Þjóðviljinn - 12.09.1967, Blaðsíða 4

4 SlÐA — ÞJÖÐVILJINN — SunnucLagur 10. september 1867.
Útgefandi:
alþýðu
Sósíalistaflokk-
Magnús Kjartansson,
Sameiningarflokkur
urinn.
Ivar H. Jónsson, (áb.),
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Sigurður T. Sigurðsson.
Eiður Bergmann.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja Skólavörðustíg 19.
Sími 17500 (5 línur) — Áskriftarverð kr- 105.00 á mánuði. —
LaUsasöluverð krónur 7.00.
Ritstjórar:
Auglýsingastj.:
Framkvstj.:
h
Rannsóknir
j gær kom hingað til lands fiskileitarskipið Árni
Friðriksson, og er það mikið fagnaðarefni. Það
* , #
er raunar furðulegt og hneykslanlegt að Islending-
ar skuli ekki fyrr hafa átt skip sem sérstaklega var
smíðað til fiskileitar, svo mjög sem fiskveiðarnar
skera úr um afkomu þjóðarbúsins. Hefur verið tal-
að um það imál áratuguín saman, fluttar tillögur og
gerðar samþykktir í ýmsum félagssamtökum, en
ekkert varð úr framkvæmdum fyrr en útvegsmenn
og sjómenn tóku sig fram um það að leggja fram
fé [til kaupa á slíku skipi gegn því að ríkissjóður
legði fram fé á móti. Ef ekki hefði komið til þetta
frumkvæði sjómanna og útvegsimanna hefðu vald-
hafamir eflaust unað sér vel í sinnuleysi sínu allt
til þessa dags.
t
^nnað skip er hins vegar ókomið enn, hafrann-
sóknarskipið Bjami Sæmundsson. Einnig um
það efni hafa vérið fluttar tillögur af fiskifræðing-
um og öðrum um mjög langt skeið. Úr fram-
kvæmdum varð hins vegar ekki fyrr en 1957, að
þáverandi sjávarútvegsmálaráðherra, Lúðvík Jó-
sepsson, fékk því framgengt að tiltekin upphæð af
útflutningsgjaldi skyldi hagnýtt til kaupa á fiski-
rannsóknarskipi, og jafnframt hófu innlendir og
erlendir sérfræðingar að leggja á ráðin um fram-
kvæmdir. Síðan eru liðin tíu ár, og er sú stáðreynd
til marks uim sinnuleysi stjórnarvalda á árum þeg-
ar f járskortur hefur sízt verið til trafala.
þegar þessi tvö skip koma í gagnið verður mikil
breyting á starfsaðstöðu íslenzkra fiskifræð-
inga, þeir munu stórauka vísindarannsóknir sín-
ar og aðstoð við fiskimenn, og árangur þess mun
fljótlega birtast í áþreifanlegum verðmætum. En
jafnframt er mikil nauðsyn að hliðstæð aðstoð til
rannsókna og tilrauna verði einnig tryggð í sam-
bandi við fiskiðnað. Hið mikla aflamagn sem sjó-
menn okkarfæra á land nýtist þjóðinni allt of illa
meðan meginhluti aflans er fluttur út sem hrá-
efni handa öðruim eða sem skepnufóður. Við eig-
um þess kost að stórauka verðmæti útflutningsins
með því að efla fiskiðnaðinn, en því marki verður
aðeins náð- með stórauknum Vísindarannsóknum
og tilraunum á því sviði og síðan kerfisbundinni
markaðsöflun. Við þurfum að koma okkur upp hópi
sérfræðinga sém kynni sér reymslu þeirra þjóða
sem mestum árangri hafa náð í fiskiðnaði, og þeir
þurfa jafnframt að fá góða aðstöðu til sjálfstæðra
rannsókna og tilrauna hér.Við eigum kost á bezta
hráefni sem völ er á úr hafinu, og það á að vera
verkefni okkar að framleiða úr jí>ví seim verðmæt-
asta vöru. Á því svjði bíða okkar stórfelld tæki-
'færi 'til þess að tryggja efnahagskerfið og auka
þjóðartekjurnar. — m.
• 9
Oryggismál sjómanna
FISKIMÁL
y>
Eftir að ég hafði skrifað síð-
asta þátt minn, „Hugleiðing
um síldvaiðamar", þá varð
það sviplega slys að síldarskip-
ið Stígandi frá Ólafsfirði hvarf
í hafið á leið frá miðunum við
Svalbarða. Svo giftusamlega
tókst þó til, að mannbjörg varð.
