Þjóðviljinn - 28.11.1970, Qupperneq 3

feaagerðagajr 'SS. níSweirttlber 1970 —■ ÞJÖBVTLJTNN — SlÐA 2
Páli páfa var sýnt banatil
ræði á Filippseyjum í gær
MANILA 27/11 — Listamaður frá Bolivíu, dulbú-
inn sem prestur, gerði í dag tilraun til að ráða Pál
páfa af dögum með löngum hníf á flugvellinuim í
höfuðborg Filippseyja. Fylgdarmenn páfa réðust
á tilræðismanninn og afvopnuðu hann, og sakaði
kirkjuhöfðingjann ekki og fylgdi hann áfram dag-
skrá opinberrar heimsóknar sinnar til landsins
eins og ekkert' hefði í skorizt.
Tilrædiíjmiað'urinn er 35 ára
gamall og heitir Benjamin Mend-
zoa y Amor, og var hann hand-
telkinn strax eftir tilrædið og
segir lögregian í Manila, aðhann
verði ákærður fyrir morðtiirann.
Elftir handtokuna sagði Mendoza
að hann hefði viljað ráða páfa
af dögum vegna þess að hann
væri tákn hjátrúar og hræsni.
Hann bætt: því við að sjálfiur
tryði hann hvorkd á trúarbrögð
né neinstkonar hugmyndafræði.
SjéHlfur særðist Mendoza lítillega
i átökunum af rýtingi sínuim, 30
em lönigum — og voru blóðblett-
ir á kyrtilermi páfa af Mendoza
er hann veifaði til miannfjölda
skömmu eftir tilræðið.
Mendoza er saigður súrrpalisti
og hafa mjög sérstæðan smetkk
sem listamaður.
Það voru þeir Marcos, forseti
Pilippseyja, einka-ritari páfa, og
Anthony Galvin, brezikur trúboði,
sem vömuðu Mendoza, sem var í
Skemmtikvöld
AB í Kópavogi
1 kivöld M. 9 efni-r Al-
þýðuibandalaig Kópavogs til
mynda- og skemmtifcvöHds
í neðri sal Félaigsheimiilis-
ins.
, ^ Sýpdar verða myndir og
eru patttakendur úr Hvera-
valMaferðinni sérstakilega
beðnir um að hafa meðsér
myndir sem þeir tóku þá
Þá verður stiginn dans.
Félagar em hvattir til að
fjölmenna og taka með sér
giesti. Upplýsingar í síma
40853.
prestshempu og með gulllkross í
hendi, að komast að páfa og
yfirbuguðu hann. Marcoe slló
hnífinn úr hendd tilræðisimanns-
ins með kaira-tehöggi
Vegna töræðisins hefur hedm-
sókn. sem átti að fara frammeð
ró og sipekt, orðið að sérstæð-
um og sögulegum viðburði, því
þetta er í fyrsta s-inn á síðari
timuim að páfa er sýnt banatil-
ræði. Sem fyrr segir hólt. páfi
áfraim ferð sinni, eins og ekke-rt
hefði í skorizt, sön-g messu í
dó-mkirkjunnd í Manila og var
við móttöku hjá Maireos forseta
um kvöldið en yfirvöld og ráð-
gjafar páfa vom sýnilega mjög
miður sín og tauigaóstyrki-r. ör-
yggisráðstafanir voru mjög eflld-
ar í borginni og ýmsum, sem
vildu heilsa upp á páfa i for-
setahöllinni var ýtt til hliðar.
Þegar páfi flutti þakikarræðu
fyrir mótttökurnar bað hann for-
Kaþólskt sam-
særi gegn Víet-
namstríðinn
WASHINGTON 27/11 —
Yfirmaður bandarísku al-
ríkislögreglunnar, FBI, Hoo-
ver, skýrði frá því I dag,
að komizt hefði upp um
samsæri um að ræna hátt-
settum bandarískum emb-
ættismanni í því skyni, að
stöðva loftárásir í Indó-
Kina. Sa.gði Hoover ,að sam-
særismenn væru kaþólsltir
prestar og nunnur. kennar-
ar og stúdentar og væru
forustumenn hópsins tveir
bræður, kaþólskir prestar,
sem báðir hafa verið dæmd-
ir í fangelsi vegna mót-
mælaaðgerða gegn Víet-
namstríðinu.
