Þjóðviljinn - 30.01.1969, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVTLJTNN — FiimmtuKTaiguir 30. jainjúar 1969.
Afmælisbréf
BJÖRN BJARNASON
sjötugur
Kæri gamli vinur og svara-
bróðir.
Þóbt þú eigir vonandi langt
í land að komast í dýrlingatölu,
þá ertu samt kominn í nánd
við þá aldursgráðu þegar
mönnum hlotnast með vægum
kjörum góðlátlegar viðurkenn-
ingar í eiftirmælatón, jafnvel
úr ódíklegustu áttum. — Já,
alls konar karlgaurar verða
fyrr en varir þessir líka dáind-
ismnenn, svo við liggur, að um
þá myndist geislabaugur eins
og ásjónur helgra manna og
erkiengla.
Að hugsa sér, gamli minn,
því likt og amnað eins í sam-
bandi við þig, fyrir oklkur, sem
fylgdumst með hegðan þinni
sem þjóðfélagsveru hér forð-
um daga í „viðreisninni“ sem
þá hét réttu nafni bara kreppa,
— eða fyrir mig, sem var með
þér á gömlu dönsun-um endur
fyrir löngu osfrv. — Nog um
það.
Á stórafmaelum, eins og
þessu, þykir eikiki ammað hl'ýða
en að gefa sem gleggsta lýsingu
Að-
stöðumunur
Miklu hu’gviti er nú beitt
til þess að halda þeirri skoðun
að lanjdsmönnum að örðugledk-
aimdr í eÆnahagsmálum stafi
einvörðumigu af óviðráðamleg-
um ástæðum; þegar minnfe
arndi afl-i og lækkandi verð er
ekki talið hrökkva til, kenma
stjórnarherrarnir landinu
sjálfu um. Þammig birti Bene-
dikt Gröndal girein í Alþýðu-
blaðinu á siummudiagimn var og
hampaði þar þeiiri kenningu
að fjarlægð íslands frá öðrum
löndum hlytd að skera okkur
þröngan sitakk efnahiagslega.
Kvað Benedikt Jóhannes Nor-
dai seðlabankastjóra hafa
sýnt fram á þessi merku sann-
indi í skýrslu til ríkisstjóm-
arinniar í fyrrahaust: „Þar
sagði hann, að aBar þjóðdr
þyrfitu að vísu að sitanda und-
ir nokkrum flutninigskostnaði
milli landa, en yfirleitt vaeri
það brot af því sem ísiemd-
ingar þurfa að gera. Taldi Jó-
hamnes, að flutningskostnað-
ur á vörum miilli íslamds og
amnairra landa kostí þjóðina
rúmlega 5% af þjóðarfram-
leiðsluinni. Þetta er gífurlega
mikið. Og það þýðdr, að íslend-
inigar verða að vinna og fram-
leiða 5% meira en þjóðir í
Vestur-Evrópu til þess að öðl-
ast samu lífskjör".
Þessa kenningu hefði verið
hægt að rökstyðja forðum tíð
meðan þjóðféiög „bjuggu að
sdnu“ og viðskiptum var hátt-
að öðruvísi en nú. En á okk-
ar timum má segja að hnött-
urinm allur sé ein viðskipta-
heild; það er fjarska algengt
áð vörur séu fluttar um
hmöttinm hálfian. Glöggt dæmi
um það er alúmínverksmiðj-
an í Straumi sem ætlar að
filytja hréefni hinigað frá
Ástralíu, en héðan á síðam að
flytja hráalúmín tíl full-
vinnelu á megiinlandi Evrópu.
Flegtar iðnaðarþjóðír í Vesit-
ur-Evrópu verða að flytja hirá-
efinij. og rait—ai inafivæH
á af mælisbam i nu, fyrir alda
og óboma.
Ekiki eru allar dyggðir f and-
liti fólgnar segir máltækið, bótt
sumir vilji meina, að einmitt
bað geti verið spegill sálarinn-
ar. Geri ég mér bví lftið fyrir,
til að stytta mér leið, að vísa
til meðfylgjandi myndar af af-
mælisbamimu. Sión er sögu
ríkari.
