Þjóðviljinn - 06.03.1969, Blaðsíða 3

Ktaifm*uda@uir 6. miarz 1969 — íaJÓÐVILJINN — SÍÐsA J
Ákvörðun um aðild að Nató
Öflugasta verkalýðsfélag landsins
Framhald af 1- sáðu.
rákin hafa þegar endurskoðað í
verki afstöðu sína, svo sem
Frakkar sem slitið hafa hernað-
arsamvinnu við bandalagið og nú
berast fréttir um að annað riki,
Kanada, sé að hugsa um að fara
sömu Ieið eða jafnvel ganga úr
bandalaginu. í Danmörku hafa
srt'jómarvöldin gefið út þriggja
bdndia verk uon Danmörku og Atl-
anzbafisbandalagið, og i Noregi
hefur eininiig verið unnið þannig
að málum.
Magnús taldi að afsökun Bene-
díkts um mannaleysi stjórnar-
rnnar til slíkra verka væri ekki
frambærileg. ísland hefði heilt
„sendiráð*1 hjá Atlanzhafsbanda-
laginu og væri jafngott að það
gerði eitthvað til þarfa, svo seim
að safna heimildum. Við utan-
ríkisráðuneytið væri starfandi
sérstök „vamarmáladeild". sjálf-
sagt gæti hún eitthvað unnið að
gagnasöfnun- Auk þess myndi
svt) vera til „vamarmálanefnd",
og væri ekki úr vegi að hún
legði hér eitthvað af mörkum.
Mikill ágreiningur um aðild
Magnús kvað það ekki nóg að
hafa tilburði til þess að breyta
meðferð utanríkismála í lýðræð-
islegra horf, svo sem að flytja
eina skýrslu á Alþingi árlega
og hafa um hana umræður. Þesis
væri brýn þöhf að þannig yrði
unnið að þessu máli, að vandlega
yrði rannsökuð aðstaða Islands
innan hernaðarbandalagsins. Að-
staðan væri annarleg, óvopnuð
friðarþjóð í hernaðarbandalagi.
Þó ekki væri annað hlyti það að
vera sérstök ástæða til að hug-
leiða hvort ísland ætti að vera
í slíku bandalagi og hvenær ætti
að fara úr því. Um þetta mál
væri miklu meiri ágreiningur en
oft væri talið, og Iíklega ekki
fjarri því að hver stjórnmála-
flokkur hefði sína slefnu. Jafnvel
innan stjórnarflokkanna væra
rnenn ekki sammála um afstöð-
una; einkum hefðu ungir ja/fnað-
armenn látið í ljós efa á gagn-
semi hernaðarbandalagsiþátttöku-
Magnús taldi vonlaust að til-
lagan kæmi aifbur frá nefind ef
hún færi þangað svo seint á
þingi, en Benedikt Gröndal tók
þá upp tillögu um að víisa málinu
til utanríkismálanefndar. Var
umræðu lokið en atkvæðagreiðslu
frestað.
1BUNAÐARBANKINN
ei* hanlíi fólli'.iii';
BSRB
Fundur í kvöld
Almennur fundur á vegum BSRB verður í Aust-
urbæjarbíói í kvöld kl. 8.30
Fundarefni:
Kjaramál og samningsréttur opinberra starfe-
manna.
Ræðumenn:
Kristján Thorlacius, formaður BSRB.
Sigfinnur Sigurðsson, 1. varafonmaður BSRB.
Guðjón B. Baldvinsson, ritari BSRB.
Haraldur Steinþórsson, 2. varaformaður BSRB.
Fraimhald af 1. síðu.
uir, þeirra möguleiíkair til fram-
færsiu heimilis.
Stefna stjórnarinnar í nóvem-
ber var m.a. sú að banna lauma-
hækkanir þrátt fyrir verðhækk-
amir. Rakti Eðvarð síðam i ræðu
sinmi hvernig atvinmurekemdur
hefðu fylgt fram þeirri stefnu
stjórmarimmair með tilkynming-
ummi 20. febrúair og síðain rakti
hamm þær aðgerðir sem forysta
Dagsbrúnar hefur haft í frammi
í því skyni að mótmæla tiltekt-
um atvimmurekenda. Ga-t bamm
síðast þess bréfs, sem Dagsbrúm-
arstjómin semdi beiinum samm-
ingsaðiium sínum á mánudag þar
sem efnislega var tekið fram;
Dagsbrún viðurkennir ekki
kaup eftir 1. marz sem er lægra
en grunnkaup að viðbættum
vísitölubótum miðað við 1. febrú-
ar s.l. Enda þótt Dagsbrúnar-
menn taki við launum sínum á
næstunni gera þeir það með full-
um fyrirvara um rétt til óbreyttra
vísitölubóta.
