Þjóðviljinn - 25.11.1966, Blaðsíða 5

Föstudagur 25. nóvember 1966 — ÞJÖÐVILJINN — SlÐA J
Stjórnarfrumvarp um útvarpsrekstur
ríkisins vegna tilkomu sjónvarpsins
■ Ríkisstjómin hefur lagt
fram frumvarp um breyting
á lögum um útvarpsrekst-
ur rikisins frá 1938. Frum-
varpið er svohljóðandi:
1. gr-
1. grein laganna orðistþann-
ig:
Ríkisstjómin hetur einkarétt
til að reka útvarp (hljóðvarp
og sjónvarp) á Islandi. Hún
laetur starfraekja í Reykjavík
hljóðvarps- og sjónvarpsstöð
og endurvarpsstöðvar annars
staðar á landinu. Stöðvamar
og starfræksla þeirra nefnist
einu nafni Ríkisútvarpið og
ber undir menntamálaráðu-
neytið.
2- gr.
1. málsgrein 6. greinar lag-
ahna orðist þannig:
Hver sá maður, heimili eða
stofnun, sem er eigandi við-
tækis, er nota má til að hag-
nýta útvarp ríkisins, skal
greiða til Ríkisútvarpsins árlegt
afnotagjald. Innheimta skal
sérstakt hljóðvarpsgjald og sér-
stakt sjónvarpsgjald.
3. gr.
5. málsgr. 6. gr. laganna orð-
ist þannig:
Ráðherra setur í reglugerð
nánari ákvæði um hagnýtingu
útvarps (hljóðvarps og sjón-
varps), gjaldskyldu útvarps-
notenda, innheimtu afnotagjalda
og greiðslur fyrir tilkynningar
og upplýsingar, sem birtareru
í hljóðvarpi og sjónvarpi. I
reglugerð má ákveða, að af-
notagjald skuli greiða af hverju
viðtæki, þótt fleiri séu en eitt
30 bækur frá Leiftri
á jáiamarkaðinn í ár
Um þessar mundir koma út
30 baékur frá Leiftri. Em 15
þeirra þegar komnar á markað-
inn en hinar koma flestar út
næstu daga, sú síðasta kemur
út í byrjun desembcr og eru
það Spakmæli Yogananda.
• Af þeim bókum sem koma
Úttí þessari viku má nefna.,
svipmyndum eftir Steinunni S.
Briem. Upphaflega var gertráð
fyrír að 100 viðtalsþættir yrðm
í bókinni, en efnið reyndist of
mikið í eitt bindi, 1 bókinni
eru 55 viðtöl sem allflest hafa
birzt í Fálkanum eða Vísi og
verður væntanlega gefið útann-
að bindi á næsta ári. Viðtölin
eru við þekkt fólk um trúar-
leg efni, leiklist, dans og tón-
list.
Sjálfsævisaga Sigurbjörns
Þorkelssonar i Vísi ncfnist
Himneskt er að lifa. Sigur-
bjöm var einn af stofncndum
IR og K.F.U.M. og má finna
í bókinni frásagnir af fyrstu
dögum þessara félaga. Sigríður
Einars frá Munaðarnesi hefur
þýtt Ljós í myrkrinu eftir Mic-
hel Del Castillo. Fjallar bók-
in um dreng sem hrekst um
Evrópu á styrjaldarárunum.
Þá kemur út hjá Leiftri ævi-
saga Georgs Washington Carv-
er sem Henry Thomas hefur
ritað. G.W. Carver fæddist
1864 og vann sér það helzt
til frægðar að vinna 300 mis-
munandi efni úr jarðhnetunni
en hún hafði áður verið notuð
til að fóðra svín. Aðrar þýdd-
ap , Lækur cru - Leiðsögn ti l
lífshamingju, eftir Martinus,
síðara bindi og Steinaldarþjóð
þcwnsótt öði-u sinni. Sú síðar-
nefnda er eftir Jens Bjerre og
segir frá því er höfundurinn
og ástralskir varðflokksstjórar
brjótast yfir torgeng, skógi
vaxin fjöll til frumstæðra íbúa
Nýju Gíneu. 1 bókinni em 56
litmyndir.