Skyldi svo nokkur manneskja
með opin augun ekki geta séð,
hvem mann betta andlit hefir
að geyma — eða hvað? Svona
hreinræktað húnvetnskt and-
lit villir ekki á sér heimildir.
Og enn skulu leidd fram
vitni, ekki af verri endanum,
— og hver dinfist svo möti
stá? Lesið bara málgögn vest-
rænnar menningar, vestræns
lýðræðis og „viðreisnar“ frá
f jtórða og fimimita tugi aldarinn-
ar: Morgunblaðið, Vísir, Al-
þýðublaðið ofl. slífc sannleiks-
vitni og sjáið með eigin aug-
um. Sjálfur hef ég betta ekki
efitir, til að sneiða hjá slæm-
um munnsöfnuði á stórafimæli
vinar míns.
óravegu og sumar .verða medra
að segja að fc«upa orku af
öðnxm. en við höfum fiskinn
við landsteinana og óbeizlaða
orku í fallvötnum og hverum
í landinu sjálfiu. Vestur-Evr-
ópuþjóðimiar, sem Benedikt
Gröndial minnist sérstaklega
á, leggja nú mikið kapp á að
auka sem mest viðskipti sín
við Bandaríkin — við erum
nær þeim markaði en nokkurt
ainniað Vostur-Evrópuríki. Ekki
telur ríki eins og Japan fjiar-
lægðina neioa fyrirstöðu í
viðskiptum við okkur og býð-
ur hér ódýrairi varndng en ríki
sem eru miklu nær okkur, svo
að nokkur daomi séu nefnd.
Vafalaust er hægt að karania
það hver áhrif lega ríkja hef-
ur á viðskiptaaðstöðu þeirra
um þessar mundir og að
hverju leytd fslendingiar eru
betur eða verr settir en aðrir.
En þar er um að ra?ða mjög
flókið mál; hinn bamalegi
málflutningur Benedikts
Gröndals varpar etkki á það
neinu ljósi. Það eru hinsveg-
ar fleiri en Benedikt sem gera
sig seka um einföldun af þessu
tagi. Einn af æðstu efnahags-
sérfræðingum þjóðarinniar
mætti nýlega á fundi með á-
hugamönnum um fiskiðnað.
Þar var á það bent að unnt
væri að tífialda verðmæti siíld-
arinmar með því að leglgja
hama í dósir í stað þess að arf-
henda Svíum hana sem hrá-
efini. Sérfræðimgurinn flutti
þá þann boðskap að fjarlægð
okkar firá öðrum gerði það að
verkum að það væri of dýrt
að flytja dósir; það imyndi aillt-
af verða hagkvæmara að
senda sfldima austur um haf
sem hráefni í tunnum. Hon-
um varð hinsvegar orðfiall
þegar á, það var benit,
að Svíar telja gróðavamlegt
fyrir sig að tafea íslenzfeu sfld-
ina úr tunnunum. leggja hiana
niður í dósir og flytja dósirn-
ar vestur yfiir Atlanzhaf á nýj-
an Ieife, framhjá fslandí o>g
a0ia leið til Norður-Amerífeu.
—■oflinstrt.
Hvílík býsn af skömmium og
fúkyrðum sem þessi virðulegu
máiigögn einstaifelihigsifnamtalks
og vinnufriðar gátu hellt úr sér
yfir þig, vinur! Segjum og
storifium þótt þú værir slæmuir!
Það var einmitt hér á gömlu
kreppuárunum, þegar verkalýð-
ur og launþegar áttu við launa-
rán, dýrtíð og atvinnuleysi að
búa, þetta sem nú gengur und-
ir nafininu „viðreisn“, að þú
skipaðir þér í flofek þeirra
„óþjóðlegu öfgamanna", sem
ekki báðu, heldur kröfðust
vinnu og brauðs fyrir hinn
skortandi fjölda á hendur
ábyrgum valdhöfum og afætu-
liði þeirra í b.ióðfélaginu. — Og
í þessum flokki svonefndra
öfgamanna varst þú ekki bam-
anna beztur, nema síður væri,
því svo „óþjóðlegur" sem þú
varst í augum hinna „bjóð-
legu“, var albjóðahyggja bín
í verkalýðsbarátbunni andstæð-
ingum alþýðunnar enn meiri
bymir í augum.
