Þjóðviljinn - 23.04.1968, Síða 6

g SÍÐA — Þ.TÓÐVXLJINN — Þriðjudagur 23. april 1968.
ÆSKAN
OG SOSiALISMINN
Ritnefnd: Guðrún Steingrímsdóttir> Jón Sigurðs son, Ólafur Ormsson, Þorsteinn Marelsson.
Ég er forvitin" og stjórn Æ. S. í.
//
Alytofcum stjórnar Æskulýðs-
sam.bands íslamds um fevilk-
myndina „Ég er fo>rvitin“ er
furóuleg að öllu leyti. Ef ganga
á út £rá þvi að kvikmyndin sé
skaðleg sdðferði viðkvaemira
kvikmymdahúsgesrta edns og
stjóm ÆSl virðisit gera ráð
fyrir, er vamdséð hver tilgang-
urinn er með slík.ri ályktun
nema hamn sé einhver írurn-
stasð þörf fyrir að láta vand-
lætingu sina í ljós. Slíkt er
auðvitað réttlætanlegit, en vamd-
séð er hvermig hægt er að
réttlæta motkun á niaifni ÆSl
krafa sem virftist vera þunga-
miftja ályktunarinmar, alger fér-
ánileifci hvemig sem á hama er
lítið. Stjórm ÆSI vitmar í því
saimbamdi í barmavermda'rlög-
gjöfina, sem saimfcv. skilgrein-
ingiu fyrstu greimar henmar nær
yfir börn og umglimga aillit fcil
18 ára aldurs. Bn jafnivel
bairmaverndairlöggjöfin sjálf er
mjög ólj'ós þegair hún víkur að
aldrimum 16-17 ára, enda verða
umgmenmi sjálfráða 16 ára. 1
bamavermdaiiöggjöfimmi er tek-
ið firam aö bairnavemdaimefnd-
ir skulii hafa eftiiiiit með uipp-
heild og sjálfræðislöggjöfinni.
Fré sjónarmiði almemnrar
skynsemi sitenzt ályktun stjóm-
ar ÆSl heldur ekiki og verður
í bezta tiilfeUii að teljast glöggt
merki um sórlega afturhverfan
og íhaldssamam hugisiumarmáta.
Nú er búið að lækka fjárræð-
isaildur í 20 ár, svo og giftimg-
araildur kanilmiamma. Á sama
tíma krefsit sfcjóm Æsfcuilýðs-
samnbamds ísllamds aukins opdn-
bers eftirliits með 16 og 17 ára
alduEsflokkuiniuim. Flest aðildor-
samatök ÆSl, þ.á.m. jxilliiitiísiku
samitökim, hefj«a nýldðasöfnun
borga brúsainin? Semmlega ekki
einsitaka stjómarmeðlimir (iþótt
slíkt væri í sjálfu sér mjög
samiriigjamt) heldur samtökim
sjálf. Þessi ályktum mum hafa
verið hespuð í gegm á einum
stjómarfumdi; og fumdur fuill-
trúa meðlimasaimtaika Æ.S.l. var
ekki kvaddur til ráða.
Dagllega demibist yfir islenzka
æsku alls kyns óþverri; bæfcur,
blöð og kvikmyndir, sem lof-
syngja otfibeldi og morð, og ein-
staka sinmum eiitthvað, sem er
kallað kilám. Aldrd fyrr hefur
stjóm ÆdS.l. séð neitt athuga-
Höfundur myndarinnar: Vilgot Sjiiman.
Atrifti úr kvikmyndinni „Ég er forvitin — gul“
til að túlka á þemnain hátt
einkaskoðainir ,jstj óm armeðl iima
ÆSÍ.
1 fyrsta lagj hlýtur ályktun
ÆSl að vekja fyrst og fremst
athygli á áðurgreindri kvik-
mynd og forvitni manna til
að sjá hana. Engim leið er að
banna þessa kvikmynd að öllu
leyti, til sýningarr nema með
mjög fyrirferðarmiklum' ■ lög-
reglu- og dómstólsaðgierðum er
mundu vekja enniþá meiri at-
hygli á kvikmyndinmi. Stjóm
ÆSÍ virðist átta sdg á þessu,
enda er hvergi í ályktun henn-
ar krafizt þess að myndin verfti
bönnuð aft ■ ötlu leyti.