Sem fyrr segir koma Spak-
mæli Yogananda út í byrjun
desember en Yogananda er
einnig höfundur bókarinnnr
Hvað er balc við myrkur lok
aðra augna?
Af barnabökum Leifturs má
nefna Vísnakver krakkanna
sem Margrét Jónsdóttir hefur
tekið saman. Jólagleði; sögúr
og Ijóð eftir Skúla Þorsteins-
son námsstjóra og Stóm æv-
intýrabókina, Einu sinni var.
1 ævintýrabókinni em fjölmörg
myndskreytt ævintýri.
á hverju heimili eða í stofnun,
og að sérstakt gjáld skuli
greiða af útbúnaði til hljóð-
varpsmóttöku í sjónvarps- eða
talstöðvartækjum. Heimilt er
að ákveða í reglugerð um inn-
siglun tækja vegna vanskila á
afnotagjöldum og um öráttar-
vexti eða gjaldhækkun vegna
greiðsludráttar.
I athugasemdum við laga-
fmmvarp þetta segir:
I gildandi lögum um útvarps-
rekstur ríkisins em engin á-
kvæði um sjónvarp. í samræmi
við alþjóðlega málvenju hefur
hins vegar verið litið svo á, að
sjónvarp (television) væri þátt-
ur útvarps (radio), enda segir
í alþjóðafjarskiptasamningnum,
sem gerður var í Genf 1959
og Island fullgilti 1960 og 26.
gr. fjarskiptalaganna nr. 30
1941 gerir ráð fyrir að hafi
lagagildi á tslandi, að orðið út-
varp (radio) sé „almennt hug-
tak, sem tekur til notkunar út-
varpsbylgna“, en sjónvarp
byggist eins og kunnugt er á
notkun útvarpsbylgna. Með
bréfi dags. 30. janúar 1957, til-
kynnti menntamálaráðuneytið
Ríkisútvarpinu, að það teldi
sjónvarpsmál falla undir Ríkis-
útvarpið. Á grundvelli þessa
bréfs annaðist Ríkisútvarpið
undirbúning að íslcnzku sjón-
varpi, en tilraunasendingar á
heilli kvölddagskrá hófust 30.
september s.l.
Á næstunni þarf að ákveða
afnotagjald fyrir sjónvarpið og
hefja innheimtu þess. Áður
en það er gert þykir rétt, að
tekin séu í lög skýr ákvæði
um það, að sjónvarp sé þáttur
útvarps, að Ríkisútvarpið skuli
annast bæði hljóðvarps- og
sjónvarpsrekstur og að inn-
heimta skuli bæði hljóðvarps-
og sjónvarpsgjald.
Auk þessa em gerðar smá-
vægilegar breytingar á gild-
andi lagaákvæðum. Ekki hefur
þótt ástæða til að taka upp
sjálfsögð atriði, sem nú em í
1. gr. laga nr. 68/1934, þ.e. að
auka megi orku útvarpsstöðva
og að ástæður skuli ráða upp-
setningu nýrra stöðva. Ekki
hefur heldur verið tekið upp í
frumvarpið það ákvæði laganr.
68/1934, að um orkuaukningu
Reykjavíkurstöðvar og um bygg-
ingu endurvarpsstöðva fari eftir
ákvörðun Alþingis hverju sinni.
Hér er væntanlega áttviðfjár-
lagaákvæði, og hefur Alþingi
að sjálfsögðu alla aðstöðu til
afskipta af þcssum málum með
fjárlagasetningu eða á annan
hátt, þótt þetta ákvæöi sé fellt
brott, en á hinn bóginn getur
það, ef það helzt, skapað vaía
um sjálfstæðan rétt Ríkisút-
varpsins til nauðsynlegra fram-
kvæmda.
