Þjóðviljinn - 13.02.1969, Blaðsíða 4

I
4 SfDA — ÞJÖÐfWEEiJENN — Flimimteidagar 13. fiafarúar 1969.
— málgagn sósialisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb.J, Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingastj.: Olafur Jónsson.
Framkv.stjórl: Eiður Bergmann.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsm.ðia: Skólavörðust. 19. Síml 17500
(5 línurj. — Áskriftarverð kr. 150,00 á mánuði. — Lausasóluverð kr. 10,00.
Lærdómsríkt
sjómannaverkfaH
það mundi hvergi líðast í öðru landi að stjómar-
völd stöðvuðu mikilvægustu framleiðslugrein-
ina með þrákelkni gegn því að launafólk fái að
njóta hliðstæðra kjara og þorri annarra launa-
manna. Þetta hefur hins vegar gerzt hér á landi og
eftir mánðarverkfall — sem háð var vegna árása
ríkisstjórnarinnar á hlutaskiptin — fá sjómenn að-
eins viðurkennd sjálfsögð lágmarksréttindi, þó ekki
nema að hluta.
r
J þeim samningum sem sjómannafélögin 'funda um
þessa daga eru raunar tvö þýðingarmikil atriði;
sjómenn fá hluta fæðiskostnaðar greiddan úr sér-
stökum sjóði, sem þeir greiða í til jafns við útgerð-
armenn í lægra fiskverði. Þannig má búast við að
sjómenn fái fjórðung fæðiskostnaðar miðað við
þær hækkanir sem nú hafa orðið og verða á mat-
vöru. í öðru lagi fá sjómenn viðurkennda aðild að
lífeyrissjóði togaramanna og undirmanna á far-
skipum í þremur áföngum á þremur árum. Sjó-
menn hafa oft áður sett þessi tvö atriði fram í
kröfugerð við samninga, þeim hefur hins vegar
ekki verið sinnt fyrr en nú. Þannig má segja að
sjómenn hafi náð viðurkenningu á þýðingarmikl-
um réttindaatriðum, en ríkisstjómin þráaðist við
í fjórar vikur áður en þau náðu fram að ganga;
að takmörkuðu leyti þó!
gins og áður hefur verið minnt á Kér í blaðinu ber
framkoma ríkisvaldsins og aðstaða verkalýðs-
hreyfingarinnar í þessu máli • vitni um ákaflega
alvarlega staðreynd. ,Ríkisstjómin hefur þrásinnis
rænt af verkafólki áður umsömdum réttindum með
lagasetningu á alþingi og launafólk hefur orðið að
heyja harðvítugar deilur til þess að vinna aftur það
sem ríkisstjórnin hefur svipt í burtu. Sú var
reyndin í þessu langa sjómannaverkfalli, sem virð-
ist til lykta leitt. Og sú er einnig reyndin með til-
liti til þeirra átaka sem vafalítið eru framundan
um kjör landverkafólks. í því tilviki hefur ríkis-
stjómin ákveðið að rifta sambandi verðlags og
launa, þannig að kaupmáttur launa mundi óhjá-
kvæmilega rýrna verulega vegna sívaxandi dýr-
tíðar. Verkalýðshreyfingin vesður því að beina afli
sínu til þess að ná því aftur sem ríkisstjórnin'hyggst
hirða, enda þótt öll rök mæli með því að afl hennar
beinist að nauðsynlegum leiðréttingum og hækk-
unum á raungildi tekna og þeirri lágmarkskröfu að
átta stunda vinnudagur dugi til framfærslu.
JJuddaleg framkoma ríkisvaldsins i garð sjó-
manna síðustu vikurnar sannar því enn, að
launafólk verður á næstunni að taka á öllu sínu til
þess að ná fram sjálfsögðum lágmarkskröfum. Sú
kröfugerð hlýtur óhjákvæmilega að tengjast beint
og óbeint baráttunni gegn þeirri ríkisstjóm, sem
stefnir æ ofan í æ vísvitandi að átökum við launa-
fólk og er um leið allsófær um að tryggja viðun-
andi efnahagsstjóm í Aandinu. — sv.
Með tilliti til eftirmælanna
Seim Jcunniugit er hafia sáó-
menn nú átit í verkfalHi á
fjón&u viku í þwí sikyni að
kmiýja fram mjög samngjamar
kröfur um fæðiskostaað og
aðild að lífeyrissjóði. Ekki er
nokfcur vafi á því að þvar-
móðska stj órnarvaldanna við
lausn sjómiannavarfcfailHsins
hofur kostað þjóðina hundr-
uð miljóna, en sú vísa varðuir
ekiki of oft kveðim að það
var ríkisstjórein sam. kom af
stað sj ómannaverkfallinu og
þiví bar hsnni að leysa það.
