Þjóðviljinn - 10.11.1970, Qupperneq 3

T>ri5jucTa.gur 10 nóveo'Tr'sr 1970 — ÞJÓÐVTiLJINN — SlÐA J
Willy Brandt forsætisráðherra talar á kosningafundi í Hessen.
Frjálsir demókratar stóðu sig
framar vonum í Hessen
Þjóðfrelsisherínn í
Kambodju er í sókn
PHNOM PENH 9/11 — Sveitir úr þjóðfrelsishernum í
Kambodju hafi u'mkringt þriðju stærstu borg landsins,
Kompong Cham, og ráðizt á sveitir úr sitjómarhernum og
Saigonhernum í þorpum umhverfis borgina. Haft er eftir
háttsettum foringjum í her st'jómarinnar í Phnom Penh
að þessar aðgerðir marki nýja sókn þjóðfrelsishersins.
Herstjórnin í Phnom Penh til-
kynnti í dag að hersveitir henn-
ar hefðu orðið að hörfa úr bæn-
tim Troeung, rúma 10 kim fná
Kompong Oham, en harðir bar-
dagar hefðu staðið um bætinn
allan daginn. Hefði hún misst
útvarpssamband við svedtir sín-
ar bar um nóhleytið og væri
ekki vitað nánar hvað bar hefði
gerzt.
Árásin á Kompong Ðham, sem
er eina 50 kim fjcrir norðaustan
höfuðborgina, ihófust kl. 14,30
eftir staðartíma í daig, begarhaf-
in var skothríð úr sprengjuvörp-
um á borgina. Síðan gerðu Dand-
göngulliðar bjóðifreilsiishersiins árás
á flugvöllinn við borgina. Bar-
dögunum hélt áfram allan dag-
inn og í Phnom Penh var við-
urkennt að Kompong Oham væri
nú í herikví og loikaðar allar leið-
ir tfll borgairinnar.
Saimtfmds gerðu sveitir úrbjóð'
frelsishemum skynddáhilaup á
samgöngum'iðstöðina Skoun sem
er um miðja vegu milili Kom-
pong Cham og PhnomPenh. —
Einnig var ráðizt á stöðvar
stjómarhersins í öðrum bæjum
bama í grenndinni. Sprenging
varð á fjöHfarinni götu í Phnom
Penh í kvöldi og særðust nokfcrir
menn.
Stjóm Saigonhersins sem
rauninni ber hita og bunga af
bardögunum við bjóðfirelsisher-
inn í Kambodju tiikynnti í dag
að hersveitir hennar hefðu vegið
„12.575 hermenn fjandimannanna
í Kambodju“ síðan bær hófu í-
hlutun sína í borgarastríðið bar
í miarz s.l. 1.803 fiangac heifðu
verið teknir höndum. Að venju
er í „líkatöllunni" reifcnað með
beim óbreyttum borgurum^ kon-
um, bömum og gamaimennum,
sem Saigonberinn og Banda-
rikijamienn telja jafnan með
„vegnum henmönnum fjand
mannanna“.
Egyptniand, Sádan og Libya
ákveða sameiningu ríkjanna
Verðhækkanir eru vandinn
BONN 9/11 — Kosninigar til
fylfcisbingsins í Hessen í Vest-
ur-Þýzfcalandi flóru firaim í gær
og hafði úrsiiitanna verið beðið
með talsverðri eftirvæntingu, —
einkum bess hvemig Fi-jólsum
demófcrötum, samstapfisfiloifcki sós-
íaldemókraita á binginu f Bonn og
í ríkisstjöminni, myndi reiða af.
Hafði verið búizt við mikilu
fylgistapi beirra, ekki sízt vegna
bess að brír af binghiðnnum
flokksins hafa nýlega sagt sig-
úr honum, meðal beirra Brieh
Mende, fyrrverandi formaður
flofcksins, og var ætlun filestra
beirra að fhalldssamir fylgjendur
flokksins myndu nú bregðast
honurn svo að hann fengi jafnvél
efcki bau 5 prósent siem eru skil-
yrði fyrir bví að íá mann fcjör-
f.nn á bing-
Iðorrænir — þar
með íslenzkir —
með aðild að EBE
<wyí» esvra :
OSLÓ 9/11 — Fulltrúi samtaka
ísienzfcra stórkaupmanna greiddi
atkvæði með ályfctun um að að-
ild ’ 'áð ' Efnahagsbandialagi Evr-
ópu sé mikilvæg forsenda firam-
bróunar í atvúnnu- og efnahaigis-
lífi. Þessi fiulltirúi íslenzkra stór-
kaupmcanna greiddi atfcvæði sitt
á miðstjómairfundi norrænna
kaupsýslumanna sem var hald-
jnn í Stokkhólmi í síðustu vifcu.
