Þjóðviljinn - 12.01.1969, Síða 3

Sunnudagur 12. janúar 1969 — ÞJÓÐVTOUljNrN — SíÐA J
Kvikmyndir
Sýningar kvikmyndahúsanna 1968
um söfcum bafa menn oft missit
Ár er nú liðið frá því að
þessir kvikmyndaþættir hófu
göngu sána hér í blaðinu. Þeir
hófust með grein um Joseph
Losey í tilefni sýningar Há-
skólabíós á mynd hans Acci-
dent. Eins og lesendur hafa ef-
liaust komizt að raun um hefur
hér ekki verið um eiginlega
kvikmjmdagagnrýni að ræða í
venjulegri merkingu þess orðs,
til þess þarf meiri alhliða kvik-
myndaþekkin'gu en höfundur
þessara pistla hefur. Hins veg-
ar hefur verið leitazt við að
kynrna það sem íslenzku kvik-
myndahúsin hafa boðið upp á,
þ.e.a.s. það sem boðlegt hefur
verið. Það er sbaðreynd að . oft
virðast kvikmyndahúsiaeigend-
ur ekki hafa hugmynd um hvað
þeir eru með í höndunum og
kynningarst'arfsemi af þeirra
hálfu er en-gin utan hinna
venjulagu auglýsinga. Af þess-
af úrvalsmyndum sem ef til vill
hafia verið sýndar í örfá skipti.
Því miður reyndist myndaval
kvikmyndahúsianna, alltof lélegt
til þess að alltaí væri eitthvað
forvitnilegt að skrifa um og
kynna sér vikulega. Því hefur
uppistaða þessara þátta oft ver-
ið erlendar fréttir og greinar
um nýjar myndir og höfunda
þeirra. Til gamans má geta
þess, að kvikmyndagagnrýni
brezka blaðsins Sunday Times
valdi nú um áramótin tiu beztu
myndimar sem sýndar voru í
Bretiandi sl. ár. Sjö þessara
mynda hafa verið kynntar hér
í blaðinu á árinu. Annars leit
lisitinn svona út (í staflróifis-
röð):
Charlie Bubbles (Albert, Fin-
ney)
Closely Observed Trains (Jiri
Menzel)
Elvira Madigan (Bo Widerberg)
The Firemen’s Ball (Milos
Forman)
If (Lindsay Anderson)
My Way Horne (Miklos Jansco)
Playtime. (Jacques Ta-ti)
Reflections in a Golden Eye
(John Huston)
Rómeó og Júlía (Franeo
Zeffirelli)
í janúa-r ’68. minntist ég á
myndaval íslenzku kvikmynda-
húsanna og leiddi rök að því
hvemig eigendur þeirra heíðu
smám saman skapað það ástand
sem þeir lýsa sjálfir svo, að það
þýði ekki að sýna 'annað en
brezkar og bandarískair
skemmtimyndir. Þá var einnig
minnzt á. að tilviljun virðist
ráða því hvaða myndir komi
bingað. og hversu illa kvik-
myndahú'saeigendur fylgdust
með. Ekki skal þetta tíundað
nán-ar nú, en ef litið er yfir sýn-
ingar sl. árs kemur skýrt í Ijós
að þessi ummæli eru enn í
fullu gildi, því miður. Þó skal
það tekið fram, að sýndar voru
allmargar góðar myndir sem
sumar hverjair voru komnar til
ára sinna og maður vair farinn
að örvænta um að kæmu nokk-
urn tímann. Þá virðist sem
bíóin fái nú oftar nýrri mynd-
ir en áður.
Árið 1968 sýndu 1(1 kvik-
myndahúé í Reykjavík og ná-
grenni um 22-0 nýjar myndir
áuk fjölda annarra eldri sem
voru endursýndar. Er þetta
nokkuð lægri tala en á undah-
förnum árum og ber það helzt
til að Hafna'rfj'arða'rbíóin tvö
frumsýndu aðeins um 20 mynd-
ir (þar af 15 í Bæjarbíói) hitt
voru myndir úr Reykjavík, Há-
skólabíó sýndi Sound. of Music
hluta úr árinu. Af bessum 220
eru um 160 bandarískar og
brezkar en 60 af öði'um b.ióð-
ern'um, einkum franslkar og
þýzkar iS'kilminga- og m.iósna-
myndir. e-n enduirsýndu mynd-
irnar eru langflestar í fyrri
flokknuim og því gefa þessar
tölur ekki rétt hlutfall þar á
milli. — En lítum nú nánar á
sýninigarlista ársins 1968.