í öðru lagi er sá hluti álykt-
unar ÆSl, er krefst að mynd-
in verði bönnuð ungmennum
allt til 18 ára aldurs, í stað
16 ára eiins og nú er gert, —
eldi og aðbúð bama og umg-
memma til 16 ára aldurs og ad.lt
til 18 ára alduns, ef ungmennið
er „líkamlega, andlega eða sift-
ferftilega miftur sín“. Lögin
um sjálfræði eru mjög ótví-
ræð; fyrsta grein þcirra sogir:
„Maður verður sjálfráða 16 ára
og ræður þá öllu inerna' eigum
símium“. Olll lögin gora ráð fyrir
að aðeins sé hægt að skerða
sjálfræði mamna með dómti.
Svo virðist sem stjóm ÆSÍ
hafi ákveðið að vo-ja áilyktum
sfna fyrst og fixsmst moð laga-
legum röksemdum og hirða
ekki twn uppeldis- eða sál-
fræðilegar röksemdir. Em eins
og ljóst er af ofamrituðu verður
að teljast vafasamt í meira
lagi að lagaspekimgar stjómar
ÆSÍ ha.fi haft næga þekkingu
á bamaverndarlöggjöflnni í
Æskulýðsfylkingin and-
mœlir ólyktun Æ.S.Í.
f tilefni ályktunar þeirrar, sem stjóm ÆSÍ hefur
nýlega sent frá sér vegna kvikmyndarinnar „Jag
ár nyfiken — gul“ (Ég er forvitin) hefur fram-
kvæmdanefnd Æskulýðsfylkmgarinnar samþykkt
eftirfarandi:
„Þar sem Æskulýðsfyl'kingin er aðili að ÆSÍ tel-
ur framkvsemdanefnd Æskulýðsfylkingairinnar nauð-
s^mlegt að taka fram, að stefna sú sem mörkuð
er í ofannefndri ályktun, getur engan veginn túlk-
azt sem aístaða Æskulýðsfylkingarinnar sem slíkr-
ar í þessu máli. Framkvæmdanefnd Æskulýðsfylk-
ingiarinnar telur, að allt of litlar umræður hafi farið
fram innan ÆSÍ um mál, sem ofannefnd ályktún
fjallar um, til að hún geti talizt túlka raunveruleg,
ríkjandi sjónarmið þeirra fjölmörgu, sem að ÆSÍ
standa.“
við 16 ára aldiur. Hór er stjóm
ÆSÍ að kirefjast að meðlim,ir
samtakamna skiptist í tvo hópa
hvað róttindi snertir; í fyrsta
lagi 16 og 17 ára aldurinm og í
öðru lagi þá, seim aru 18 ára
og eldri.
Frá uppeldisfræðilegu sjón-
anrniði er ályktum stjómar
ÆSÍ um aukið eftiriiit mieð ald-„
ursflókíkinuim 16-17 áira í hæsta
máta vafasöm. 1 þjóðfélaigi
okkar er stöðugt lögð meiri á-
herzla á aö efld verði ábyigð-
artilfinuing umgimenna; þeiim
lcennt aö hugsa sjálfstætt og á-
kveða sjátfctastt. Allar nýjumg-
ar í kennsluirrtólum steflna í
þessa áitt. Þegar landsprólfs-
nemenduir fara í kiröíugöntgu
um að opiniber yfirvöld geri
meira til úrfcóta í kenimsluimál-
um heyrisit aðeins ein stuna
frá stjóm Æskulýðssambands
lslands; krafa um aukið opin-
bert etftirlit með þessum umg-
linguim. Það er vissuilega öm-
uirlegt að hugsa til þess að
allsherjarsaimitök íslenzks æsku-
lýðs skuli gerast fremsiti mál-
sivari þess að íslenzfcur æsku-
lýður þurfi að lúta emm bá
frekari stjóm sór eildra fólks
em nú er.
n.
Þegar stjóm Æ.S.l. ákváð að
sernja þetta lagailega sniMdar-
verk hefur stjórmin gfleymit einu
atriði: Aft ályktunin sjálf getur
vel talizt undÍT atvinnuróg. Ef
ályktunin t.d. hefði valdið að-
stamdemdum Stjörnntbíós fjár-
hagslegu tjóni í stað fjárhags-
legs gróða (eins og aHt virðist
benda til) giæti stjómin auð-
veldlega orðið skaðabótaskyld,
þar sem stjómin sjálf hefur
errga réttarstöðu til að kmýja
fram bann á kvikmyndimmi. Ef
stjóm Æ.S.Í. hefði orðið skaða-
bótaskyld. hver hefði átt að
vert vi'ft þella, en bregður síð-
an allt í einu vift i einu af-
mörkuðu tilfelli og sker upp
herör. Er að vænta áfraimlha’ld-
andd endursiðvæðingarbaráttu
stjómarinmar? Slíkt væri að
minmsita kosti rökirétt, og hefði
þá stjómin vissulega nægum
venkefnum að sinna; þyrfti t.d.
að horfa á um helming kvik-
mynda, sem sýndar eiru; at-
huga uppeldisgildi sjónvarps-
þátta eins og „DýrHngsd«s“ og
„Harðjarilsimis"; rannsaka vand-
lega mómaðairtilmairit o.fl. o.fl.