★
Ályfctunin um Efnahaigsbanda-
lagið var samþykfct samhljóða á
fundinum og fiulltrúi íslenzkra
heildsala hlýtur að hafia haft til
þess umboð frá samtöfcum sínum
heima að styðja slíka ályktun.
Kemur því í ljós að mikilvæg
hagsmunasamtök verzlunarstétt-
arinnaæ styðja aðild að Efna-
hagsbandalaginu, bvað sem Gylfi
segir um málið —- eins og kem-
ur firam í frétt firá blaðamanna-
fundi með ráðherranum annars
staðar í blaðinu.
Leitað að þýzk-
um sjómauni
50 manns leituðu í gær frá
Neskaupstað að 31 árs gönilum
þýzkum sjómanni. Hann sástsíð-
ast milli kl. 10 og 11 í fyrra-
kvöld og gekk þá austur fyrir
bæinn, út á svokallaða Bakka.
Lögreglan í Neskaupstað gaf
bær upplýsingar að madurinn
hefði verið skipverji á skuttog-
aranum Úranus frá Bremerhav-
en. Þrír menn gengu í land, fyri.r
utan þann sem týndiist, og neit-
uðu þeir að fara um borð aftur.
Hafði orðið eitfihvert uppistand
um borð. Skipstjórinn gat þó
fengið einn af þessum bremur
til að faira um borð afitur og
sigldi skipið út klukkan 1 í
fyrrakvöld.
Leitað vair að hinurn týnda í
gær í Nesfcauipstað og alllt í
kringum bæinn en ekki fannst
neitt sem bent gæti til þess hvar
maðurinn væri niðurkomdnn. 1
gærkvöld átti að ganga á fjörur
og ef sú leit yrði árangurslaus
var ætlunin að halda leit áfram
í dag.
Þetta fiór á aðra ledð. Frjálsdr
demiökmtar töpuðu að vísu
nokkru fylgi, en fengu þó 10,1
prósent afikvæða í stað 10,4 óð-
ur, stóðu í stað að heita mátti.
Sósíaildemólbratar töpuðu hins
vegar talsverðu fiyligi, fengu 45,9
prósent í stað 51 áður, og er lít-
ill vafi á að nckkur hlluti fcjós-
enda þeirra hefur í þetta s:.nn
kosiið firambjóðemdur saimstarfs-
filofcksdns. Kristilegdr demótoratar
unnu mikið á, en eru samt í
algerum minniihluta í fylkinu,
fengu 39,7 prósent, en höfðu 26,4.
Hluti fylgisiaufcningar beiirra
kom firá nýnaziistum j NPD, sem
fengu nú aðeins 3 prósent, en
höfðu 7,9 óður. Komimúnista-
floktouirinn sem nú bauð fram í
Hessen í fyrsta sinn síðan starf-
semii hans var leyfð hlaut aðeins
rúm-t eitt prósent atkvæða.
Conrad Ahders, talsmaður
stjómarinoar í Bonn, sagði í dag
að Brandt fiorsætisráðherra væri
mjög ánægður með úrslitin í
Hessen sem telja maetti trausts-
yfirfýsingu á stj'ómina vegna
þeirraæ stefhu hennar að vinna
að bœttri sambúð við löndin í
Austur- Evtópu .
EBE
Framhald af 1. síðu.
:.ð blasir eftirfarandd við okkur
ísllendingum:
1. Við missum tolilfirjóJsan aö-
gang fyrir iðnaðarvömr í þess-
um lönduim, m.a. fyri.r álið, sagði
ráðherr-a 2,18% tollur kæmj á
freðfisk otokar í Bretlandi og 3.
Við misstum fríðandi við út-
flutning laimibakjöts til h'inna
Norðuriandanna. — T>að gefur
því að skfilja, að fari svo að þess-
ar þjóðir fái inngöngu í EBE,
verðum við að gera eitthvað,
sagði ráðherrann.