Ég dæmi Laugarásbíó bezta
íslenzka kvikmyndahúsið 1968.
Rö'Skur helmingur þeirra myndia
sem þar voru firumsýndar voru
aithyglisverðair og myndavalið
fjölbreytilegt. Ég nefni sérsbak-
lega myndirniaæ: Maður og
kona, Onibaba, Rauða eyði-
mörkin, Mamma Roma, París í
ágúst, Poor Cow og Dulmálið.
Næst í röði’imi vil ég tielja
Stjiirnubíó með myndir eins og
Dr. Strangelove, Safnarinn,
Eltingaleikurinn mikli (The
Chase) og Ég er forvitin.
Bæjarbíó . firumpýndi fáar
myndir á árimu, '■»! sýningar
myndanna Elvira Madigan,
Tími úlfsins og Belle de Jour
teljiast með merkustu viðburð-
um ársins.
Háskólabíó sýniir alltaf fleiri
myndir en hin bíóin og svo var
eiwnig nú (þrátt fyrir Soumd
of Music). Myndavalið var held-
ur fábreytilegt að vand-a, em
meirku'Stiu mym'diimar voru Acci-
dent, pólsku mymdirmiair Faraó
og Fram til orustu, Njósnarinn
sem kom inn ór kuldanum og Á
veikum þræði.
Austurbæjarbíó sýndi mikimrn
fjölda mymda og er eina bíóið
þar sem evrópskar (óemskar)
mýmdir eru í meiirihluta, em þær
voru vægast sagt lélegar. Þó
sk-al geta tveggja: Stólkan með
regnhlífarnar og Ástir í Stokk-
hólmi.
Gamla bíó aýndi eingöngu
myndir frá M.G.M. en þair á
meðal voru: Hæðin, Hinn heitt
elskaði (The Loved One) og
Þegar nóttin kemur. Amnars
fátt markvert.
Myndaval Nýja Bíós var
miklum mun lakara en 1967 og
vairla ástæða að nefna nokkra
mynd þaðan, helzt Að krækja
sér í miljón og Þegar Fönix
flaug.
Kópavogsbíó sýndi þrjár
merkiar myndir: Sultur, Chok,
(Repulsion) og The Wild An-
gels.
Hafnarbíó sýndi Hér var
hamingja mín og endursýndi
Persóna.
Hafnarfjarðarbíó sýndi örfá-
ar nýjar myndir, en ein þeirra
var tékkneska myndin Ástir
ljóshærðrar stólku. Þá sýndd
bíóið Sjöunda innsiglið og end-
ursýndi Þögnina. Voru þvi alls
sýndar fjórar Bergmans-mynd-
ir • á árinu. Oft hefur þvi ver-
ið beint til kvikmyndahúsamna
hér í blaðinu að endursýna
meira af gömlum úrvalsmynd-
um sínum og fækka þannig eitt-
hvað þessum sáralélegu mynd-
um sem sífellt eru sýndar.
Monsieur Verdoux og Bróin yf-
Það ér árið 1910. Un,gur filuig-
áhuigamaður fær þá huigmynd
að efna til kappfllugs firá Lond-
on til Parísar, en á þessuim
be'rnsikuáruim filuigsdns þykir
þetta óravegailengd. Harnn kem-
uir hugimyndinni á framfæri vid
tilvonandi tenigdaflöður sinn,
sem er eigandi stórbllaðs. Boð
eru látin út gamiga til allra
helztu flluigfifotara sem vitað er
um og þeir filykkjast til Lund-
úna með maskínur sínar og að-
s'toðarfólik í von uim að- vinna
hin veglegu verðlaiun og öðilast
firægð og frama. Þeir dveljast
allir samain við œfingar og und-
irbúniinig, og Qru þarna komnir
futtltrúar fjölimargra þjóða. Áð-
ur en kappffllugið hlefst gerast
ýmsdr skemmtdtegir atburðir og
stundum er útlitið anzi dökkt,
einkum þegar tveir þátttakendur
gefa hvor öðruim á kjaftinn út
af dóttur blliaðafcóngsins. En auð-
vitað fer allt vel að lokum, og
hetjusfcaipur og göfiuglyndi fara
með sigur af hóttmi.
