Þjóðviljinn - 11.11.1967, Page 2

2 SÍBA — ÞJÖÐVIUmrN — r-ausapdagur II. nóvieBatoer 106X
Svetlana Nédéljaéva með syni sínum.
með þeim sem kynnir sér
skáldverk frá stílfræðilegu
sjónarmiði.
— Tú, ég hef líka fengizt við
J þýðingar. Ég þýddi tvær
bækur Ólafs Jóhanns Sigurðs-
sonar á rússnesku — „Litbrigði
jarðar" og smásagnasafn. Ég
held að í því safni séu allar
hans beztu stuttar sögur frá
ýmsum tímum og gefi þær
nokkuð góða heimild um þró-\
unarferil höfundarins. Ennfrem-;
ur hef ég þýtt smásagnasafn
eftir Halldór Stefánsson. Að
undarjfömu hef ég unnið að
því að þýða Heimsljós. Mér til
aðstoðar er önnur kona, Gorl-
ína, sem hefur allmikla reynslu
í að þýða skandínavískar bók-
menntir og Júrí Vronskí þýðir
ljóðin, en hann hefúr margt
gott gert á því sviði. Þéir eru
ekki of margir í Sovétríkjun-
um sem geta farið með íslenzk-
an texta og munar um hvern.
Ég hefi til dæmis reynt að'
freista systur minnar, sem nú
er rétt tvítug, til að slást í
okkar hóp — hún er þegar
byrjuð á dönsku ásamt með
sínu þýzkunámi
Eg vona að þýðingin á Heims-
ljósi geti komið út á næsta
ár, en hún hefur tafizt nokkuð
vegna veikinda minna. Og
vissulega luma ég á ýmsum
óskum um þýðingarstarfsemi.
Mig langar til að mynda mikið
til að taka saman úrval ís-
lenzkra smásagna þar sem
saman færu bæði þeir höfund-
ar sem þegar hafa verið þýdd-
ir og óþekktir menn. Ég vildi
gjarnan koma á framfæri ýmsu
eftir Ólaf Jóhann, til dæmis
þvi sem hann heíur skrifað
fyrir börn. Og ekki teldi ég ó-
líklegt að mörgum þætti feng-
ur í að fá Dægurvísu Jakob-
ínu Sigurðardóttur þýdda. Og
þannig mætti lengi telja. Það
er til að mynda skaði að Þór-
bergur Þórðarson hefur aðeins
einu sinni verið þýddur á
rússnesku. Og það er heldur
ekki vansalaust að Fjallkirkja
Gunnars Gunnarssonar hefur
ekki verið þýdd.
— Ég hef gert fleira en að
þýða, ég hef líka — og aðal-
lega fengizt við kennslustörf.
Ég fluttist til Vilnius, höfuð-
borgar Litháen, árið 1964 og
hef síðan kennt þar fomís-
lenzku við deild germanskra
fræða. Ég get meira að segja
stært mig af því að nú er
fomíslenzka skyldunámsgrein
fyrir germanista í Vilnius, en
var það ekki áður en ég kom
þangað
Ég held líka námskeið í
forníslenzkri tungu og bók-
menntum sem njóta góðs á-
huga, ég held það sé reyndar
vaxandi áhugi meðal Litháa,
sem einnig eiga sér foma
tungu, á íslenzku — það mætti
geta þess, að þeir hjá „Stofnun
litháískrar tungu“ hafa við okk-
ur allgott samstarf. Þá kenni
ég gotnesku við háskólann, svo
og sænsku fyrir þá sem áhuga
hafa. Ég kenni greinar mínar
að sjálfsögðu á litháísku.
Og það er ekki bara i Lithá-
en að það gætir aukins áhuga
á íslenzkum fræðum. Á undan-
förnum árum hafa verið haldn-
ar þrjár ráðstefnur Norður-
landafræðinga í Sovétríkjun-
um og ég hefi veitt því at-
hygli að hlutur fslands í þeim
fyrirlestrum sem þar em
haldnir hefur farið vaxandi
jafnt og þétt „ .
Fimmtán íþróttastjörnur
eftir Kristján Jóhannsson
Ot er komin bók eftir Krist-
ján Jóhannsson er nefnist
Fimmtán íþróttastjömur * og
segir hún frá íþróttaferli 15
frægra íslenzkra íþróttamanna,
ýmist í formi frásagnar eða
viðtals, en sjálfur var höf-
undurinn eins og -kunnugt er
um árabil bezti langhlaupari
okkar.