Og hvað geri.r í'íkisstjómin?
Ráðherra kvaðst ekki vera reiðu-
búinn að svara þvu, en lagði á-
herzlu á það að það væri eicki
unnt að sækja uim aðild að EBE,
en við verðum, sagði ráðherrann,
að reyna aö ná saimningum við
EBE, ekki venjulegum viðsikipta-.
samningum, eins og Israei, Júgó-
sjavía og Spánn hafa nóð við
EBE, helldur verðum við að
tryggja okkar vörum tolilafsilátt
og möguleika eins og þær hefðu
haft ef EFTA hefði orðið til ó-
breytt. Hvað bjóða íslendingar
á mióti? Róðherrann svarað: því
tilj að íslenztoa rítoisstjómin gæti
boðið þeim EBE-þjóðum, sem
slítoa tollsamniniga vjldu gera,
tollfríðindi inn á íslenzka mark-
aðinn.
Loks sagði ráðhemann að
n.æsti róðherrafundur EFTA yrði
haldinn 12. og 13. maí n.k. en
það væri mál mianna að þaðyrði
einhver mitoilvægasti fundur, —
sem ráðherrar EFTA-ríkjanna
hefðu hafldið. — Kannski að það
verð: síðasti regduilegur ráðherra-
fiundur EFTA samkvæmt núgild-
andi reglum þess.
Ráðheri-ann var að sn'ðustu að
því spurður hvort það hefði
efcki verið misskiilningur að
ganga í EFTA, ef namtökin eru
nú að leysast upp. — Einmitt
eJdlri, svaraði róðherrann, aðild að
EFTA gefur okkur möguleika til
þess að ræða við Efn aihagsbanda-
lagsiríkin á sama gmndvéllli og
aðrir aöilar. Það gefur okkar
kröfum aukinn styxik.
KAÍRÓ 9/11 — Þjóðarleiðtogar
araba í Egyptalandi, Súdan og
Libyu kcimu sér saiman uim á
fundi í Kaíró í gærkvöld að
gera nauðsynlegar róðstafanir til
undirbúnings að stofnun sam-
bandslýðveldis ríkjanna þriggja.
Tilkynnin'g þessa efnis vargef-
in út eftir langan viðræðufund
þeirra Sadats, forseta Egypta-
lands og stjómarleiðtoganna
Gaddafi £ Libyu og .Nieimeiry í
Súdan. Þeir ui’ðu sammála um
að lóta semja áætlun sem verða
mun uppistaðan í samningi um
sameiningu ríkjanna.
Nefnd hefur verið slfcipuð t:.l
að undirbúa stofnun sambands-
lýðveldisins í einstökum atriðum
en talið er víst að hvert ríkj-
anna muni eiga að hafia meiri.
sjálfstjóm í innanlandsmáíium
sfnum en um var að ræða þeg-
ar Sýriendingar cig Egyptar voru
saman í Saimfoandslýðveldi ar-
aba.
Ætlunin mun vera að stjóm-
ariedðtogarnir hittist á þriiggja
mónaða fresti og stofnað mun
ráð sem samræma á stefnuskrá
og óform rífcjanna. 1 í'áðinu
munu eiga sæti fulltrúar frá
Sósíalistasambaindd araba í Eg-
yptalandd og byiltingarráðunum í
Súdan og Libyu.
Sýning
Framhald af 12. síðu,
þeirra snerist mjög um þau. Nú-
orðið haf,a flestir samar aðiag-
azt venjm og lifisháttum lands-
manna sinna og aðedns fiáir
þeinra (í Svíþjóð um 25%, í Nor-
egi um 10%) stunda hreindýra-
rækt og þá með nýtízkulegum
aðferðum. Þannig hefur Hage-
mann með koparþrykksmyndum
sínum bjargiað ómetanlegum
verðmætum hnignan-di menninig-
ar firá g'lötun.
Sýningin sem nú hefur verið
komdð fyrir í Norræna húsdnu
hefur áður verið sýnd í Svíþjóð.
Danmörku og Noregi og samd-ist
um það við Hagemann er hann
kom til íslands í fyrra. að hún
kæmi hingað og yrði sýnd í
Norræna hiisinu í samráði viS
vesturþýzka sendiráðið í Reykja-
vík. Mun sendiherrann, Rowold.
opna sýninguna fcl. 16 á laugar-
daiginn.
