Þjóðviljinn - 10.10.1970, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVIlaJINN — Laugaridagluir 10. ofctóber 1970.
— Málgagn sósíalisma, verka lýSshreyfingar og þjóðfrelsis
Otgefandi: Otgáfufélag ÞjóSviIians.
Framkv.stjórh Eiður Bergmana
Ritstjórar: Ivar H. lónsson (áb.), Magnús Kjartansson
Sigurður Guðmundsson
Fréttaritstjórí: Sigurður V. Friðþjófsson
Ritstj.fulltrúi: Svavar Gestsson.
Ritstjórn, afgreiðsia, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust 19. Simi 17500
(5 linur). — Askriftarverð kr. 165.00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 10.00.
Verðtrygging launa
Jyað er hvimleit't einkenni á stjómimálaumræðaim
hér á landi að óvefengjanlegar staðreyndir
hrína ekki á áróðursmönnum frekar en vatn á
gæsum, og því er óhjákvæmileg sú leiðindaiðja að
vera í sífellu að endurtaka sömu staðreyndirnar.
Til að mynda birti Vísir nýlega röksemdafærslu
sem klifað hefur verið á áratugum saman í trássi
við alian raunveruleika. Blaðið segir að verðtrygg-
ing launa geri það að verkum „að laun hækka í
takt við verðbólguna. En víxlhækkanimar, sem
fylgja vísitölubindingunni, hafa í för með sér sí-
aukinn hraða verðbólgunnar. Það leiðir fyrr eða
síðar til gengislækkunar, er tekur aftur það sem
unnizt hafði. Hið eina, sem vísitölubindingin
tryggir, er vöxtur og viðgangur verðbólgunnar.“
Óhjákvasmilegt er að gera enn einu sinni athuga-
semdir við þessa kenningu:
J Verðtrygging launa er engin undirrót verð-
bólgu. Launafólk fær ekki greiddan einn eyri
í vísitölubætur nema verðlag hækki. Þannig geta
stjómarvöld komið í veg fyrir að kaupgjald hækki
að krónutölu af þessum sökum með því að halda
verðlagi stöðugu.
2 Hér er um annað og meira að ræða en kenn-
* ingu á blaði. Frændþjóðir okkar á Norðurlönd-
um hafa lengi haft verðtryggingu launa í samn-
ingum og lögum. Sú skipan hefur ekki leitt til
neinnar óðaverðbólgu eða gengislækkanaskriðu
þar í löndum. Verðlag hefur að visu hækkað þar
á undanförnum áratugum, en verðhækkanir ann-
arsstaðar og aukin framleiðni hafa jafnað þau
met. Munurinn er hins vegar sá að ríkisstjómir
annarstaðar á Norðurlöndum telja það skyldu sína
að halda verðlagi í skefjum og framkvæma þá
skyldu í verki, m.a. með lögbundinni verðstöðv-
un annað kastið, en viðreisnarstjórnin sjálf hefur
magnað verðbólguna vitandi vits alla sína tíð.
^ Það er alrangt að verðhækkunum linni ef verð-
•trygging launa er afnumin. Af því fékkst
reynsla í upphafi viðreisnar, þegar vísitölubæt-
ur á laun voru bannaðar árum saman. Engu að síð-
ur hækkaði verðlag um 10 - 20% á ári að jafnaði.
Þegar launafólk gat ekki fengið bætur með vísi-
tölukerfi neyddist það til þess að hafa lausa kjara-
samninga, og leiddi sú skipan til þess að gerðir
vom nýir kjarasamningar allt að því þrisvar sinn-
um á ári! Röskunin á vinnumarkaðnum hefur
aldrei verið meiri en þá.
jjitt er svo aftur rétt hjá Vísi að verðtrygging
launa veitir ekkert frambúðaröryggi, ef stjóm-
arvöld landsins hafa það að keppikefli að grafa
undan slíkri skipan. En það er ekki vísitölukerf-
inu að kenna, heldur ríkisstjórninni og stefnu
hennar. — m.

