Þjóðviljinn - 16.01.1970, Blaðsíða 5

Pösitudaigur 16. j&núar 1970 — í\JÓÐVIlJJIIN^N — SÍÐA J
i
FRÆÐI í
Hann heítir Mikail Ivano-
vitsj Steblín-Kamenskí og siit-
ur á Krossey í Leningrad, milli
þess sem hann þeytisit á þing
vísindamanna vítt um lönd,
þar sem firæðimenn á siviði
málvisinda bera saman bækur
sínar. Ritverk hans yrði of
langt upp að telja, en þar ber
Island ekki skarðan hlut frá
borði. Þó skal sérstaklega getið
bókar hans „ísiensk menning“,
sem út kom árið 1967. Nú vinn-
ur hann að verki um ísiend-
ingasögumar, sem kexnur
væntanlega út á næsta ári.
Hvengi standa norræn
flræði í Sovétríkjunum með
slíkum blómia sem í Leningrad.
Langflestir þeirra, sem við þau
fást þar eystna, hafa notið
bandieiðsiu Mikjáls Jónssonar
— svo hefur hann sjálfur ís-
lenzkiað nafn sitt — og fátt eitt
mun um þau efni ritað, án
þess að hans ráða' sé ieitað.
Dálæti hans á iandi voru
og þjóð á rætur sínar að rekja
til ótrúlega djúpstæðrar þekk-
ingar á sögu vorri og menn-
ingu. Tvisvar hefur hann kom-
ið tii ístands, og vonandi á
hann enn eftir að gista Frón ■
og skemmta mönnum með
frumsömdum draugasögum.
Á löngurn og afkastiamiklum
starfsferli hefur hann engri
þjóð sýnt slíka rækt sem Is-
lendingum. En nú eru það Svi-
air, sem hiaía ákveðið að gera
hann að heiðursdoktor við
Stokkihólmsháskóiia. Vituð éx
enn, eða bvat?
Orðabókar-
höfundurinn
Þeir, sem heyrðu Valeri
Paviovitsj Bérkov tala í út-
varpið 1966, miunu vart hafa
trúiað því, að þessi maður væri
staddur á ísiandi í fyrsta sinn.
En þá þegar hafði hann í sam-
vinnu við Árna Böðvarsson
samið íslenzk-rússneska orða-
bók. Hann kennir norsku við
Leningradháskól a og fæst við
visindastöirf í frístundum, sem
eru fáar.
Útlendingar, sem gisfca ís-
land, slkrifia gjaman um Geysi
og Heklu, fjöll og firnindi, en
minna um þá, er landið byggj a.
í tímaritimj Noví Mír biirtist í
fyrra grein eftir Bérkov: „I®-
iand — án goshvera" og þarf
sú nafngift ekki skýringa við.
Vonandi eigum við skilinn
viitnisiburð höfundar eftir bans
" V ' ’ 1 r
Seðhbanki Islands að inn-
kal/a gantla peningaseð/a
Samkvæmt reglugerð nr. 286
frá 24. nóvembcr 1969, sem sett
er með heimild í lögum nr. 22 frá
23. apríl 1968, hefur viðskipta-
málaráðherra að tillögu Seðla-
banka Islands ákvcðið innköllun
nokkurra eldri peningaseðla.
Þessir seðlar eru: Allir 5, 10, 50,
100 og 500 króna seðlar, sem gefn-
ir voru út af Landsbanka Islands
skv. lögum nr 10/1928, og settir
voru í umtferð í árslbyrjun 1948-
Allir 5 og 10 króna seðlar gefnir
út atf Landsbanka Islands, Seðla-
bankanum 1960 sikv. lögum nr.
63/1957 og allllir 10 ktrónu seðl-
ar sem getfnir voru út atf Seðla-
banika IslanidS slkiv. löigum nr.
10/1961. Fyrst greindu seðlamir
hafa ekki verið settir í umtferð
síðan 1960 Og eru orðnir mjög
sjaldséðir í viðskiptum manna á
meðal, þar sem aðrir seðlar Ihafa
verið gefniir út i þedrra stað. I
stað 5 og 10 króna seðlanna hetf-
ur nú verið slegin mynt.
