennslustof-
unum. — Ráðgert var að þessi
áfangi yrði tilbúinn í haust og
ckki síðar en fyrir næstu ára-
mót.
Þetta staðfesti Geir Hall-
grímsson borgarstjóri á kosn-
ingafundi í Lídó 24. apríl í vor.
Var hann þar spurður um
skólabygginguna. Hann svaraði
orðrétt (samkv. Morgunblað-
inu):
„Ætlunin er að bjóða út 1.
áfanga skólans á næstunni og
verður hér um 12 kennslustof-
ur að ræða. Vonazt er til að
hluti Jjeirra verði. tekinn í notk-
un í haust“.
Þetta var svar og yfirlýsing
borgarstjórans 24. apríl sl. Nú,
nær misseri síðar, hefur ekki
svo mikið sem ein skóflustunga
verið tekin að byggingunni —
ekki einu sinni farið að bjóða
verkið út!
í álTt súmar haíá nýir íbúar
verið að flytja í Árbæjarhverfi
til viðbótar þeim sem fyrir
voru. Og sá flutningur mun
þyngjast mjög fram að hátíð-
um a.m.k. Töluvert á Jæiðja
hundrað nemendur á barna-
fræðslustigi verða í hverfinu í
vetur, auk Jieirra sem sækja
eiga gagnfræðaskóla.
Þegar íhaldið heíur svikið
loforð sin og yíirlýsingar býð-
ur það upp á J)á „lausn“ að
þrísetja í þann litla skóla sem
fyrir er, og hefur þrjár kennslu-
stofur og eina í félagsheimili
Framfarafélagsins. Þó er talið
vafasamt að þetta „leysi“ vand-
ann. Er þá ekki um annað að
ræða en flutning barnanna úr
hverfinu og til annarra skóla,
sem flestir eru Jx> yfirfullir
fyrir. Og sú verður örugglega
raunin með nemendur á gagn-
fræðastigi.
Þetta er hörmuleg frammi-
staða og sýnir glöggt J)ann
mikla mun, sem er á orðum
og gerðum borgarstjórnarmeiri-
hlutans. Kosningaloforðin og
framkvæmdirnar eru sitt hvað.
Og algert virðingarleysi íhalds-
ins fyrir ákvörðunum og sam-
þykktum borgarstjórnarinnar
getur varla komið skýrar í ljós.
Frammistaða borgarstjórn-
armeirihlutans í skólabygg-
ingarmáli Árbæjarhverfis er
í svo hrópandi mótsögn við
athafnir fólksins, sem bygg-
ir þetta nýja borgarhvcrfi
upp, sem hugsazt getur.
Fólkið leggur hart að sér
við framkvæmdir sínar,
byggir sér myndarlegar i-
búðir, oftast af litlum efn-
um og með takmörkuðum
lánum. En það lætur undan
dugnaði þess og bjartsýni og
þeim fjölgar með hverri
viku íbúðunum, sem teknar
eru til notkunar. Ætla mætti
að ekki stæði á stærsta og
ríkasta sveitarfélagi lands-
ins, og það sjálfri höfuð-
borginni, að sjá börnum
sliks fólks fyrir sómasam-
legri aðstöðu til lögboðins
náms. Reyndin er þó nokk-
uð önnur, eins og sjá má af
því sem hér hefur verið rak-
ið.
Þetta er til skammar fyrir
höfuðborgina og þá skömm
leiðir íhaldsmeirihlutinn yfir
hana. Það er ekki í fyrsta sinn
sem frammistaða hans er
Reykjavík til lítils sóma.
Hér að framan var vitnað
til orða og yfirlýsingar borgar-
stjórans á fundinum í Lídó 24.
apríl. Hún snerti beint bygg-
ingu þessa umrædda skóla, Ár-
bæjarskólans. En það er einn-
ig til önnur og víðtækari yfir-
lýsing um skólabyggingar, gef-
in í sambandi við borgarstjórn-
arkosningarnar 22. maí sl. Og
sú yfirlýsing er einnig úr ranni
Sjálfstæðisflokksins.
í „Bláu bókinni" 1966 segir
svo í loforðaskránni um
menntamál:
„Skólabyggingar verði for-
gangsframkvæmdir". Og síðan
hefst löng upptalning, eins og
hjá eggjakonunni forðum. Hvert
fyrirheitið er gefið öðru glæsi-
legra um nýja skóla og nýj-
ungar og endurbætur í kennslu-
málum. En hætt er við að
efndirnar kunni að láta eitt-
hvað á sér standa, ef dæma á
eflir því hvernig meirihlut-
anum hefur tekizt að standa
við J)ann þátt fyrirheitanna
sem snerta íyrsta misseri kjör-
tímabilsins.
Ég ætla að það, sem hér hef-
ur verið rakið, sýni að fullt
tilefni var til þeirrar tillögu,
sem við borgarfulltrúar Al-
J)ýðubandalagsins fluttum á
síðasta fundi borgarstjórnar,
um að átclja seinaganginn og
svikin við gefin loforð í skóla-
byggingarmáli Árbæjarhverfis
og einnig að því cr varðar
Vogaskóla. Sú tillaga gerði
einnig ráð fyrir að borgar-
stjórnin fæli borgarstjóra og
borgarráði að sjá um að fram-
kvæmdir við þessa skóla yrðu
þegar hafnar og þeim þannig
fram haldið að hinn nýi Árbæj-
arskóli kæmi að gagni á næsta
skólaári.
Meirihlutinn í borgarstjóm,
fulltrúar Sjálfstæðisflokksins,
reyndust hins vegar á öðru
máli. Þeir vísuðu tillögunni frá,
gegn atkvæðum allra minni-
hlutafulltrúanna. Þannig sló
Sjálfstæðisflokkurinn skjald-
borg um slóðaskapinn og brigð-
mælin við gefin loforð og taldi
sæmandi að dæma teknar á-
kvarðanir og gerðar samþykkt-
ir borgarstjórnarinnar mark-
leysu eina. Sú afstaða er ekki
aðeins fróðleg og lærdómsrík
fyrir íbúa Joeirra hverfa sem
hér eiga mestra hagsmuna að
gæta, heldur og fyrir alla Reyk-
víkinga.
Svipmyndlir frá Eskifirði
irnmm
Fyrir tveim dögum birtum við grein um Eskifjörð eftir Grétar Oddsson ásamt myndum þaðan-
Hér koma tvær myndir til viðbótar sem Grétar tók á Eskifirði og ekki komnst með greininni. A
stærri myndinni sést Iöndun og söltun úr Seleynni, sem er heimabátur á Eskifirði og eitt af
aflahæstu skipunum á síldveiðunum í sumar, enda nýtt og fullkomið skip. Hin myndin sýnir aft-
ur á móti eldri tíma í útgerðarmálum, þótt enn geri trillumar sitt gagn og megi ekki missa sig.