Nú, þegar þetta ar skxifað
síðdegis á þriðjudag, er
langt komið samningsgarð og
er beðið eftir undirslkriftuim
a.m.k. á samkorruúlagi viðhá-
setana. Þann tíma sem vark-
faliiið hefur staðið hafúr at-
vinniuileysi fairið vaxandi
þannig að hátt í sex þúsund
íslendingar hafa verið án
frumsitæðusitu mannréttinda
vi'kum saiman. Þjóðin hiefur
íýsit vaxandi áhygigjum yfir
þessu ásitamdi og' menn úr
stjórnarflokkunum hafa hóp-
azt á fundi Alþýðubandailags-
ins og lýst sig fyJgjandi þeirri
kröfu að rfkisstjómin segi
þegar af sér og efni tiil nýrra
kosninga. Þá er kunnugt um
að valdamiklir menn í Sjálf-
stæðisflokkruum sityðja þessa
kröfu um kosningiar, einkum
þó þeir, sieim eru í fyrirsvari
í Reyfcjavík, til dæmis borg-
arstjórinn sjálfur. „Við höf-
um eikki efini é að missa
Reykjavík”, segja flokks-
menn í Sjáifstaeðisfttokknum
þessa dagana og er það vissu-
Iieiga rökrétt mat á valda-
sjónanmiði Sjálfstæðisflokks-
ins, þvi að valdakerfi hans i
Reyfcjavík hefiur verið þýð-
mgainmesti þátturinmi í valda-
keffÆi þéssa filoklks á lands-
mælitovarða.

Yfirritskoðarinn og
8E
hrekklausi athafnamaðurinn”
Aþessum tímum mætti þvi
ætfla að forsætisráðherra
og formaður Sjálfstæðdsflckks-
ins hefði nokikuð til þess að
'vera áhyggjufulluir yfir. Bn
hið gagnstæðá kamiur í ljós
þegar skrif hans birtast al-
menningi í svonefndu Reyfcja-
vxkurbréfi. Þar kveður við
amman tón, en armæðuna og
erfiðleikatóninn.
Porsætisiráðherrann er sannr
arfega ánægður meðpundsitt:
— Hér hafa menn enn .eikki
brennt sig á víðaivamgi eins
og gerist í Téklkósílóvakíu og
hér eiru ekki jafnharkallegar
trúmáladeilur og á Norður-
Iriandi: „En hitt að trúmála-
deilur sbuli blossa upp með
þeim hætti sem raun er á
orðin í Norður-Iriandi, sýnir,
að um sumt stöndum við þó
framar náigrönnum okkar“.
En megámhlutinn af þessu
Reykjavíkurbréfi fjafllair um
minnisbók FjöíLvís fyrir árið
1969, „gem Sjóváitrýgginigafé-
lag Islands hefur keypt af
fiorlaginu og sent viðsfcipta-
vinum sínum“ (með þessari
athugasemd um Sjóvátrygg-
ingafélagið er Bjami að hnýta
í Svein bróður sinn sem er
stjómarformaður í Sjóvá-
tryggingafélaginu.) I kafttanum
um minnisbókina — sem
heitir auðvitað „Ekkert of ó-
miefrfcilegt“ — er fundið að
sö'guskoðun bókarinnar. Til að
mynda er það nefnt í sérstök-
um hneyksílunartón að ekki
er minnzt á stofnun Al-
mienna bókafélagsins og hafa
menn líklega tæpast heyrt
um aðra eims ósvinnu.
Sjálfsaigt má margt að
rnefndri minnisbók finna, en
það alvariegasta við bókina
í auigum forsætisráðherra" er
þó þetta:
„Satt er það að slíkur á-
róður er meinlítill. En hann
sýnir að kommúnistar láta
ekkert tækifæri ónotað til
að ota sínum tota. Hrekk-
lausir athafnamenn (Sveinn
Ben. — Aths. mín.) eins og
Sjóvátryggingafélag Islands,
sjá ekki við brögðum þeirra
og ganga þess vegna erinda
þeirra þó í litlji sé”.
