Þjóðviljinn - 25.11.1966, Blaðsíða 10

Ustsýning í
skólum opnuð
í gœr
1 gær var opmið í Langholts-
skólanum sýning á 15 málverkum
úr Listasafni ríkisins. Listasafni
ASl og Ásgrímssafni. Sýningin
verður opin i skólanum í viku-
tíma eða svo, en siðan færð í
einhvern annan skóla. Þannig er
ætlunin að hún gangi á milli
allra skóla í Reykjavík eftir því
sem við verður komið og hús-
næði er fyrir hendi.
1 opnunarræðu sinni sagði
Hjörleifur Sigurðsson listmálari,
en hann hefur séð um val mynd-
anna og uppsetningu, að forvitní-
legt verði að "sjá hvemig muni
ganga að tengja sýninguna sjálfri
kennslunni í skólunum. Mynd-
imar eru valdar með það fyrir
augum að þær spanni sem lengst
tímabil.
Á næstunni mun svo verða
komið á fót annarri farandsýn-
ingu fyrir skólana með minjum
úr fórum Reykjavíkurborgar.
Vinnur Lárus Sigurbjömsson
minjavörður borgarinnar nú að
því að koma sýningunni sarrian.
Bæjarstjórn Hafnarfjarðar skorar á Alþingi og ríkisstjórn:
Gerúar verði ráðstafanir
vegna Norðurstjörnunnar
'■ Bæjarstjórn Hafnarfjarðar samþykkti á fundi sínum
22. þ.m. að skora á Alþingi og ríkisstjóm að gera þegar í stað
tiltækar ráðstafanir til að leysa reksfcurserfiðleika Norður-
stjömunnar h.f. svo að ekki komi til þe^s að fyrirtækið
leysist upp en það myndi hafa alvarlegar afleiðingar í för
með sér fyrir atvinnulíf í bænum, einkum að því er varðar
konur. x
I fróttatilkynningu sem Þjóð-
viljanum barst í gær frá bæjar-
stjóm Hafnarfjarðar um sam-
þykkt þessa segir svo:
í tilefni af viðræðum stjómar-
formanns „Norðurstjömunnar“
h.f. við bæjarráð hinn 14. þ.in.
og í framhaldi af aðgerðum bæj-
arráðs, samþykkir bæjarstjórn
eftirfarandi:
„Bæjarstjórn Hafnarfjarðar tel-
ur að með stofnun niðursuðu-
verksmiðju „Norðurstjörnunnar"
h.f., hafi þeir einstaklingar og
lánastofnanir, er stóðu að henni,
hrundið í framkvæmd merkri til-
raun til fullnýtingar sjávarafla,
en nauðsyn slíks hefur mjög ver-
ið á lofti haldið og hlotið al-
menna viðurkenningu. Óhagstæð
verðlagsþróun ásamt ýmsum
byrjunarerfiðleikum, hafa valdið
þessu fyrirtæki miklum fjárhags-
örðugleikum og leitt til reksturs-
stöðvunar um sinn.
Með því hinsvegar að snúizt
hefur til betri vegar um rekst-
ursskilyrði fyrirtækisins, sökiverð
framleiðslunnar hækkað á er-
lendum marikaði, aðoastageta ver-
ið aukin og lagður grundvöllur
að aukinni hagkvæmni í rekstri,
lítur bæjarstjóm bað mjög alvar-
legum augum, hvort heldur frá
almennu sjónarmiði eða að bvi er
varðar atvinnuhorfur í bænum,
einkum fyrir kvenfólk, ef þessi
merka og að mörgu leyti vel
grundvallaða tilraun yrði hér
með lokið, svo sem allt útlit er
fyrir, <yg verksmiðjan leyst upp,
ef til vill einvörðungu vegna
stundarerfiðleika. Fyrir því skor-
ar bæjarstjóm á hið háa Alþingi
og ríkisstjóm að gera þegar i
stað tiltækar ráðstafanir svo að
til slíkra aðgerða þurfi eigi að
koma fyrr en þá að fenginni
nokkurri reynslu. Verði fyrirtæk-
inu veittur nokkur rekstursstuðn-
ingur í þessu augnamiði, svo sem
nú á sér stað um suma aðra þætti
atvinnulífsins, sem þó hafa að
baki lengri þróun. Telur bæjar-
stjóm slíkt því meiri nauðsyn þar
sem fyrirtækið er búið fullkomn-
Framhald af 7. síðu.
Föstudagur 25. nóvember 1966 — 31. árgangur — 270. tölublað.