Norðmenn hyggjast takmarka
loðnuveiðar vegna ofveiði
TROMSÖ 14/1 — Loðnuveiðarn-
ar eru nú orðnar svo miiklar að
nauðsynlegt er að settar verði
reglur sem takmarki þær. Það
er einkum mikilvægt að komia í
veg fyrir að sumarveiðin á smá-
loðnu leiði til þess að mjög mik-
ið giangi á stofninn, eins og
reyndin befur orðið með síld-
ina. Við stefnum því að því að
Stal peningum
og kvensokkum
Tvö þúsund kirónuim og nokkr-
um pörtum af kvensokum var
stolið úr verzkin G. Heiðbergs
á Grettisgötu í fyrrinótt. Var
broitin rúða á baklhlið hússins
ag laumazt þaðan inn í verzlun-
ina. Sökudóligurinn hatfði ekki
náðsft í gærdag.
setja reglur um takmörkun
loðnuveiðanna þegar á næsta
siumri, segir fi'sikiimálastjóri
Noregis, Klaus Sunnaná, í við-
tali við blaðið „Tramsö“.
Fiskimáiasitjómin heCur laga-
heimild titf þess að taikmarka
veiðamar og það er nú verið að
kanna hivernig bezt má vemda
loðnustofninn. Fyrst um sinn er
engin ástæða tii atfskiptia atf
vetnairveiðunum. Sú loðna sem
þá. veiðist er fullvaxin og kyn-
þroskia, en etf þær veiðar aukast
svo að á sbotfninn genigur, er
ekki ósennilegt að gerðar verði
ráðstafanir til friðunar. Nú þeg-
ar eru horfur á að þáttta'kian í
loðnuveiðunum í vetur verði
meiri en nokkru sinni fyr, þar
sem ófáir bátar sem stundað
hafa vetrarsíldveiðar munu nú
fara á loðnuveiðar, segdr fisiki-
málastjóri Noregs.
Orðabókarhöfundurinn Valerí Bérkov: skrifaði um lsland „áu Steblín-Kamenskí við kennslu: segir vonandi fleiri frumsamd-
goshvera“. ax draugasögur.
stuttu kynni atf þjóðlífi okk-
ar.
Hljóðfræðingurinn
Anatolí Semjonovitsj Líber-
man gkriíaði kandídatsritgerð
sína um Bjólfskviðu. í iþví sam-
bandi fór bann að fást við
íslenzku og tók bakteríuna. Ný-
lega birtust efitir hann tvær
greinar, önnur um rannsóknir
á íslenzkri hljóðfræði yfirleitt,
hin sérstaklega helguð að-
blæstri í íslenzku. Hann hetfur
og lokið vdð verk um á-
herzluikerfi íslenzkiunnjar,. er
skiptist í kafla um nútímiamál,
sögulega þróun og „týpológíu“
(eða „gerðalýsingu", nýyrði
sem Bérkov hefiuir smíðað).
Kemur það væntanlegia út á
næsftunni.
Nú vinnur hann að öðru
verki um sögulega kerfaihljóð-
fræði norrænna mála ásamt
Mikjáli Jónesyni og fleirum,
þ.á.m. Júrí Kuzmenko, siem
einnig leggur stund á íslenzku.
Þeir Líberman eru ungir menn,
sem íslenzk fræði eiga áreiðan-
lega etf tir að njóta mikils góðs
atf í framtiðinni.
Að yrkja eins og
Egill og Einar Ben.
„Það er hægt að þýða hvað
sem- eruiá rússnesku", saigði
Sergei Vladimiirovitsj Petiiw
vdð Mikjál Jónsson, sem hafði
iátið í ljós etfa um að hægt
væri að þýða íslenzk fom-
kvæði á nókkurt mál á viðun-
andi há'tt. Til að sanna miál sátt
snaraði hann Þrymskviðu með
rími, ljóðsböfum og öliu til-
heyrandi á rússnesku. Mikjáll
varð að viðuirkenna að hér
væri vel að verið, en að hægt
væri að snúa Höfiuðiausn, svo
að snilili Egils fiæri ekki for-
görðum, því vildi hann ekki
trúa. Aftur varð hann að við-
urkenna hið ótrúlega. Jatfnvel
römmustu kenningar Egils
urðu Pefcrov ekki að fófcaketfli.
Hann þýðir úr sænsku,
dönsku, pólsku, frönsku og
þýzku og yrkir á þessum mál-
um sér til gam-ans. Ekki segist
hann verða í rónni, fyrr en
hann geti samið frumort á is-
lenzku. Meðan svo er ekki,
dundar bann-við að þýða Hall-
grím Pétuirsson, Einar Ben. og
fleiri.
Þýðingar sínar úr ísienzku
hefur bann ekki biirt á prenti.
Þetta er íþrótt og tómsftunda-
gaman.
Allir hinir
Og svo má minnta á Serged
Khalipov. En ísienzka er að-
eins eitt atf 17 miáLum sem
hiann taiair reiprennandd. En
það er kjarnmikið mál, sem
bann taiair, enda lærði hann
það m.a. atf íslenzkum sjó-
mönnum- Hann hefur og femg-
izt við þýðingar.