I 3. gr. er ákvæði um, að
heimilt sé að krefjast afnota-
gjalds af sérhverju viðtæki, en
eðlilegt virðist, að svo verði
um sjónvarp. Þá er tekið fram,
að afnotagjald hljóðvarps megi
innheimta af úthúnaði til hljóð-
varpsmóttöku í tækjum, sem að-
allega em ætluð fyrir sjónvarp
cða talstöðvarstarfscmi. Loks er
tckið fram til öryggis, að lög-
mæt sé núverandi aðfet'ð að
hækka afnotagjald um vissa
krónutölu tiltekinn tíma eftir
gjalddaga, í stað þess að reikna
í hvert sinn út dráttarvexti,
sem reynzt hefur óframkvæm-
anlegt. 1 gildandi lögum er
ekki minnzt á, hvemig ákveða
skuli greiðslur fyrír tilkynning-
ar og auglýsingar, sem birtar
eru í hljóðvarpi og sjónvarpi,
Hér er kveðið svo á, að setja
skuli ákvæði um þetta í reglu-
gerð.

DAS HA YDN-TR/0
Hayiln-tríóið.
Tónlistai'félagið stendur síg
nokkuð vel þessa dagana. Um
daginn vom þeir með strengja-
kvartett, nú síðast á mánudag
og þriðjudag með tríó, og
bara einn sólópíanista ámilli.
Þetta ér nú talsverð framför
frá því sem oft var áður.
Vonandi helst þetta nú eitt-
hvað, því það er svo ári nota-
legt að ylja sér við kammer-
músik, þegar skammdegið
sígur á.
Þeir félagarnir frá Vín,
sem kenna sig við gamla
Haydn, voru kærkomnir gest-
ir, og allir sem einn, Kamp-
er, Schnitzler og Schulz, af-
bragðs músíkantar. Það er á-
reiðanlega ekki mörg píanótríó
á ferðinni í heiminum, sem
standa þeim á sporði, hvað þá
framar. Fyrirbrigðið er reynd-
ar að verða æ sjaldgæfara.
Hvað veldur, liggur ekki beint
í augum uppi, því músíklitt-
artúrinn er fullur meistaraleg-
um tríóum frá öllum tímum.
Og eitt slikt var þungamiðjan
á þessum tónleikum, það í Es-
dúr Op. 100 eftir Schubert.
Vínaramir sáu um að þessi
glitrandi tónsmíð nyti sín
til fulls, svo ékki varð á
betra kosið. Hin verkin tvö,
Tríó í F-dúr eftir Haydn, og
fremur langdregnar spekúla-
sjónir um írsk þjóðlög eftir
Martin (Frank?), komust einn-
ig mjög ánægjulega til skilai
— L. Þ.
«»•■■■■*
i)
Ráðstef na haldin nýlega um
umbætur í ríkisrekstrinum
Eins og skýrt hefur verið
frá boðaði fjármálaráðheiTa ný-
verið til ráðstefnu um umbæt-
ur í opinbcrum rekstri. Ráð-
stefnan var haldin 17. — 19.
þ.m., og tóku þátt í henni
Við gleðjumst
Um aldir voru Danir herra-
þjóð og við íslendingar undir-
sátar þeirra, og samskipti þjóð-
anna mótuðust af því. Hin
langa sjálfstæðisbarátta okkar
skildi eftir sár og ör, scm seint
ætla að hverfa. Við íslending-
ar höfum verið iðnir við að
ýfa þessi sár okkar. Og Danir
eiga erfitt mcð að gleyma, að
við slitum konungssambandi
við þá, meðan þeir voru enn
í heljargreipum nazista. Víö-
sýnir Danir hafa þó skilið að-
stöðu okkar þá og erfa þetta
ekki við okkur. í dag hafa þeir
sýnt og sannað drenglyndi sitt
og bróðurhug í okkar garð. Ég
dreg í efa, að nokkur önnur
þjóð hefði fallizt á að skila
okkur svo dýrmætum forngrip-
um sem handritin eru.
