Þjóðviljinn - 05.01.1969, Síða 9

SlöA 9
Skot í Sarajevó
FrairuhaM aif 7. síðu.
þýzka sitjórmiiin fyrir i London
hivort Bretlamd verði hlutlaust.
ef Þýzkalamd virði hlutleysi
Béligiu og taiki enga saneið af
Fraiklkiandi né nýleríduim hess.
SVarið í Lonriom er, að þeir
vilji hatfa öbundmair hendur. t
raiun og veru voru hendur
Ræða Lúðvíks Jósepssonar
-<$>
Kvikmyndir
Framhald aí 2. síðu.
sem fram fer í undirvitundinnj,
ecn rætur þess lífls teygja sig
langt inn. í ljóðrænuna." Bun-
uel segist að sínu leyti þerjast
við að skapa kvifcmynd sem
auki þekkingu hans á mönnum
og hilutum, sem opni honum
dásemdahedm hins ókunna og
veiti allt það sem hann gietur
efcki fundið við lestur tíimarita
eða á götunni. „En það þýðir
eifcki að ég teiji að kvifcmymdin
fjalli eingöngu um hið furðu-
lega og duiartfuilla, hún á að
taika til meðferðar grundwalllLar-
vandamál nútímaimannsins“. —
í viðtali saigði Bunuei einu
sinni: „Ég ber ekifci framneina
fcröfu um að breyta heiminum,
ég veit að reynsia mín er ótfrjó,
en hún hetfur samt hjálpað mér
að lífga fcvifcmyndir mínar“.
Hann hetfur mieð réttu vísað á
buig að hann sé sadisti eða mas-
ochisti: „Ég er það aðeins flraeði-
lega og ég viðurkenni ekki sllíka
hluti nema sem brot af biar-
áttunni eða otfbeidinu“. — „Hin
borgaraiega siðtfraeði finnst mér
siðleysi sem maður verður að
berjast gegn. f>.e.a.s. siðfræði
hinna óréttlátustu þjóðtfélags-
stofnana; siðtfræði kirkjunnar,
föðurlandsástar, fjöiskyldunnar,
menningarinnar, í situttu máli
sagt, siðfræði máttarstólpa
þjóðtfélagsins. — Það er engin
önnur leið fær en leið upp-
reisnar, í hedmi sem svo iila
er stjómað". —
— Þ. S.
ur og skartgripir
KDRNELIUS
JÓNSSON
avördustig 8
þeirra bundnar við Frakkland
og Rússland.
Daginn áður hafði keásari
Þýzkaiands lýst yffr að „sityrj-
aldarhætta væri yfirvotfandi“i
Og nú, 1. áiglúst 1914, fijúga her-.
kvaðningarskipandr um gjör-
vailt rfkið. Rússlandi er sagt
stríð á hendur. Og samvizku-
semin í stríðsyfirílýsingunum (!)
gekik svo lanigt, að 2. ágúst var
Frakfclandi lítoa sagt stríð á
hendur.
Og svo hljómuðu skotin á öii-
um mærum landsáns.
Heimsstyrjöid er skollin á.
Fyrstu heimsstyrjöidinni er
lökið — með einhliða vopna-
hiésskillmálum þ. 6. nóv. 1918.
Meðal þýzkra henmanna ríkti
vonleysi og uppredsnarhugur
vegna alHsfherjar sfcorts. Meira
að segja ríkisstjómin hefur tap-
að trúnni á herstjóm keisarans
og keisaradæmíð sjálft.
Vilhjálmur keisari fellst á að
leggja niður keisaraitign — vill
vera . áfram konungur Prúss-
lands — a.m.k. fýlgja heroum
heim.
Groener hershötfðingi: Herinn
stfendur ek'ki lengur á bak við
yðar hátign — yðar hátign!
Vilhjálmurí II. Þýzkalands-
keisari fiýr af hóimd — með
fjöiskyidu sinni í bii kiiukfcan 5
að morgni þ. 10. nóv. áleiðis til
Hollands — gerðúr ábyrgur af
óvinum sfnum fyrír styrjöldinni.