Nú stunda 4 nemendur ís-
lenzkunám við Leningradhá-
skóla. Það liggur í lotftánu, að
sérstök ísienzkudeild verði
opnuð hér innan skamms.
Við ísiendingiar foyöirbum oft
undan því, að útflendingax séu
heldiur fáfiróðir um iand okk-
ar og þjóð. En þar er þægilegt
að vera íslendingur, þegár
miaður hittir fóik þar eyistra,
sem hetfur lesið bækur eðla
greinar Mikjáls Jónssonar og
lærisveina hans. Og sú ánægjia
veiitiist Istendingi í Sovétfríkj-
unum býsna otft.
Leningrad, 30. nóv. 1069.
Helgi Haraldsson.
Dýr mundi samúð allra Asíulanda
ISuður-Víetnam eru, auk
Bandiaríikjamanna, 73 þús-
und erlendir hermenn aðrir
sem eiiga að hjálpa til í bar-
áttunni við „hinn kommún-
íska árásaraðila“ eða öliu
heldiur til að styðj-a þá kenn-
ingu, að hið sauruiga stríð sé
ekki miál B'andaríkjanna
einna.
Nýja-Sjóland hefur sent
550 stónskotaliða, sem skjóta
á skæruliða á kostnað Banda-
ríkjianna, en 7600 „hjvítir
Asíubúar", eins og Ásbral'íu-
menn eru farnir að kalla siig,
berjast jafnvel fyrdr eigin
reikning.
En ekta Asíubúar hiafá
hinsivegar lagt hærra verð á
baráttuviljia sinn gegn komm-
únisma. Thiaitendingar, Suð-
ur-Kóreumenn og Filippsey-
ingar haifa aðeins gegn upp-
fyilingu liangra óskalisiba
fengizt til að sýna bróður-
kærleik sinn í garð stjórnar-
innar í Saigon.
Johnson forsieti ráðlagði á
sínum tímia liðsnefndum sín-
um að hialda kostnaðinum í
sfcefjum, en láta engan sieppa.
Johnson-stjómin þurflti að
eyða um það bil miljairði doll-
ara tii að fá 12 þúsund „sjálf-
boðaliða" firá Thaiilandi til Vi-
etnam, en á meðal þeirra er
,,Cobra“, lífvarðarsveit Dir-
ikit drottningar. Thailands-
stjórn vi-ldi í staðinn fá — og
fékk — nýtízkulegar Hawk-
eldflaugar og F-5 orustfuiþot-
uæ, enda þótt bandarískir sér-
fræðingar kæmust að því, að
viðtakendur gátu varla geymit
sivo filókin vopn, hvað þá
meir.
Við soldáta dróttningarinnar
bættust svo 50 þúsund
hermenn firá Suður-Kóreu og
hafa þeir orðið annálaðir
fyrir sérstaka grimmd við
„friðun" héraðs eins í mið-
hluta Suður-Víeitniams. En til
að þeir kæmu þurftu Bandia-
ríkjamenn að uppfylla mik-
inn ósbaliista í fjórtán liðum.
Þeir sendu tdl Suður-Kóreu
skipsfarm atf orustuþotum,
fullkominn fjarskiptabúnað,
og lofuðu að kaupa matvæli
banda her siínum af Suður-
Kóreu á uppsiprengdu verði.
E.n þetta nægði ekki — auk
þess urðu þeir að lotfa að
greiða þessum fómfúsu
bandamönnum sinum kostnað
af meinfcum skaða og óhag-
ræði fyrir atvinnulíf og vam-
ir Suðuir-Kóreu saikir liðveizl-
unnar. Síðan borga Banda-
Frelsið er aldrei of dýru verði keypt.
Víetnam.
Filippseyingar í
ríkjamenn sem svairar rúm-
lega 23 miljörðum króna á
ári fyrir þetta tjón eitt.
Forseti Filippsieyja, Marc-
os, vi'ldi heldur ekki láta sdtt
eftfár liggj'a. „Frelsið er aldrei
otf dýru verði keypt“, saigði
hann, og sendi 2200 landa
sína inn í frumskóga Suður-
Vietnams.
En fyrir þessar hjálpair-
sveitir þuirítu Ðandaríkja-
menn að greiða 38 miljónir
doillara — það var verðið fyr-
ir þefcfca tákn um samúð Asíu
með þeirra vafstri.
Svo fór þó, að Nixon reynd-
ist sparsamiari en fyrirrenn-
ari hans — og þar eð Marcos
fór langt með að tæma rík-
iskassann í nýatfstaðinni kosn-
ingabarátbu, hefur hann ball-
að lið sitt heim til sinna þús-
und eyja. . .
ÍSLENZK
LENÍNGRAD
I
i
é
i