Það er því ekki að óstæðu-
lausu, að fánar blakta við hún
og að gleðisvipur er á hverju
andliti og unglingar mega ekki
vera að því að mæta í kennslu-
stundir í skólum, því að þeir
burfa að fara og hrópa húrra
fyrir Dönum. — Já, svo sann-
arlega ber okkur að gleðjast
og þakka, þakka öllum þeim
mörgu Dönum, sem stóðu með
okkur í málinu, og þeim ís-
lcndingum, sem skeleggast hafa
barizt fyrir okkur. Þar hafa
margir lagt hönd að. En einn
er só maður, sem við megum
ekki gleyma að þakka. Það er
lýðskólakennarinn og rithöf-
undurinn Bjarni M, Gíslason
í Ry á Jótlandi, í ræðu og riti
hefur hann um tuttugu ára
skeið skýrt málstað íslendinga
um Norðurlönd öll. Þessi bar-
átta varð óðar en varði svo
tímafrek, að hann varð að
hætta kennslustörfum. í 15
ár hefur hann helgað sig þessu
máli eingöngu. Kona Bjarna.
sem er dönsk, hefur haldið
heimilinu uppi fjárhagslega.
Þau hjón eiga fyrir þrem börn-
um að sjá.
Nú þegar sigur er unninn í
handritamálinu, á Bjarni við
nýja erfiðleika að etja, kona
hans er lömuð og getur enga
Bjarni M. Gislason.
björg sér veitt. Gleði þessa bar-
áttumanns okkar mun því í
dag vera blandin nokkrum
kvíða. — Á þessum gleðidegi
langar mig því til að beina
þessari spuyningu til íslenzku
þjóðarinnar og forystumanna
hennar: Ber okkur ekki skylda
til að veita Bjarna M. Gísla-
syni heiðurslaun við hæfi?
Reykjavík 17. nóv. 1966
Guðrún J. Halldórsdóttir.
ráðuneytisstjórar og forstöðu-
menn stærri stofnanna og fyr-
irtækja, sem ríkið rekur eða A
hlut að.
Ráðstefnan var haldin á
vegum hinnar nýstofnuðu fjár-
laga- og hagsýslustofnunar
fjármálaráðuneytisins, en með-
al verkefna hennar er að hafa
frumkvæði að umbótum í opin-
berum rekstri og rannsóknum
á því sviði.
Megintilgangur ráðstefnunn-
ar var að leiða í ljós skoðan-
ir þátttakenda á þeirri viðleitni,
sem höfð hefur verið uppi til
umbóta í ríkisrekstrinum á
undanförnum árum og hvaða
stefna skuli ríkja í þeirri við-
leitni á komandi árum.
Störfum ráðstefnunnar var
þannig hagað, að fjórir fyrir-
lesarar voru fengnir til að
flytja erindi, „rasjonaliserings-
sjef“ Leif' H. Skare, dr. Rolf
Waaler, fv. rektor verzlunarhá-
skólans í Bergen, Ámi Vil-
hjálmsson, prófessor, og Lars
Mjös, forstjóri norska hagræð-
i ngarfyrirtækisins Industrikon-
sulent A/S. Milli erindanna
ræddu þátttakendur viðfangs-
efni ráðstefnunnar í litlum um-
ræðuhópum, sem hver um sig
skilaði áliti í lék ráðstefnunn-
ar.
Þátttakendur voru þeirrar
skoðunar, að margt hafi verið
gert undanfarin ár, sem til um-
bóta horfi í ríkisrekstrinum.