Eftir ' blaðafregnum af sjó-
prófunum að dæma þá hefur
ýmislegt komið íram við rétt-
arrannsókn málsins sem rétt er
að staldra við og hugleiða.
í fyrsta lagi: reykblys gúm-
björgunarbátsins voru óvirk
þegar. til þeirra átti að taka.
Hér þarf sýnilega strangara
eftirlit.
í öðru lagi: f gúmbátnum
var enginn radíósendir sem
hasgt væri fyrir skipbrotsmenn
að gera vart við sig með, eftir
að slysið var hent. Á þessu
verður að ráða bót fyrir fram-
tíðina.
1 þriðja lagi þá kom það
fram við réttarhöldin að sjór
hafði komizt í lestina gegnum
lestarop sem ekki hafði verið
nógu vandlega lokað. Þetta er
sagt að hafi komið í Ijós eftir
að þilfarsfarminum var rutt
fyrir borð,
í eipn.i .blaðafregninni sagði,
að gúmpakning hafi verið í
lestaropi, og hafi það átt að
geta verið þétt af þeim sökum.
Var því helzt hallazt að því.
að hér hafi verið um gleymsku
éða vanrækslu að ræða.
Ég veit ekki með vissu
hvernig lokun lestaropa á Stíg-
anda hefur verið háttað, en
þar sem minnzt er á gúmpakn-<í>
ingu á lestarhlera eða í lest-
aropi þá bendir það til, að hér
hafi verið um jámhlera að
ræða og sem líklega hefur þá
verið pressaður niður með
skrúfboltum. í sambandi við
þetta, ef rétt er til getið, þá
þyrfti að athuga hvort slíkir
skrúfboltar séu fullkomlega ör-
uggir, þannig að rær 'geti ekki
losnað þegar skip fulllestað fer
að vega sig í sjó.
1 f.iórða lagi bendir Stígandar
slysið og frásögnin af því til
þess, að mikið vanti á, að gúm-
björgunarbátamir séu nægi-
lega ,vel útbúnir að vistum og
öðrum búnaði, ekki hvað sízt
þegar veiðar eru stundaðar á
fjarlægum miðum.
Hægara er um að
tala en í að komast
Það hefur komið fram í öll-
um blaðafréttum að menn hafa
ekki talið hleðslu Stíganda geta
verið orsök þess hvernig fór.
í þessu sambandi er þess get-
ið í einu blaði að skipið hafi
ekki verið minna hlaðið næstu
ferð á undan og þá hafi ekk-
ert orðið að. Hinsvegar hef ég
hvergi séð þess getið frá sjó-
prófinú hve djúpt Stígandi hafi
legið í sjó um miðsíðu, þegar
hann lagði af stað af miðun-
um við Svalbarða. Þetta atriði
er þó geysilega mikilvægt.
Annars er það svo að hleðsla
íslenzkra síldveiðiskipa er orð-
ið mikið feimnismál, sem menn
ræða helzt ekki um nema til-
neyddir. Skipstjóra og skips-
höfn er legið á hálsi ef ekki
er komið með skip sjóhlaðið
af mjðum, ef afli var fyrir
hendi, því að sá sem kom á
undan og eftir, hjá þeim flaut
máske yfir þilfar og bjargað-
ist samt.
Þannig knýr ofhleðsla hjá'
einum aðra til að fara inn
á sömu braut. Hér vantar að
hert sé á reglum um hleðslu
á síldarskipum þegar þau veiða
á fjarlægum miðum og þurfa
að flytja lausa síld um opið
úthaf. Þegar þannig stendur á,
þá banna Norðmenn þilfars-
farm á sínum skipum og krefj-
ast 10 sentimetra fríborðs á
miðsíðu skips, og þetta er ekki
gert að ástæðulausu, heldur
eru þessar reglur byggðar á
langri reynslu þeirra, og sett-
ar af nauðsyn til að auka ör-
yggi í sjósóbninni. Ef menn
bera þetta saman við hleðslu
okkar síldveiðiskipa, eins og
hún kemur fram af myndum
sem oft hafa verið birtar af
skipunum, þá er þetta tvennt
ekki sambærilegt. Annarsvegar
ræður boðorð fyrirhyggjunnar
þar sem mannslíf eru undir öll-
um kringumst. metin meira
en aflinn. Hinsvegar er siglt
undir kjörorðinu flýtur á með-3"
an ekki sekkur. Þetta er boð-
orð hinnár blindu græðgi, án
alls öryggis eða fyrirhyggju
sem vert er að nefna því nafni.