Seinagangur og lít-
// afköst á Álþingi
Hver dagurinn liður af öðrum
á starfslitlu Alþmgi. 1 gær voru
til dæmis aðeins þrjú mál á dag-
skrá beggja þingdeilda.
I efri deild var stjómarfrum-
varp om útvarpsrekstur rikisins
til fyrstu umræðu og er nánar
sagt frá frumvarpinu og umræð-
unni á öðrum stað i blaðinu i
dag.
I neðri deild voru 2 mál á
dagskránni. Til 1. umræðu var
frumvarp um löggildingu á verzl-
unarstað í Egilsstaðakauptúni 1
Suður-Múlasýslu, sem þingmenn
Austurlands flytja. Mælti Halldór
Ásgrímsson fyrir frumvarpinu,
sem flutt er að beiðni hrepps-
nefndar Egilsstaðahrepps. Málinu
var vísað til nefndar og 2. um-
raaðu.
Þá var til 2. umræðu frum-
varp um sölu eyðijarðarinnar
Lækjarbæjar, og þvi vísað til 3.
umræðu.
Einar Olgeirsson kvaddi sér
hljóðs ntan dagskrár á fundi
neðri deildar í gær eg gagnrýndi
seinaganginn á afgrreiðslu þing-
mála. Nefndi hann sem dæmi að
frumvarp Alþýðubandalagsmanna
um skipun verðlagsnefndar o.fl.
hefði nú iegið óafgreitt um mán-
aðarskeið h já f járhagsnefnd.
deildarinnar, án þess aðkallandi
verkefni önnur hvildu þó á þing-
mönnum.
Form. fjárhagsnefndar, Davíð
Ólafssan, svaraði Einari og kvað
nefndarálits brátt að vænta.
Gísli Guðmundsson talaði einn-
ig og minnti á mál sem hægfara
hefði verið í þinginu.

Smíði endurvarpsstöðva
sjónvarpsins beaar ákveðin
Jólainnkaupin
enn ekki hafin
Fól-k virðist ætla að verða
seinna á ferð með jólainnkaupin
þetta árið en undanfarið, að því
er nokkrum verzlunarstjórum er
Þjóðviljinn átti tal við í gær, bar
saman um. I fyrra um þetta leyti
var jólaverzlunin þegar í fullum
gangi og mikil ös í búðum, en
nú er sala enn jöfn og ekki farið
að bera á jólagjafakaupum. Má
því búast við enn meiri ös en
venjulega í desember.
Verzlanir hafa að venju mikinn
viðbúnað til að taka á móti
straumnum og voru fyrsfcu jólaút-
stillingamar komnar f búðar-
gluggana þegar 1 byrjun nóvem-
ber, en líklega er allur þessi
gauragangur kaupmannanna
kringum jólahátíðina farinn að
hafa þveröfug áhrif við það sem
þeir ætlazt til, fólk er orðið leitt
á jólaumstanginu löngu áður en
hátíðin hefst.
Stjórnarmeðlimir Læknafélaganna og frú Anna, dóttir Guðmund-
ar Hannessonar, virða fyrir sér Læknablað hans sem nú er gefið
út ljósprentað. (Ljósm. Þjóðv. A.K.).
Gefa út í bókarformi lækna-
b/að Guðmundar Hannessonar
— bókin ljósprentuð í 500 tölusettum eintökum
Landsliðið
tapaði 25:18
V-þýzka handknattleiks-
liðið Oppum lék 3ja leik
sinn I Islandsferðinni í gær-
kvöld í fþróttahöllinni. Að
þessu sinni léku þeir við
lið valið af Iandsliðsþjálf-
ara. Er skemmst írá því að
segja, að Þjóðverjamir ger-
sigruðu Iandsliðið með 25
mörkum gegn 18. í hálfleik
stóðu leikar 13—6- fyrir
Þjóðverjana, sem vom betra
liðíð allan tímann.
Islenzka liðið féll mjög
illa saman, en Þjóðverjam-
ir vora í góðu skapi og
spöruðu bæði pústra og
hrindingar.
Q 1 txlefni 100 ára afmælis Guð-
mundar Hannessonar prófessors
þann 9. september í haust létu
stjórnir Læknafélags Islands og
Læknafélags Reykjavíkur Ijós-
prenta læknablað það sem Guð-
mundur gaf út á Akureyri á ár-
unum 1902—1.
13 Undanfarið hefur bókin verið
afgreidd til áskrifenda en eftir 1.
desember verður afgangurinn
seldur almenningi í Domus Med-
ica daglega kl. 1—5.
