Þjóðviljinn - 07.05.1970, Page 4

I
4 SlÐA — ÞiJÖÐVIIjJINN — FiimimftUicIaiauíP 7. mai 1970.
\ i
— málgagn sósialisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis —
Útgefandi: Útgáfufélag ÞjóSviljans.
Framkv.stjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórar: Ivar H. lónsson (áb.), Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V Friðþjófsson.
Ritstj.fulltrúi: Svavar Gestsson.
Auglýsingastj.: Ölafur lónsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19. Sími 17500
(5 linur). — Askriftarverð kr. 165.00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 10.00.
Eldgos og eldrít
JJeklugos í maí 1970 staðfestir enn að ísland er
eitt virkasta og tilbreytingarríkasta jarðelda-
svæði hnattarins; háfi einhver haldið að íslands-
eldar væru kulnaðir ætti reynslan af Heklugosinu
mikla 1947, Öskjugosinu og Surtsey, og nú
nýju gosi á Heklusvæðinu, að nægja til að af-
sanna það. Sú staðreynd að því viðbættu, að ó-
víða í heimi mun jafnauðvelt að komast að svo
virku jarðeldasvæði til rannsókna, fær íslenzkum
vísindamönnum fágæt rannsóknarverkefni, en
leggur þeim jafnframt þungar skyldur á herðar.
Og ekki einungis jarðfræðingum íslenzkum og
vísindastofnunum, heldur þjóðinni allri og stjórn-
arvölduim. Finna verður ráð til að gera vísinda-
mönnum okkar kleift að rannsaka svo stórfeng-
legar náttúruhamfarir af kastgæfni, veita þeim
fjárhagslegan stuðning sem til þess þarf. Og ekki
er nóg að rannsaka meðan stórvirkin gerast, held-
ur þarf gott og rækilegt tóm til að vinna úr rann-
sóknunum, rita um þær og niðurstöður þeirra fyr-
ir vísindamenn allra þjóða, og fyrir alþýðu manna
heima og erlendis. Við íslendingar eigum ágæ'ta
vísindamenn í jarðfræði sem hafa sýnt að þeim
er fyllilega treystandi að skipuleggja og
fraimkvæma hinar flóknustu rannsóknir á nátt-
úrufyrirbærum landsins. En þá er vægt að orði
komizt ef sagt er að mikið skorti á að starfsorka
þeirra og hæfileikar, náin þekking á náttúru
landsins og víðtæk menntun í jarðfræði hafi verið
nýtt svo sem skyldi. Sjálfar rannsóknirnar, úr-
vinnsla þeirra og birting í vísindaritum hefur
löngum verið eins konar tómstundastarf og erf-
iði samfara öðrum skyldustörfum. Enda þótt
rannsóknir íslenzkra jarðfræðinga á eldsumbrot-
um undanfarinna áratuga hafi vakið athygli fræði-
manna hvarvetna þar sem slík fræði eru numin
og kennd, hefur þeim aldrei gefizt færi á eins víð-
tækum rannsóknum og þeir hefðu kosið. Og þá
hefur ekki síður vantað næði til úrvinnslu og rit-
unar bóka um niðurstöðurnar, vegna óhægrar að-
stöðu og fjárskorts.
þá væri vel ef nýja Heklugosið, enn eitt tæki-
færi íslenzkra vísindamanna til að bæta merk-
um kafla í eldritin nýju, sem borið hafa hróður
íslands og íslenzkra nútímavísinda víðar en menn
grunar, yrði til þess að tafarlausar ráðstafanir
yrðu gerðar til að auðvelda skipulagningu ræki-
legra, samfelldra rannsókna á gosinu meðan það
stendur, og að því lpknu og jafnframt yrði nátt-
úrufræðingum gert kleift að vinna úr rannsókn-
unum og rita um þær. Hér skal það borið blá-
kalt fram að þjóðin hafi efni á að veita Náttúru-
fræðistofnun íslands og vísindamönnunum sjálf-
um alla þá aura sem til þess þarf. — s.

Við eigum að njóta sama réttar. — Glæpa-
menn sleppa, en stúdentar eru brenni-
merktir. — Enn um stúdenta.