Iþróttamennimir sem um er
fjallað í þessari bók eru þau
Ágústa Þorsteinsdóttir, sund-
kona, Finnbjöm Þorvaldsson,
hlaupari, Gunnar Huseby, kúlu-
varpari, Eysteinn Þórðarson,
skíðamaður, frjálsiþróttamenn-
imir og bræðumir örn og
Haukur Clausen, Rfkarður Jóns-
son, knattspymumaður, hlaup-
aramir Hörður Haraldsson og
Hilmar Þorbjömsson, Guð-
mundur Gíslason, sundmaður
hlauparamir Svavar Markús-
son og Kristleifur Guðbjöms-
son, knattspymumaðurinn
Hörður Felixson, Valbjöm Þor-
láksson frjálsíþróttamaður og
Vilhjálmur Einarsson þrí-
stökkvari.
Eins og sjá má af þessari
upptalningu er hér fjallað um
margar frægustu fþróttastjöm-
ur okkar og segir höfundur
f formála að bókinni að ferill
þeirra taki yfir rúmlega 20 ár
eða frá 1944 til þessa tíma.
Hins vegar segist hann hafa
skrifað meginhluta bókarinnar
fyrir 4-5 ámm og beri hún
þesis sums staðar merki. Kveðst
höfundur vona að lesendurgeti
haft nokkra ánægju af frá-
Vilhjálmur Einarsson,
frægasti íþróttamaður Islands.
sögnunum um þetta afreksfólk
og bókin verið að auki nokkurt
framlag til íþróttasögu 20. ald-
arinnar.
Bókin er 165 síður og í henni
eru allmargar myndir af íþrótta-
fólkinu. Káputeikningu gerði
Hörður Haraldsson en Prent-
smiðjan Leiftur gefur bókina
út.
Ný bók um Eirík skipherra
eftir Cunnar Ni. Magnáss
t?t er komin hjá Skuggsjá
ný bók eftir Gunnar M. Magn-
úss: Eiríkur skipherra- „Frá-
sögn hans af draumum, dul- • >,,
skyn junum og síðustu starfsárum
I þjónustu landhelgisgæzlunn-
ar“, segir á titilblaði bókar-
innar.
I formálsorðum fyrir bók-
inni segir höfundur að hún
hafi upphaflega verið hugsuð
sem kynning á dulrænni
reynslu Eiríks Kristóferssonar
fyrrum skipherra en margt
hafi fyrir hann borið sem ekki
verði skýrt eða skilgreint á
venjulegan og almennan hátt.
Er fjallað um þetta efni f
Eirikur Kristófersson.
Spjallað við Svetlönu Nédéljaévu um
Íslandstíðindi
frá
Sovétríkjunum
«
Eg get ekki haldið því fram
með góðri samvizku að stór-
ir viðburðir hafi komið fyTÍr
mig. Ég er fædd í Moskvu og
átti þar mjög venjulega
bernsku og unglingsár, gekk í
skóla, innritaðist í háskóla. . .
Með þessum hætt'i hefst við-
tal við Svetlönu Nédéljaévu,
unga rússneska menntakonu
sem nú er hér í boði MÍR —
og er það ekki vonum fyrr að
hún komi til íslands eftir að
hafa lagt mörgum landa lið
með kunnáttú í tungu hans.
— En ég hóf sem sagt nám
við málvísindadeild Moskvuhá-
skóla og lagði stund á búlg-
örsku. Allt fram til þriðja
námsárs — þá fer ég að huga
að íslenzku og skrifaði reynd-
ar ársritgerð um greini í ís-
lenzku og búlgörsku — en þar
er að ýmsu leyti um skyld fyr-
irbæri að ræða. Um þær mund-
ir hafði ég kynnrt Steblín
Kamenskí prófessor í Lenin-
grad og hvatti hann mig jafn-
an síðan með ráðum og dáð
til að halda áfram við.íslenzku.
Svo fór reyndar að ég skrif-
aði lokaritgerð í Moskvu um
islenzkt efni — nánar tiltekið
um miðmyndarform.