Á heimastöðvum ríkir hung-
ur og hörmungar — og sorg
meðal miljóna. Þá tfundust
í keisarans hölll etftirtáldar
birgðir matvæia: vættir af kjöti
og alifugii á ís, egg í þúsunda-
taii, fuilar birgðir oig ámur af
floti og tólig, 24.750 kg af hveiti
og rúgmjöli ásgmt baffi, te og
súfckuilaði og allit að 18.000 kí-
lóum af hverstoonar niðursuðu-
vörum — Og jatfnvel þjóðin.
sem aðeins lifði á rótfum, vökn-
aði um amgun ef einlh,ver saigðd:
„Mein Kaiser“!
Éftlrskrift
Lýsdngin á aðdraganda sityrj-
aidarinnar er að mestu tekin
etftir bók W. BeaimeTsburgs
Ég htrgði ekki ótfróðlegt að
kynna þýzfca frásögm um ör-
laigarífcustu daga mannkynssög-
unniar á 50 ára afimæli — ósig-
ursins mikia.
Sveinn Bergsveinsson.
Þjóðviljann
vantar ungling til innheimtustarfa hálfan
eða allam daginn.
Athugið
Geri gamlar hurðir sem nýjar. Kem á staðinn og
?ef upp kostnaðaráætlun án endurgjalds.
Ber einnip á nvjar hurðir og nýlegar.
Sími 3-68-57.
Innilegar þafcfcir fyrir auðsýnda samúð og vánairibuig við
andlát og j airðairföir mannsins míns, föðuir okífcair, tengda-
föóur og afa
HILMARS KRISTBERGS WELDING.
Sérstaifcaír þakkix færum við starfstfólki Flófcadeildiair og
starfsfélögum hiinis látna í Rafstöðinni við Elliðaár.
Andrea Laufey Jónsdóttir,
börn, tengdabörn og barnabörn.
Fraimhald atf 3. síðu.
framkvæmd, að sá aðili, sem á
afkomu sína undir atflaverð-
mætum, eins og útgerðarfyrir-
tæki, þuría tvímælalaust á eim-
hverri aðstoð að halda, þegar
þetta gerist. Það er auðvitað
ekkert um það að villast, að
þegar afli minnkar, t.d. um
helming, á einhverjum veiðum.
ég tala nú ekfci um, ef verð-
mæti felkir lífca, þá er gefið
mál, að tekjux þessao-ar fram-
leiðsiu hafa minnfcað, og það
þurfa að koma til einhverjar
ráðstafanir til þess að bæta
þarna úr.
En etf menn skilja þaö, að út-
gerðin þurfi á aufcnum tekj-
um að halda, vegna þess að
aflahlutur hennar gefur orðið
færri fcrónur, vegna þess að
aflinn er minni og aflaverð-
mætið hefur lækkað, geta menn .
þá ekki skilið það. að hinn að-
ilinn, sem átti hinn hlutann af
aflanum, hinn helminginn af
aflaverðmætinu, sjómennirnir,
að þeir hafi líka orðið fyrir
áfalli, og það þurfi kannski
eitthvað að gera Iika fyrir þá
Og það er einmitt í þessum
efnum, sem menn gleyma öllu
samhengi í sínu máli, þeir geta
séð það, að þurfa muni að
drýgja tekjumar hjá útgerð-
inni, vegna þess. að hún varð
fyrir því að fá minni afla og
fékk minna verðmæti út úr atfl-
amum, en þeim sést yfir það. að
skipshöfnin þurfi á þessu að
halda alveg á sama hátt.
Tekjutap sjómanna
nemur hundruðum
miljóna
Ég tók eftir því, að formiað-
ur Landssambands ísl. útvegs-
manna skýrði frá því í sánni
yfirlitsræðu á landsfundi út-
gerðarmanna nú fyrir stuttu,
hvemig hefði verið háttað þeim
aflaverðmætum, sem síldair-
flotinn hefur dregið á land nú
síðustu árin.
Hann skýrði frá því, að mið-
að við 25. nóvember hefði afla-
verðmæti fyrir landaða sild
síldveiðiflotans verið árið 1966
1118 milj. kr. Á árinu 1967
sagði form. Landssambands ísl.
útvegsmann.a, að á sama tíma,
eða miðað við 25. nóv. hefði
landað aflaverðmæti á síldvedð-
um verið 500 milj. kr., eða land-
að aflaverðmæti hafi reynzt
618 milj. fcr. minna á árinu
1967 en á árinu 1966: Og það
er ekki aðeins útgerðin, sem
hefur orðið fyrir áfalli á þessu
ári, skipshafnir síldveiðiskip-
anna hafa vitanlega orðið fyrir
þessu áfalli að jöfnu við út-
gerðina, í þessu tilfelli, þegar
atflinn reyndist yftr 600 milj.
minni á sama tíma, þá jafn-
gildir það því, að sjómennim-
ir á síldveiðiflotanum hafa
fengið um 300 milj. minna í
tekjur á þessum tíma.