Kona,, sem á sumarbústað
ofan við Rauðavatn, haífði ný-
lega samband við Bæjarpóst-
inn vegna tilskriía sumarbú-
staðareigenda í síðustiu viku.
Sagðist hún vera bréfi hans
fyllilega samanála, nema að
einu leyti. — Við eigum að
hafa ferðir upp að Lækjar-
botnum, eins og áður, og við
eigrum að greiða sama far-
gjald og aðrir Reykvíkingar,
sagði hún. — Þetta svæði,
sem hér um ræðir er innan
lögsagnarumdæmis Reykjavík-
ur og íbúar og sumarbústaða-
eigendur þar eiga að njótia
nákvæmlega sama réttar og
aðrir borgarbúar.
Þýzk kona, sem hefur ver-
ið búsett hérlendis á þriðja
áratug hafði nýlega samband
við blaðið í tilefni af við-
brögðum íslenzkra ráðamanna
og fjölmiðla við mótmælum
námsmanna hérlendis og á
Norðurlöndum. Lýsti hún
furðu sinni á meðferð þessa
máls, framgöngu lögreglunn-
ar, hótunum ráðamanna og
andúð vdss hóps manna í garð
stúdentanna. — En samit sem
áður er samúð alls þorra fs-
lendinga með stúdentunum,
og við hneykslumst á þessurn
viðþrögðum. Eina íslenzka
dagblaðið, sem hefur sýnt
stúdentum einhveirn skilning
er Þjóðviljinn, og ég er þesS
fullviss, að sá skilningur
verður vinstri mönnum í hag
í kosningunum. Ég hef til
dæmis aldrei verið kommún-
isti, en ég ætla að greiða Al-
þýðubandalaginu atkvæði
mitt vdð næstu kosningar, og
ég veit um marga fleiri, sem
ætla að gera slíikt hið sama
einungis' vegna þessa, sagði
bonan.
Hvers vegna er stórglæpa-
mönnum og ofbeldismönnum
þyrmt? Hvers vegna eru ekiki
birt nöfn þeirra manna, sem
komast í kast við lö'gdn vegna
þjófnaða, naiuðgiana og ann-
arr,a álíka glæpa, en stúdent-
ar, siem berjast fyriæ tilveru
sinni, eru brennimerktir með
nafnbirtingu.
Annars finnst mér þetta
ekkert einsdæmi hér á ís-
landi, því að yfirleitt er á-
standið hræðilegt á flestum
sviðum, Hvemig er t.d. með
atvinnumálin? — og hvernig
er með réttvísina?
Fjölmiðlamir, ednkum Morg-
unblaðið, reyna að dylja okk-
ur þess, hvemig alit er í
pottinn búið, og þessa dagana
segir það fjálglega, að ekkert
ativinnuleysi sé í Landinu,
þvert of'an í alilan sannleika.
Það hefur að vísu komið dá-
lítil aflahrota, sem bætir úr
skiák um stundiarsakir, en
þegar hún bregzt, hvað þá?
Þessari óstjóm verður að
linna, og það gerist þvi að-
eins, að fólk geri sér grein
fyrir þessu hryllilega ástandi
og velji sér nýja stjóm í
næstu kosningum.
B.J. hefur oft áður sent
póstinum línu og nú ræðir
hiann um harkalegar lögreglu-
aðgerðiir á síðustu tímum:
Sæll póstur!
Ég vil þakka þér ágætt
starf og bréfriturum þínum,
sem greinilega eru eftirtekt-
arsamir, mairgir bverjir, og
færir til ályktana.
Þín er saknað í hvert sinn
sem blaðið verður að koma
út án pistla þinna, en betra
er að fá færri bréf og betiri.
Það er góður íslenzkur siður
að taka penna í hönd vegna
erindis en ekki öfugt. Meigi
sá siður haldast.
Nú hina síðustu daga hafa
ýmsir atburðir gerzt, sem
rædd'ir eru m-anna milli og
ekki eiga að liggja í liáginni.