Bókin er í stóru broti, bundin
£ hvítt skinnlíki og kostar 1.000
kr.. Er h»n Ijósprentuð eftir ein-
taki sem verið hefur f eigu eig-
inkonu Guðmundar, frú Karólinu
ísleifsdóttur, en er nú varðveitt
í Háskólabókasafni. Hingað til
hafa aðeins verið til 4 eintök af
læknablaði Guðmundar og er það
því merkur atburður að þessi
sögulega heimild um heilbrigðis-
ástandið á þessum tíma og lifn-
aðarhætti fólksins, skuli vera gef-
in út £ bókarformi.
Ólafur Bjamason, formaður
Læknafélags Islands sagði frá
læknablaðinu og tilgangi þess á
fundi með fréttamönnum f gaer.
Prófessor Guðmundur skrifaði
allt blaðið eigin hendi, hekto-
graferaði nokkur eintök og sendi
starfsbræðrum sínum ,á Norður-
cg Austurlandi og var þetfe
fyrsta læknablað Islands.
Guðmundur Hannesson var
fæddur 1886 á Guðlaugsstöðum í
A-Húnavatnssýslu. Stúdentsprófi
Jauk hann frá Menntaskólanum
í Reykjavík og embættisprófi í
læknisfræði frá Hafnarháskóla
1894. Þegar heim kom var Guð-
mundur settur héraðslæknir á
Sauðárkróki, en tveim árum síð-
ar var honum veitt Akureyrar-
hérað' þar sem hann starfaðí í 10
ár. En þrátt fyrir erilsamt starf
í stóru læknishéraði hafði hann
tíma til að skrifa, fjölrita og
gefa út læknablað sitt í því skyni
m.a. að koma á nánara samfoandi
milli lækna og að safna skýrsl-
um um farsóttir í landinu.
Til að gefa hugmynd um efni
læknablaðs Guðmundar Hannes-
sonar má nefna að í þvi birtist
ítarleg ritgerð um sóttvamir,
fræðilegar greinar um fjölda
sjúkdómsfyrirbæra, greiningu á
beim og meðferð. I flesfcum blöð-
Framhald á 7. siðu.
Gylfi Þ. Gíslason mennta-
málaráðherra skýrfti frá því á
þingfundi í gær, að stjómarvöld
hefftu nú þegar ákveðið að reist-
ar verfti endurvarpsstöftvar sjóu-
varps í Vestmannaeyjum, Borgar-
nesi, Grindavik og Vík í Mýrdal
til þess aft tryggja ibúunnm á
Suðurlandsundirlendi og nokkr-
um hluta Vesturlands þjónustu
sjónvarpsins. Einnig hefði verið
ákveðið aft hehnila Rikisútvarp-
inu að byggja samtímis endur-
varpsstöð á Skátafelli og Vaðla-
heiði.
Þessar ákvarðanir, sagði ráð-
herra, verða tilkyrmtar Ríkisút-
varpinu jafnskjótt og frumvarp
það tm útvarpsrekstur rfkisins,
sem nú liggur fyrir Alþingi hef-
ur verið samþykkt.
„Fomgripur", sagði varafor-
maftur Framsóknarflokksins
Frumvarpið um útvarpsrekst-
urinn fjallar um það fyrst og
fremst að lögfesta ótviræð 1 á-
kvæði um sjónvarpið — en frá
frumvarpinu er nánar skýrt á
öðrum stað í blaðinu í dag.
/
Við fyrstu umræðu í efri deild
Alþingis í gær fylgdi mennta-
málaráðherra frumvarpinu úr
hiaði með nokkrum orðum, en
síðan tók Ólafur Jóhannesson t‘I
máls. Fannst honum frumvarpið
helzti magurt og taldi eðlilegt að
ýmis ákvæði gömlu útvarpslag-
anna yrðu tekin til endurskoðun-
ar nú, þegar á annað borð er far-
ið að hreyfa við lögunum. ’Sem
dæmi um ákvæði, fomgrip sagði
þingmaðurinn, sem að skaðlausu
mætti niður falla úr útvarpslög-
unum nefndi hann málslið í 3.
grein, svohljóðandi: „Enn fremur
er ráðherra heimilt að semja við
blöð lýðræðisflokkanna um þátt-
töku i starfrækslu fréttastofunn-
ar, eftir nánari fyrirmælum í
reglugerð, er ráðherra setur.“
Ölafur Jóhannesson hafði ann-
ars uppi almennar hugleiðingar
um nauðsyn löggjafar í hvert
sinn sem settar eru á fót nýjar
ríkisstofnanir eða stofnuð ný
embætti. Einnig varpaði hann því
fram, hvort ekki væri athugandi
að taka upp í þetta nýja útvarps-
frumvarp ókvæði um dreifingu
sjónvarpskerfisins um landið.