Síðam að semja ályktanir, útr
vega sér lögfræðinga og hefja
raumbæfar aðgerðir. Ef stjóm
Æ.S.1. gierir ekki þetta hlýtur
hún að viðuirkenna ályktun sírna
sem sécstakt öhutgsað frum-
hlaup.
III.
Eirn spu'rning hlýtur að vakma:
Hvaft er siffspillandi fyrir ís-
Ienzka æsku að sjá og lesa?
Sáifræðimigar og uppeidis-
frasðingar eru æ meir að verða
einlhuga um að opinífcáar kyn-
lífclý’fcinigar geti efcfci tailizt sór-
lega siðspéVlindi fyrir uhglinga
14 ára og eldri. Fjödmargir
þeirra fara í nútímtólþjóðfölagi
okkar þá að lifa sjálfir frjálsu
kynh'fi; fáa.r bækur hafi verið
ritaðar um skaðsemd þessa, en
í ýmsum löndum, t.d. Bainda-
ríkjunum, hafa mangar bækur
ve>-ið ritaðnr nær einigöngu uim
skoðanir innibyrgðar kynhvat-
ar fyrir sálariíf einstfaiklimgwins.
Margir haifa þótzt sjá náið sam-
band milli ócðlis í kymferðis-
málum og stramg-a opinberra
siðferðisstefna. Nýlega í1 Dan-
möifciu voru t.d. birtar niiður-
stöður ncfndar, sem atbugaði
réttmæti kvikmyndaskoðunar
opinberra ýfirvallda, og niður-
staðan var sú að kfláim væri
skaðlaust fyriTbæri. Meir* aft
segja hefur i Danmörku verift
á þaff bemt aft kynferffisírlæpum
fari þar stöftugt fækkandi eftir
þvi sem almennlngi verfti gert
auftveldara aff fá aftgang aft op-
inberum kynlífslýsingum í máli
og myndum.
Allt öðru máli gegnir um
lýsingwr á morðum og ofbeldi.
Margsanmað verður að teljast
hve oflbeldisdýrkun margra
kvikmynda og bólka er skað-
sa/mleg flrá uppeldissjónanmiðí.
Með hliðsjón af þessu hefur
sænsika kvikimyndaefltiiriitið
bannað sýningar á mörguim
bandarískum kvikmyndum, sem
byggjast fyrat óg'fréWisfá'slfkrí''
ofbeSdisdýrkiun jafmflraimt því
sem mifcils frjálslyndis er gætt
þegair kemuir að kynlífclýsing-,
utm. f
i
IV.
Kvifcimyndiin „Ég er forvitiri"
getur alls ekfci tailizt klámmynd
í venjuilegri merkingu þess orðs.
KynMfslýsingar myndarinnar
eru mjög opinskóar, en þær
hafa ekki tilgang í sjálfu sér
heidur eru þær ákveffin aftferð
til aft koma sérstökum hoftskap
á framfæri. Höfufttilgangur
myndarinnair er ádeila i mjög
víðtækri merkiugu; — að ráðast
á „viðurkenndar ■ skoðaniir"
Framihald á 9. siðu.
Baksióan.
Vf
Nýr„Neisti
að koma át
Neistá, málgagin Æ.F- er
nú að koima úf og er það
fyrsta töluiblað á þessu ári.
Efrii blaðsins er mjög fjöl-
breytt, eims og jafnan fyrr.
Má þar nefna þátt um líf
Og starf kúbönsfcu hetjunn-
ar Che Guevara, grein eftir
Gísla Gunnarsson sagn-
fræðinig, Kynferðislegur fas-
ismi, og sitór hluiti blaðsins
er sivo röfcræður um mál-
efni sósialistorar hreyfing-
ar á fclándi, og rita þar
. nofckrir félagar greinar og
skýra skoðamiir siínair. Margt
annað eflná er í blaðinu tál
skemmtunar og fróðleiks.
Áskrifendur mega eiga vom
á blaðinu strax eftir helg-
ina. Ritstjóri Neista er Leif-
ur Jóelsson meirínitaskóla-
nemá.
Næsta töluiblað Nedsta
mun svo koma út 1. maí á
hátíðisdegi verkalýðsims og
mun það verða fjölbreytt
og nó’nar sfcýrt frá þvi síð-
ar á æsfcuilýðssíðunni.
