Þjóðviljinn - 12.01.1969, Qupperneq 12

Viðtal við vélstjóra af bátaflotanum um kjörán og samningana
Kröf ur sjómanna eru sann-
gjarnar lágmarkskröfur
Suanudagur 12. janúar 1969 — 34. ángangur — 9. tölu.blad.
□ Ríkisstjórnin hoíur torveldað | að ven% sivo hálaunaðir að sízt
alla samninga við sjómenn- ættu þeir að fara í verkfaffll til
ina á fiskiflotanum með því | að bæta kjör sán.
að breyta með Iögum ákvæð-
um samninga um hlutaskipti,
sjómönnum í óhag.
□ S jóman naf élö gin haf a þó ekki
kosið að hefja almenna bar-
áttu um hlutaskiptin að þessu
sinni, heldur borið fram jafn-
sjálfsagða lágmarkskröfu og
frítt fæði á fiskibátaflotanum
og aðild bátasjómanna að lif-
eyrissjóði togaramanna og far-
marnna.
□ titgerðarmenn hafa þvemeit-
að að verða við þessum kröf-
utn, cnda þótt gerð hafi verið
stórkostleg gengislækkun und-
ir því yfirskini að „bjarga út-
— Auðvitað ett- vélstjói'akaiuipið
ekki mmeð því lægsita sem þekkist,
kaupið aniun knimast upp í um 21
þúsiund krón.ur, kauptrygigingin,
með orlofi og öMoi til'tímdu. En
jaíinfraimt verður að hafa í huga
að bálasjómcnnirnir eru eina at-
vinnustéttin sem verður að borga
fæði þegar unnið er fjarri heim-
ilum. TogaraS'jómenin og farmenn
hafa fengið framgengt þeirri
sjálfsögðu réttlaatiskiröfu að haf'a
írítt iæði um borð. Og fæðisJið-
urinn er eikiki cröinn neitt smá-
ræðii, hann er 4000-6000 krónur.
Óhætt mun að segja að fæðið
sé orðið 5000 kr. á mánuði til
jafnaðar, og kemur þa-r ekki svo
gjöri er ófremdarástand og það
er aiiltaf að veisna. .
Verðtrygging
engin
— Hvernig er mieð vasitölu-
bætur á vélstjlóraikaupið?
— Þega-r verkalýðsfél. sömdu
í rnarz s.l. um skerba vísitölu,
höfðu vélstjórar í sa'num samn-
imgum ákvæði uim fulíla vísi-
töilp eins og önnuir stéttarfélög.
Vissum við ekiki annað en þeir
samningar staeðu. Útgerðarmenn
töldu hins vegar að áfcvæðimi um
sfcerta vísitölu næðu til okkar,
og þegar faríð var í prófmál
kvað Félagsdómur upp þann ein-
kennilega dóm að uim okkar ka.up
gerðhmi“ og skertur með
lagaboði , samningsbundinn
aflahlutur sjómanna og ráns-
fengurinn afhentur útgerðar-
mönnum; sam^ra því að dýr-
tíðarholskeflu er velt yfir al-
þýðuheimilin.
□ Andspænis þeim undirtektum
við hinum hófsömu kröfum
ciga sjómenn ekki annað ráð
en beita verkfallsvopninu. En
þess skyldi minnzt að ríkis-
stjórnin og þingmeirihluti Al-
þýðuflokksins og Sjálfstæðis-
flokksins eiga upptökin, mcð
hinni ósvifnu árás á sjó-
mannshlutinn og ráðstöfunum
sem valda óðaverðbólgu.
Þjóðivillöimi étti í gæir tai við
vélSitjóra sem varið hefmr lengi
í stainfi ,á 'bátafiLotanum og viair
minnzt á þœr hugimyndír sem
viöa heyrast að vólstjórar Mjóti
lítiOil frádrátbur frá mánaðar-
fcaupdnu.
Seint og ilia
gert upp
— Hetfiuir víða verið gert upp
með tr’ygigingunini einni undan-
farið?
\ %
— Já, mjög víða — ef þá
heíur fengizt gert upp! Mjög
mikil brögð enu að því að sjó-
menn hafi ökki fengið gert upp
það sem þeir eiga imnd. Þeitta
heiflur yaildið mörgium sjómanni
stórfellldum vandræðum og er
eklki vdð unandi. Hatfa sjómenn
hreyft þeinri hugmynd að við-
skiptabanka bátanna verði gert
skylt að greiða skipshöfn lág-
markskauptrygginguna, og bank-
inn inmlhedmiti það svo hjá út-
gerðanmann i num. Dráttor á uipp-
skyldi að þessu leyti giida hið
sama og verkalýðstfólögdn hötfðu
sarmið um. Við fáum þva' en-gar
vásitöluigireiðslur á kaup okkar.