Ráðherra taldi að Alþingi
hefði ekki á neinn hátt verið
sniðgengið í sambandi við sjón-
varpið en kvaðst sammála síðasta
ræðumanni um brýna nauðsyn á
endurskoðun laganna um útvarps-
rekstur. Kvaðst hann vona að
hægt yrði að leggja fyrir næsta
þing endurskoðað frumvarp um
útvarpsreksturinn. Lögfestingu 4-
kvæða um dreifingu sjónvarps-
kerfisins taldi ráðherrann hins-
vegar mjög óheppilega.
Hver er sá
karl karla?
Þórhallur Vilmundarson próf-
essor flytur þriftja fyrirlestur
sínn um náttúrunafnakenninguna
í hátíðasal Háskólans sunnudag-
in 27. þ.m. 2.00 e.h. Fyririest-
urinn nefnist Hver er sá karl
karla?
Ollum er heimill aðgangur.
Landið þitt: uppsláttar-
bók um bvggiir íslands
í dag kemur i bókaverzianir
ný bók eftir Þorstein Jósepsson
blaftamann. Bókin heitir „Landift
þitt“ og er uppsláttarbók um sögu
og sérkenni nær 2000 stafta og
bæja á landinu. Útgefandi er
Bókaútgáfan öm og örlygur h.f.,
en að því fyrirtæki standa sömu
menn og að Handbókum s.f., sem
gefið hafa út ferðahandbækumar
alkunnu.
Upphafiega var ráðgert að
bókin Landið þitt, yrði uppslátt-
arbók fyrir ferðamenn, bæði inn-
lenda og erlenda og þá í hand-
hægu broti, en niðurstaðan varð
sú að gefa út bók fyrir Islend-
inga, þar sem menn geta gengið
að ýmsum fróðleik um hina og
þessa sfcaði á iandinu. Bókin er
þannig handhæg hverjum þeim,
sem viH frasðast um srnar heima-
slóðir, ferðamönnum og einnig
þeim sem af einhverjum ástæð-
um þurfa að vita deili á einstok-
um stöðum á landinu.
Þorsteinn hefur unnið að
samningu bókarinnar frá því í
ársbyrjun 1965. Svo vel vildi til,
að ailt. síðan hann hóf blaða-
mannsstörf fyrir tæpum þrjátíu
árum, hefur hann haldið skrá
yfir innlenda staðfræði hvar sem
hann hefur rekizt á hana í bók-
i!m og annarsstaðar. Þannig varð
samning bókarinnar mun auð-
veldara verk en ella, þvi hann
gat gengið að öllum upplýísing-
um vísum.
Höfundur valdi þá leið, að
vitna ekki mikið í íslendingasög-
ur eða Sturlungu, því að á þeim
fróðleik, sem þar er að fínna
ætti hver Islendingur að kunna
nokkur skil. Hinsvegar gefcur
hann minnisverðra atburða á
hverjum stað allt frá miðöldum
og fram á okkar dag og kryddax
með ívitunum í þjóðsögur. Þann-
ig verður undra létt yfir þessu
uppsláttarriti. Hér skal tekið
dæmi af handahófi úr bókinni:
„MÖÐRUVELLIR (G.K.) bær í
Kjós. Þar kom upp magnaður
draugagangur skömmu fyrir alda-
mótin 1800. Var draugur sá Móri
kallaður og alræmdur fyrir
hrekkvísi sína, enda varð hann
oft skepnum að bana, þó að
■hann grandaði. ekki fóiki. Húkti
hann oft uppi á búrbita í ná-
vist húsfreyju og beið þess að
hún skammtaði sér mat eins og
öðru heimilisfólki. Gerði hann
sér þá stundum til dundurs að
kasta í matinn . torfusneplum,
eða grjóti, stundum fór hann
líka í skyrsáina, hrærði í þeim
Þarsteinn Jósepsson.
með löppunum og sletti skyrinu
allt í kringum sig með krumlun-
um.“
Ártöl efu yfirleitt ekki mik-
ið notuð, nema/ þá til að tíma-
setja þá menn, sem um er getið.
Við samriingu bókarinnar leit-
aði höfundur til margra stað-
fróðra manna í sýslum landsins
Framhald á 7. síðu.