Vilja þeir
Já, vílja Bandaríkjamenn
hefja viðræður við fulltrúa fró
N-Vietmaim um sitöðvun loftá-
rósa á N-Vietriam? Vilja þeir
raunrveruleiga flrið í Vietnam?
Þaninig er nú spurt víða um
heijn um þessar mundir, etftir
að stjómin i Wasihinigiton hefur
nú þegar hofnað tveiimur tillög-
um N-Vietnama uma furndar-
stað. Johmsom forsotá hofur hvað
efltir amnað miú að undanfömu
sagit að Bandaríkjastfjióm væri
fús til viði-æðna við stjómána
í Hanoi utm frið í Vietnam
hvar og hveniær. sem væri. En
nú þegar á neynir hafnar Bamda-
rfkjastfjóm svo að segja þegar
í sitað tveimuir tillögum N-Vietf-
ruaima um fundarstað. Og nu
uim leið og alMt er reynt sem
hægt er af ýmsum aðiilum til
að hama á friðarviðræðum
halda Bandairílkjamenn áfram
loftárásum á N-Víetnam og
hefja einhverjar mestu hemað-
anaðgerðir í S-Víetnam frá því
að átökiri hófust og tena þar
fnam öllu tiltæku liði J bæði
sinna tnianma og herja lepp-
stjómanna.
Víða um heim Mja menn að
friðarvilji Bandarifcjastjómar sé'
áfcaflega lítilí, þeir hafi enn
einu sinmi þótzt válja friðarváð-
ræður, en, það sé etokert nema
bletoking ein.
Lyndon B. Johnson ávarpaði
bandarisku þjóðimia í sjónivarpi
fyrir um það bil hálfuim mán-
uði og tillkynmtfi þar að sitöðv-
aðar yrðu að mestfu eða öllu
leyti lotftfárásár á N-Víetnaim og
dregið yrði stfóriega úr hem-
aðaraaðgerðuim í S-Víetnam.
Nú hafa 'rruemin svo flengið að
kynnastf því, hvensu rrmkið mark
er takandi á forseta Bandaríkj-
anna eftfir að það er Ijóst að
loftfárásir eru nú imei.ri en
undanfarna fjóra mánuði á N-
Vietfnam. Nú eru famar áillt
að 140-150 árásarflerðir á. dag,
en þær hafa síðustfu mánuði
verið innan við 100 daglega.
Morgunblaðið eim helzta mól-
pípa Bandairfkjamamna í víðri
veröld tófc „friða,rboðsifcap“
Johnsons fyrir hóilfum mánuði
sem máfcáum og ánægjuleguim
tíðindum og birti frétft af ræðu
Johnsons á forstfðu sem hljóð-
aði eitthvað á þessa leið; „Á-
kveðim og stferk beita Banda-
rfkin sér fyrir friðarviðnæðum".
EHriniig var stórum hluta af
MorgunWIaðánu þennan sama
dag varið f viðtöl við ýmsa
meann, sem fllestiir virtust ekki
eiga nógu sterfc orð til þess
að dásama fórustfuríkið í vesfcri,
forustfurífcið fyrir frelsi og lýð-
ræði í heimánum, svo notfuð séu
orð Morgunblaðsins. Flestár,
sern þarna var rætft váð, töldu
hér um mertoam atfburð að
ræða. þegar Johnson tillkynnti
stfoðvum loftfárása á N-Víetfnam,'
en nokikrir töldu þó að Hér
vasri um enn eima blekkingar-
tilraun Bandaríkjastjórnar að
ræða í þeim tilgangi að viHa
uim fyrir almenningsálitinu í
heáminum.
Eins og tekáð er fram hér að
freumain hafa Baindarikjarruenn
haldið áfram stöðu'gum loftá-
rásum á N-Víetfnam eftir raaðu
Jóhnsons og það magnaðri en
otftf áður og um leið hafið eán-
hverjar stórfelldustfu hemaðar-
aðgérðir í S-Víetfnam frá þvi
að átökin hófustf. Það er lön.gu
orðið ljóstf að svo ;til ekkerrt
mark er taikamdi á yfiriýsrng-
um frá Hvíta húsinu um það
að Bandarfkjastjóm sé nú að
hefja „friðanssókin“! „friðarum-
leitanir"! og „friðarviðrasður"!
Þær hafa hingað til reynzt
blekkingar eins og ölluim aetfti
nú að vera fyrir löngu ljóst að
umdamskildu Morgunblaðinu
sem ávallt étur upp allt sem
Framihald á 9. síðu.
1
í
i
J,
i