Þjóðviljinn - 28.01.1968, Side 7

F
Sunnudastir 28. janóar t988 — ÞJÖ©VI!LJINN — SlÐA 7
l
I
!
\
k
\
\
I
I
*
I
I
I
I
í
1
mannsins vaknad til íh-ugunar
um viðbjód tiess lífs, sem þeir
voru hluti af, við að þeim var
svo undantoragðalaust stillt
upp frammi fyrir því. Og á-
deilumyndir Hogarths hafa,
þótt langt sé um liðið síðan
þær voru gerðar, lifað góðu
lífi eins og vera ber um verk
sem bæði eru gerð af list-
rænum yfirburðum og mögn-
uðu samtíðarskyni.
BRENNIVÍNSGATAN erein-
hver þekktasta kopar-
stunga HogartJhs. Myndin er
frá St. Giles hverfinu í Lond-
on sem þá var alræmt — þar
héldust í hendur hræðileg fá-
tækt og fimalegur drykkju-
skapur. „Fullur fyrir pennv,
dauðadfukkinn fyrir 2 penny.
Hreinn hálmur ókeypis" stend-
ur yfir innganginum á kránni
neðst til vinstri. Án þess að
reyna að grafast fyrir rætur
meinsins reyndi Hogarth að
skelfa spiíllta samtíð sína með
óvægnum myndum sem þess-
ari.
RÁÐAHAGUR AÐ TÍZKU-
KRÖFUM. í þessum flokki
beinir listamaðurinn geiri sín-
um gegn siðum hinnar spilltu
yfirstéttar. Við erum í heim-
Brennivinsgatan.
ENSKI MÁLARINN og teikn-
arinn William Hogarth
(1697-1794) var uppi á þeim
smánartíma sem fór á eftir
hinni púritönsku kirkjust.iórn
Cromwells á seinni hluta
sautjándu aldar. Viðbrögðin
við hinum ströngu lífsreglum
komu fram í villtu hamsleys-i.
Úrkynjaður aðaíil ásamt með
spilafuglum og skækjum, þjóf-
um og morðingjum, mótaði
allt andrúmsloft í hinu endur-
reista konungsríki. Fólk af yf-
irstétt og lágstéttum gaf sig á
vald margvíslegu svalli og
spillingu. / Hinn beizki lista-
maður, HogartJh, beindi skarpri
sjón sinni að þjóð í upplausn
og beitti hinum miklu list-
rænu hæfiíleikum sínum að
því að refsa samtíð sinni.
Hann gaf út hvern mynda-
flokkinn af öðrum, í þeim af-
hjúpaði hann daglegt líf í
hinni ensku Sódómu með
furðulegu miskunnarleysi og
sterku veruleikaskyrri.
EF TILi VILL sýnist sumum
nútímamönnum siðaboð-
skapur Hogartlhs barnalegur,
en varla leikur vafi á því. að
myndir hans höfðu mikið upp-
eldisgildi. Vafalaust hafa
margir samtoorgarar lista-
sókn hjá fólki af háaðli, það
er mikill munaður í klæðnaði
og á veggjum hanga myndir
af forfeðrunum. Innan þessa
umhverfis sem nirðmálarinn
Hogarth þekkti vafalaust
manna bezt, býr hann til at-
burðarás þar seín eiginmaður-
inn feliur fyrir rýtingsstungu
eljara síns, eiginkona fremur
sjálfsmorð og afkvæmin ganga
á mót hörmuilegum örlögum.
IÐJUSEMI OG LETI héitir
■ stærsti og einna þekktasti
myndaflokkur Hogarths. ■ Á
tólf koparstungum verða menn
vitni að því hvernig iðjusem-
in og letin skilja á milli feigs
og ófeigs, allt í anda siða-
vandra borgara. Eftir allskon-
ar syndsamleg æfintýri hafn-
ar hinn lati lærisveinn fyrir
rétti — hann er til hægri á
myndinni. Par hittir hann aft-
ur fyrrverandi námsfélaga
sinn, iðinn mann, sem er nú
orðinn borgarráðsmaður. Hon-
um féllur í hlut það þung-
bæra hlutskipti að dæma hinn
hyskna félaga sinn sem var.
Og meðan sá er teymdur að
gálga, sakfelldur um morð,
heldur hinn iðni innreið sína
í London sem horgarsiióri . . .
D. V. Agárd.
Koparstungur
HOGARTHS
BRÉFSKÁKIR
Út um allan heirn- tíðkast
það mjög að rnenn tefli bréf-
lega sín á milli. Mikill fjöldi
móta fer jafnan fram og eru
þau þaulskipulögð. Slík keppni
nýtur mikilla vinsælda enda
yarla ofmælt í að mjög viða sé
þetta eina ráðið sem menn
hafa tii þess að reyna styrk-
leika sinn og æfa sig.