SJONVARPSRYNI:
MALK
Það lægi cinna næsit að Ihallda
áifraim norræmjim ástárjátn-
ingum og byrja þetta sfcraf
með orðumum Heja Sverige.
A.m.k. virðdst sænsfci fræðslkj-
myndafloKkurinn Myndin og
mannkynið, sem hófst á laug-
ardaiginn, ætia að verða Kf-
andi og uipplýsandi. Það er
svo ótailmargit varðandi þróun
Ijósmyndatækninnar, sem yfir-
gnæfandi þorri manna veit
.ekikert um, en er skemmtillieigt
að fá að vita, einmitt vegna
þess hvað þetta tæiki er yfir-
gnæfand'i þoirra manna nó-
korndð. Þiað flýgtu- i huig, hivað
unnt væri að gcra fróðiliegan
og skemmitilegan þátt um
elztu Ijásmyndiara og Xjós-
myndir frá Islandi. Það er
talsvert efni til. En eins gott
væri að filana ekiki að nedruu,
því að þasttir sem þessir eru
ailvörumál, sem geta valdið
mifclum rugdlngi á söguslkoðun
manna um ófyrirsjáanlegan
tíma, ef illa er staðið að í
fyrstu. Þessi sænski filoklkur á
annars eintoum að fjailla um
afsitöðu Ijósmyndarinnair til
mannsdns sem þjióOfélagsiveru,
og er það vel, því án sdífcs
innihalds pípi ég á svoikaliað-
ar listrænar ljósmyndir. Á það
vax líka bent í fyrsta þœtt-
dnum, hver áhrif ljósmyndin
gieti haft í baráttunni fýrir
betri heimd.
t ^
Stuttiu síðar kom endurtekið
sænskt efni um sömu baráttu,
leikritið Bylting eða umbætur.
Hér voru orð í saimtíma töduð,
og flór vel á því að endursiýna
þetta í það miund, sem fram-
halldsskólar eru að hefjasf;
svo mjög mdnnti þetta á set-
una í menntamólaráðuneytiniu
í vor. Vandamálin voru býsma
vel tíunduð, ekki aöeins átök-
in við óvininn, eiturgassipek-
úlantáma, heldur útdstöðuimar
við foreldrama, sem voru þó
tiltölulega frjólsllymd og ved-
viljuð, og síðast en ekki sízt
innbyrðis deilur um aðlferðir.
Kommúnismdnn, hann erþetta
einfalda, sem enfitt er að
framlkivseíma. saigði BertBrecht
eins og fdedra gott. Heiti ledks-
ins á íslenztou var dálítið vill-
andi, en það hét á sænsku
Konfrontafdon, og skal játað,
að efcki er auðgjört að snara
því heiti í hasitd .Það heitir í
orðabókarþýðingu samprófiun
(fyrir rétti), en hefði hér mótt
hedtá eittlhvað í hkmgu við
„mætast stálin sitdnn“. Það
er a.m.k. hæpinn skiilningur,
að Svante hafi undir lokin
viljað fallast á „umbótastefnu“
sænslfcra krafa. Hann er bug-
aður af persónullegu áfalli.og
spuming hans er miklu frem-
ur þessd: Er unnt að fram-
kivtæma byltinguna án þess að
slíkir hanmJeifcir þurö að
garast. Og þetta ledfcrit var
blessunarlega laiust við að
vdlja veita svar við því.
Þriðja sænslka fnamlagið var
svo dans- og myndsikreyting
við Ea Valse Ravels. Það var
sivosem ágastt, en það li.ggur
við að manni fiinnist þeir
sænstou stundum fiuiláfcafir í
að sýmast róttæikir og jafnvel
byltingarsinnaðir. eins og þeg-
ar þedr vilja lesa forspá tón-
skóldsins um hrun auðvalds-
þjóðfélagsins úr þessu faíllega
hljóimsveitarverki og fióMkiö
virðist dansa inn; í Ve'trar-
höllinni aðfaranótt 7. nóvem-
ber 1917. Þetta mdnnir á sós-
íaHrómantík Stalíntímabilsdns
svoikaillaiða.