Eðvarð bemti á að nú væri raum-
ar mjög auðvelt að færa rök að
því að Dagsbrún ætti að setja
fram feröfur um grumnkaups-
hækkamdr og lífeyrissjóð fyrir
Dagsbrúniarmenm. En krafam um
verðtryggiuffu launa er sú krafa
sem verkalýðsfélögin ei®a sam-
stöðu um.
Það er saimkomulag í 16-mamma-
nefndinni sagði ræðumaður. en
samningafundirnir fram til þessa
hafa verið marklausir. Atvimmu-
rekendur hiafa ekiki hreyfzt og
sáttasemjari og sáttamefmd hafa
ekkert lagt fram. Slík kyrrstaða
er þýðingarlaus fyrir launafólk
og þess vegna ákváðum við að
leita eftir verkfaHsheimild. Laffði
Eðvarð síðam fram svofellda til-
löffu að samþyfekt fyrir fundimm:
Fundur í Verkantannafélaginu
Dagsbrún haldinn í Gamla bíói
5. marz 1969 samþykkir heimild
ttl handa trúnaðarmannaráði fé-
lagsins til að Iýsa yfir vinnu-
stöðvun tfl að knýja fram kröfur
félagsins í kiaradeilu þeirri sem
nú stendur yfir“.
Pétur Hraumfjörð tók
umdir þau orð Eðvarðs að það
væri ekki nóg að sitja á samm-
imgafumdum. Við eigum að smúa
okkur að verklegum framkvæmd-
um, sagði Pétuir. Til dæmis eig-
um við að reyma þær aðferðir að
stöðva á eimstökum vimmustöð-
um off eifma til skipulegs skæru-
hermiaðar.
Einar Guðbjartsson saigði að
vísu mauðsynlegt að stamd'a þétt
að baki forustummi, en það væri
ekki nóg. Það verður að sjá til
þess að húm þdkist áfram.
Ef við förum í verkfall edgum
við að sýnia algjöra samstöðu.
Við eigum að fara að dæmi fá-
tæka bóndans í Skörðum, sem
sagði við þann ríka, er sat í sæti
hans: Hversu þykir þér hnefi sá?
— Mikill, sagði hinn. — Sittu þá
ekki í sæti mínu! — Fékk Einar
dynjandi lófaklapp, en næstur
talaði Eðvarð Sigurðsson.
Eðvarð sagði að auiglýsdng
taxta gegn taxta atvimmurekemd'a
jafngilti því að Dagsþrún bamm-
aði verkamönmum að vimma á
lægri taxta em taxta félagsdns og
því yfirlýsing um allsherj airverk-
fall. Nú veit ég að margir Daigs-
brúmiarmenm eru reiðubúmir til
þess að fara í verkfaill, em það
yrði að taka tillit tdl allra að-
stæðna og atburða hvort rétt væri
að Dagsbrún færi ein félaga í
verkfall. Slíkt kæmi vissulega til
greima, en það verður áður að
tryggja samstöðu ýmissa anmaorra
félaiga. Það kasmi lífca ti'l gredna
að hluti Dagsbrúmar færi í verk-
fall og þeir sem vinma létu verk-
fallsmöninum í té allam stuðninff
þ.á.m. fj'árhagsleffam stuðnimg.
Eðvarð taldd hæpið að fara nú
í allsherjarverkfall. Áður þyrfti
að minmsrta kosti að athu@a málið
vel.
Guðmundur .T. Guðmundsson
var síðasti ræðumaður fundar-
ims. Hamm skýrði frá því að á
mánudaginm yrði efmt til fumd-
ar með atvdnmuleysingjuim í Daigs-
brúm og öðrum félögum í Iðnó.
Ef taxti verður auglýstur, saigðd
Guðmumdur, jafngildir það verk-
falli eftir átta daga. Við edgum
ekki að negla okkur niður á á.
kveðna dagsetmimgu með verk-
fall, sagði Guðmundur. Við þurf-
um fyrst að athuga hvaða leiðir
eru faarar til þess að knýja firaim
kröfur okkar. Ég álít að aHsherj-
arverkfall sé ekki endileffa rétrba
leiðim nú. Við þurfum að reyma
nýjiar leiðir eins og Pétur Hraum-
fjörð dirap á í ræðu simmi.