★
Þetta gerðist árið 1959 og það
haust fór ég til Leníngrad
í framhaldsnám hjá Steblín-
Kamenskí. Hann tók þá við
einum fimm framhaldsnemend-
um, en ég var ein um að fást
við íslenzk efni. Með mér hjá
Steblín-Kamenski voru bæði
maðurinn minn. litháiskur
enskufræðingur. og Halípof,
ungur maður með sannkallað-
an rafeindaheila — ég gæti
bezt trúað að hann kynni þrjá-
tíu tungumál. Og eitt þeirra er
fslenzka.
Fyrst ætlaði ég að skrifa um
Eddukvæði, en Steblín-Kam-
enskí gerði sitt til að fá mig
til að taka verkefni úr nútíma-
bókmenntum íslenzkum. Svo
fór að ég valdi mér stílfræði-
legan vanda að fjalla um —
háðfærslu í Heimsljósi Hall-
dórs Laxness Og leiðbeinandi
minn lagði um leið áherzlu á
það að innan ritgerðarinnar
rúmaðist sem mest af þeim
spurningum sem vaknað geta
Fyr-
irboðl ?
Rikisstjómin hafnaði f
fyrradag tillöguni alþýöusam-
takanna tan aðeerðir til að
leysa þann vanda sern tengd-
ur er fjárlögum næsta áns og
hélt fast við þá stefnu sína
að framkvæma beina lækkun
á raunverulegu kaupi. Trú-
lega hafa ráðherramir ekki
veitt þvi athygli að þann dag
— 9da nóvember 1967 — voru
liðin rétt 35 ár frá annarri
og frægri tilraun til þess að
framkvæma kauplækkun með
valdboði- Hins vegar er á-
stæða til að benda ráðherr-
unum á þessa tilvitnun; hún
kann að vera fyrírboði.
Stétt-
arhagsmunirnir
Hin svt>kölluðu bjargráð
ríkisstjómarinnar eru sem
kunnugt er í því fólgin að
horfið er aftur til nefskatta-
stefnunnar, ranglátustu tekju-
öflunar sem unnt er að fram-
kvæma. Hækkanimar á kjöti
og kjötvörum, mjólk, mjólk-
urafurðum og kartöflum hafa
sömu áhrif og nefskattar,
leggjast með langmestum
þunga á þá sem búa við
mesta ómegð og hafa lægstar
tekjur í þjóðfélaginu; sama
er að segja um ráðstafanir
eins og hækkun á hita-
veitu. almannatryggingagjöld-.
um, sjúkrasamlagsgjöldum o.
s. frv. I þeim nýju tillögum
sem ríkisstjómin lagði fyrir
fulltrúa launamanna í fyrra-
dag var ekki að neirvu leyti
horfið frá þessari aíftartoalds-
stefnw-
Rikisstjórnin taldi í við-
ræðunum að gagntillögur þær
sem nefnd launamanna bar
fram gætu ekki leitt til „mik-
ils eða skjóts árangurs". Ekki
fær það mat staðizt. 12
manna nefndin benti m. a. á
nauðsyn þess að vprðlags-
ákvæði yrði gerð víðtækari og
verðlagseftirlit bætt- í tíð við-
reisnarinnar hafa æ fleiri
vörur verið undanþegnar
verðla gsákvæðum og kaup-
sýslumönnum verið heimiiað
að hækka þær að eigin geð-
þótta. Það mun láta nærri að
síðan hafi álagningarhlutfallið
tvöfaldazt að jafnaði á öllum
þessum vörum, en hækkunin
í krónum auðvitað margfald-
azt. Með þessu sjálfdæmi hafa
kaupsýslumenn bætt afkomu
sfna mjög verulega, en dýrtíð
hefur aukizt að sama skapi.
Ef álagningarákvæði væru
færð aftur á það stig sem þau
voru í upphafi viðreisnar
telja fróðir menn að það
myndi hafa næstum því eins
mikil áhrif til lækkunar á
nýju vísitölunni og breyting-
amai? á niðurgreiðslunum
hækka hana. Stjórnarvöldin
gætu þannig haldið fast við
þá stefnu sína að spara nið-
urgreiðslufé úr ríkissjóði en
látið kaupsýslumenn preiða
mestan hluta af þeirri fúlgu.
Slík breyting gæti kbmið til
framkvæmda þegar f stað og
árangur hennar yrði mikill-
Ástæðan til þess að ríkis-
stjómin hafnar öllum slíkum
hugmyndum frá fulítrúum
launafólks er sú, að ráðherr-
amir telja sig réttilega vera
sérstaka erindreka kaupsýslu-
manna; það eru stéttarhags-
rrraajmÍT sem skera úr.