Miklar handtök-
ur á Spáni í gær
MADRID 27/11 — Lögreglan á
Spáni hefur handtekið fjölda for-
ingja andstöðu-nnar gegn stjóm
Francos, sósíalista og frjálslynda,
og er þetta gert i sambandi
við öldu mótmælaaðgerða gegn
væntanlegum réttarhöldum ge-gn
þjóðernissinnum Baska.
í dögun i morgun voru 19
þekktir leiðtogar andstöðuaflanna
handteknir í íbúðum sinum í
Madrid. Þá er talið að 25 aðrir,
sósíalistar og frjálslyndir hafi
verið handteknir í nótt. Einn
þeirra sem handtekinn va.r er
Enrico Tierno Gaílvan. þekktur
Sohjenitsín kemur ekki
til NobeishátíBarínnar
setann um að beita sér fyrir
jafnari skiptin-gu lífsigæða í !
lamdinu, en 10% fbúanna eiga ■
allt land á Filippseyjum. Dandið
va-r áður f.yrr spænsk nýlendaog
eru 28 af 37 miljónuim íbúa kaþ-
ólskrar trúar.
1 Róm hefur verið ákveðið að
biðja fyrir öryggi páfa i 257
kirkjuim. Fuiltrúar Vatikansins
létu í ljós áhyggjur og reiði yfir
tilræðinu
il/lynd eftir Velasquez seid
fyrir 370 miijónir krónal
BONDON 27/11 — Andlitsmynd
eftir spænska málarann Velas-
quez var selt á 5.544.000 dollara
(ca. 370 miljónir króna) á lista-
verkauppboði í London í dag. Er
þetta mesta verð sem greitt hefur
verið fyrir eitt málverk á opin-
beru uppboði.
Myndin er af þeldökkum að-
stoðarmanni listamannsins, Juan
de Pareja. Sölu-verðið var meira
en tvisvar sinnum hærra en
fyrra „sölumet", sem bandariskuir
auðkýfingur, Norton Simon, setti
er hann greiddi 2,3 miljónir doll-
ara fyrir Rembrandt-mynd árið
1961.
Málverkið var keypt af auð-
ugri ætt í New York, Wilden-
stein. Fulltrúi hennar, Alec
Wildenstein, sagði, að ættin hefði
um áttatiu ára skeið reynt að
komast yfir þessa mynd, eða allt
frá því langafi hans, Nathan, sá
það í Longford-kastala á Eng-
landi, en þar hatfði það verið frá
því jarlinn af Radndor keypti það
árið 1811. Siðan hafa hann og af-
komendur han-s reyn.t hvað eftir
annað að kaupa myndina, og var
ákveðið að kaupa hana við fyrsta
tasfcifæri, hvað sem verðiið yrði.
SJÓNVARPSRÝNI:
En orðstír deyr
Það er frægur maður hann
Binni í Gröf, og þreyttum
stjórnendum hefu-r uigglaust
fund-izt það snjöll , h-ugmynd
að senda einhvern starfsmann
sinn til sjós mcð Binna í Gröf.
En fyrir hvað er Binni f-ræg-
ur? Það varð óf-róðum engan
veginn ljóst atf þessari mynd.