Sem dæmi vom nefnd aukin
notkun skjTsluvélatækni, vax-
ardi sameiginleg innkaup eft-
ir útboðum, sameining tóbáks-
og áfengisverzlunar, vegaáætl-
anir, notkun ákvæðisvinnu o.fl.
Þútttakendur töldu mörg ó-
leyst viðfangsefni bíða úr-
lausnar. Meðal þeiira, sem mest
bar á var bætt skipulag á und-
irbúningi að og ákvörðun um
opinberar framkvæmdir. Var
talið nauðsynlegt í þvi sam-
bandi að gera áætlanir til
langs tíma í því skyni að koma
í veg fyrir, að Alþingi ákveði
að ráðast í fleiri verkefni en
handbært fjármagn hrekkur dl
á hverjum tíma. Jafnframt var
það almenn skoðun, að auka
bæri notkun útboðsfyrirkomu-
lags við opinberar framkvæmd-
ir.
Almennt var talið nauðsyn-
legt að Alþingi setji hverri
grein ríkisrekstrar skýr mark-
mið og geri henni síðar fjár-
hagslega kleift að ná þeim
með skipulegum og hagkvæm-
um vinnubrögðum.
Talið var nauðsynlegt að
auka fræðslu um málefni opin-
berrar stjórnsýslu, bæði í skól-
um og innan ríkisrekstrarins
sjúlfs.
Þátttakendur töldu launakerfi
ríkisins of ósveigjanlegt og
nefndu dæmi þess, að ríkið®-
missi hæfileikamenn úr þjón-
ustu sinni vegna yfirboðs á
kaupgreiðslum annarsstaðar. Á
hinn bóginn komi lögvarin rétt-
indi ríkisstarfsmanna i veg
fyrir, að stofnanir losni við
starfsmenn, sem reynast af-
kastalitlir við vinnu sína.
Þátttakendur töldu, að sam-
vinna stofnana innan ríkis-
rekstrarins sé ekki nægileg og
þvi séu fundir eins og þessi
ráðstefna mikils virðí.
Þátttakendur töldu spor stig-
ið í rétta átt með þeirri á-
kvörðun ríkisstjómarinnar að
setja fjárlaga- og hagsýslu-
stofnun fjármálaráðuneytisins á
fót.
I heild sýndi ráðstefnan
mjög jákvæða afstöðu tilþess,
að hafin verði ný sókn til um-
bóta f rekstri ríkisins eftir þvi
sem allar aðstæður frekast
leyía.
Fjármálaráðherra sleit ráð.-
stefnunni með ræðu, þar sem
hann dró saman helztu niður-
stöður ráðstefnunnar og ræddi
þær.
Ráðherra taldi hættulega þá
skoðun, sem oft yrði vart hjá
borgurunum, að margvísleg
starfsemi á vegum ríkisins væri
óeðlilega dýr og óhagkvæm.
Það væri hinsvegar mikilvægt,
að stjórnsýsla ríkisins og
framkvæmdir væru með þeim
hætti, að til þeirra væri hægt
að vitna sem fyrirmyndar.
Kvaðst ráðherra telja ráðstefn-
una hafa leitt í Ijós, að for-
stöðumenn hinna ýmsu ríkis-
stofnana hefðu einlægan vilja á
að stuðla að sem hagkvæmust-
umv . vinnubrögðum, jafnhliða
goðri þjónustu stjórnsýslukerf-
isins við borgarana. Væri brýn
nauðsyn að vinna samhent
og skipulagsbundið að hagsýslu-
málunum á grundvelli þessa
góða skilnings.
(Frá f.jármálaráðuneytinu).
LONDON 23/11 — Brezka olíufé-
lagið BP skýrði frá því í dag
að starfsmenn þess hefðu fundic
jarðgas í borholu á botni Norð-
ursjávar. Koma 1,2 miljónir ten-
ingsmetra af gasi úr holunni i
sólarhring.