A laugardagsfcvöldið sástsvo
hroðalega lönig og næstumedns
leiðinleg bandairíslk saikamólla-
mynd, Sýkn eða sckur. Meinið
var, að hún. var alls efcki
spennaindi, en e.t.v. gaf bún
óvitlausa miynd af storípaledk
þeim, sam kviðdiómisfcerfið
bandaríska er orðið að oig ný-
legast hefur gert réttarhöldin
yfir Charles Manson & Co
útatf Shanon Tate mcrðinu að
sdifcus.
Á sunmudaiginn byrjaði Stund-
in okkar lofcs aftur með því
að Kristín las sméibamasöigu,
sem var allltotf lítið og illa
myndskreytt. Svipbrigði henn-
ar sjálfirar nægja eikfci þeim
litlu. Þá kom tómsitundalþátt-
ur Jóns Pálssonar, og fcann
Missögn leiirétt
í Þjóðviljanum, 7. október
1970, birtist leiðinda klögubréf
frá Kristni Snæland, rafvirkja-
meistara, eins og blaðið titlar
hann, á hendur Bræðumir
Ormsson hf., vegna niðurstöðu
meðmælabréfs Karis Eirfksson-
ar framkvæmdastjóra, til áð-
umefnds rafvirkjameistara í
Malmö.
Við lestur bréfanna verður
öllum ljóst að hér er um per-
sónulegar deilur bréfritara að
ræða, sem ég að sjálfcögðu hirti ^
ekki um að svara, ef í því eina45'
máli sem við rafvirkjar hjá
Bræðrunum Ormsson höfum
aðstöðu til að dæma um, væri
ekki hallað á ódrengilegan hótt,
réttu máli. Kristinn Snæland
segir að Bræðurnir Ormsson hf.
hafi efcki greitt laun á tilskild-
um tíma, né samkvæmt samn-
ingum.
Vil ég t-aka eftirfarandi fram:
í þau rúm tvö ár, er ég hef
gegnt trúnaðarmannsstörfum,
fyrir Félag íslenzkra rafvixkja,
hjá Bræðrunum Ormsson, hef-
ur aðeins einu sinni komið fyrir
að u/msamin vikúlaun hafa ekki
verið gerð upp, og greidd að
fullu fyrir lok vinnuvifcu. I því
eina tilfelli sem ekki voru
reiknuð út laun, stafaði það af
verkfalli skrifstofufóliks. 1 þvi
tiifelli brugðu forsvarsmenn
Bræðranna Ormsson á það ráð,
að greiða mönnum nokkur þús-
und hverjum upp í laun, en
endanlegt uppgjör lá fyrir ein-
um eða tveim dögum síðar, er
verfcfalli skrifstoliufólks var af-
létt, enda er almælt meðal raf-
virkja, að það sé, og hafi ávallt
verið, stolt Eiríks Ormssonar,
þau 48 ár, sem hann hefur rek-
ið fyrirtæki sitt, að láta aldrei
standa á launagreiðslum til
starfsmanna sinna.
Um það atriði, að brotnir hafi
þetta að vera til einhverra
nota fyrir þá, seim eru aifíbiurða
handllaignir og filjótdr aðsikilja
verklega tilsögn, en mdðlungs-
kílaufía, sem þó langar til að
vera mað, þyrfti að sýna að-
ferðimar mun ýtariegar. Og
ekki þurfa hedlibrigðdr lækn-
ingar við. Að Wbum féngium
viö svo fýrsita þáttinn af
Dimimiaiimimi, og er mdkið gött
að sjónvarpdð skuli ætla að
sýna þetta leikrit, þótt miargt
standi þar til boita. A.m.k. meg-
um við víst vera fegin, að ekki
skiuli enn komið litsjónvarp.