Á línuveiöuim eru háseitair á
bátuinum komnir mieð um 300
kr. fram yfir vélstjóra, og stýri-
menn, þó þeiir eiigi að hafla trygg-
in-gu sem er 1% ti-ygging háseita,
og hefiur það gerzt þaininig að við-
bótarihækikanir siem hásetar haía
fengið í samningum eru ekki
nefind tryigging heildur öðrum
niöfnum. Það er ekki svo að
sk-iílja að hásetarnir sóu ofihaldn-
ir atf þrvi sem. þeir fiá, því fer
fljanri, en þetta sýnir að vél-
stjórar hafa dregizt afitur úr.
Staðreyndir
— Vilitu nefina mér flleiri stað-
neyndir um kjör vélstjóra?
—• Bátasjómenn eiiga etoki að-
gang að líffleyrissjóði, en baeði
togaramenm og fanmenn eiga að-
ild að Lífeyrissjóði togaramanna
og farmainina. Nefna má að vól-
stjórar eru tryggðir með 200
þúsund kii’ónum miðað við ail-
gjöra öronku eða dauða, en há-
setar hatfa náð 400 þúsund króna
tryggingu. Og á sírnum tíma
keyptu vélstjlónar samind'nigsákvæði
um þessa tryggingu fyrir önnur
kjaraatriði.
— Géturðu skýrt það betur
hvað hásetar og vólstjórar hatfa
hafit í kaiup, t.d. nú vetranmén-
uðina?
— Við skuiliuim taka álkiveðið
dæimí af togbát sem búinn eir að
vera á togiveiðúm þnjá mánuði í
vetur. Segja má að þar hafi allt
genigið sniuðruilaust,' báturinn
seldi þrisvaor í Englandii á þess-
um þremur mónuðum. Engini af
sölunum vonu flyrir neðan með-
ailag, tvær sölumar voru mjög
góðar. Elfitir þessa þrjá miánuðd
fengu hósleitanndr í kaup 56 þús-
und krónur og vélstjórar um75
þúsund, þ.e. hásetar mdfflli 18000
og 19000 kr. á mónuði, og vél-
stjónar 25 þúsund, en, þá en effltir
að draiga tfrá flæðiskostnaöinn, og
aðna útgjalldalliði.
Framh. á 9 sáðu.
Haraldúr V. Ölafsson
Útgáfa Fálkans á íslenzkum verkum:
Gullna hliðið bætíst nú við ís-
lenzk bókmenntaverk á plötum
Fálkinn hefur- á undan-
förnum árum lagt kapp á
að gefa út hljómplötur
með ýmsum ágætum
verkíum íslenzikra sam-
tímabók-mennta í flutn-
in-gi höfiunda sjállfna ell-
egar ágætra listamanna.
Nú síðast kom út rétt fyrir
jólin Gullina hliðið efltir
Davíð Stefánsson í flutn-
ingi sem er mjög svipaður
hinum upphaflega.
I þessu tiieifini var á fösiiu-
dagdnn efnt tii kynningar á
plötum Fáikans að viðstödd-
um höftmdiuim, leikurum og
öðrum, sem koma við sögu við
geað pdaitnairma, svo og öði’um
gestum.
Haraldur V. Ólafsson fórstj.
gerði grein fýrdr starfsemi
FáOlkans ó þessu sviði á um,d-
anfönraum árum. Hann saigði
að FáJkinn hetföi í sedrmi tíð
gefið út nokkrar plö'tu.r mieð
verfcuim sem höfuindair fllytja
sjádfir — koma þar flram
HaMdór Laxness og Da-víð
Stetfáinsson, Sigurður Nordai og
Jón Helligiason, Tómas Guð-
miumdsson og Gummar Gumn-
ansson. Fyrir tveimur árum
gaf FóOkimn út íslamtdsfcfflukku
Halilldórs Laxness og var það
í fyrsita simn að íslenzkt leik-
veik var getfið út með þess-um
liætti í heilu laigd. Haraldur
sagði að viðtöfcur hefðu
veiið ágætar og hefiði það ýtt
umdir fyrirtækið í áframhaildi
sliiíkrar útgáfu — nú fyrirjól
hetfði GuOilna hliðið verið gef-
ið út með samia hætti.