Af hyggjuviti mátti gizka á.
að hann fyndi jafnan fiskinn,
þótt aðrir gerðu það ekki á
næstu bárum, en kannski hafa
menn líka heyrt eitthvað sl-íkt
um hann áður. Yrði þetta eina
heimildin um Binna eftir 50
ár, er hætt við að menn ræki
í rogastanz: hví er verið að
gera sérstaka mynd um þenn-
an mann? Binni lcom nefni-
lega fram sem ósfcöp venju-
legur drjúgur skipstjóri, sagði
ósköp venjulegar sögur af
ósköp venjulegum viðburðum
é sjó. Auðvitað er ekki alltaf
eintóm sæld á sjó. Og þeir
sem áttu að segja fré reynslu
sinni af Binna, sögðu í raun-
inni ósköp lítið, nema þetta
væri ágætis ka-11, gott að vera
með honuim, og það væri nú
svosem til ótal sögur af hon-
um Bintta, en eiginlega fékik
maður ekki að heyra neitt af
þeim sögum, utan eina eða
tvær, sem u-rðu skel'fing líf-
lausar í framsetningu. Það er
reyndar ekkert einsdæmi, að
erfitt sé að toga almenniiega
frásögn útúr mönnum, en
þetta verður þó að reyna:
finna réttu mennina til að
segja frá og/eða spyrja. Því
að myndin blífur sem heimild
og það borgar sig aldrei til
lengdar að kasta höndum til
myndar fremu-r en bókar. Um
það verður ekki spurt að ára-
t.ugum liðnum, hvað myndin
kostaði eða hversu langan
tíma þeir hötfðu til að taka
hana. heldur verður hún
dæmd eftir gæðum einum. Og
þá deyr orðstír. Hér virtist
semsé unnið í tímah-raki eins
og oft áður. og þó einkanlega
ekki eftir fyrirfram úthugsuðu
handriti. Sjónvarpsmaðurinn
sýndist t. d. hafa sofið af sér
fyrsta haiið.
— Nú er kannski ólhægt.
fyrir þann að dæma, sem ek-ki
hefur nema einu sinni migið
í saltan sjó, en þeir voru að
segja úti í fiskbúðinni daginn
eftir, að maðurinn hefði ekk-
ert þekkt inná Binna og ektk-
ert kunnað að tala við hann.
Og þá er komið að þvi, sem
oft er kvartað um: Það er
einsog starfsmenn sjónvarps-
ins telji sig einfæra um hvað-
eina. En óheflaða-r tungur
segja, að þetta sé nauðsynleg
launauppbót fyrir þá. Hvort-
tveggja er silæimtf. Margt var
sápukennt í textanu-m. Binni
kveðu-r konu sína, var sagt,
og það var vístf eins gott, svo
maður færi ekki að halda, að
hann væri að daðra við hana
þarna fyrir framan dymar.
Endurtekið efni á lauigar-
daginn var Brimaldan stríða,
sem var vel þ-ess virði að
endurtakast, því þetta er ein
bezta mynd, sem gerð hefur
verið um sjólhernaðinn í
heimsstyrjöldinni s-iðari.
Kvöldmyndin Grát ástkær
fósturmold er að vísu byggð
á góðum öfniviði, en trúar-
vella-n yfirgnætfir allt annað í
henni, svo að menn gætu
haldið, að öll ógæfa blökiku-
matina í Suður Afríku stafaði
af því, að þeir væru ekki
nógu staðfastir í Drottni.
Meira hefur ekki verið horft
einusinni á Ragnar Amalds.
á þessa viku, því miður ekki
— A. B,j.
STOKKHÓLMI 27/11 — Alex-
ander Solzjenitsín, sovézki rit-
höfundurinn, sem hlaut Nóbels-
verðlaun í bókmenntum í ár,
mun ekki koma til Stokkhólms
til að veita verðlaunum viðtöku.
Rithöfundurinn heimsótti sænska
sendiráðið í Moskvu í dag og
tilkynnti að hann gæti ekki far-
ið í þessa ferð.
Skila-boð um þetta bárust í
dag til sænska utanríkisráðu-
neytisins, sem kom fregninni til
sænsku aikademíunnar. Enn er
ekki vitað um ástæðumar "fyrir
því að Solzjenitsín kemu-r ekki,
en hann hafði áður boðað komu
Aðild Portúsala
MONROVIA LIBERIU 27/1 —
Stjórnin í Líberíu hefur tilkynnt,
að hún hafi sannanir fyrir því
að hermenn í fastaher Portúgals
hafi tekið þátt í innrásartilraun-
inni í Guineu á dögunum.