Þú varst bókstalflega aldrei
til friðs á kostnað albýðunnar,'5 v
ekki einu sinni í sjálfri bæjar-
stjóm höfuðstaðarins öll bau
mörgu ár, sem kreppuisinnar
urðu að eiga big bar yfir höfði
sér; þú æstir upp lýðinm jafnt
úti sem inni gegn valdstéttinni.
þú linntir ekki látum fyrr en
saklaust og friðsamt iðnverka-
fólk tók að mynda samtök, —
já regluleg kröifusamtök fyrir
kjarabótum og auknum réttind-
um á hendur hinum ábyrgu
valdhöfum þeirra tíma, enda
náðu stéttarandstæðingamir sér
niðri á þér með því að reka
þig úr atvinnu. En þú lézt þér
ekki segjast, heldur harðnaðir
við hverja pláguna, því skápið
var ósvikið. Svo vom líka til
atvinnurekendur, sem kunnu
að meta vinnuorku þína og
bæifni. Og bú h<'■'zt bara áfram
að æsa upp lýðinn og skipu-
leggja unpreisn gegn „viðreisn“
þeirra tíma.
Við almenma óánægju og kurT
i liði máttarstólpa kreppuþjóð-
félagsins varst þú formaður og
foxystukraftur x' samitökuim iðn-
verkafólks lengur en nokkur
annar maður. — Þú varst sex
ár samfleytt í miðstjórn alls-
herjansamitaka verkalýðsins,
Alþýðusamlbandi íslands. —
Og sífellt dynur á þér helH-
demba reiðinnar úr herbúðum
andstæðinganna, reiði, sem þú
hafðir unnið til með heiðiri og:
sóma. — Bik er báits manns
æra.
Það veit sá eini, sem telur
höfuðhár manna, hve mörg grá
hár á mínu hölfði þú kannt að
eiga á svokallaðri samvizku
þinni, sökurn líflegrar skap-
gerðar þinnar og bráðlyndis, á
okkar langa saimstarfaferli.
10 þus. litasjón-
varpstæki seld í
Danmörku á árinu
Sjóruvairpsnotendpr enu í
Danmörku nú um hiálf önnur
máljón,, en uim áraimótin vora
á fimmita þxisund liitsjónvairps-
tæíki í landinu og búizt við að
10 þúsund sllík taski (sem eru
miklum. mun dýrari en venju-
l<^g tæki) verði seld í Danmörku
á yfirstandandi ári. Gert er ráð
fyrir að 750.000 litsjónvarps-
tæki verði í notkun á dönsk-
um heimilum árið 1980.
Náðanir í Nepal
Nýlega náðaði Mahendra
kóngur í Niepal 175 stjómimála-
mienn, sem dæffl* höfðu ver-
ið og fan-geisaðir fyrir „þjóð-
tsettuleg störf“-
|P||
r - <• <-<■ /
■
;’v' " ' fWm
' ' . m

t*an
; í
i.: í
'mmm
Björn Bjarnason heldur ræðu á útifundi eftir' samfylkingarkröfu-
gönguna 1. maí 1936.
Slíkt ber ekki að erfa —
sízt mér sem fermingarbami
séra Jens heitins á Setbergi.
Hins vegar mætti vel koma
þvf að hér, að vart hefi ég
kynnzt rólegri og geðspakari
manni í samningsiþófi við and-
stæðinga en þér, gamli minn.