Ég tók Mfca eftir því, að form.
Landissambands ísi. útvegs-
marma skýrði frá því í þessari
ræðu sinni, að miðað við 2S.
nóv. á þessu ári, hefði löndun-
arverðmæti síldaraflans verið
230 milj. fcr., eða læfcfcar enn
um 270 milj. fcr. miðað við hið
lága ár 1967. Og enn áttu vit-
anlega skipshafnirnar helming-
inp af aflaverðmætinu, og urðu
fyrir þessu áfalli Jíka.
‘ Nú er ofcbur sagt, ~ að það
þurfi að gera ráðstafanir í
efniahagsmálum, sem miðist við
að það sam hafi verið að ger-
ast á árinu 1967 og á árinu 1968
verði viðvarandi, við megum
ekiki reiikna með miklu medri
atfla eða meiri verðmætum, en
urðu á þessum áxum, og við
það þurfi að miða hinar nýju
ráðstaíanir útgerðinnd til stuðn-
ingis. En þá segi ég: Þó sjó-
mennirnir fengju að haldia sín-
um aflahlut átfram sem þejr
hafa búið við, etftir að gengis-
læklrun hefur verið framkvæmd
í þeim mæii, sem nú hetfúr ver-
ið ákveðið, þá yrði vitanlega
ekki um að ræða tekjuhæfcfcun
hjá sjómönnum, heidur aðedns
að tekjufall þeirra yrði ekki
alyeg eins þungbært og áber-
amdi, edns og það hefur verið.
Það er vitanlega hin mesta
meinloka hjá þeim, sem reynd-
ar í Efri deild töluðu um mein-
lobu hjá öðrum, að hér sé ver-
ið að fcrefjast að sjómenn ættu
eintr aRra vinnustétta í lamdimu
að fá fcauphækfcun vegna geng-
isiæfckuniarinnar. Það er þeirra
stóra meinlofca, sem þetta segja,
að þeir virðaist ekkj gera sér
grein fyrir því, að einmitt vegna
þess að aflinn hefnr minnkað,
og aflaverðmætið hefur lækk-
að, þá hafa sjómenn orðið fyr-
ir miklu meira tekjutapi en aðr-
ir vinnandi menn í .Iandinu, og
á því vitamlega að ætla þeim
nú svipaðan aflahlut og þeir
hafa haft áður, og þeir mundu
ekki verða ofHaldnir af þvi.
Eg-gert og íhaldið sjá
ekki aðra leið en árás
\
á sjómenn
Ég veit að ýmsir segja, edns
og hér kom fram hjá sjávarút-
vegsmálaráðherra, að geti út-
gerðin ekki fengið þessar sér-
stöku bætur, sem gert er ráð
fyrir í I. kafla þessa frumvarps,
þar sem stórar greiðslur eru
teknar af óskiptum atfla og auð-
vitað á kostnað sjómamna. og
þesisar upphæðir eru færðar yf-
ir til útgerðarmanna, mundi
gengisiækkunin ekld koma að
gagmi fyrir útgerðina.
En er það þá alveg víst, að
það sé einj hugsnnlesri mögu-
Ieikinn til þess að styðja út-
gerðina að ganga á hlut sjó-
manna á þann hátt, sem Iagt er
til með þessum ákvæðum? Er
það alveg víst, að þetta sé eina
hugsanlega leiðin til þess að
bjarga útgerðinni í landinu,
það er að ganga á þennan hátt
á hlut sjómanna? Ég er ekki í
neinum vafa um að til eru aðr-
ar leiðir.
Vitanlega hefði verið rétt að
fara þá leið. sem við höfum
bent hér á áður í stjómarand-
stöðunni æ ofan í æ í sambandi
við umræður um þessi iríál. Það
hefði mátt létta af útgerðinni
margvíslegum útgjöldum, sem
á henni hvíla nú, með sérstök-
um ráðstöfunum.