Stjómin segást hafa þessarupp-
lýsingar frá óbreyttum portú-
gölskum hermanni. Francisco
Gomez Nanque, sem hoMenzkt
farþegasfcip bjargað: um 3 km
úti fyrir hötfuðborg Guineu, Con-
Haft er etftfir Nanque aö hann
hatfi verið tekinn í portúgialska
herinn fyrir níu mánuðum og
hafi hann tfengið sérstaka þjálf-
un í „vífcinga“-hemaði. Hafi
hann verið filuttur 20 nóv á-
samt 30 öðrum hermönn-um úr
hans sveit um borð í skip, þar
sem fyrir voru margir aörir vel-
vopnaðir henmieinn. Var þeim
stfglt till stfaðar eins fyrir utan
Guineuströnd, skipað þar í liand-
göngupramma og sagt að ráðast
inn í Guineu.
Nemendur 17
skóla mótmæla
ntrvmkirH hunda
1 gærmioirgun, föstfudaginn 27.
nóvember, gengu á fund borg-
arstjórans í Reykjavfk, tfulltrúar
nemenda 17 skóHa og aifihentu
borgairstjó-ra miótmæJi gegn fyr-
irhugaðri allsherjar útrýmin-gu
allra hunda í Reykjarvík og ná-
grenni undirrituð af rúmlega
1500 neimum. Jatfnframt var slkor-
að á borgairyfirvöld að samþykkja
tillögur þær sem hundavinatfé-
lagið og Dýraverndunartfélag
Reyfcj-avíkur bei-ta sér fyrir, að
teknar verði upp.
Skólarnir sem hlut eiga að
máli, eru Myndlista- c-g hand-
íðasikóli íslands, Menntaskólinn í
Reyk-javfk, Menntaskólinn við
Hamraihlíð. Kennarask., Veirzlun-
ai’skóli ísilands, Háskólli ísla-nds.
Iðnskólinn í Reykjavik, Tónlist-
arskólinn í Reykjavík, Hjúkrun-
arskóli íslands, Ljósmæðraskóli
Islands, Stýrimannaskólinn, Vél-
skóHinn, Tækmskölli Isl., Mennta-
skólinn við Tjömina, Matsveina-
skólinn. H-úsmæðraskólinn, og
Kvennaskólinn í Reykjavfk
sína til Stókkhólms. Rithöfund-
uri-nn hefur orðið fyrir stöðug-
um árásum í sovézkum blöðum
eftir að fréttist um verðlauna-
veitinguna.
Þetta er í annað sinn að sov-
ézfcur höfundur mætir ekki til
að veita viðtöku Nóbelsverð-
launum — árið 1959 ákvað
Pastemak að lcoma ektki, vegna
þess hann þurfti að kjósa á milli
verðlaunanna og útlegðar. Vinir
Solzjenitsíns segja, að hann hafi
ekiki viljað sækja um vegabréf
til útlanda nema að hann hefði
tryggingu fyrir þvi, að hann
gæti snúið heim atftur.
prófessor og sósíalisti, en hann
hafði ásamt stuðningsmönn-um
sínum áformað að heimsækja
sendiráð erlendra ríkja og biðja
um íhlutun erlendis frá til að-
stoðar Böskum. Mun honum hafa
verið sleppt að lokinni yfir-
heyrsl-u.
I fyrrakvöld vom 30 stúdentar
handteknir í Madrid, og er mi-k-
il ókyrð ríkjandi við spænska
háskóla.
Aðgerðir þessar standa í sam-
bandi við væntanleg réttarhöld
yfir 16 aðskilnaðarsinnum atf
Baskaþjóð, sem em sakaðir um
hemdarverk. og vofir yfir þeim
dauðadómur verði þeir sékir
fundnir. Um allan Spán hefur
farið mikil mótmælaalda til að
krefjast afnáms dauðaretfsingar
og svo þéss, að venjulegur dóm-
stóll en ekki herdómstóll fari
með mál Baskanna.