Að sjálfsögðu ber sá kafili,
sem tilvitnuindn er tekin. úr
yfirskriftina „Ritskoðun”, en
kaflinn er auðvitað krafa
um aukna og útfiærða rtt-
skoðun á ísfandi í þeim anda,
sem mjög tíðkast austanitil í
Evrópu. Enda hófiur fprsæt-
isfáðherrann þegar beitt rit-
skoðun sinni að sjónvarpinu
og ritstjóri Morgumblaðsins
var á móti því í útvarpsráði
að verkailýðshreyfinigin væri
gegn atvinnuileysi og kjara-
skerðingu. Nú er greinittegt
að forsætisráðherrann ætlar
að færa sdg enn upp á skaftið
og vjll láta ritskoðunina ná
til minnisbóka og þá til alis
ritaðs máls í landímu.
Þessi afstaöa forsætisráð-
herra er raunar skiljan-
* leg í Ijósi þeirrar staðreymd-
ar að hann getur eikki stjóm-
að landinu lenigur. Eftir því
sem sú sitaðreynd verðuraug-
ljósari beitir hann sér af
meira offorsi að ritskoðuninni,
en þetta er gaimaílkunn að-
ferð ednræðisherTa til þess að
lægja óánœgjuöildur með
þjóðum. — Þetta á sér
eirnnig hliðsitæðu í viðbrögð-
um lögreglunnar gaignvart al-
mienninigi — eftir því sem
hennd gengur ver að hafa
hemil á umferðinnd, 'þedm
mun rösklegar gengur hún
fram í því að berja á veg-
fairendum.
Eða er skýringin frefcar
þessd:
Það er augljést að viðreisn-
arstjómin mun fá ömurttegust
eftirmastti alfflra rfkisstjóma ís-
lenzfcra. Þeissa staðreynd sér
fonsætisráðlherrann eins og
aðrir og kannslki er það eink-
um með tillttiti til eftirmæl-
anna sem krafan um ritsfcoð-
un er aðattviðfangseflni Jians
siðustu vifcumar?
— Svávar.
Sjónarmið Nassers
Bandairísfca vitouibliaðið News-
week birti 10. febrúar 1969 við-
tal, sem ednn ritstjóra þess,
Arnaud de Borchgrave, átti
við Gamal Albdel Nasser, for-
seta Egyptalands. Viðtallið fier
hér á eftir.
Ritstjórinn: Heirra forseti,
þór hafið látið í ljós ósk um
að „beggja sfcauta byrs” gæfcf.i
mieira í steflnu Bandaríkjanna
gagnvairt nádœigum Austuriönd-
um en vaodi hefiur -verið. Hvað
teljið þér, að Nixon forseta
ben-i að hafiast að?
Nasser: Sanngjamleg stefina
tæfci titt þess, að ékki vseri
unað við, að eátt land hemæmi
landssvæði annarra. Daglega
lýsir Israell yfir, að hemámið
verði til frambúðar. Og Banda-
rfkin lóta það liggja í þagn-
argildi. Jafnigildir það því, að
Bandarfkin fiafflist á hemám
(landssvæða Araba)? Eff þau
gera það ekki, þynftu þau að
taka af vafa í þaim efnum.
Það væri ,vel af stað fiarið.
Ritstjiórinn: En Bandaríkin
féllust á yfiriýsdnigu Saimein-
uðu þjóðanma 22. nóvember
1967.
Nasser: Að fialflast á ályktun
og að una við varanlegt her-
nám (flandssvæða Anaba) er
sitthvað. Þau segja, að Israel
ætti ekiki að draga her sinn
tifl baka, áður en það hefur
■niáð samninigum við Araba, en
sú máflsmeðfierð tteiddi tifl móla-
loka, sem væru Aröbum óhag-
stæð, því að ísraeil hefur nú
töglin og haiglldimar. EfBanda-
ríkin leggja Isirael tifl Phantom-
situr arabisk landssvæði, merk-
ir það ekfci annað en það, að
þau séu etofci mótfalflin (var-
anllegu) hemiámd (Uiandssvæða
Arába). Að öðrum kosti gerðu
þau brottflutmng (iherliðs Isr-
aeils) að skilyrði fyrir afhiand-
ingu (fttuigvélanna).
Ritstjórinn: Unddr hverju er
upptaka stjómmálasambands
milllli Bandaríkjamna og Sam-
einaða Arábattýðvéldisins (Eg-
yptaílands) komin ?