. Gæti nú ekki þetta bent til
þess, að þeir Húnvetningar séu,
þegar öllu er á botninn hvolft,
ekki síðri en við undan Jökli
í kristnihaldi sínu, — og að
allt frá fermingunni þar norð-
urfrá, kunni enn að sitja í þér
hin hákristilega kenning: að
vera saklaus eins og dúfa bg
slægur eins og höggormur! —
Og það er trúa mín, að í kraifti
þessarar kristilegu lffsspeki
ha’fir þú dregið marga burstina
úr nefi stéttarandstæðingsins.
— Og það er vel.
Megi sem allra flestir fulltrú-
ar verkalýðs og launþega læra
af þér þessa kristilegu dyggð
og hafa þá hvort fyrir sig, dúf-
una og höggorminn, réttu meg-
in eins og þú, en ekki hið gagn-
stæða.
Það er að vísu nú staðfest
mikið djúp aldurs milli okkar,
gamfi minn. — Eigi að síður
treysti ég því, nú á öld fjar-
slkiptanna, að þú, virðuleigi öld-
ungur og dándismann, fáir með
fullum skilum heillaóskir okk-
ar æskulýðslfylkingarmiajnna á
þessu merka afmæli þíniu. —
Lifðu heill.
Þinn svarabróðir,
Jón Rafnsson.
Því þegir nú sá málóði?
Það er eklki ýikja lanigt síð-
an ég hlusitaði á ræðu Gylfa Þ.
Gíslasoniar, þar sem, hann hélt
því fram með miklum bægsla-
gangi og hávaða í útvarpinu,
að aldrei mætti framar koma
hér til atvinnuleysis. Hann, var
að reyna að þrýsta niðxxrkaupi
verkamanna — af nauðsyn, efit-
ir þvi, siem honum fórust orð.
Hinu lctfaði hann afitur á móti,
verfcafiólki til huiggunar, að at-
vinnulleysi þyrfti enginn að
kvíða. Það mætti ekki og
skyldi ekki koma fyrir, allra
sízt meðan viðreisnarstjóinnin
væri við völd, og þiað gaeii
verkafólk reitt sig á, þótt kaup-
ið væri „ívið lægra“ — eins og
hann orðaði það — eni t.d. hjá
verkalýð á Norðurlöndum, (það
er nú helmingur af fcaupi
danskra verkamanna).
Og hvemig er nú umihorfs
hér í atvinnumálum? Það vita
allir.
En hvemiig er með Gylfia og
loforð hans og fullyrðingiar?
Nú þegir hann einsogsitiednn.
Gömlu loforðin hans urðu
eánskisverð. Þaiu reyndusit svik.
FulHyrðingar hans lygar eánar.
Þegar atvinnuleysið ríður í garð,
er hamn þögull um það edns og
gröf, segir nú ekkert orð at~
vinnulausu fióliki til fiulltingis.
Nei, nú er hans næsta áhuga-
mál að koma fslendingum inm
í EFTA, og hann hefiur lýst
yflr þvl, að þegar við værum
þangað komnir og yrðum m.a.
Frahiald á 7. síðu.

Arshátíð Alþýðubandalagsins
í Reykjavsk
verður haldin laugrardaginn 1. febrúar í Sigtúni við Austurvöll og
hefst kl. 1 á borðhaldi.

DAGSKRÁ HEFST KL. 9.00:
f| 1. Stutt ávarp: Sigurjón Bjömsson, borgarfulltrúi.
i 2. Samfléttað ljóð og leikur. — Þáttur í umsjá MMki
Eddu Þórarinsdóttur. • wBL
lí 3. Spumingiakeppni (gaman og alvara). Þing-
flokkur, borgarfulltrá ar, framkvæmdastjóm
og fleiri keppa. . ■ uBHív
4 4. Dams tál ld. a.m.k. 2 e.m. Hljómsved’tin Emir
leitoa fyrir damsinum. b
Að sjálfsögðu munu svo söngfuglar hreyfingarinnar efna til
fjöldasöngs, svo seim venja er til.
Miðasala á skrifstofu Alþýðubandalagsins, Laugavegi 11.
Félagar fjölmennið. Skemmtinefndin.
<É?
jp^.

íiKr
I