★
Plesitir munu ' gieta haft góða
skemmtun af þessari mynd því
margt er vel gert og æði
spauigilegt. En hún er talsvert
of löng, og er það mjög algeng-
ur 'galli á baindarískum gaman-
mynduim.. Mikið verk og vandað
hefiur verið unnið við. endur-
byggingu gamalllla flugvéla. Á-
horfendur fiá að sjá átölutteigam
fjölda af aÉs konar „fluigivél-
um“, sem „filjúga“ um lofitin
bló, og næstum jafnmai'gar, sem
steypast til jarðar og eyðileggj-
ast. Gtóðttátlegt grín er gert að
hinum ýmsu þjóðuim sem þaa’ma
eiga fiúlltrúa. Skemmtilleg'astir
eru Þjóðverjarnir og Frakkarnir
en þeir síðarnefndu láta einsk-
is 1 ófreistað til þess að stríða
hinum og tafca upp á skringi-
tegustu hlubum. Viðskipti 'þeinra
ir Kwai voru báðar endursýnd-
ar á árinu og hlutu góða að-
sókn, og svo myndi fiara um
margar aðrar.
Ekki er ástæða til að nefna
fleiri nöfn að þessu sinni, en
eins og sjá má hafa allmargair
góðair myndir verið sýndar en
ekki nógu margar og fábreytn-
i'n er óskapleg. Á undanförnum
árum bafa ýmsar þjóðir er áð-
ur voru lítt þekktar á kvik-
myndasviðinu haslað sér þar
völl og framleiða nú mikinn
fjölda mynda sem sýndar eru
um allan heim. Eru þetta eink-
um jap'anskar, tékkneskair og
júgóslavneskar myndir en einn-
ig af fjölmörgum öðrum þjóð-
ernum. En íslenzkir kvikmynda-
húsaeigendur ætla nær alveg
að leiða þessa „bylgju“ hjá sér
og ríghalda'í hin gömlu, grónu
brezk-bandarísku kvikmynda-
félög og ekkert anmað, enda
fyrirhafnarminnist. Á sl. ári
voru sýndar hér tvær jap^nsk-
ar. ein tékknesk, ein grisfc og
tvær pólskar.
eru beztu kafllar myndarinnar
enda leikararnir Gea-t Frobe og
Jean-Pierre Cassel stórkostlegir,
hvor á sdnn, hátt, og ásamt þeirn
Að lokum þetta: Vegna hdns
mikla fjölda kvikmynda sem
fr'amleiddur er í heiminum í.
daig hafa kvikmyndahúsaeiigend-
ur enga afisökun fyrir öllu því
rusli sem þeir sýna hér. Er-
lend útgáfustarfsemi um kvik-
myndir er svo mikil að auðvelt
er að fylgjast með flestu nýju
sem gerist á þessu sviði. Það
þýðir ekki að barma sér yfir
sjónvarpinu og balda svo áfram
í sama flafinu, það verður að
bæta myndavalið og auka fjöl-
breytnima, aðeins þainniig er
Unnt að auka aðsóknina, en
sjónvarp getur enn ekki komið
í stað kvikmyndarinnar, til þess
er það of takmarkað.
★
Niðurstaðan verður sú að
myndaval nokkurra bíóa hér
hafi ba'tnað á sh ári, en svo heí-
ur öðrum greinilega farið aftur
þannig að í heild er ástandið
óbreytt. Og svoná verður þetta
á meðan tilviljanir ráða í þess-,
um málum. — Þ.S.
Terry Tomas og Eric Skyes þá
beinlínis stetta þeir myndinni frá
ölttum ,,stóru“ stjömunum.
Þ.S.
Maður og kona. — Anouk Aimée og Pierre Barouli.
Stólkan með regnhlíí'amar. — Catlierine Denevue og Nino Cast-
einuovo.
2001 — Space Odyssey (Stan-
ley Kubrick).
Tónabíó sýndi aðeins „víð-
firægar og snilldar vel gerðar“
(fast orðalag í auglýsingum)
myndir. Viva Maria, Maðurinn
frá Hong-Kong og Halilója-
skál voru með þeim skárstu.
Flughetjur fyrri tíma. — Jean-Pierre Cassel og Irina Demick.