Það er með ledkflofck Ric-
hards Boone edns og aöra
fjöldaframfleiðisilu fiyrir sjón-
vaiþ: það vantar alla æð í
þetta. Þetta er að vísu að því
leyti slkárra en annað af þessu
tagi, að formúlan er ekílá æ-
tíð hin saima, en engu að síð-
ur minnir þetta rnest á súpu-
glutl, sem atvinnuleysdngjum
eða föngum er gefið regluflega
með lágimiairfcsvítamímnniflialdi.
Og erum við svo hart keyrðdr
að við þurfuim þessa með?
Réttur er settur var í dauf-
ara laigi að þessu sdnni, nema
dómivörðurinn brást ékki.
Þess var fiagnandi gietið með
myndsikreytingu í Þjóðviljan-
um fyrir vifcu, aö nú væri
Lucy Ball adtar að kama í
sjónvarpið. Heggur sá er hlífa
skyldi. Það má að vísu hugsa
með umlburðairlyndd Jóns í
Brauðfliúsium til þeirra, sem
hafa kímnigiáfulágmairikið á
þeim stað, að þeir hlæja með
kórnum að þessum fiettanddog
brettandi íllatbröndurum og
siimplum tiltækdum: sæilir eru
einfíaldir. En hver er þá orð-
inn hlutur þessa blaðis, etf á
að reka öbeinan áróður fýrir
3ja filoikks skemmitdeíni. Það
er áldkia góð laitína og að fiólk
baði sdg hvergd né dansdnema
í TéfckósLávaíkíu.
Annar þéttur dönsku ostr-
anna var heldiur latoari en sá
fyrstd, en hélt þó í horfdnu.
Næsta efhi virtist snertaDan-
mönfcu ekfci alHUítið, en það
voru skiptar skoðanir um
klám. Þáttur þessd mdsheppn-
aðist, af því aö aldrei varð
Ijóst um hvað verið var að
tala. Það var tæpt á því, að
skiligreina þyrtfti crðið og hug-
takið, en komst aldrei lengra.
Síðan voru menn misjafnlega
mdkið með eða móti ,fclámi“,
en það hafð: eins mátt nota
orðdð hopp eða skopp eða búa
til eitthvert delluorð, snúa
orðinui fclám við og tafla um
máflfc. Menn vasru jafnnær.
Mest var vitnað til erlendra
sérfræðingia atf ýmsu þjóðemi,
eins og vandinn er um Isfland,
og viðhöfð jafnteygjanleg hug-
tök og kfliám: Hvað er t. d.
„mannsæmandi Mf“? Og hvað
er „a£skræmdnig“? Díikleiga
hefði verið rétt að srýna á
undian kvitomyndiaistulblba og
ljósmyndiir, sem hér mundu
fllokkast undir klám nú, svo að
fiólk mætti sjá um hvað dedl-
an stóð. Annairs var það rétt,
sem fram kom hjá tvedmur
amfc. að í oklkar þjióðfiéflagd er
alllt giert að söluwarndngi, og
það iedðánfletga við sivonefnt
fctám er ednmdtt þetta, að í
gróðaskyni er verið aö leiglglja
einhverja otfuráiherzflu á að
sýna jatfnsfjólfísaigðam Mut og
kynmök og jatfneðlilletgiam hlut
og margbreytilegar aðflerðirvið
þá athjötfn eru.
Kynning sögupcrsóna virtdst
óvænt vera að Maupa atf
stokkunum þetta tovöld og
hótfst með Bjama Tflnoirairen-
sen. Hún ollili nokikirum von-
brigðmn. Sé ædflumin aðgflœða
sö'guáhuga alimennings, ætti
þetta fremur aö vera geitraun
og svarið gæti t.d. fcomr.ð í
næsta þasftiá. UggBaust yrði
löðummamnlLegt verfc að gieba
fyrir hivem þarnn sem á ís-
lenzkar æviskrár, en þaðaatti
þó ekiki að verai firógangssöik.
