Þjóðviljinn - 08.03.1970, Side 6

0 SlÐA — ÞJÓÐVTLJnsnsr — Sunimdaigur 8. tniairz 1970-
Þegar Lenin sneri heim frá S viss
Sagan um innsiglaða
járnbrautarvagninn
Margt er skrifað um þess-
ar mundir j sambandi við
aldarafmæli Leníns. Hér fer
á eftir grein eftir A. Pere-
pelof (APN) um afdrifaríka
helmferð Leníns úr útlegð ár-
ið 1917 og þær miklu deilur
sem af henni risu.
Ýms blöð hafa að undan-
fömu reynt að vekja aftur til
lífsins hálfrar aldar gamla sögu
um að Lenín hafi snúið heim
úr útlegð í imisigluðum vagni og
þar að auki sem þýzkur njósn-
ari. Þau halda því t.d. frarn, að
„þar eð stjóm Kerenskis gerði
ekkert til að binda endi á stríðið,
en Þýzkaland var mjög áfram
um að Rússland hætti þátttöku
í því, þá streymdu nú til Leníns
eftir leyndardómsfullum leiðum
miklar fjárhæðir og þá fyrst og
fremst frá keisarans l>ýzkalandi.
Þetta gerði honum kleift að
halda uppi umfangsmikilli áróð-
ursstarfsemi". Það skal játað að
það er langt síðan þessi upp-
spuni var síðast fram borinn.
En við skulum þá rifja það
upp hvemig Lenín sneri heim
frá Sviss um Þýzkala-nd og
hvemig það gaf ýmsum framá-
mönnum rússnesku bráða-
birgðastjórnarinnar. svo og
þeirri frönsku og brezku, til-
efni til að kalla Lenín „þýzkan
njósnara" — og hvemig Lenin
snerist gegn þeim brellum.
Þegar febrúarbyltingin brauzt
út ákvað Lenín með það sama
að snúa aftur heim til Rúss-
lands. En hvernig? Það var
óhugsandi að komast frá þvi
hlutlausa landi Sviss yfir Frakik-
land og England til Rússlands.
Bretar og Frakkar hleyptu
hverjum sem var til Rússlands
— nema bottsévikum. Þá byrj-
uðu útlagarnir að hugsa til ferð-
ar yfir Þýzkaland og vom þá
höfð í huga skipti á rússneskum,
pólitiskum útlögum og þýzlcum
stríðsföngum. Lenín féllst á
þetta, þvi að önnur úrræði vom
ekki til. Með aðsfoð svissneskra
sósíalista og þá sérstaklega rit-
ara flokks þeirra, Fritz Plattens,
tókst bráðlega að fá ferðaleyfi
yfir Þýzkaland.
Þegar þeir sósíaldemókratar
sem höfðu snúizt á sveif með
bandamönnum hieyrðu um þetta
ferðalag ráku þeir upp rama-
kvein. Hvernig er það hægt,
sögðu þeir, að aka um Þýzka-
land og taka upp samband við
stjórn þessa óvinaríkis? það stóð
ekki á svari hjá Lenín: „Því
ætti“, sagði hann, „heimsvalda-
sinnuð ríkisstjóm í „óvinalandi"
að vera betri en heimsvalda-
sinnuð stjóm í eigin landi eða
,landi bandamanna'. Eða er það
rétt frá sjónarhóli alþjóðahyggju
að láta undan brezkri og rúss-
nesfcri hei msvaldastefnu vegna
þess að það kemur henni vel að
við förum ekki til Rússílands og
sitjum með hendur í skauti er-
lendis meðan byltingin geisar?
Er ekki betra að grípa tækifærið
til að komast heim og taka
þátt í baráttunni gegin heims-
valdasinnum?
Auðvitað verða æsingar gegn
öktour, en þetta er eina leiðin
til Rússlands. Og gegn róginum
verðum við að berjast — því er
nauðsynlegt að skipuleggja
ferðina þannig að við höfum
skjal til að hrekja söguburðinn“.
Yfir krítarstrik
Slíkt skjal var yfirlýsing sem
gerð var við brottförina og und-
irrituð af sósíaldemóikrötum frá
ýmsum löndum: „Við undirrit-
aðir alþjóðasinnar frá Frakk-
landi, Sviss, Póllandi, Þýzka-
landi... teljum að rússneskir
skoðanabræður okkar hafi ekki
aðeins rétt heldur skyldu til að
nota það tækifæri sem þeim
býðst til að komast til Rúss-
lands“. Þegar Lenin kom til
Stokkhólms bættust vinstrisós-
íalistamir Arvid G. Hansen
(Noregi), Cari Lindlhagen, Fred-
rik Ström, Karl Kilmom og
Ture Nerman í hópi þeirra, sem
skritfuðu undir yfiriýsinguna.