Sýrlsnd með i
arabísku ríkja^
sambendi
KAIRO 27/11 — Sýrland hetfur
ákrveðið að taka þátt í undirbún-
ingi að stofnun arabisks rífcja-
sambands. Egyptailand, Líbýa og
Súdan höfðu komdð sér saman
um myndun slíks sambandsríkis,
og hafa þau siðametfndu þegar
fallizt á aðild Sýrlands og búizt
er við að Egyptar geri þáð líka.
Ludvik Svoboda
forseti Tékkóslóvakíu
Hálfáttrædur varð þann 25.
þ. m. forseti Tékkóslóvakíu,
Ludvik Svoboda, merkur á-
hrifamaður sem hefur haft
miklu hlutverki að gegna í
sögu lands síns.
Svobod-a er bóndasonur,
fæddiur í Bæheimi. Hann nam
bú-fræði og var tekinn í aust-
Uirríska-u-ngverska herinn ár-
ið 1915. Síðar á sama ári
hafði h-a-nn forystu fyrir hópi
ték-kneskra hermann-a, sem
snerust á sveif með Rússum.
Svoboda sneri heim árið
1920 en gekk í her lands síns
tveim árum síða-r. Árjn 1931
til ’34 kenndi hann við her-
skólann í Hranice, og stfjóim-
aði síðan herdeild.
Eftir að nazistar hemámu
Tékkóslóvaikíu hafðj Ludvik
Svoboda miklu hlu-tverki að
gegna í skipul-agningu and-
spyrnuhreyfin.gar í Mæ-ri. í
Jóní 1939. þegar leið að byrj-
un styrj-a-ldarinnar, hélt h-ann
til Póllands, þar sem hann
myndaði fyrstu tékknesku
hersveitina erlendis sem
barðist svo Pólverjum gegn
þýzka hernum. í september
1939 hélt Svoboda með her-
deild sína til Sovétríkjanna.
Eftir að innrás var gerð í
Sovétríkin mynd-aði hann
sjálfstæðan herflokk Tékkó-
slóvaka, sem árið 1943 varð
að sjálfstæðu herfylki. sem
hlant eldskím s!na við Kief.
Svoboda stjórnaði svo Fyrsta
tékkósJóva-kíska hernum, sem
bairðist fyrst í Sovétríkjunum
og tók siðan þátt í frelsun
ættjair'ðiarinnar. í apríl 1945
va-r Svoboda skipaður varnar-
málaráðherra.
Svoboda átti mestan þátt í
uppbyggingu hjns nýj-a al-
þýðuhers á ámnum 1945-’50.
Hann tók afstöðu til borgara-
legurn öflum 1948. gekik í
Kommúnistaflokkinn og var
kosinn í miðstjóm hans.
1950-’51 var Svoboda vara-
forsætisráðherra, en var þá
svxptur ábyrgöarstöðum.
Vann hann urn hiríð við sam-
yrkjubú. En á árun-um 1954
til ’58 veitti hann forstöðu
Herakademiunni í Prag.
Svoboda hefur átt sæti á
þingi síðan 1948 og gegntf
mörgum t-rúnaðarstöðum. Ár-
ið 1968. þegar Novotny var
vikið írá. var hann kjörinn
forseti með nær einróma
stúðnin.gi þjóðþingsins. í á-g-
úst 1968, þegar herir Va-rsjár-
bandalagsins rc'ðust inn í
landið, og næstu mánuði þar
á eftir. vann Svoboda mikið
starf að því að reyna að sætta
andstæð sjónarmið. Hann
hefin: haldið fram þeirri
stfefnu að Tékkós-lóvakíu beri
na-uðsyn til að hafa góð sam-
skipti við Sovétrík'n en mun
einnig hafa laet sitt af mörk-
um til að hemia ofsa þeirra.
sem lengst vildu ganga í því
að refs,a þeim. sem mestf létu
að sér kveða umbótasumarið
1968.