Það tekur enginn maður með
viti það alvarlega, ef því er
haldið fram, að við íslendingar
getum leyft okkur slíka hleðslu
sem við gerum á okkar síld-
veiðiskipum, án þess að taka
mikla áhættu. Nei, við erum
að taka á okkur þá áhættu sem
engri þjóð ætti að leyfast, sem
siðmenntuð vill kallast. Og
hver vill taka á sig ábyrgðina
ef illa fer?
T ilky nningarskylda
skipa
Nú eftir Stígandaslysið þá
hafa Slysávamafélag íslands og
Farmanna- og fiskimannasam-
bandið komið fram með þá
tillögu að komið verði á til-
kynningarskyldu skipa, þannig
að hægt væri að vita á nokk-
urra klukkustunda fresti hvar
þau væru stödd. Óneitanlega
mundi slíkt hlustunar- og kall-
kerfi auka öryggið á hafinu hjá
okkar fiskiflota og því sjálf-
sagt áð vinna að framgángi
þess máls, sem einum nauðsyn-
legum' hlekk í þessari varnar-
keðju, sem hér þarf að koma
upp til að auka öryggið í okk-
ar sjósókn.
En það skulu þeir strax gera
sér ljóst, sem að þessum mál-
um vilja vinna, að sjálf hleðsla
skipanna er þarna það undir-
stöðuatriði sem öllu máli skipt-
ir. Verði ekki settar þær höml-
ur á hleðslu okkar síldveiði-
skipa, sem öðrum þjóðum
þykja sjálfsagðar á sínum
skipum þá er hætt við að aðr-
ar varnir okkar geti reynzt
haldlitlar þegar á reynir.
Ég vil upplýsa það hér, að
fyrir rúmum tveimur árum var
samþykkt á Alþingi þingsálykt-
unartillaga frá Pétri Sigurðs-
syni alþingismanni um að at-
hugun færi fram á því á hvern
hátt bezt yrðj fylgzt með ís-
lenzkum fiskiskipum til að
auka öryggið í sjósókninni.
Samkvæmt þessari tillögu var
* skipuð nefnd með mörgum
ágætum mönnum sém voru til-
nefndir til þess af helztu fé-
lagasamtökum landsins. Þessi
nefnd sem var ólaunuð kom
saman á nokkra fundi til .að
ræða þetta mál. Ég var beðinn
af Alþýðusambandinu að taka
sæti í nefndinni sem ég og
gerði. Samstarf innan nefndar-
innar var ágætt. og á síðasta
fundinum sem néfndin hélt,
þá leit út fyrir að stutt yrði
í sameiginlegar tillögur nefnd-
arinnar. En hvað skeði þá? Jii
einfaldlega það, að nefntlin
var ekki kölluð saman oftar.
Þegar ég spurði formann nefm’
arinnar hverju þetta sætti, M
sagði hann að þáverandi s.iá--
arútvegsmálaráðherra óska?í'
ekki eftir áframhaldandi stör"
um nefndarinnar, en án hars
samþykkis gæti hann ekki kal’-
að saman nefndina að nýfu.
Og nefndin var, aldrei kölluð
saman aftur. ,
Ég ætla ekki að gefa þessum
vinnubrögðum neitt nafn hér,
það geta aðrir málhagir menn
gert ef þeir vilja. En ég get
sagt það hér að við ræddum
um svipuð úrræði og nú' hafa
komið í tillöguformi frá Slysa-
vamafélaginu og Farmanna-
og fiskimannasambandinu og
hafi þeir þökk fyrir að hafa
Framhald á 7. síðu.
/
.„„4ryi!pi 35

Plaslmo
ÞAKRENNUR OG NIÐURFALLSPÍPUR
RYÐGAR EKKI
ÞOLIR SELTU OG SÓT,
ÞARF ALDREI AÐ MÁLA
MarsTrading Company Iif
IAUGAVEG 103 — SlMI 17373
TOYOTA COl

• § Bíll sem allir geta eignast Innifalið í verði m.a. Riðstraumsrafall, (Alternator), rafmagnsrúðu- sprauta, tveggja hraða rúðuþurrkur, kraftmikil þriggja hraða miðstöð, gúmmímottur á gólf, hvítir hjólbarðar, rúmgott farangursrými, verkfærataska o.fl. TRYGGIÐ YÐUR TOYOTA. Japanska bifreiðasalan Ármúla 7 sími 34470 - 82940