Samkvæmt þvi samkomuttaigi,
Dagblað á Akureyrí
M
-4é
Tfr ^ '

VETRARÍÞRÓTTAHÁTÍÐ Í.S.Í. 1970

Ágrip ai sögu skiöaiþrótlai imiar
, V'. V u***. Vm
|
♦*'*•*■ 1-•* •* •. '—*• *->*•***'
V- ú <** - -**«*■ Kw r*** 4 ** '•* i*' ~ U 'UMÍ
1 — -w 4.- W«. **
"•■• • LrLSCíuííjs w i.—
‘'.„'ri, ■- —— »-> —i * iu.— —»v- i >»« —- n tr, *i "**—*«*“•“•*““
'■*»*■'*»'* , ,,.^am-i.rr.i, -Wn. tiT--:rr »-i* .úlhriWWW «**
íl” •*****. ywirHBBiS^r^r1?
z
KisSíííitís:
úiia ifnfr-i-iifl :W :
í rúma viku hefur dagblað komið út á Akureyri, VH-blaðið sem Vetrarhátiðamefnd ÍSÍ gefur
út og helgað er hátíðinni þar nyrðra, kemur reyndar aðeins út hátíðardagana, þ.e. síðasta tölu-
blaðið nú um helgina. Þetta er myndarlegt blað á margan hátt, ábyrgðarmaðnr er Haraldur M.
Sigurðsson. Meðal efnis í VH-blaðinu má nefna, auk frétta af vetrarhátíðinni, Ágrip af sögu
skíðaíþróttarinnax eftir Haraid Sigurðsson bankagjaidkera á Akureyri, mjög ýtarlegt og fróðlegt
yfirlit og fylgja því fjölmargar myndir. Þá era birt viðtöl við ýmsa forystumenn íþróttasarntak-
anna: Gísla Halldórsson forseta f.Sf., Svein Björnsson formann íþróttahátíðaraefndar, Stefán
Kristjánsson fyrrum formann Skiðasambands íslands, Odd Pétursson formann skíðaráðs ísa-
fjarðzr, Hermann Guðmundsson framkvæmdastjóra Í.S.Í. — Þorsteinn Einarsson íþróttafulltrúi
ríkisins ritar Hugleiðingar um vetraríþróttir á íslandi, Sveinn B. Ólafsson fomaður íþróttabanda-
lags Ólafsfjarðar segir frá vetrariþróttum í Ólafsfirði og svo mætti lengi telja.
Lenín á fyrsta þingi Komintera 1919
ina yfir Þýzkaiand.
t.h, við hann er Fritz Platten sem skipuiagði heimferð-
sem Svisslendingurirm Platten
hafðd gert við þýzk yfirvöld,
var fararieyfi gefið ölluin útlög-
uim, hvar í flokki sem þeir stóðu
og hvaða afstöðu sem þeir höfðu
til heimstyrjaldarinnar. Á þýzku
landamærastöðinni Gottmand-
ingen var rússnesfcu útlögunum
fenginn til umráða jámbrautar-
vagn með þrem innsigluðum
dyrum og einum opnum dyrum
að aftan. Á vagngólfinu voru
mieð krít dregin landamæri
milli farþeganna og þýzkra liðs-
foringja sem átfcu að hafa eftirlit
með þeim. Enginn nema Platt-
en sem fylgdi Rússunum, átti að
hafa leýfi til að fara yfir þessa
línu, nema samþykki farþeg-
anna sjálfra kæmi til.
Þýzk blöð skrifuðu ekki orð
um málið meðan á ferðinni stóð,
líklega af ótta við að menn létu
í ljós sarhhug með byltingar-
mönnunum rússnesku.
áJhrifum og , áliti bolsevika
meðal verkafólks og basnda
svöruðu þeir með magnaðri
rógsiherferð í þá veru að Lenín
og menn hans ynnnu 1 þágu
Þýzkalandskeisara.
1 júlí lauk tímabili friðsam-
legrar þróunar byltingarinnar,
og stjóm þjóðbyltingarmannsins
Kerenskás hóf ofsóknir í stórum
stfl. gegn bolsevikum. Ekki dró
úr rógsiherferðinni við þetta.
un um að handtaka Lenín. En
hann fór þá huldiu höffði.