Með fullri hörku og öryggi
skulum við samþykkja þessa til-
lögu sem hér Iiggur fyrir. Um
Ieið og við efium baráttuhörkuna
skulum við beita skynseminni til
þess að ákveða hvernig og hvar
við látum högeið falla, sagði
Giiðmundur að lokum.
Að lokium bar Eðvarð upp til-
lögumia sem var samþykkt í lok
fumdiar.
Ólafur Jónsson fimmtugur
Ávörp flytja:
Ágúst Geirsson, formaður Félags ísl. símamanna.
Tryggvi Sigurbjarnarson, formaður Starfs-
mannafélags ríkisstofnana.
Skúli Þorsteinsson, formaður Sambands ísl.
barnakennara.
Fundarstjóri:
Séra Sigurður Haukur Guðjónsson.
Bandalag starfsmanna
ríkis og bæja
Rafvirkjameistarar
Skipasmíðastöð var
Að gefnu tilefni skal hérmeð vakin athygli á því,
að óheimilt er að nota aðra rafstrengi í raflagnir
skipa en þá, sem viðurkenndir eru af skipaskoðun-
arstjóra.
Skrá yfir viðurkennda strengi fæst á skrifstofu
Skipaskoðunarstj óra.
Skipaskoðunarstjóri.
Framhald af 2. síðu-
þágu bæjairfél'agsins og lerngst
af náið samstarf. Ekki höíuim
við ævimleigia verið fyllilega
sammála um eimstök atriði, em
á kynmi okkar og samvimmu hef-
uir aldirei skugga borið emda er
Ólafur bæði hinm mestd dreng-
skaparmaður og lipurmenni í
öllu dagfari. Ósérplægmi Ólafs
og ósérhlífnd er slík, að mér
hefur stumdum fumdizt úr hófi
keyra. Hamm er ótrúlega tóm-
látur um eigim hag þegar áhuigia-
miál hams eru ammiairs vegair.
gleymimm á talninigu vinmu-
stunda simmia og hirðulítill um
að heimta daglaum að kvöldi.
Fyrir þetta aUt og margt amm-
að ótalið. vil ég nú, á fimim-
tugsafmæli Ólafs, færa homum
mímar beztu þakkir.
Kópavogskaupstaður nýtur
þeirrar gæfu, að hafa átit og
Vísitalan
Framhald af 10. síðu.
kvæmt sömu reglum og áður,
reifcnað verðlagsuppbót fyrir
tímábilið 1. marz til 31. maí
1969, eftir þeirri breytingu, sern
orðið hefur á framfærslukostn-
aði í Reykjavík- Nemur hún
23,33% á þau laun. sem hún
tekur til.
Þessi verðlagtsuppbót miðast
við grannlaum, og kemur í stað
11,35% verðlagsuppbótar, sem
gilti á tímabilinu 1. desember
1968 til 28. febráar 1969.“
eiga á að skipa mörgum ágæt-
um starfamölnmuim og nýfum
forustumönmum. Þó hygg ég,
að eniginm þeirra hafi, til þessia,
skilað álíka miklum og heilla-
drjúgum afköstum og Ólaifur
Jónssom.
Á því árabili sem Ólafur Jóns-
son hefur staðið í fylfcimgar-
brjósti hér í Kópavogi, hafa
rnargir lagt hönd á plógimm á
sviði bæjanmiálanna. Menm hafa
komið og famið. Sumir haifla
leitað í skjólið fyrdr lúa sakir,
aðrir hafa verið færðir til hlið-
ar af ýmsum ástæðum. nokkr-
Ir flutt burtu. Engimn þeirra,
sem í striðinu stóðu við hlið
Ólafs eða andspænis um það
bil sem Kópavogur fékk kaup-
st.aðairréttimdin, kemur lengur
verulega vdð sögu opimberra
mála í bænum. Þetta siammar og
sýnir þrek Ólafs og vinmuþol.
sem er með fádæmum. En fram-
ar öllu öðru sýndir þaí hdð
mikla trausit. sem hamm hefur
aflað sér sem forsvarsmaður
og leiðtoffi samborgaramma.
Um leið og ég flyt Ólafi og
konu hans. frú Ástu Ólafsdótt-
ur, míniar i’nmiileguistu heilla-
óskir á þessum tímiamótum. vdl
ég bera fram þá ósk Kópavogs-
búum til handa. að þeir megd
lengi, hér eftir spm himeað til.
njóta hæfileika Ólafs Jónssom-
ar. frábærrar starfsorku, góðr-
ar greimdar off mikilla mamm-
kosta.
Þormóður Pálsson.