Sýningin skiptist í tvo hluta:
Anmarsvegiar Lapplandsmynddr
Haigemanns sjálfs, tréþrykk,
vatnslitamyndir og steinprent.
Hin.svegar koparþrykksmjmdir.
sem samar gerðu fyrir bann.
Þessum ákvörðunum hefur
verið vel tekið af Palestínuai’öb-
um og reyndar af öðrum róttæk-
um öfilum í löndum araba.
Gaddafi cfiursti sagði annars i
viðtali við blaðið „A1 Akhbar" í
Kaíró í dag að hann l'.ti þannig
á að Egyptaland og, Libya væru
þeiár orðfiVi - að' einu rfikd.
Tollafgreiðsla
Framhald af 1 síðu
a,r og lokaðar með rafmagnsút-
búnaði. Styður tollvörð'Uir á
hnapp til þess að opna fyrir far-
þega er hefuir hlotið tollaf-
greiðslu.
Úr afgreiðslusal farþega ligig-
ur færiband niður á kjallara-
hæð og þar er hægt að geyma
tösfcur og annan farangur fyrir
íarþega. Þar er lika ílangt her-
bergi vandlega búið til geymslu
fyrir smyglvaming.
Aðalsteinn Halldórsson, yfir-
tollvörður, sagði blaðamanni
Þjóðviljans að þessi nýja að-
staða væri ólík fyrri aðstöðu í
gamla tollskýlinu, sem hefði
veri’ð tekin í notfcun á miðjum
sjötta áratuignum.
Svo að efcki sé talað um er
tollverðir þurftu að tollskoða
farangur farþega í klefuan þeinra
um borð í skipi á ytri höfninni.
Þá er tollskoðun lífca ætluð
skipverjum á Gullfossi, einkum
þeim hluta áhafmar er fer á
vaktir nokk-rum klukfcustund'nm
eftir að skipið er komið í höfn.
Söngkonan
Framhald af 12. síðu.
að faerri komi'st á þessa einu
tónleifca hennar hér en vilja og
áfcveðið að skammta miða. þann-
ig að hver fcaupandi fær aðeins
4 miða. Þeir verða séldir í Noc-
rærna húsinu firá og með degin-
um i diag kl. 9-16 og kostia fcr.
150 og fcr lOft fyrir skólanem-
endur. M xn ágóði afi tónlei’kun-
um renna til Leikfélagsins
Grímu sem styrku,r Norræna
hússins til að standa undir
kostnaði við uppfærsiu á næsta
leifcriti félagsins.
Á söngskrá Áse Klevel and eru
lög og ljóð eftir þekkta höfunda
eins og Evert, Taube, Bellmian,
Brecht og Kurt WeiH, Gerschw-
in Pete Seeger, Donovan, Bob
Dylan. Jagger og Rdchard auk
Framhiald af 1. siðu.
svíkja þennan grundvöll og
breyta honum einhliða. Það er
gert með þessu frumvarpi, þvi í
því eru tilteknar hæfckanir, sem
saimikvæmt vísitöluga'undvéliinuim
ættu að reiknast með, téknar út
úr.
Ríkisstjóminni er enmfremur
heimdilað að skjóta inn ri.ður-
greiðslum á vöruverði til áhrifa
á vísitöluna eftir allt öðrum regl-
um en um var sairndð.
Alvariegast er að ríkisstjómin
hugsar sér með þessari lagasetn-
ingu að hlaupa frá samkomulag-
inu um vísitölugrundvöllinn sem
hún hefur sjálf gert. Geta ráð-
herramir efcki hugsað sér, að þeir
aðilar sem svo era leifcnir að
semkomulag ríkisstjómarinnar
vcð þá er að engu haft, geti
reynzt tregir til að setjast að
samningaborði við ríkdsstjóm um
eitt eða neitt. Geta ráðherramir
ekki ímyndað sér að það geti
skapað erfiðlecka?