A. Bj.
verið á akikur saraningar, vil ég
sem trúnaðarmaður rafvirfcj-
anna, taka það fram, að þetta
er í fyrsta sinn sem mér berst
til eyma sú umkvörtun, enda
hafa ekfci verið forsendur fyrir
því að mínurn dómi.
Það er vonandi að aðrir laun-
þegar hefðu ékki aðrar um-
kvartanir á hendur vinnuveit-
endum sínum, en við rafvirlkjar
hjá Bræðrunum Ormsson,
hvorki vegna launa, launa-
greiðslna né samningsbrota.
Hins vegar þykir mér ledtt, að
éfitir 10 vikna starf sfculi Krist-
inn Snæland ekki £á skárri um-
sögn í meðmælabréfi hjá fram-
kvæmdastjóranum, Karli Eirífcs-
syni, en raun ber vitni. Mun
hún án efa stafa atf persónu-
legum dedlum þessara aðdla, og
verkalýðshreyfingunni með öllu
óviðkomaindi.
Þetta Málmeyjarbréf Kristins
Snælands getur vart átt að
þjóna öðrum tilgangi, en að
korna atf stað ófriðd þar sem
friður rífcir.
Með þökfc fyrir birtinguna.
Jóhannes Bjarni Jónsson.
Gredn þessi barst Þjóðviljan-
um síðdegis á fimmtudag, en
varð að bíða birtingar einn
sólarhring vegna þrengsda í
blaðdnu í gær. — Ritstj.
Vestur-ÞJóB verjar bjóða íslendingum
styrki til náms og vísindasturfa
m Sambandslýðveld- telia. en framleneim? kernur t.il fást. í menntamálar
Ríkisstjóm Sambandslýðveld-
isins Þýzfcalands býður fram
allt að þrjá styrki handa ís-
lenzkum námsmönnum til há-
skólanáms þar í landi háskóla-
árið 1971—1972. Styrkimir
nema 500 þýzkum mörkum ó
mánuði hið lægsta, auk 400
marka grelðslu við upphaf
styrktímabils og 100 marka á
námsmisseri til bókakaupa, en
auk 'pess eru styrkþegar undan-
þegnir skólagjöldum og fá
ferðaikostnað gredddan að
noikkru. Styrktímabilið er 10
mánuðir frá 1. október 1971 að
telja, en framlenging kemur til
greina að fiullnægðum ákveðn-
um skilyrðum.
Umsækjendur skulu eigi vera
eldri en 32 ára. Þeir skulu hafa
lokið a. m. k. tveggja ára há-
skólanámi. Umsækjendur um
styrk til náms við tækniháskóla
skulu hafa lokið sex mánaða
verklegu námi. Góð þýzkukunn-
átta er nauðsynleg, en styrk-
þegum, sem éfátt er í því efní,
ge&t kostur á að sækja nóm-
skeið í Þýzfcalandi áður en há-
skólanámið hefst.
Sérstök umsóknareyðublöð
fást 1 menntamálaráðuneytinu,
Hverfisgötu 6, Reykjavík. Um-
sófcnir, ásamt tilskildum fylgi-
göignum skulu hafa borizt ráðu-
neytinu fyrir 25. nóvember n. k.
Þó hefur vestur-þýzka sendi-
ráöið í Reykjavík tjáð íslenzk-
um stjórnvöldum, að boðnir séu
fram tveir styrkir handa ís-
lenzkutm vísindamönnum til
námsdvalar og rannsóknastarfa
í Samibandslýðveldinu Þýzka-
landi um allt að þriggja mián-
Framihald á 9. stfðu.