Það hlýtur því að vekja all-
mikla furðu að bréfskákir skuli
ekki vera stundaðar hér á
landi. Hér er vafalaust mik-
ið um að kenna skilningsleysi
forystumanna skákmálanna hér
á landi, sem raunar er furðu-
lega mikið <eins og eftirfar-
andi dæmi sýnir: í fyrravor
barst Skáksambandi íslands
tilboð frá sænska skáksam-
bandinu um landskeppni í bréf-
skák á milíi þessara landa.
Þetta spurðist út og stuttu
síðar hitti ég einn af stjórn-
armönnum Skáksamtoandsins
að máli og spurði hvort búið
væri að velja liðið, svarið sem
ég fékk var þannig:
„Það þýðir ekkert að athuga
þetta, Friðrik og Ingi vilja
ekki vera með“! Þetta svar,
þótt barnalegt kunni að virð-
ast, er dæmigert fyrir afstöðu
þá sem íslenzk skákforysta hef-
ur tekið, það er ekkert hægt
að gera nema Friðrik og Ingi
séu með.
Nú er mér fullkunnugt um
það, að allmargir íslenzkir
skákmenn hafa mikinn áhuga
á.því að tefla bréfskákir. Þess-
vegna er hart að þeir skuli
ekki hafa aðstöðu til þess. Það
eina sem gert hefur verið í
þessum málum er það 1 j rit-
stjóri tímaritsins „Skák“ hef-
ur reynt að koma af stað mót-
um. Þar hefur þátttaka verið
góð en hinsvegar er slík
skipulagning ekki á færi eins
manns.
Allmargir íslenzkir skák-
menn munu nú tefla bréfskákir
sem félagar í erlendum sér-
samböndum. Mér finnst það
þó and......hart að verða að
tefla á vegiun Englendinga eða
Dana til þess að 1 geta verið
með í mótum á alþjóðlegum
\
vettvangi. Það hlýtur að vera
skýlaus krafa allra islenzkra
skákmanna, að Skáksamband
íslands gerist nú þegar aðili
að Alþjóðasambandi bréfskák-
manna og opni þar með ís-
lenzkum skákmönnum leið að
Evrópumótunum og sendi ,síð-
an sveit til þátttöku í Olympíu-
mótum í bréfskákum.
Þá þurfa íslenzkir skákmenn
ekki lengur að vera vitni að
þeirri skömm og vanvirðu að
Orlend skáktímarit . geti þess
sérstaklega í fréttadálkum sín-
um að Japanir og Nepalbúar
hafi þetta og þetta marga
vinninga en „skákþjóðin mikla
i Norðurhöfum“(?) sé ekki
meðal þátttakenda.
Við skulum nú líta á eina
skemmtilega bréfskák, sem
tefld var í 5. Heimsmeistara-
móti í bréfskák.
Hvftt: K. C. Messerc (England)
Svart: A. Erickson (Sviþjóð)
Spánskur leikur
1. e4 e5
2. Rf3 Rc6
3. Bb5 a6
4. Ba4 Rf6
5. 9—0 Rxe4
(Opna afbrigðið á alltaf nokkra
fasta áhangendur. Sænskir
bréfskákmeistarar með Ericson
í fararbroddi eru meðal fremstu
kennara í því).
6. ð4 b5
7. Bb3 d5
8. dxe5 —
(Önnur leið er hér 8. Rxe5
t.d. 8. — Rxe5, 9. dxe5 ca, 10.
Be3 ,Bf5, 11. c3 Be7, 12. Rd2
Dd7 og svartur stendur vel).
8. — Be6
9. De2 —
(Howell afbrigðið — aðrar
helztu leiðir hér eru Be3 og
c3).
9. — Beí
10. Hdl 0—0
11. c4 bxe4
12. Rxc4 Dd7
13. Rc3 Rxc3
14. bxc3 f6
15. Bxa6? —
(Betra er hér 15. exf6 —
Bxf6, 16. Rg5 — Bxg5, 17. Bxg5
samanb. Geller : Larsen 1967).
15. — Rxe5!
(Ekki fxe5 vegna 16. Bbs og
ef 16. — Bg4 þá 17. Hxd5!).
16. Rd4 Bg4
17. f3 Bh5
18. Be3 —
(Til greina kom einnig t.d.
Bf4, Ekki 18. Bb5 vegna c6,
19. Rxc6 — Rxc6, 20. Hxd5 —
Dxd5, 21. Bc4 - - Bf.7 og svart-
ur fær meira en nóg fyrir
drottninguna).
18. — Bd6!
(Óvænt en skemmtilec peðs-
fóm).
Framhald á 9. síðu.
1
\