★ Ráðizt á kjarasamnin.ga
Samningar þeir sem verkalýðs-
félögin gerðu við atvinnurékend-
ur á s.l. sumri vora aivörusamn-
ingar, löglega gerðir og hótíðlega
undirri.taðir. Ríkisstjóminni, mun
hafa verið það fullkunnugt að
vei'kalýðsfélögin ætluðust til að
við þó yrði staðið, og ráðherr-
amir ættu að vita að það getur
reynzt mjög alvariegt mái að
Alþiingi og ríkisstjórn grípi nú
inr í og rjúfi þessa samninga.
Gæti ekki hugsazt að samnings-
aðili sem þannig er le:kinn segði
sig efcki fremur eða frama.r
bunddnn af samningiunum fyrst
þannig er með þé farið?
Lúðvík tók því næst fyrir í
allýtarlegu máli þá fijrru sem
n'kisstjómin og blöð hennar leggðu
til grundvallar mólfilutningi sín-
um, að kaupfoækkaniraar á si.T.
sumri sem nuimið heíðu 15-18nYn
hefðu verið of miiklar. Á því
væri enginn vafi að þessi fcaup-
haékkun gerði ekiki meira en rétt
að jafna upp þá kauplækkun
sem orðið hafði frá 1967 og firam
á ár 1969.
Vora ekfci þau' aðstæður í is-
lenzku efnahagslífi að þær rétt-
lættu fyllilega 15-18°/0 fcaup-
hæfckanir tU hinna lægst laun-
uðu nú í sumar? spurð!. Lúðvdk,
og rakti síðan hvemig allar ytri
aðstæöur hafa verið hinar hag-
stæðustu á þessu ári. Verðla.g
hafi farið stórhækkandi á ís-
lenzkum útflutningsvörum, fram-
leiðslan aukizt, og viðurkennt að
bjóðai'tekjurnar vaxi um meira en
10°/o á árinu, og væri það gif-
urlegur viixtur þjóðartekna. AIl-
ar ytri aðstæður hafa þvi verið
hagstæðar til kauphækkunar og
til þess að víð hana væri staðið.
Engin frambærileg rök hafa ver-
ið færð fyrir því að kauphækk-
anirnar s.I. sumar hafi verið of
miklar fyrir cfnahagslíf landsins.
★ Vandinn í verðhækkununum
Vandinn Iiggur ekki í kaup-
hækkunum heldur í hniu, að
gengið hafa yfir allt of rniklar
verðhækkanir, og það er be:.n-
línis gefið í skyn í greinargerð
framvarpsins að það hafi verið
stefna ríkisstjórnarinnar að láta
allar þessar verðhækkanir koma
fram. Vandinn sem við er að
glíma eru þessar gífurlegu verð-
lagshækkanir, framkvæmdarmieð
vilja ríkisstjómarinnar og aðþví
er virðist samkvæmt sérstafcri
áætlun stjómvalda!
Lúðvík minnti á framvarp Al-
þýðubandalagsins um verðstöðv-
un ailitt frá því í þingfoyrjun, en
verðstöðvunartíminn notaður til
þess að gerðar yrðu varanlegar
ráðstafanir gegn verðbólgunni;
lækka verðlagið og sta.nda gegn
fcröfuim uim verðhækkanir áýms-
um sviðum.
Lúðvrk átaldi harðlega vinnu-
brögð ríkisstjórnarinnar v:.ð und-
irbúning verðstöðvunarinnar, „til-
kynningar" Jóhanns Hafstedns,
sem takið hefði verið sem aðvör-
un t:l allra þeirra sem gátu
hækkað verð ó vörum sínum að
koma því í fcring.
★ Hvernig má hækka kaup?
Undir lok í-æðu sinnar beindi
kauphæfcfcun, ef foað væri ekíá
við aðstæður eins og þær sem
efnahagslíf landsins hefði búid
við á þessu éri. Bf ékki er fiært
við slíkar. aðstæður að hækka
laun hinna lægst launuðu um
15%, hvaða sfcilyrði telur Gytti
þá að þurfi að vera til staðar?
Það hefur sjaldan verið auð-
veldara að hækka laun Rífcis-
stjómin virðist hins vegar hald-
in þeirri trú að hækki laun um
15% sé skyldugt að hækka al-
mennt verðlag í landinu um
30%. Vandinn sem við er aðetja
er ekfci of mikiar kauphæfckanir
heldur of mrklar verðhækfcanir.
Það vei'ður rfkisstjómin að
gera sér ljóst.