Lengi hefur verið talið að
ein snauðasta stétt laindsins
væri verkamannaistéttin. Það-
an hefur Iíka löngum f-rekast
verið að væntá stuðnings við
þjóðlegar umbætur, er það í
samræmi við orðtakið: „allt
að vinna og en-gu að ta-pa“.
Nú virði-st hins vegar svo sem
ungt aiþýðufólk, er hyggst
stunda framhaldsnám, batfi úr
enn lægrj söðli að detta, enda
sýnir þessi hópur mesta d)áð
íslenzkra þegna um þessar
mundir.
Alþjóð er kunnugt að ís-
lenzki-r námsmenn erlendis
riðu á vaðið með töku sendi-
ráðsins í Stobkhólmi. Engum
hugsandi og sanngjömum
mannj blandast hugur um að
slíkar aðgerðir eru örþrifa-
ráð til að vekja athygli á
bunzuðum krötfum bargarans,
fremux en löngun til óæski-
legra aðgerða, eins og ráða-
m-enn samfélagsins vilj a vera
láta; Skín vel í gegnum þ-ann
málflutning að sök bítur sek-
an, Hún er vön því.
Sem betur fer hefu-r þessi
þráðu-r verið tekinn upp hér
heimia og námism-enn byrjað
mótmælaaðgerðir, t.d. með
því að heimsækja mennta-
málaráðuneytið og sietjiast
þar niður. í því sambandi
vekur alveg sérstaka fu-rðu
f-ramkoroa íslenzku löigregl-
unnar, sem virðist nú hin síð-
ari árin við öll slík tækifæri
tileinka sér allt það lakasta
sem fréttist um erlendis frá.
Þessi mikla breyting á lög-
reglunni í Reykjavík hefur
tvímælalau-st orðið í lögreglu-
stjómairtíð Si-gurjón-s Si-g-
u-rðssonar. Siendurtekin harka-
leg meðferð á sakl-ausu fólki
tekur að sjálfsögðu atf ÖU tví-
mælj um a-ð þarna er unnið
m-airkvisst eftir fyrirmælum.
Fer vart hjá því að þetta
verði sett í sam-band við
brúnstakkia-fortíð lögreglu-
stjórans.
Þegar námsmenn heimsóttu
M-enntamálaráðuneytið i um-
rætt skipti fór að sjálfsöigðu
eins og ajvinlega, þegar mót-
mæla á eða bera fr-am kröf-
ur innan ramma stjóm-ar-
sbrérinnar, þ.e. safn-ast sam-
an án vopna, mó-tmæla með
nærveru sinni og afhend-a
með friði prentaðar greinar-
gerði-r. Þá ksemur lögreglian
og hefuir umsvifal-a-uist mds-
þyrmingar. Er aUmikil reynsia
að horfa upp á einkermis-
klædda lögreglumenn sparka
í fólk í sífeUu, troða of-an á
því og skeyta aldirei hvort
undir verðu-r skrokkur eða
andlit samborgarans.
Flesbum sem á horfðu mun
lengi verða í fersku minni,
þegar NATO-fundinum í Há-
skólánum var mótmælt af svo
mikilli hógværð og í sivo
Danskir stúdentar heiðra
foringja Svartra hlébarða
miklum friði að einungis var
setzt á tröppur hússins. Má
teija ví-st að aldrei fýrr hafi
þýzk-amerískar eftirlíkingar
íslenzku lögreglunnar í fanta-
skap verið unn-ar undir vætti
ja-fn miairgra í senn. T.d. varð
einn piltur, sem lögreglan
hrinti niður tröppuimar, fyrir
þv{ að faUa á andlitið og nef-
brotna, sem er vont meiðsli,
ér hann vildi rétta siig upp
var lögre-glumaður viðbúinn
að greiða honum, ekki högg.
heldur spark í andlitið, bæði
brotið og blóði drifið, Það skal
endiuirtekið og staðbæft að
svona fúlmennska befur þró-
azt innan lögreglunn-ar síðast-
liðin 3 oá-r. Það er vel til að
ýmsum veitist erfitt að trú-a
svona dæm-um og er því rétt
að bjóða vitnaleiðslur, ef ein-
hverjum líkaði þá betur.