—Austri.
hær nýjarbækurfrá bóka-
'tgáfunni Örn og Örlygur hf.
íí\hrúiifo’áf'in Orn AflnMiw mriffimiimmiifjinfniiiiifiírmiiiiimiimMíiTrTijrmirffliitimiminíiíTiiMiBiíT tt
Bókaútgáfan Orn og Örlygur
hf. hefur sent á markaðinn
tvær nýjar bækur, „Harm-
sögnr og hetjudáðir — I stór-
hríðum á fjöllum uppi“ eftir
Þorstein Jósepsson, blaðamann
og barnabókina „Dagfinnur
dýralæknir í Apalandi" eftir
Hugh Lofting, í þýðingu Andr-
ésar Kristjánssonar, ritstjóra.
Harmsögur og hetjudáðir
í bók Þorsteins Jósepssonar
birtast 11 myndskreyttir þætt-
ir, ýmist úr sögu löngu geng-
inna kynslóða eða að höfund-
ur segir frá atburðum úr lífi
samtímafólks. Má þar til nefna
þáttinn „Leit að rjúpnaskyttu"
sem Þorsteinn skráði í árs-
byrjun 1965 eftir söguhetjunni
sjálfri, Jóhanni Löve, sem þá
lá í kalsárum í sjúkrahúsi í
Reykjavík.
Hringur Jóhannes^on, list-
málari, skreytti bókina með
blýantsteikningum, sem á skýr-
an og skemmtilegan hátt varpa
sterku ljósi á þá atburði sem
sagt er frá í bókinni. Hringur
hefur tekið þátt í fjölda sam-
sýninga og einnig efnt til
einfcassirróga á vericum fún-
Þorsteinn Jósepsson.
um. en þetta er í fyrsta skipti
sem hann myndskreytir heila
bók.
Harmsögur og hetjudáðir er
prentuð í Prentsmiðjunni Eddu,
og myndamót voru gerð hjá
Litrófi s.f. Káputeikningu ann-
áðist Gísli B. Bjömsson. Verð
bókarinnar með söluskatti er
kr. 389,00.
Þess má geta að sama út-
gáfufyrirtæki annaðist útgáfu
bókarinnar „Landið þitt“ eftir
Þorstein Jósepsson, en hún
kom út fyrir síðustu jól.
Dagfinnur dýralæknir
„Dagfinnur dýralæknir í
Apalandi" sem á frummálinu
nefnist „The Story of Doctor
Dolittle", er fyrsta bókin af
12 í sama flokki sem kemur út
hjá Bókaútgáfunni Öm og Ör-
lygur hf. Á síðustu fimmtíu ár-
um hefur bókaflokkurinn kom-
ið út í a.m.k. 25 útgáfum í
Bandaríkjunum og • allt að því
eins oft í Englandi.
Höfundur sagnanna af Dag-
finni dýralækni var liðsforingi
í fyrstu heimsstyrjöldinni og
var þá í Frakklandi. Hann
hafði óbeit á hermennskunni
og greip til þess ráðs að skrifa
Framhald. á 6. síöu.
fyrra hluta bókarinnar sem ér
megin uppistaða hennar, 118
bls. að lengd.
I síðara hluta bókarinnar,
sem er rösklega 60 síður að
lengd, er hins vegar fjallað um
síðustu starfsár Eirfks eða þann
hluta starfsferils hans er féll
utan fnarka ævisögu hans, Á
stjómpallí, er Ingólfur Krist-
jánsson rithöfundur skráði eftir
frásögn Eiríkis og út kom árið
1959 eða fyrir 8 árum- Er þar
m.a. sagt frá þátttöku Eiríks
í „þorskastríðinu" við Breta,
lokum skipstjómarferils hans
hjá Landhelgisgæzlunni og
nbkkrum atburðum, er gerzt
haf,a eftir að Eiríkur lét af
störfum, m-a. Bretlandsheim-
sókn hans f boði Barry Ander-
sons aðmíráls.
Bókin er prentuð í Prent-
verki Akraness en eins osáður
segir gefur Skuggsjá hana út. -
ATHUCiÐ
Tek gluggatjöld í
saum, einnig dúllur,
horn, milliverk i
sængurfatnað og
blúndur á dúka — •
Sími 33800.