★ Alþýðuhandalagið móti
þvingunarlögum
Lúðvik lýsti yfiir að Alþýðu-
bandalagið myndi greiða at-
kvæði gegn þessu frumvarpi í
heild, vegna árásar þess á samn-
inga verkalýðsfélaganna og
svika á samkomulaginu um visi-
tölugrundvöllinn sem í því fel-
ast. Fraimvarpið leysti engan
vanda en hann óttað:.st að það
leyddi til stórfelldra vandamóla,
nýrra árékstra á vinnumaricað’-
inn, nýn-a harðari deilna en áð-
■ur. Varaði Lúðvifc rífcisstjómina
v:.ð að berja þetta fmmvaro
firam og stofna svo til ófriðar.
Halldór E. Sigurðsson lýsti yfir
a-ndstöðu Framsóknar við fram-
varpið.
Er fundur hófst að nýju kl. 18
í gærdag tók til máls Hannibaii
Valdimarsson. Sagði hann þá
m.a. að samningar verkalýðsfió-
laganna. frá í vor væru í raun og
vera lausir ef frumvarp ríkis-
stjómarinnar yrði að lögum þar
sem þar væri gengið gegn mikil-
vægum atriðum samnings'grund-
vallanins í vor. 1 öðm lagitaldi
Hannibal fraimvarpið og efna-
hagsiróðstafanir þær sem ríkis-
stjómin hygðdst nú firamkvæma,
rökieysu mieð tólMti til hinnar
góðu afkomu þjóðiarbúsins. Gylfi
Þ. Gíslason sagði, að efinahags-
ráðstafanir þessar tryggðu launa-
fólkl 17% aufcninigu kaupmáttar
áfram og 2 stigdn sem eiga að
kom-a 1. sepbember 1971 yrðu
aukning kaupmáttar sem því
svaraði. Hann saigði að atvinnu-
vegimir gætu staðið undir þeirri
26% hækkun sem hann kvað
hafa orðið á fcrónutölu laiuna,
sitaða atvinnuvegainna væri svo
góð, að þeir gætu Mta tefeið á
sig launaskattinn — 11/,% í við-
bót. Það sem gerir ckkur þetta
kfleift er gott árferði. sagði Gýlfi
ennfiremuir. Hann taldi allt tal
um brot á saimningsrétti aðeins
orðaleik. — Umræðunni lauk
ékki í gær, en gert er ráð fyrir
að 1. urnræðu ljú'ki í daig.
Færeyjar
Framhald af 1. síðu
þeim um þetta.
Það ræður mestu um andstöðu
okkar gegn EBE að samkvæmt
núgiTdandi ákvæðum gætu önn-
ur aðildarrfki fengið rétt til að
veiða innan færeyskrar land-
hélgi ef við gerðumst aðiiar. —
Núverandi stjótmarfilokkar hafa
að vísu lofað fcjósenduim því að
það muni aldrei til þess fcoma, að
útlendingum verði hleypt inn í
Iandhelgina, en við segjum að
það sé ekki nóg. Við segjum að
það þurfi að ganga frá því líka.
að ef við verðum dregnir inn í
EBE þá verði bandalagið sem
slíkt ekki á móti því að viðfær-
uim út landihelgina enn meir. Það
verður spennandi að sjá hvemi.g
þetta fer hjá stjórnarflokkunum,
sem héldu meirihluta sínum,
hvort þeir ráða við þettavanda*
mál.
Sripuð afstaða
Okfcar afstaða er svipuð og
mér sfcilst að alfl'ir fslenzk'f,
flokkar hafi til EBE — að við
viljum ekki genast aðilar, en
riljum korrjast’ að samn’ngum v:ð
EBE um .verzlun og viðskipti.
Auðvitað voru öll möguleg mól1
á dagskrá önnur í kosningaslagn-
um. en þefcta var það sem mest
fór fvrir — cg a.uk þessa erþetta
nýtt mál ö?jri.L oMtux-. — áb.
Lúðvík þeiiri spumingu til við-
höfunda sern minna eru þekkt- | .skiptaráðherra Gvlfa Þ. Gíslason-
’r hér og murgra þjóðlaga. Und- ai sérsteMega hvenær hann teildi
iiaileik ann.ast Ase sjálf á gitar. fær-t væri að framkvæma