Nasser: Slkilyrðunum, semég
hef þegar tilnafnt. Ef hin nýja
ríkisstjóm Bandarfkjanna lýs-
ir yfir, að hún fiallllist ékki á
(varanlagt) hernám (airabáskra)
landssvæða, miun afstaða okk-
ar verða öttl önnur.
AF ERLENDUM
VETTVANGI
Ritstjórfinn: Ef Ráðstjómar-
ríkiin ráða engu um framvindu
máfla í Sameinaða Arabattýð-
véldinu (Egyptallandi), eins og
þér hafið hvað eftir annað
tekið fram, hvers vegna hafið
þér toomizt á þá skoöun, að
Bandarfkin geti knúið Isirael
til að aðhafast eitthvað gegn
vilja sínium?
Nasser: Gera þarf greinar-
mun á því að beita Israel
jxvinigunuim og hinu að sietja
fram sjónarmið sin. Til dæmis.
begar vopnahléstittflaigan var
borin fram, meðan júní-stríðið
geisaði, "var það einn liður
hennar, að herimir yrðu dregn-
gegn þeim lið, og var það í
fyrsta sinn, að sú afstaða var
tékini innan Sameinuðu þjóð-
anna í sögu þeirra. Þau voru í
reynd að eggja Israel áfram.
Hvað eftir arvnað héldu þau
uppi miálsvömum fyrir Israel
og lögðust gegn hvers konar
fordæminigu innrásarinnar. —
Vegna aiífls þessa höfUni við
komizt á þá skoðun, að það
sé ásetningur (pofliey) Bgnda-
ríkjanna að siyðja hemám
(ttandssvæða Anaba). í fyrstu
nefndu Israeílsmienin þau „her-
tetonu” Iamdssvæðán, þá „her-
numdu” landssvæðdn og loiks
„frelsuðu” landssvæðin. Parið
er eklki fram á, að Bandaríkin
haifi áhrif á Israel; (aöedns
það, að) þau sýni okkur sann-
gimi og réttlæti. I stað þess
hafia þgu afhent (Israel) Sky-
hawk-þotur og nú Fhantom-
botur.
Ritstjórinn: Svo virðist sem
þér séuð sammála Husseinkon-
ungi, sem segir samibúð (ísra-
els og Araba-ricjanna) fiaira óð-
ffluiga versnandi. Ef svo er,
hvert er þá gildi sáttatiflllagna
Ráðstjómarríkjanna?
Nasser: Ég batt ékiki mikflar
vonir við áttybtun Sameinuðu
þjóðanna eða tillögur Ráð-
stjómarríkjanna, sökum þess að
ég þekki til stjómarsteffnu Isr-
aefls og sjónarmiða. Þegar Grom-
yko kom himgað rétt fyrir jól,
sagði ég við hamm: „Bandarík-
in falflast ékki á tillögur 'ykk-
ar”. Hvers vegna? Vegna þess
að Bandaríkin veita ísrael 100
prósent stuðning; það vedt ég.
Ritstjórinn: En ef Nixon fior-
seti tekur upp aðra steifinu?
Nasser: Við bíðum átekta og
sjáum, hverju fram vindur.
Ritstjórinn: Þér hafið sagt,
að vandinn verði ékfci leysttsr.
Nasser
fyrr en Israal télji ykkur hafa
boilimagn til að hrekja þá á
brott úr hemiumdu landssvæð-
unum. Hvemiær haidið þér, að
Israél sannfærist um það?
Nasser: Að sjálffsögðu berst
(Israefl) vitaeskja um herbúnað
oklkar. Og með tfflliti til bess,
fer ásitanddð efcki versnandi,
eins og Hussein konungur hygg-
ur. Hann er i mjög örðugri að-
stöðu, þar sem hann hefurekki
getað bætt sér upp töp sín i
stríðinu. Við sitömdum nú mitolu
betur að vígi en í fynra.
Ritstjórinn: Heldur en fyrir
stríðið?
Nasser (hlœjandi): Heppileg-
ast væri, að þér heffðuð það
aklki eftir mér, því að Israel
mundi hafa það að átylllu titt
að ráðast á otókur. Nei, betur
en í fyrra. I fyrstu sagði ég
þjóð minni, að á sex mámuðum
mundl okkur vaxa ásmegin til
að vinna afftur það, sem oklc-
ur heyrir til. Sfðan tók ég að
segja, að tifl þess þyríti tóflf
SSoamiiald A 7. siíðu.
orustufflúigvélar meðan það her- . ir til baika (til fyrri stöðva
sinna). En Bandaríkin lögðust
y