Nýlega var lesin flrétt í út-
varpi um mótmæla-aðgerðir við
sendiráðið í Kaupmannahöfn
er fram fóru á siamia hátt og
erindi voru rekin við mennta-
málaráðuneytið hér, en frétt-
inni fyl-gdu þau ummæli frá
dönsku löigreglunni að fólkið
hefð; verið sérle-ga prútt.
Þetta segir auðvitað þá sögu
að vel hefur verið farið að
fólkinu, gagnstætt því, sem
gert var hér. Líklega bafa
beir dönsku engan b-ann átt '
lögireglunni, sem fús var áð
þreskja með gömlu aðferð-
inni. Unga fólk, látið ekki
hugflallast, því að sælir eru
þeir sem þj ást fyrir réttlæt-
ið. Ykkar er landið og fram-
tíðin. Það er engin göfug-
mennska fólgin í því að
beygja kné sin fyrir pan-g-
lætinu.
Þó aS alliir ábyrgir menn
ha-rmi aðferði-r löigreglunnar,
er vert að ha-fa huigfast að
þær endurspegla vissian veik-
leika, ekki stéttarinn-ar endi-
lega, heldur miklu fremur
hins rangsnúna samfél-ags,
sem hvergi helzt í sessi án
kúgunar. Hitt er svo lög-
mál, sem því miður e-r ekki
hægt að reisa rönd við að allt
ranglæti, spörk, höigg, mis-
þyrmingar og dóm-ar sem
dynj-a á bökum saklausra
munu vitj-a uppbafs siíns í
fyllingu tímans.
B.J.
KAUPMANNAHÖFN 5/5 —
Dansiha stúdentasambandið hef-
ur veitt listamannaverðlaun sín
einum af leiðtogum hinna bylt-
Framboðslistí Alþýðubanda■
lagsins á Raufarhöfn
Fyrir helgi var lagður
fram framboðslisti Alþýðu-
bandalagsins á Raufarhöfn,
en þar eigast við tveir list-
ar; listi fráfarandi hrepps-
nefndar og listi Alþýðu-
bandalagsins.
Listi Alþýðuhandala-gsins á
Raiuflarhöfn er þanndg skipaður;
1. Guðmundur Lúðvíksson,
verkstjóri,
2. Angantýr Einarsson, skóla-
stjóri,
3. Aðalsteinn Sigvaldason
verkamaður,
4 Jóhannes Björnsson, verka-
maður,
5. Þorsteinn Hallsson, form.
Verkalýðsfél. Raufarhafnar,
6. Jósep Kristjánsson, sjóm.,
7. Gunnlaug Hallgrímsdóttir
húsmóðir,
8. Kolbrún Stefánsdóttir, hús-
móðir,
9. Kári Friðriksso-n, bílstjóri,
10. Þórarinn Einarsson Borg-
fjörð, sjómaður.
ingarsinnuðu samtak,a blökku-
manna, Svörtu hlébarðanna,
Eldrid'ge Cleaver, og hefur
-$> þettia mál orðið nokkur höfuð-
verkur dönskum yfirvölduim.
Cleaver dvelst nú i Alsír, en
ósikar að taka á móti verðlaun-
unum í eigin persónu. Hann
vill samt sem áður ekkí hætta
á það að fara frá Alsír til
Danmerkur, ef hann ætti það
á hættu að verða afbentur
bandarískúm yfirvöldum.«>
Dansk-a dómsmálaráðuneytið
hefur veiigrað sér við því að
gela Cleaver ednskonar griða-
bréf, þótt hann hafi fengið
leyfi til að koma til Danmerk-
ur á bráðabirgðavega-bréfi
alsírsku. Bandarískt vegabréf
Clegvers hefur verið úr gildi
numið og bann ásakaður fyr-
ir „árás í morðskyni“. Eins og
kunnu-gt er batfa m-eðlimlr sam-
takanna „Svörtu hlébarðarmr“
orðið fyrir margvíslegum of-
sóknum af hálfu yfirvaldia í
B'andaríkjunum að unda-nfömu.
Cleaver.
BIINAÐARBANKINN
lKtlllii f'ílliNÍllN