Á pflöturnar er sfcráð upp-
talka steim gerð var órdð 1950.
Þar koma fram aílflir þeir
Oeikanar sem ummu við frum-
íluitning verksims nema þeir
fimim sem látnir voru, síðan
þá hatfa enn aðrir flimm lóit-
hetfði upptötkutæfcni flleygt
mjög fram síðan þá, en reynt
hefði verið eftir föngum að
lagfæra þá gailla, og afllaivega
drægju þeir efcfci úr þýðingu
þess, að eiga þeflta verk í var-
amfflegíiim búningi í ffflutaimgi
sem bseði væri svipaður hin-
um upprunalega og þar að
auiki geymdi leik margra á-
gætra lisitamanna.
Brynjólfur Jóhanness. þakk-
aði. fyrir hönd leikara fram-
tak þeirra Fáilikamanna, minmit-
ist látinna féla-ga semaðfluto-.
ingi Guflflna Miðsins stóðu, og
izt. Harafldur saigði, að víst
gait sérstakiega um það hve
dýrmætt þaö vaari að varð-
veita frábæran flurtmmg Am-
rísar Björtnödóttur á Mutverki
kerlingar — ennfireimur á-
varpaði hann sérsitaikileiga höf-
und tónllisitar við verikið, Pál
ísióltfsson, og sagði m.a. aö
forileikur hans hefði jafflniam
laðað flram þann hugblæ sem
eyðir óróa þedm sem eilta vill
leiikhústfólk við upphaf hverr-
ar sýeingar. Hann saigði og að
útgátfúr Fáfflkams á íslenzikium
leikvenkum stasðu að siínum
dómi ekki að baki þeim er-
lendu útgótfum á leifcritom
sem hann hetfði reymsfflu atf.
Framh. á 9 su'ðu.
Styrkir Vtsindasjóðs á árínu
1969 auglýstir til umsóknar
Vísindasjóður hefur auglýst
styrki ársins 1967 lausa til um-
sóknar og er umsóknarfrestur til
1. marz n.k.
Sjóðurinn skiptist í tvær deild-
ir: Raunvísindadci-ld og Hugvís-
indadeild.
Rauin vísin d adeiild annasit styrfc-
veitiinigíar á sviði nóittúruvisinida,
þar mteð tailtíár eðlistfræðd oig
kjarmortouvísindi, efnafflr., stærð-
frasði, flaákriisflrasði, la'flfræði, líf-
eðlisifræði, jarðfræði, jarðeðlis-
firæði, dýratfræði, grasafræðii, bú-
vísindi, fiskifræði, veriktfrasði og
tæknifflræði. Foiimaður stjórnar
Raunvísindadeifldar er dr. Sigurð-
ur Þórairinsson, prófessor.
Huigvdsindadeild annast styrk-
veitiMgar á sviði sagnfiræði, bók-
menntatfræði, mófflvísinda, félags-
firæði, lögtfræöi, hagfiræði, heim-
speki, guðfiræði, sólltfiræöi, og
uppeld'isfræöi.
Fonmaður stjómar Hugva'sinda-
deifldar er dr. Jóhannes Nordal,
bankastjiiri. Formaður ytfirstjóm-
ar sjóösins er dr. ÓflafurBjarn;
son, próflessor.
Hlutvenk Vísindasjlóðs er s
eflla íslenzkar vísdndarannsókni
Og í þeim tilgangi styrkir hani
1. EinS'taJk'lin.ga og vísimdí
stotfnanir vegna tiffltekimna ranr
sóknarverketfna.
2. Kandlídata til ví.si ndaií?'
sémóms og þjóilfiunar. Kandídi
verður að vin-na að tilteknui
sértflræöiflegum rannsiólknum eé
atfla 'Sór vfsindaiþjáflfiunar til þe;
að koma til g-reina við styrkveii
ingu.
3. Rannsóknastofnanir til kajup
á tækjumv ritom eða til -greiðsll
á öðraim kostnaði í sambandi vi
.stairifsemi, er sjóðurinn styrkir.
_ U'msiókna-reyðublöð, ásamt upi
lýsimiguim, fést' hjó deildarritoii
um, í sfcriflstotfu Háskóla fsfflanc
og hjó sendiróðum íslands ei
lendis. Deildarritarar eru Gut
mundur Arníiaugsson rektor flyi
ir raunvísindadeifld, og Bjan
Viö h j álmsson þ j óðsik j allavör ðu-
fyrír Hiugvu'sindadeild.
»