Eitt a£ sérfceniruuim bainda-
rísfcrair stóriðju er aö
stefnt er vósvitandi að því að
afurdir henmar emdist sem
stytzt, ’ fuilliniægi raunveruleg-
um eða ímynduðum þörfum
neytandans sem skemmsitan
tíma. Það er á fagmáli kaillað
„built-in obsolesence” og taiið
nauösynleigt skilyrði þess að
afkastageta iðnaðarins sénýtt
til fulliruusitu. Dæmi um þetta
er sá siður bandarísfcra bíla-
smiða að seinda nýjar gerðir
af bílum sínum á markaðinn
á hverju ári, þótt nýmælim
séu sjaldnast fólgin í öðruen
algerlega óþöi'fum en kostnað-
arsörruum útlitsbreytingum. —
Með síbyljaindi áróðri er fólk
Raim, Da-Namig á ströndSnreL í
síðast nefmdu bQrgiraná
sprengdu Hugsfceytm upp skofc-
færabúr Sadgomherisáms og vdk-
ingasveitir (þjóðfrelsishers-
ins) bruitust inm í úíhverfim
þar sem barizt var khrfcfcu-
stumdum samam“. Þamnig lýstó
„Le Monde“ í stuttu máli að-
geirðum þjóðfrelsishersdms í
upphufi sóknarimmiar og frétta-
ri'tari blaðsins í Sai'gon sagði
að „Þjóðfrelsisfylkingin hefðd
staðfest með þessum samfelldia
sprengjuárásum að hver em-
asti staður í Suður-Vietnaim
væri immun skotmáls fliug-
skeyta og sprengj u varpma
henn.ar". Hvem einasta dag
Af smávægiiegu tiiefni
aldð upp í þeirri nýjunga-
gimi sem er forsenda þess
að menn ffleygi verðmætum
löngu áður en þaiu eru full-
nýtt til þess eins að todla í
tízkunni. Þetta viðhorf til
dauðra hluta sem þorra Banda-
rífcjamanna hefur verið inn-
ræfct mótar afstöðu þeirra til
allna þátta tilverunnar. Þeir
lifa á líðandd sbund, fortíðin
er þeim lokuð bók, framitíðin
hulin móðu; láf þeirra og
lifsviðhorf era án staðfestu
og saimihemgis; þau markmið
sem þeir töildu sig keppa að
í gær era öllum gleymd í
dag — eða hver man nú leng-
uir „hin nýju lömd” Kenned-
ys og „hið mifcla þjóðfólag”
Johmsons?
Þessi þöi-f hdms bandarísfca
meðaillmianns fyrir sitöð-
ugar nýjuinigair birtisft oft í
fárámlegri mynd, t.d. mieðþeim
hætti að tímarit eru ekki ctag-
sett á útgáfudegi, heldur viku
eða fcammsiki mámuð fram í
tímann, eftir því sem við á
— og er það reyndar smá-
vægilegt tilefni hugleiðing-
anrna hór á umdan. Em það
getur hefnt sin að ráðskasit
þannig með tflmainn að eigin
geðþótta. Það sannaðist í því
tölufolaði bandairíska vifcu-
ritsims „U. S. News aind
Worid Report” siem diagsett er
3. marz sl. Þar mátti lesa
þetta í grein sem hefur að
fyrirsögn „Nýr þáttur í Viet-
nam”: „Mildlvæg þáttasfcil
era að verða í Vietnamstríð-
inu. Stríðsgæfan heifiur aldrei
verið kommúnistum hverfulli,
eins og í ljós kom þegar
rauðliðar gátu ekfci hrunddð
af stað sókn um tunglmjýárið.
Það er nærri því vist að frá
og með þessairi stundu mum
stöðu'gt síiga á ógæfuhliðima
fyrir fijamdimiömnunum. Að
saima skapi og mátt dreigur úr
kommúnistum, mumu Bamda-
menn efiliast. .. Nú þegar svo
vel gengur á vígstöðviuinum
eru menn jafinvel famir að
taila afitur um sigur í Vietnam
... Þetta er mergurininmáls-
ims: Ábyrgir herforimgjar hér
(í Saigon) sjá nú fram á ný
þáttaskil í stríðinu og teija
að nú edgi þedr lofcs von á
þeim vinnimigi sem hefur svo
ofit genigið þeim áður úrgreip-
um“. Mánudaginm 3. marz
hafði eim mesta sóknarlota
þjóðfredsishersins í Suður-Vi-
etnam sitaðið í ráma viku.
