Þjóðviljinn - 13.10.1970, Side 7

Þriðj'UÖagur 13. októiber 1970 — ÞJÓÐVILJINN — SlÐA ’J
Bjarni Þórðarson, bæjarstjóri:
Hampar lygasögum, en sting-
ur staðreyndum undir stól
Hér fer nú fraim í þriðjai svnn
úthlutun viðuírkenningBirlauna
úr Rithöfundasjóðl Mands, og
lýkiur þar með tfynsta áiflangBn-
um í sitarfesögu sjóðsins. Þegar
viðuiikenning fékfcst á jwí, eftir
alllangia baráifctu rithöifunda. að
þeir fengju umbiun fyrir afhot
þeirra hugverka sdnna, setm boð-
in eru fraim. af opinibenri hélfu
í almienninigsibólkiasötfnuim, var
þannig til stofnað mieð hedmáld-
argrein í löigtunum stióllíluim 00
með samlþyikikt Bithöflundasam-
bands Isfiands, að gredðslur
vegnia bókaieiignair Mflunda í
söfnum kaamiu elóki til fram-
kvæmda fyrsitu Iþrjú árin, hieHd-
ur yrði sá1 tfmd notaður t;l þess
að treysba grund.völl stjóðsdns
og vinna þaiu undirbúningwerlv,
seim greiðislukieirfið hlyti að
byggjast á. Hinsiveigar yrði þaiu
þrjú ár, samkivæmjt lögunum,
úthlutað sérstölkium viður-
kenninguim til höfunda, siem. og
fraanvegis miun verða. Nú eiru
þessd þrjú ár sienn Idðin og
þáttaskil framiundlan í sitarf-
semi sjóðsins.
133 bókasöfn athuguð
Þegar til áttí að takai um öfll-
lians, hvernig hann hagnýtti sér
þessar úpplýsingar.
í blaSi sínu 1. október birtir
ritstjórinn svo glefsur úr bréfi
mínu, með eftirmála eftir sjálfan
sig, þar sem enn er rcynt aS drótta
aS bæjarstjórninni fjandskap í
garS atvinnureksturs í bænum.
Megin ádeiIuefniS á bæjar-
stjórn í grein G. S. frá 17. sept-
ember, var þaS, að Alþýðubanda-
lagsmenn hér í bæ reyni að setja
fótinn fyrir atvinnureksrur ann-
arra en sjálfra sín. Þessa órök-
studdu staðhæfingu hrakti ég
mjög rækilega í bréfi mínu, sem
dags. er 21. sept., en ritstjórinn
gætir þess vandlega, aS sleppa
með öllu þessu atriði, er hann
birtir glefsur úr bréfi mínu. Sýnir
þaS glögglega drengskap ritstjór-
ans, þar sem hér er um að ræða
aðalatriðið í ádeilu hans á bæjar-
stjórn, og raunar það eina, sem
verulegu máli skiptir í þeim efn-
um.
Ég leyfi mér að biðja Þjóðvilj-
ann að birta þennan kafla úr bréfi
mínu úr því að drengskapur rit-
stjóra Nýs lands frjálsrar þjóðar
hrekkur ekki til þess að hann sjái
sér fært að gera það. Hann kýs
sýnilega heldur að hampa íygasög-
um, en hafa það, sem sannara
reynist.
Umræddur bréfkafli hljóðar
svi;
„Ályktun yðar um að AB-for-
ystan vilji ekki „að neinir „óæski-
legir aðilar" veiti fyrirtækjum sín-
um samkeppni" er mjög ómaHeg
og byggð á fullkominni fáfræði
um gang þessara mála hér í bæ.
Skal ég nú reyna að leiða yður í
allan sannleika um þetta mál og
efa ekki, að þér dragið þessa stað-
EYamhald á 9. síðu.