* * *
Nei, það voru ekki peniegar
keisarans, ekfci erlendur stuðn-
ingur við áróður bolsievika sem
tryggði sókn þeirra, heldur rök-
visá Leníns og vimsældir þeirra
brýnu vígorða sem hann mót-
aði: tafarlausir ffriðarsamningar,

Rógsherferð
í Sassnitz á Eystrasaltsströnd
fóru farþegamir strax um borð
í sænska ferju sem flutti þá til
hinnar hlutlausu Svfþjóðar. Að
degi liðnum fóru Lenín og föru-
nautar hans frá Stokkhólmi til
Finnlands. Á lamdamærastöðmni
Tbmeá hittu þeir fyrir hóp
brezkra liðsforingja, sem vom
fultttrúar bandamannaherjanna;
tteituðu þeir lengi á Lenín,, en
gátu ekki fumdið meitt grunsam-
legt.
Við komuna til Pétursborgar
gaf Lenín framkvæmdanefnd
verka- og hermannaráðanna
skýrslu um ferðina um Þýzka-
land. Hann lagði til, að hún
gæfi samþykki sdtt við þvi sem
gerzt hafði Og reyndi að sínu
leyti að fá lausa jafnmarga
Þjóðverja — fyrst og fremst
hinn þekkta aiusturríska sósíal-
ista Otto Bauer, sem var í haldi
í Rúsislandi. Framkvæmda-
nefndin varð við þessum til-
mœlum.
Bn blöð nærkomin bráða-
birgðastjóminni reyndu að fela
þetta fyrir lesendum. Auk þess
byrjuðu hægribttöðin ttiatursher-
ferð gegn Lenín og mönnum
hans, og var tekið undir hana
í löndum bandamanna. Skrifað-
ar voru greinar undir fyrirsögn-
um eins og: „Lenín seldi sig
Þýzkattandi“, „Lenín — stór-
hættuttegur stjómleysingi" o.
s.írv. En miargir heiðvirðir
merm og framfarasinnar veittu^-
byltingarforingjanum rússnesika
stuðning í þessu máli — verka-
menn og tt>ændur innanlands
sýndu afstöðu sína mieð bréfum
til ýmissa blaða, og vinstri-
sósiíalistar í ýmsum löndum
láigu ekki á liði sínu.
Koma Lem'ns til Pébunslx>rgar
hafði gífuriega þýðingu fyrir
flokk bolsevika, fyrir framvindu
byltingarinnar, ekld bara í Rúss -
landi, heldur og fyrir frelsis-
hneyfingu í Evrópu. Afturhalds-
öflLin í Rússlandi, og smáborg-
araflokkar eins og Þjóðbylt-
ingarmenn og menisevikar
sfcittdu einnig mætavel hvað
koma hans þýddi. Vaxandi
Lenín f Stokkhólmi 1917 á heimleið — með honum eru þeir
Lnndhagen og Nerman.
Alexinskí nokkur hélt því fram
við blaðamannaneffndina í Pét-
ursborg, að hann réði yfir skjal-
festum heimildum, sem sönnuðu
að Lenín væri þýzkur njósnari.
Ákærumar veru samt svo Cár-
ánlegar, að fyrirsvarsmenn
mensévika vöruðu Pétursborg-
arblöðin við því að hafa neitt
eftir Alexinskí. En þótt ekki
væri hægt að leggja fram nein
slíttc skjöl, hvorki þá né síðar,
gaf bráðabirgðastjómin út slkip-
8 stunda vinmudagur, landið í
hendur bænda, valdið í hendur
ráðanna. Það var af þeim sök-
um að bolsevikar voru orðnir
350 þúsund þegar októberbylt-
ingin var gerð, eða 15 sinnum
fleiri en þeir voru þegar þeir
komu úr neðanjarðarfylgsnum
sínum í marz 1917. og frá nóv-
ember 1917 til janúar 1918
bættust 40 búsund við. Þetta
vom þeir menn sem fýlktu fóik-
inu um byltinguna.
Við jarðfræðirann-
sóknir í Guatemala
Undanfamar 5 vikur hefur
Haukur Tómasson jarðfræðing-
ur unnið í Gautamiatta að jarð-
fræðittegum rannsóiknum vegna
virkjunarfframkvæmda á vegum
ráðgjafarfyrirtækisins Virlris
h.f. en viðgangseÆni þetta er
hluti af verikefni, sem sviss-
nesika verkfræðifýrirtcettrið El-
ectro-Watt vinnur að, segir í
fréttatil'kynningu firó VirJci hf.
sem Þjóðviljanum barst í giær.
Gautemala er eldfjaillalamd
og er ætlunin að virkja vatn-
ið Laigo De Atitlan seim liigguí
Framihald á 9. síðu.
*
l
i