Hún hófst aðfiaramótt sumnu-
dagsins 2. fébráar og hefiur
varla orðið iVit á henmi síðan.
Þegar aðra nótt sófcnarimmar
„geröi þjóðfrelsishierinn árásá
skotmörk um allt lamdið.
Átján fylikishöfuðborgir, tuitt-
ugu og átta héraðsmiðistöðiva'r
og margar herstöðvar urðu
fyrír árásum. Ráðizt var s. elds-
. neytisgeyma i Nha-Be, 10 km
frá Saigon: herstöðima í Long-
Bimh, þar sem eru aðalstöðvar
bamdarísfca landhersims, þrjá-
tíu km fyrir austam höfuðborg-
ina; Myto á óshólmum Me-
kongíljóts. Pieiku, Dak-To,
Kontum, Ban-Me.Thuot á mið-
hálemdimu; Pham-Thiet. Cam-
síðain hefur sprengjum rignit
yfir herstöðvar Bamdaríkja.
mamma og Saigonstjómairiminar
hvarvetn a í Suður-Vietnam. í
fyrradag beittu þjóðfrelsisher-
menm skriðdrekum í fiyrste
skipti á , miðhálemdimu og
reyndar í anmað sinn í öllu
stríðimu; í gær var skýrt firá
hörðum bardögum í næsta ná-
grenmi við Saigon. en þar
mumu Bamdaríkjamenn hafia
gert sér vonir um að hafia upp-
rætt alla vígfæra fjamdmemm,
ef ekki aIIt líf: Láta mum nærri
að 20.000 lestum af sprengjum
(jafinigildi Hiroshima-spremigj-
umniar að spremgim'ætti en
margfailt að eyðimigammætti)
hafii verið varpað á næsta ná-
grenni borgarimmar tvær síð-
ustu vifcur.
Þaiu „nýju þáttasfcil" Viet-
niamstríðsims sem „USWR“
boðaði munu verða önmur em
ritið gerði ráð fyrir. Og reymd-
ar er það emgin nýlumdta. í
því tölu'blaði ritsins sem dag.
sett var 8. jamúar í fyma var
þammdg komizt að orði í grein
um „Hverndg og hvenaar stríð-
inu fcanm að ljútoa": „Það er
öll ástæða til að ætta í byrj-
um árs 1968 að á árinu rmrrri
sjá fyrir endiamm á striðimu í
Vietnam. Að vísu mun bairdög-
um ekfci verða lokið fyrir árs-
lok. Eins off nú genigur, mum
það taka hálft anmað eða tvö
ár að brjóta stríðsvél fcomm-
únista á bafc aftur“. 4. desem-
ber 1967 hafði „USWR^ eftír
ffen. Westmorelamd herstjóra
Bamdaríkjamm’a í Vietn'am: „Ég
er alveg viss um að fj amdmemn-
irndr sem 1965 voru að vimma
eru nú áreiðanlega að taipa. ..
Nýtt skeið er að hefj ast á ár-
inu 1968. Það eru að verða
báttaskil“. Skömmu áður hafði
Westmorelamd gefið Johmsom
forseta skýrslu um „stöðu.va
framsókn“ og lýst víffstöðu
Bandaríkjamanma sem ..miöv.
mjög uppörvamdi“ („USWR“
27. nóv. 1967). Og fréttamað-
ur ritsins í Saiffon fcomst í
sama tölublaði að bessairi ruið-
urstöðu: „Þefta hefur verið
okkur afbragðsár í Vietnam
og vomir stamda fil að næsta
ár verði jafnvel enm betra“.
Þá voru níu vifcur þamgað til
bióðfrelsisherimm hóf hina
miklu sófcn sína um tumiglmý.
árið í fyrra og sneri alveg við
taflimu: Westmorelamd var
sparkað. Johmson hiröfcklaðisit
úr embætti. loftárásum á Norð-
ur-Vietnam var hætt og við-
ræður hafmar í París.
Eins og nýjungagirnin fær
bandarísfct (og isJenzkt)
fólk til að kaupa himar „nýju
árgerðir General Motors og
Fords og farga þeim „gömlu.
úreltu", sem það átti fyrir —
á sama hátt getur ..U.S. News
and World Report" og Mið-
stæð rit í Randaríkjunum (og
á fslamdi) sagt nýjar og enn
nýrri sögur af því sem er að
gerast í traiustí þess að menn
hafi gleymt því sem áður var
ffengið. Smávægilegt tilefni —
en fcannskd Iærdómsrífct. - ás.
«■■■■■■■■■■■■■■•<
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■<
>■■■■■■■■■1