Lagður grundvöllur að úthlutun eftir bókaeign á söfnum:
Bókaeign skráð á 133 söfnum
13 rithöfundar hafa hlotið viðurkenningarlaun úr Rithöfundasjóði
Islands, samtals um 1,6 miljón króna. Fyrsta áfanga sjóðsins lokið
núlifairudd höifunda, hefidiur og
látna, sem enn eru í ritrétt:, og
greiöist íéð þá þeim aðiluim seom
svarað hafa eftirflieittiun sjóös-
stjómar og gert gredn fyrir
erfða- eða umiboðsrétti sdnium.
Til þeirra skipta kwmia 60% af
áriegium tekjum sjióösinsi, em
hinum 40 hundnaðshlutunum
skal, svo sem í lögunium segir,
verja til „bókmenntaivierðlauna,
starfsstyrkja rithöfunda, svo og
til styrktaj- ekkjum, ekíklum og
niðjum látinna höfunda, séu
rfkar ástæður tdl! að dtólmi
Björn Th. Björnsson formaður stjórnar Kithöfuntlasjóðs afhendir
Tómasi Guðmundssynj viðurkenningarlaunin, en síðan þakkaði
Tómas nokkrum orðum fyrir hönd viðtakandanna fjögurra. —
Myndir: A.K.
í biaðinú „Nýtt land frjáls
þjóð", sem út kom 17. september
sl., er rætnisleg grein um af-
greiðslu bæjarstjórnar Neskaup-
staðar á ábyrgðarbeiðni gervifé-
lagsins Arnarborg hf. vegna fyrir-
hugaðra kaupa félagsins á togara
frá Spáni.
Vegna þessarar greinar skrifaði
ég höfundi hennar, Guðmundi
Sæmundssyni, ritstjóra, langt og
ýtarlegt bréf, þar sem ég leiddi
hann í allan sannleika um málið
og sendi honum jafnframt helztu
gögn þess. í bréfinu kvaðst ég
ætla að eiga það undir drengskap
sjóðsetjórnar.t1
Fyrlr nokkrum dögum var af
hálfu menntamálaráðuneytisdns
sett niður nefnd til þess að end-
urskoða lögin um almennings-
bókasöfn, en bau lög fela einn-
ig í sér ákvæðin um Rithöf-
undasjóð íslands. Nefnd þessd
hefur nú hafið störf sin, og má
í allri sanngimi væntai þess,
að sú endurskoðun verðd til
þess að baeta verulega þennan
skarða hlut. Ennfremur er
nefnd þessari faldð, í fratm!h<afidi
af samlþylikt rithöfundalþínigs í
fyrraihaust, að athuiga. og geira
tillöigur um kaup nílkdsins á
ákveðnum eintaíkafjölda nýrra
b'óka til handia almenningslbóka-
söfnun landsins. Er bað og
gleðilegur áfangd.
Þegar lögin um Rithöfunda-
sjóð Islands vom mótuð, var
okikur Ijóst, sem um þau fjöll-
uðu, að erfitt yrði á þessu sibigi
að koma á gagnkværmim
greiðsfium milli Norðurlanda,
þ.e. fyrir not íslenzikra huig-
verka í söfnuim á Norðuirlönd-
um, en annarra norrænna höf-
unda f söfnum hér. Var því sett
bráðaibirgðagrein í lögdn þess
eifnis, að „þar til giagnkvæmar
Framhiald á 9. síðu.
Fyrsta úthlutun næsta ár
Hafin er úrvinnsila úr göign-
um þessuimi, þannig að bókaeign
hvers höifundiair er færð á sér-
sfcakt spjald, og veröa greiðsil-
umar síðan reiknaðar út eftir
þeim. Vonir standa til, að fyrsta
úthlutun saimlkvæmt þessu
geti farið fram á útmiánuöum
næstu, og er þó miðað við bóka-
eignina í ár.