Vitanlega var hægt að lækka
vextina, það var enginn vatfi á
þvi, við þurftum ekki að búa
hér við þá okurvexti, sem við
hötfum búið við, og allra sízt
okkar útflutningistframleiðsla,
það var með öilu ástæðulaust.
En þeirri leið var bara ein-
faldlega neitað og sagt, — við
látum sjómennina borga þenn-
an mismun, sem á vantar.
Það var lífca hægt auðvitað
að lækka útflutningsgjöldin til
verulegra muna frá því, sem
þau eru nú. Þessi útflutnings-
gjöld eru allt otf há, og þau eru
ltfka lögð á á alröngum grund-
velli og til þess að halda uppi
starfsemi að verulegu leyti, sem
er vægast sagt mjög vafasöm.
Nú það var auðvitað einnig
hægt að gera margvíslegar aðr-
ar ráöstafanir, sem miðuðu að
því að létta á útgerðinoi út-
gerðarkosthaði. Auðvitað var
hægt að mæta krötfum útgerð-
arinnar í landinu t. d. með
lækkuðu olíuverði. Ja, fyrir
nokfcrum dögum sáðam þá upp-
lýsti viðskiptamélaráðherra að
verðmismunurinn á olíu hér á
landi og t. d. í Vestur-Þýzka-
Iandi væri f ýmsum tilfellum
50—70% miðað við afgreiðslu
1 til skipa. Það er enginn vafi á
þvi, að hægt væri að koma við
hér verulegri lækbun á oiíu-
verði, sérstablega til skipa, firá
þvi sem nú er, ef vilji væri
fyrir hendi. En ríkisstjómin
hefur ekki fengizt til þess að
athuga þessa möguleika, en tel-
ur, að hún geti farið aðra ein-
faida leið. að ætla að leysa all-
an vandann á kostnað sjómann.
Auglýsingasími
17 500
RÚSSNESKI HJOLBAROINN ENDIST
Hafa enzt 70.000 km akstur samkvæmt
vottopði atvinnubllstjöra
Fæst hjá flesfum hjölbaraasölum á landinu
Hvergl lægra verO ^

flfestsíf
SfMl 1-7373
TRADING
CO.
HFi
J
Enskuskóli fyrir börn
Málasikólinn Mímix rekur enskusikóla fyrir börn.
Kenna Englendimgiar við skólann og fer öll kennsl-
an fram á ensku. Er skólinn mjög vinsæll meðal
bamanna. f skólann eru tekin böm á aldrimum 9-13
ára, en umglingar 14-16 ára fá talþjálfum í sérstök-
um deildum. Ameríski kennarinn Sheldon Thomn-
son, sem sendur var af Fullbright-stofnuninni til ís-
lands sem sérfræðingur í kennslu eftir „beina að-
ferðinni" svonefndu, segir í bréfi til Mímis 12.
maí 1968 :
During my nine month stay here I have encoun-
tered many of your past students of English and
must admire their mastery of the language.
Nemendur verða innritaðir í enskuskólann til 15.
janúar. Skrifstofa Mímis er opin kl. 1-7 e.'h. í
Brautarholti 4, en kennsla bamanna fer yfirleitt
fram í Hafnarstræti 15.
Málaskólinn Mímir
Brautarholt 4 — sími 1 000 4 og 111 09 (kl. 1-7)'.
Fgölbreytt og skemmti-
legt tungumólanóm
□ Skóli fyrir fullorðna.
□ Skóli fyrir böm.
□ Skóli fyrir unglinga.
sími 1 000 4 og 111 09 — (kl. 1-7).
Málaskólinn Mímir
Brautarholt 4.
Leikfélug Reykjuvíkur
efnir til þriggja mánaða námskeiðs í undir-
stöðuatriðum leiklistar núna á útmánuðum.
Keninarar og kennslugreinar verða: Undirstöðuat-
riði leiktúl'kunar: Kennari Steindór Hjörleifsson;
framsögn: kennari Sveinn Einarsson, og líkams-
rækt: kennari Lilja Hallgrímsdóttir.
Kennslan verður í Tjamarbæ og fer fram seinni
hluta dags eða að kvöídi til. Námskeiðið hefst föstu-
daginn 10. janúar og stendur til mánaðamóta marv
— apríl.
Nánari upplýsingar og innritun fér fram á skrif-
stofu Leikfélags Reykjavíkirr í Iðnó.
VQ er 'Vúxsu+r&r /)ezt
tmmm