Það hefur frá upphafi sætt
gagnrýni og mun raunar mörg-
um komia enn óvæmna, hversu
skiptaféð er grætilega lítið, enda
er 'hér ekki aðeins um að ræða
un upplýsinga um bókaeign ís-
lenzkra höfunda í sötfinum lands-
ins, kom brátt í ljós, að safn-
skrámar voru víða langt í frá
nógu greinargóðar og í sum-
um smærri söfnum alls ekki
til. Því áikrvað stjórn sjóðsins að
láta fara fram gagngera talln-
ingu í hverju siafni, og verða
þær sknár undirstaða úthluitun-
ar á komandd árum. Bftir það
þurfa ekki að kloma til aðrar
upplýsinigar en um sialfnaiuka og
aflfölll frá ári til áns, auk upp-
lýsin'ga um nýstofnuð söffn. Til
þassarar könnunar réð sjóð-
stjórmin þrjá menn, og haffa
þedr nú allir lokið yfirferð
sdnni. Ástgeir Ólafsson rithöf-
undur — Ási í Bæ — fór á
öndverðu sumri yffir allt svæð-
ið frá Lóimaignúpi ausitur að
Botnsá, en síðan f haust frá
Botnsá að Gilsfirði, eða yfir öll
, söfn á Suðvestur- og Vestur-
landi.
Rósibarg G. Snædal rithötflund-
ur á Alkureyri fór yfir söfnin
á Norðurlandi, frá Hrútafirði að
Norðurmúfiasýslu, en Inigibjörg
Maignúsdlólttir bókavörður í Nes-
ka-upstað tók að sér könnun á
Austurlandi og taldd í öllum
sötflnum flrá og með Norðúr-
Múlasýslu að og mieð öræfa- <*>
sveit. Kann sjóðstjtómin bessu
fólkii beztui þakkir fyrir trúleiga
unnin störf, svo og umsjónar-
mönnum bókasafna sem að
fraimgangi þessa hafa stutt. Hér
eru þó ekki tallin mieð hin
stærr: bæja- og héraðsbókasöfn,
som hafa góðar siaiflnskrár og
skite upplýsin'gunum sjálf. Af
Vestfjörðuim hefur verið afllað
gagna um noktour hin helztu
söfn, og er nú unnið oð því
að lljúka verfcinu vestur þar
mieð tilhjálp bókava.rða og um-
sjónarmanna ssifnanna á stöð-
unuim sjálfum. 1 yfirferð þessari
er alls um að ræða 133 söfn.
Þcir hlutu viðurkenningu Ritliöfundasjóðs íslands á laugardaginn — 150 þúsund krónur hver
þeirra. Talið frá vinstri Tómas Guðmundsson, Þorsteinn frá Hamri, Ólafur Jóhann Sigurðsson,
Jón Björnsson.
■ Á laugardaginn fór
fram úthlutun viðurkenn-
ingarlauna úr Rithöfunda-
sjóði lslands og er þetta
í þriðja sinn sein veitt er
úr sjóðnum. Lýkur þar
með fyrsta áfanga í sögu
sjóðsins, en á nœsta ári
standa vonir til að unnt
verði að úthluta í fyrsta
sinn samkvaant bókaeign
á bókasöfnum. Hefur mik-
ið undirbúningsstarf verið
unnið til þess að gera út-
hlutun mögulega eftir
bókaútlánum á söfnum;
þrír starfsmcnn rithöfunda
hafa unnið að því I sum-
ar að skrá bókacign 133ja
bókasafna í landinu.
H Þetta kom fram í ræðu
Bjöms Th. Bjömssonar,
formanns stjómar Rithöf-
undasjóðs fslands, er hainn
afhenti þeim Jóni Bjöms-
syni, Ólafi Jóhanni Sig-
urðssyni, Tómasi Guð-
mundssyni og Þorstedni
frá Hamri viðurkcnningar-
Iaun á laugardaginn. Hafa
þá 13 höfundar hlotið við-
urkenningarlaiun úr Rit-
höfundasjóði fslands, sam-
tals um 1,6 milj. kr.
B Viðstaddir úthlutunina
voru auk viðtakenda
stjómarmenn rithöfunda-
félaganna og fleiri.
gj Hér á eftir birtist í
heild ræða Björns Th.
Bjömssonar, form. sjóð-
stjómar. Tómas Guð-
mundsson skáld þakkaði
fyrir hönd viðtakenda,
(Millifyrirsagnir í ræðxmni
em Þjóðviljans).